Η άνοδος στην κοινωνική ιεραρχία ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Low social status leads to off-kilter immune system

Victor Tardieu, Liverpool, les haleurs à l'aube, 1903. Το αυξημένο χρόνιο στρες που βιώνουν τα άτομα που βρίσκονται χαμηλά στην κοινωνική ιεραρχία έχει επιπτώσεις στην υγεία τους. Living on the bottom rungs of the social ladder may be enough to make you sick. A new study manipulating the pecking order of monkeys finds that low social status kicks the immune system into high gear, leading to unwanted inflammation akin to that in people with chronic diseases.

Η άνοδος στην κοινωνική ιεραρχία αλλάζει τον τρόπο που λειτουργούν τα γονίδια και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, υποστηρίζουν αμερικανοί ερευνητές βάσει πειραμάτων που έκαναν σε μαϊμούδες, υποστηρίζοντας ότι κάτι ανάλογο συμβαίνει επίσης σε άλλα είδη ζώων, αλλά και στους ανθρώπους.

Όπως αναφέρει σχετικό άρθρο του «Science», η μελέτη ουσιαστικά αποδεικνύει ότι το χρόνιο στρες που βιώνουν τα άτομα που βρίσκονται χαμηλά στην κοινωνική ιεραρχία μπορεί να επιδεινώσει την υγεία, ακόμη κι αν δεν υπάρχουν άλλοι παράγοντες κινδύνου. 

Προηγούμενες έρευνες σε ζώα είχαν δείξει ότι το κοινωνικό status επηρεάζει σημαντικά τον τρόπο που εκφράζονται ή απενεργοποιούνται τα γονίδια στο εσωτερικό των ανοσοποιητικών κυττάρων.

Αυτό πιθανώς εξηγεί εν μέρει γιατί υπάρχει σαφής διαφορά ανάμεσα στο προσδόκιμο ζωής μεταξύ πλουσίων και φτωχών, η οποία μπορεί να ξεπερνά ακόμη και τα δέκα χρόνια σε ορισμένες χώρες. Η ανισότητα αυτή συνήθως αποδίδεται στις κοινωνικοοικονομικές ανισότητες και στις διαφορές στον τρόπο ζωής (διατροφή, άσκηση, κάπνισμα κ.α.), αλλά μπορεί επίσης να υπεισέρχεται και ένας βιολογικός παράγων, όπως δείχνει η νέα έρευνα σε μακάκους.

Η μελέτη

The richest and poorest Americans differ in life expectancy by more than a decade. Glaring health inequalities across the socioeconomic spectrum are often attributed to access to medical care and differences in habits such as smoking, exercise and diet. But a new study in rhesus monkeys shows that the chronic stress of life at the bottom can alter the immune system even in the absence of other risk factors. Credit: © EcoView / Fotolia

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Ντιουκ της Βόρειας Καρολίνα, με επικεφαλής την επίκουρη καθηγήτρια Εξελικτικής Ανθρωπολογίας και Βιολογίας Τζένι Τανγκ, πήραν δείγματα και μελέτησαν χιλιάδες κύτταρα και γονίδια από 45 πειραματόζωα.

Διαπίστωσαν ότι ο οργανισμός των πειραματόζωων αντιδρούσε διαφορετικά στις μολύνσεις από βακτήρια και ιούς, ανάλογα με τη θέση τους στην ιεραρχία της κοινωνίας τους. Όταν η θέση τους ήταν χαμηλή, άρα και το στρες μεγαλύτερο, η φλεγμονή στο σώμα ήταν πιο σοβαρή και το ανοσοποιητικό σύστημα πιο αναποτελεσματικό. Η κατάσταση βελτιωνόταν αισθητά, όταν το ζώο ανέβαινε στην ιεραρχία με τις σκόπιμες παρεμβάσεις των επιστημόνων.

Αυτό, όπως είπε η Τανγκ, δείχνει ότι «Οι επιπτώσεις της κοινωνικής ιεραρχίας στην υγεία δεν είναι μόνιμες, αλλά αναστρέψιμες», σημειώνει η δρ Τανγκ.

Και ο ερευνητής Νόε Σνάιντερ-Μάκλερ προσθέτει ότι «οι κοινωνικές αντιξοότητες τρυπώνουν κάτω από το δέρμα. Αν μπορέσουμε να βελτιώσουμε την κοινωνική θέση τους και να μειώσουμε κάποιες ιεραρχίες, ίσως καταφέρουμε να βελτιώσουμε την υγεία και την ευημερία των ανθρώπων».

Πηγή: N. Snyder-Mackler, J. Sanz, J. N. Kohn, J. F. Brinkworth, S. Morrow, A. O. Shaver, J.-C. Grenier, R. Pique-Regi, Z. P. Johnson, M. E. Wilson, L. B. Barreiro, J. Tung. Social status alters immune regulation and response to infection in macaques. Science, 2016; 354 (6315): 1041 DOI: 10.1126/science.aah3580