Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα με τον Κωνσταντίνο Μάνο. Constantine Manos: A Greek portfolio 50 years later

Επιστροφή από τους αγρούς, Κριτσά, Κρήτη, δεκαετία 1960. Από τη σειρά του Κωνσταντίνου Μάνου «A Greek Portfolio». © Κωνσταντίνος Μάνος/MAGNUM/AURION. Rendering homage to Constantine Manos, prominent artist of the Greek Diaspora, the Benaki Museum presents an exhibition / tribute to his renowned photographic series A Greek Portfolio.  With his exquisite images Manos invites us to travel with him to remote villages and islands of Greece in the nineteen sixties, where, in a landscape of simple farm life and tranquillity, poor yet proud people struggle to survive with dignity, dedicated to a way of life that hadn’t changed for centuries.  His photographs crystallise fleeting everyday moments, in a spare and austere style, which is nevertheless tender, without any pompous rhetoric.

Με μία νοσταλγική έκθεση του Μουσείου Μπενάκη με τίτλο «Κωνσταντίνος Μάνος: A Greek Portfolio. 50 Χρόνια μετά», την οποία επιμελήθηκε τον περασμένο χρόνο ο Γιάννης Δήμου, η Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών ολοκληρώνει τον κύκλο των περιοδικών της εκθέσεων για το έτος 2014.

Αγόρι με τσέρκι, Κρήτη, δεκαετία 1960. Από τη σειρά του Κωνσταντίνου Μάνου «A Greek Portfolio». © Κωνσταντίνος Μάνος/MAGNUM/AURION. Marking the 50th anniversary of putting together A Greek Portfolio, Constantine Manos re-examines the shots he took during the period 1961-1964 (to which he added more in 1967), when he travelled the breadth and length of his parents’ country, “as a friendly observer”, he stated, “with no rush or specific plan” and offers a different reading of his material. The first part of the exhibition presents a group of original prints of his photographs, which he chose himself in 1972 to illustrate the portfolio of the same name. In the second part the themes were selected from amongst 219 original prints, which the photographer recently donated to the Museum’s Photographic Archive, and which he did not include in his composition of A Greek Portfolio.

Ενενήντα τέσσερις φωτογραφίες του διακεκριμένου φωτογράφου Κωνσταντίνου Μάνου μας μεταφέρουν στα απομακρυσμένα χωριά και νησιά της Ελλάδας –με έμφαση στην Κρήτη– της δεκαετίας του 1960, όπου ο Μάνος μας καλεί συνοδοιπόρους σ’ ένα σκηνικό αγροτικής απλότητας και γαλήνης. Πέρα από το εθνολογικό-ιστορικό ενδιαφέρον, η ποιητική ικανότητα του φακού του Μάνου δημιουργεί εικόνες διαχρονικές που αποπνέουν τη μοναδικότητα του τοπίου και των κατοίκων του.

Το σχολείο, Όλυμπος, Κάρπαθος © Κωνσταντίνος Μάνος/MAGNUM/AURION

Το Ιστορικό Μουσείο και η Περιφέρεια Κρήτης ανέλαβαν την άρτια παρουσίαση της έκθεσης στο Ηράκλειο, την οποία σχεδίασε και επιμελήθηκε –σε συνεργασία με την ομάδα του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης– η κυρία Αλίκη Τσίργιαλου, υπεύθυνη του Φωτογραφικού Αρχείου του Μουσείου Μπενάκη.

Κοιτάζοντας το χορό, Όλυμπος, Κάρπαθος, δεκαετία 1960 © Κωνσταντίνος Mάνος/MAGNUM/AURION

«Με αφορμή τη συμπλήρωση των 50 χρόνων από τη δημιουργία της πολυβραβευμένης ενότητας φωτογραφιών A Greek Portfolio, ο Κωνσταντίνος Μάνος επανεξετάζει τις λήψεις που πραγματοποίησε κατά το διάστημα 1961-1964 (και συμπληρώθηκαν το 1967), όταν περιηγήθηκε τη γη των γονιών του από άκρη σε άκρη, ως ένας φιλικός παρατηρητής, δίχως βιασύνη και συγκεκριμένο σχέδιο και μας προσφέρει μια διαφορετική ανάγνωση του υλικού του» γράφει η Αλίκη Τσίργιαλου για την έκθεση στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης.

Γυναίκα με κατσίκα, δεκαετία 1960 © Κωνσταντίνος Μάνος/MAGNUM/AURION

«Οι μεγάλου μεγέθους πρωτότυπες εκτυπώσεις αποτελούν λήψεις που επέλεξε ο ίδιος το 1972 για να εικονογραφήσει το ομότιτλο λεύκωμά του. Αντίθετα, τα θέματα που παρουσιάζονται στα μικρότερα κάδρα σταχυολογήθηκαν από τα 219 πρωτότυπα τυπώματα που πρόσφατα δώρισε ο δημιουργός στο Φωτογραφικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη και τα οποία δεν συμπεριέλαβε κατά τη σύνθεση του βιβλίου A Greek Portfolio. Οι δύο αυτές ενότητες έρχονται σε διάλογο καθώς στο σύνολό τους αποτελούν αξιόλογα δείγματα της γραφής του. Μολονότι δεν είχαν την ίδια προβολή, οι εικόνες που για πρώτη φορά μας αποκαλύπτει ο Μάνος αποπνέουν χάρη στην ποιητική του ικανότητα τη μοναδικότητα του τοπίου και των κατοίκων του. Η προσέγγιση των θεμάτων του ξεχωρίζει από την έως τότε φωτογραφική απεικόνιση της χώρας και λειτουργεί ως εφαλτήριο στους νέους φωτογράφους για μια διαφορετική απόδοση της ελληνικής υπαίθρου», καταλήγει η κα Τσίργιαλου.

Η αφίσα της έκθεσης.

Η έκθεση φιλοξενείται στις Αίθουσες Περιοδικών Εκθέσεων του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης (Σοφοκλή Βενιζέλου 27 / Λυσιμάχου Καλοκαιρινού 7, Ηράκλειο) και θα διαρκέσει έως τις 14 Φεβρουαρίου 2015.

Μουσικοί, δεκαετία 1960 © Κωνσταντίνος Μάνος/MAGNUM/AURION

Κατά τη διάρκεια της έκθεσης και κατόπιν συνεννόησης θα προσφερθούν από το τμήμα εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Μουσείου ξεναγήσεις μαθητών.

Ο φωτογράφος

“The flow of people in a setting, their changing relationships to each other and their environment, and their constantly changing expressions and movements - all combine to create dynamic situations that provide the photographer with limitless choices of when to push the button. By choosing a precise.” Constantine Manos.

Ο Κωνσταντίνος Μάνος γεννήθηκε στην πόλη Κολούμπια της Νότιας Καρολίνας των ΗΠΑ από Έλληνες γονείς. Με τη φωτογραφία ήρθε σε επαφή για πρώτη φορά στα δεκατρία του χρόνια, ως μέλος της φωτογραφικής λέσχης του σχολείου του. Στο πανεπιστήμιο ανακάλυψε τον Henri Cartier-Bresson και το έργο του. Έχοντας βρει τον μέντορά του, απέκτησε αμέσως την πρώτη του μηχανή Leica με την οποία πραγματοποίησε τις πρώτες του λήψεις σ’ ένα μικρό νησί απέναντι από τα παράλια της Νότιας Καρολίνας, όπου κατοικούν απόγονοι σκλάβων που εργάζονταν σε φυτείες.

USA. Boston, Massachusetts. 1958. The Boston Symphony Orchestra. © Constantine Manos/Magnum Photos. Constantine Manos was born in Columbia, South Carolina, U.S.A., of Greek immigrant parents. His photographic career began in the school camera club at the age of thirteen, and within several years he was a working professional. He graduated from the University of South Carolina with a B.A. in English Literature. At the age of nineteen he was hired as the official photographer of the Boston Symphony Orchestra at its summer festival at Tanglewood.

Σε ηλικία μόλις δεκαεννέα ετών προσλήφθηκε ως επίσημος φωτογράφος της Συμφωνικής Ορχήστρας της Βοστόνης για το καλοκαιρινό της φεστιβάλ. Η συνεργασία του αυτή οδήγησε το 1961 στην έκδοση του πρώτου του βιβλίου με τίτλο Portrait of Α Symphony που περιλαμβάνει στιγμιότυπα από πρόβες και παραστάσεις της ορχήστρας στο ωδείο της πόλης.

Αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας το 1954 με πτυχίο στην αγγλική λογοτεχνία και για τα επόμενα δύο χρόνια υπηρέτησε στον αμερικανικό στρατό. Μετά τη λήξη της στρατιωτικής του θητείας εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη και εργάστηκε ως επαγγελματίας φωτογράφος για τα περιοδικά Esquire, Life και Look.

Από το 1961 έως το 1963 ο Μάνος έζησε στην Ελλάδα όπου και φωτογράφισε για το λεύκωμα A Greek Portfolio το οποίο κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1972. Το βιβλίο απέσπασε διακρίσεις στο φωτογραφικό φεστιβάλ της Arles και στο φεστιβάλ βιβλίου της Λειψίας. 

Το 1999 επανεκδόθηκε με αφορμή την έκθεση των φωτογραφιών του στο Μουσείο Μπενάκη. Εικόνες από τη σειρά αυτή έχουν παρουσιαστεί εκτός των άλλων στο Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγου και στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού.

BOSTON - Spectators on Bunker Hill Day in Charlestown, 1974. © Constantine Manos / Magnum Photos. "To photograph the people of a great city is at once an awesome undertaking and a pleasant one," wrote Constantine Manos about his project The Bostonians.

Επιστρέφοντας στις ΗΠΑ εγκαταστάθηκε στη Βοστόνη και συνεργάστηκε με τις εκδόσεις Time-Life συμβάλλοντας μάλιστα στην εικονογράφηση του βιβλίου τους για την Αθήνα. Το 1974, εργάστηκε ως κύριος φωτογράφος του Where’s Boston?, μιας παραγωγής πολυμέσων με θέμα τη ζωή της πόλης 200 χρόνια μετά την Αμερικανική Ανεξαρτησία. Με το πρόγραμμα αυτό συνδέθηκε τόσο η έκδοση του βιβλίου του Bostonians όσο και μια υπαίθρια έκθεση με 152 ασπρόμαυρες φωτογραφίες στις οποίες αποτυπώνεται η ποικιλομορφία των κατοίκων της πόλης.

BOSTON - Madonna and a triple-decker house in East Boston, 1974. © Constantine Manos / Magnum Photos.

Από το 1963 ο Μάνος είναι μέλος του διεθνούς πρακτορείου Magnum Photos. Φωτογραφίες του συμπεριλαμβάνονται στις μόνιμες συλλογές σημαντικών ιδρυμάτων όπως του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, του Μουσείου Καλών Τεχνών της Βοστόνης, του Ινστιτούτου Τέχνης του Σικάγου, του Μουσείου Καλών Τεχνών του Χιούστον, της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Παρισιού, του Μουσείου Τέχνης Chrysler στο Νόρφολκ, του George Eastman House στο Ρότσεστερ, του Μουσείου Τέχνης της Ατλάντα καθώς και του Μουσείου Μπενάκη.

The long-awaited continuation of the celebrated collection American Color. In this new work Manos continues his exploration of the dynamic intersection between subject and time, the real and the surreal in American towns. From Santa Monica and New Orleans to Provincetown and New York City, on streets, beaches, crowded boardwalks, and at small-town carnivals, Manos has captured the varied spectrum of contemporary life in all its offbeat and charming strangeness. These moments are elusive and varied, asking questions without giving ready answers. Ordinary people drift between technicolor landscapes and dark shadows, tumultuous city streets and stark ocean horizons. Manos’s lens is to unleash a cacophony of brilliant colors often overlooked in day-to-day observation. For further information please see http://www.costamanos.com/. © Constantine Manos/Magnum Photos

Το 1982 ο Μάνος πέρασε από την ασπρόμαυρη φωτογραφία στην έγχρωμη. Τα πρώτα δείγματα από το εν εξελίξει έργο του American Color δημοσιεύτηκαν στο ομότιτλο βιβλίο το 1995. 

USA. Daytona Beach, Florida. 1997. © Constantine Manos/Magnum Photos

Το 2000 δημοσιεύτηκε η συνέχεια αυτής της δουλείας με τον τίτλο American Color 2. 

GREECE. Athens. 2003. Street scene. © Constantine Manos/Magnum Photos

To 2003 απέσπασε το βραβείο Leica Medal of Excellence ανάμεσα σε 250 συναδέλφους για την έγχρωμη δουλειά του.