Υπεριώδες «Βόρειο Σέλας» ανιχνεύθηκε στον Άρη. Glowing ultraviolet aurora spotted on Mars

Καλλιτεχνική απεικόνιση του Maven να παρατηρεί το αρειανό σέλας. Artist’s conception of MAVEN’s Imaging UltraViolet Spectrograph (IUVS) observing the “Christmas Lights Aurora" on Mars. MAVEN observations show that aurora on Mars is similar to Earth’s "Northern Lights" but has a different origin. Image Credit: University of Colorado

Δορυφόρος της NASA που μελετά το γεωλογικό παρελθόν του Άρη ανίχνευσε δύο δυσεξήγητα φαινόμενα στην ατμόσφαιρα του πλανήτη: ένα μυστηριώδες σύννεφο σκόνης σε μεγάλο υψόμετρο και ένα σέλας που φθάνει βαθιά στην ατμόσφαιρα και λάμπει στο υπεριώδες τμήμα του φάσματος.

Από πού «προέρχονται»;

Χάρτης των λάμψεων του σέλαος στο βόρειο ημισφαίριο του Άρη. A map of IUVS’s auroral detections in December 2014 overlaid on Mars’ surface. The map shows that the aurora was widespread in the northern hemisphere, not tied to any geographic location. The aurora was detected in all observations during a 5-day period. Image Credit: University of Colorado

Το μυστηριώδες σύννεφο που ανακαλύφθηκε από το σκάφος Maven αποτελείται από σωματίδια σκόνης που κινούνται σε ύψος 150 έως 300 χιλιομέτρων. Η προέλευσή τους παραμένει άγνωστη, ωστόσο οι ερευνητές της NASA προτείνουν τέσσερις πιθανές εξηγήσεις: μπορεί να είναι σκόνη που παρασύρθηκε από την επιφάνεια μέσω άγνωστου μηχανισμού· σκόνη που προέρχεται από τα δύο μικρά φεγγάρια του Άρη, τον Φόβο και τον Δήμο· σωματίδια που αποσπάστηκαν από κομήτες· ή διαπλανητική σκόνη που μεταφέρθηκε στον Άρη από τον ηλιακό άνεμο.

Το δεύτερο δυσεξήγητο φαινόμενο είναι το σέλας που καταγράφηκε από τις 20 έως τις 25 Δεκεμβρίου σε μεγάλο τμήμα του βόρειου ημισφαιρίου. Σέλας έχει ανιχνευτεί στον Άρη και παλαιότερα, όχι όμως σε τόσο μικρή απόσταση από την επιφάνεια. Το σέλας, τόσο στη Γη όσο και σε άλλους πλανήτες, είναι λάμψεις που προέρχονται από τη σύγκρουση φορτισμένων σωματιδίων με μόρια της ατμόσφαιρας.

Στην περίπτωση της Γης, το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη εκτρέπει αυτά τα σωματίδια προς τους πόλους, οπότε το σέλας εμφανίζεται μόνο στις περιοχές του βόρειου και του νότιου πόλου. Ο Άρης, αντίθετα, έχει χάσει το μαγνητικό πεδίο του, οπότε τα εισερχόμενα σωματίδια βομβαρδίζουν ολόκληρη την ατμόσφαιρα και μπορούν να δημιουργούν σέλας σε  μεγάλο τμήμα του πλανήτη. Το γεγονός ότι τα σωματίδια χτυπούν απευθείας την ατμόσφαιρα ίσως εξηγεί το χαμηλό ύψος του αρειανού σέλαος.

Οι τελευταίες παρατηρήσεις του Maven παρουσιάστηκαν στο 46ο Συνέδριο Σεληνιακής και Πλανητικής Επιστήμης που πραγματοποιείται στο Τέξας. Η αποστολή εκτοξεύτηκε το 2013 με στόχο να διερευνήσει πώς ο Άρης έχασε τις θάλασσες και το μεγαλύτερο μέρος της ατμόσφαιράς του.