Όταν η επιστημονική φαντασία γίνεται πραγματικότητα. Sometimes, Science Fiction Leads Science

Καλλιτεχνική απεικόνιση της επιφάνειας του εξωπλανήτη Proxima b. Ένα μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας που δημοσιεύθηκε το 2013 προβλέπει τα βασικά χαρακτηριστικά του πλησιέστερου στη Γη εξωπλανήτη. A science fiction novel published in 2013 pegged some of the most salient details for our nearest neighboring exoplanet. This artist's impression shows a view of the surface of the planet Proxima b orbiting the red dwarf star Proxima Centauri, the closest star to the solar system. The double star Alpha Centauri AB also appears in the image. Credit: ESO, M. KORNMESSER

Είναι πολύ εντυπωσιακό όταν ένας συγγραφέας με την φαντασία του προσεγγίζει την πραγματικότητα. Για παράδειγμα, η φαντασία του Ιουλίου Βερν που περιέγραψε στα μυθιστορήματά του «Από τη Γη στη Σελήνη» (1865) και «Γύρω από τη Σελήνη» (1870) όχι μόνο έγινε πραγματικότητα, αλλά σ’ αυτά τα μυθιστορήματα προέβλεψε:

1. ότι η πρώτη εκτόξευση ανθρώπων προς τη Σελήνη θα γίνει στη Φλόριντα των ΗΠΑ,

2. τον ακριβή αριθμό αστροναυτών στη σεληνάκατο (τρεις)

3. με μεγάλη προσέγγιση τις διαστάσεις και το βάρος της σεληνακάτου,

4. την επιστροφή με προσθαλάσσωση στον Ειρηνικό Ωκεανό – στην περίπτωση του «Απόλλων 8» με σφάλμα 4 μόλις χιλιομέτρων!

Simulated comparison of a sunset on Earth and Proxima b. Credit: PHL @ UPR Arecibo

Το πιο πρόσφατο παράδειγμα σύμπτωσης της πραγματικότητας με την επιστημονική φαντασία είναι η ανακάλυψη του Proxima b, ενός εξωπλανήτη παρόμοιου με τη Γη, στον Εγγύτατο του Κενταύρου.

A view of the skies over the European Southern Observatory's La Silla Observatory in Chile. The bottom right image shows Proxima Centauri — the closest star to the solar system, orbited by the planet Proxima b — while the bottom left image shows the pairs of stars called Alpha Centauri A and B. Credit: Y. Beletsky (LCO)/ESO/ESA/NASA/M. Zamani

Ο Εγγύτατος του Κενταύρου (Proxima Centauri) είναι το πλησιέστερο άστρο έξω από το ηλιακό μας σύστημα – σε απόσταση μόλις 4,24 έτη φωτός από τη Γη. Οι αστρονόμοι υπολογίζουν ότι η ελάχιστη μάζα του εξωπλανήτη είναι 1,3 φορές η μάζα της Γης και απέχει περίπου επτά εκατομμύρια χιλιόμετρα από τον Εγγύτατο Κενταύρου, σε μια απόσταση που πιθανόν θα επέτρεπε την ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή, άρα και την ανάπτυξη ζωής.

Όμως, ενδέχεται ο εξωπλανήτης Proxima b να είναι παλιρροιακά κλειδωμένος, να έχει δηλαδή την μία πλευρά του συνεχώς στραμμένη προς το άστρο του. Αυτό σημαίνει ότι στο ένα ημισφαίριο μάλλον επικρατούν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και θα βρίσκεται στο απόλυτο σκοτάδι, ενώ στο άλλο θα επικρατούν συνθήκες κόλασης.

Αν και στο παρελθόν οι επιστήμονες πίστευαν ότι το «παλιρροιακό κλείδωμα»” είναι ανασταλτικός παράγοντας για την ανάπτυξη ζωής, πιο σύγχρονα κλιματικά μοντέλα δείχνουν ότι σε ένα τέτοιον πλανήτη θα μπορούσε γίνει μεταφορά θερμότητας και να υπάρξει ζωή.

Στο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας του Stephen Baxter που κυκλοφόρησε το 2013, περιγράφεται η ανθρώπινη εξερεύνηση και αποίκιση ενός παρόμοιου εξωπλανήτη γύρω από τον Εγγύτατο του Κενταύρου σε μερικούς αιώνες από τώρα. Ο Baxter ονομάζει τον πλανήτη του μυθιστορήματός του με το ποιητικό όνομα «Per Ardua», αντί για Proxima b (από το λατινικό «per ardua ad astra» που σημαίνει «μέσω δυσχερειών προς τα άστρα»).

Ο φανταστικός πλανήτης Per Ardua, βρίσκεται όπως ο Proxima b στην κατοικίσιμη ζώνη του Εγγύτατου του Κενταύρου, είναι παλιρροιακά κλειδωμένος, απέχει 6 εκατομμύρια χιλιόμετρα από το άστρο του και η μάζα του είναι 8% μικρότερη από τη μάζα της Γης (κι όχι 30% μεγαλύτερη). Ο αστρονόμος Guillem Anglada-Escude, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας που ανακάλυψε τον Proxima b (όπου συμμετείχε και ο δρ Γιάννης Τσάπρας), εντυπωσιασμένος αποκάλεσε την ομοιότητα «μυστηριώδη».

Πηγές: Μπορείτε να διαβάσετε ένα απόσπασμα του βιβλίου επιστημονικής φαντασίας «Proxima», του Stephen Baxter, εδώ: The Book That Predicted Proxima b [Excerpt]

Διαβάστε επίσης το σχετικό άρθρο του συγγραφέα Stephen Baxter για την Washington Post με τίτλο: «Sometimes, Science Fiction Leads Science»