Εκπληκτικό εξωηλιακό σέλας! First Alien Auroras Found, Are 1 Million Times Brighter Than Any On Earth

Καλλιτεχνική απεικόνιση του καφέ νάνου στον οποίο εντοπίστηκε το εκπληκτικό σέλας. An artist's concept of brilliant auroras on the brown dwarf LSR J1835+3259, a misfit failed star about 18.5 light-years from Earth. The auroras are the first ever detected beyond our own solar system. Credit: Chuck Carter and Gregg Hallinan/Caltech

Οι αστρονόμοι παρατήρησαν για πρώτη φορά ένα σέλας εκτός του ηλιακού μας συστήματος και μάλιστα το φαινόμενο είναι πολύ πιο εντυπωσιακό, καθώς εκτιμάται ότι είναι δεκάδες χιλιάδες, ίσως κι ένα εκατομμύριο φορές πιο λαμπερό από ό,τι στη Γη. Το θεαματικό σέλας, που είναι περισσότερο κόκκινο παρά πράσινο-μπλε όπως στον πλανήτη μας, εντοπίσθηκε όχι πάνω από έναν εξωπλανήτη, αλλά γύρω από ένα καφέ νάνο μεγάλο όσο ο Δίας, σε απόσταση 18 ετών φωτός, στον αστερισμό της Λύρας.

Αποτυχημένα

This image shows the brown dwarf ISO-Oph 102, or Rho-Oph 102, in the Rho Ophiuchi star-forming region. Its position is marked by the crosshairs. This visible-light view was created from images forming part of the Digitized Sky Survey 2. Credit: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO)/Digitized Sky Survey 2. Acknowledgement: Davide De Martin

Οι καφέ νάνοι είναι σώματα που θεωρούνται άστρα, καθώς σχηματίζονται στο κέντρο πλανητικών συστημάτων από τη συμπύκνωση γιγάντιων σύννεφων υδρογόνου. Τα περισσότερα άστρα έχουν τόσο μεγάλη μάζα ώστε η πίεση στο εσωτερικό τους είναι αρκετή για να πυροδοτήσει αντιδράσεις πυρηνικής σύντηξης. Οι καφέ νάνοι, αντίθετα, δεν έχουν αρκετή μάζα για να λάμπουν και εκπέμπουν μόνο ένα αμυδρό κοκκινωπό φως ή υπέρυθρη ακτινοβολία για αυτό και αποκαλούνται συχνά «αποτυχημένα άστρα».

Η ανακάλυψη

Το φαινόμενο εντοπίστηκε σε καφέ νάνο 18 έτη φωτός μακριά από τη Γη. Auroras detected on the brown dwarf LSR J1835+3259 are much brighter than auroras on Earth, possibly 1 million times brighter than the best northern lights we can see, scientists say. Credit: Chuck Carter and Gregg Hallinan/Caltech

Επιστήμονες από διάφορες χώρες, με επικεφαλής τον καθηγητή αστρονομίας Γκρεγκ Χάλιναν του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνια (Caltech), που έκαναν την ανακάλυψη με επίγεια οπτικά τηλεσκόπια και ραδιοτηλέσκόπια δήλωσαν ότι αποτελεί αίνιγμα με ποιο τρόπο παράγεται σέλας στον καφέ νάνο που έλαβε την κωδική ονομασία LSR J1835.

Το φαινόμενο του σέλαος στη Γη -και σε άλλους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος- δημιουργείται, όταν φορτισμένα σωματίδια από τον Ήλιο αλληλεπιδρούν ορμητικά με την πλανητική  μαγνητόσφαιρα και ατμόσφαιρα. Το γήινο μαγνητικό πεδίο παγιδεύει τα σωματίδια του Ήλιου και τα επιταχύνει, υποχρεώνοντας τα ηλεκτρόνιά τους να πέσουν σαν «βροχή» στην ατμόσφαιρα, με συνέπεια να συγκρούονται με τα μόρια των χημικών στοιχείων και να τα υποχρεώνουν να εκπέμψουν φωτεινή ακτινοβολία.

Astrophotographer Bob Simmerman sent in a photo of an auroral display over Good Harbor Bay, Leelanau County, Michigan, taken on the evening of June 22-23, 2015. Credit: Bob Simmerman

Στη Γη το σέλας είναι κυρίως πρασινωπό, επειδή τα ηλιακά ηλεκτρόνια συγκρούονται με τα άφθονα άτομα οξυγόνου της γήινης ατμόσφαιρας, ενώ στην περίπτωση του καφέ νάνου LSR J1835 είναι ερυθρωπό, επειδή η ατμόσφαιρά του περιέχει κυρίως υδρογόνο. Επειδή όμως το LSR J1835 δεν έχει άλλα άστρα κοντά του για να το «βομβαρδίζουν» με ακτινοβολία, παραμένει ερωτηματικό μέσω ποιου μηχανισμού παράγεται το σέλας του.

Απάντηση στο ερώτημα

Our cosmic backyard as seen from 30 light-years away. Red circles indicate the discoveries of brown dwarfs by NASA's WISE space telescope. Credit: NASA/JPL-Caltech

Από την άλλη, επειδή συνεχίζεται η διαμάχη κατά πόσο οι καφέ νάνοι είναι παρ' ολίγον κανονικά άστρα ή παρ' ολίγον μεγάλοι πλανήτες, η νέα ανακάλυψη φαίνεται να ενισχύει τη δεύτερη εκδοχή. Εφόσον έχουν ήδη εντοπισθεί νέφη στην ατμόσφαιρα τέτοιων ουρανίων σωμάτων και τώρα παρατηρείται και σέλας, η «ζυγαριά», όσον αφορά τη φύση τους, γέρνει μάλλον προς την πλευρά των πλανητών.

Οι αστρονόμοι αισιοδοξούν ότι σύντομα θα είναι σε θέση να παρατηρήσουν το φαινόμενο του σέλαος και σε κανονικούς εξωπλανήτες. Μέχρι σήμερα το πιο λαμπρό σέλας έχει εντοπισθεί στον Δία, ο οποίος διαθέτει το πιο ισχυρό μαγνητικό πεδίο στο ηλιακό μας σύστημα. Το σέλας του LSR J1835 είναι τουλάχιστον 200 φορές πιο φωτεινό από εκείνο του Δία. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».