Immanuel Kant, lecturing to
Russian officers by I. Soyockina / V. Gracov, the Kant Museum, Kaliningrad.
Η
σκέψη του Καντ (1724-1804) αποτελεί σημαντικό σταθμό στην ιστορία της νεότερης
φιλοσοφίας όχι μόνο γιατί ολοκληρώνει την κριτική στροφή που εγκαινιάζει ο Descartes αλλά και γιατί σφραγίζει την πορεία
ολόκληρης της μεταγενέστερης φιλοσοφίας, με την έννοια ότι αυτή βρίσκεται
έκτοτε σε έναν μόνιμο κριτικό διάλογο μαζί της. Η «Κριτική του καθαρού λόγου» (1781) είναι ίσως το σημαντικότερο
κείμενο της νεότερης φιλοσοφίας.
«Αστρονόμος Κοπέρνικος: Συνομιλία με τον Θεό»,
ζωγραφικός πίνακας του Γιαν Ματέικο.
Στην
Κριτική του ο φιλόσοφος συγκρίνει την
αλλαγή στον τρόπο του σκέπτεσθαι, που εισάγει η υπερβατολογική φιλοσοφία του, με
την επανάσταση του Κοπέρνικου στην αστρονομία. Όπως ο Κοπέρνικος έκανε τον ήλιο
να μένει ακίνητος και τη Γη να περιστρέφεται γύρω απ' αυτόν, έτσι και ο Καντ
έκανε τον λόγο ακίνητο και τον κόσμο των πραγμάτων να περιστρέφεται γύρω του
και να φωτίζεται από εκείνον. Το φως δηλαδή της γνώσης δεν εκπορεύεται από τα
πράγματα, αλλά από τον λόγο. Αντίθετα συνεπώς με τη δογματική Μεταφυσική, που
πρέσβευε ότι οι έννοιες πρέπει να ρυθμίζονται προς τα αντικείμενα, εκείνος
τονίζει ότι τα αντικείμενα πρέπει να ρυθμίζονται προς τις έννοιες. Ανοίγει έτσι
ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της φιλοσοφικής σκέψης. Τη θέση της δογματικής
Μεταφυσικής παίρνει η κριτική του καθαρού λόγου, ή υπερβατολογική φιλοσοφία, η
οποία εξετάζει τις αρχές της προεμπειρικής γνώσης. Οι αρχές αυτές είναι ο χώρος
και ο χρόνος ως μορφές της καθαρής εποπτείας, οι καθαρές έννοιες (κατηγορίες)
του νου και οι ρυθμιστικές ιδέες του λόγου (κόσμος, ψυχή, θεός).
Διδακτική
πρόταση - Παρουσίαση με διαφάνειες του Κεφαλαίου 3: Αναζητώντας τη γνώση.
ENOTHTA ΤΡΙΤΗ: ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΗΓΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ. 3. Η ανάγκη μιας συνθετικής
προσέγγισης (Καντ), στο μάθημα της Φιλοσοφίας της Β’ τάξης Ημερησίου Γενικού Λυκείου με βάση το
σχολικό βιβλίο Αρχές Φιλοσοφίας των Σ. Βιρβιδάκη, Β. Καρασμάνη, Χ. Τουρνά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου