Το
ποντίκι μπορεί να θεωρηθεί το πρώτο «κατοικίδιο», αφού ζει μαζί μας εδώ και
15.000 χρόνια, πολύ πριν την ανάπτυξη της γεωργίας. The house mouse has
been hanging around humans for far longer than we thought. Ancient rodent
populations may now help us fill in gaps in the archaeological record as humans
shifted from hunter-gatherers to farmers. PHOTOGRAPH BY JOE BLOSSOM, ALAMY
Μπορεί
να μην είναι οι καλύτεροι φίλοι του ανθρώπου, αλλά τα ποντίκια ζουν μαζί μας
εδώ και τουλάχιστον 15.000 χρόνια, προτού καν εμφανισθούν οι πρώτοι οικισμοί
γεωργών. Μάλιστα, η συμβίωσή τους με τους ανθρώπους ήδη από την εποχή των
κυνηγών-τροφοσυλλεκτών καθιστά τα ποντίκια πιθανώς τα πρώτα «οικόσιτα» ζώα,
πριν από τους σκύλους και τις γάτες.
Αυτό
είναι το συμπέρασμα διεθνούς έρευνας, η οποία βασίστηκε στην ανάλυση 272
δοντιών τρωκτικών, που βρέθηκαν σε προϊστορικούς οικισμούς της Μέσης Ανατολής,
στη διάρκεια ανασκαφών σε 14 τοποθεσίες του λεγόμενου Νατούφιου πολιτισμού κατά
μήκος της κοιλάδας του Ιορδάνη.
Οι
ερευνητές από τη Γαλλία, τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, με επικεφαλής τον Τομά Κουτσί
του Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Παρισιού και του γαλλικού Εθνικού
Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών (CNRS),
παρουσιάζουν τα ευρήματά τους στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences» (PNAS).
Με
τις πρώτες «ρίζες» στη Μέση Ανατολή
A modern Maasai
camp, called a boma. PHOTOGRAPH BY JASON EDWARDS, NATIONAL GEOGRAPHIC CREATIVE
Τουλάχιστον
3.000 χρόνια πριν από την εμφάνιση της γεωργίας (η οποία συνέβη πριν από 11.000
έως 12.000 χρόνια), οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες άρχισαν να ριζώνουν στη Μέση
Ανατολή, κατασκευάζοντας πιο μόνιμους οικισμούς και αλλάζοντας την οικολογική
ισορροπία της περιοχής, με τρόπο που επέτρεψε στα ποντίκια να εξαπλωθούν.
Σύμφωνα
με τις εκτιμήσεις των ερευνητών, πιθανότατα ήταν οι ημιμόνιμοι
κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες (περίπου όπως είναι ακόμη οι σημερινοί Μασάι της
Κένυας), παρά οι κατοπινοί νεολιθικοί γεωργοί, οι πρώτοι άνθρωποι που έθεσαν τα
θεμέλια για τη συμβιωτική σχέση με τα μικρά «κατοικίδια» τρωκτικά.
Σήμερα,
χάρη σε αυτή τη σχέση συμβίωσης, τα ποντίκια έχουν πλέον αποικίσει σχεδόν κάθε
γωνιά του πλανήτη και έχουν γίνει σχεδόν εξίσου πανταχού παρόντα με τους
ανθρώπους, καθώς επίσης ένα από τα πιο επεκτατικά είδη θηλαστικών».
Ακόλουθοι
των ανθρώπων
Stealing our food
for millennia. The new study found that as soon as hunter-gatherers settled
down for even a small period of time, house mice moved in with them. When
humans settled in one place, they provided shelter and regular access to crumbs
and scraps. Credit: Imagebroker/FLPA
Η
μελέτη δείχνει ότι οι πληθυσμοί των ποντικιών στη Μέση Ανατολή αυξομειώνονταν
ανάλογα με το πόσο συχνά οι κοινότητες των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών μάζευαν τα
υπάρχοντά τους και μετακινούνταν σε άλλες τοποθεσίες, π.χ. λόγω ξηρασίας και
δυσκολίας εύρεσης τροφής. Όσο περισσότερο έμεναν στο ίδιο μέρος τόσο περισσότερα
ποντίκια συμβίωναν μαζί τους, κλέβοντας το φαγητό των ανθρώπων, όπως τους
σπόρους άγριων δημητριακών και άλλων φυτών (αν και θα έπρεπε να περιμένουν έως
πριν από 7.000 χρόνια για να φάνε το πρώτο τυρί!).
Με
βάση αυτό το συμπέρασμα, οι ερευνητές ανέφεραν ότι η παρουσία ή όχι πολλών
ποντικών σε οικισμούς μπορεί να αξιοποιηθεί από τους αρχαιολόγους και
ανθρωπολόγους για να συνάγουν έμμεσα συμπεράσματα σε σχέση με τους ανθρώπινους
πολιτισμούς που μελετούν.
Όσο
για το φόβο και τρόμο των ποντικιών, τις γάτες, αυτές άργησαν να εξημερωθούν,
πριν από 9.000 έως 4.000 χρόνια (πολύ αργότερα από τα σκυλιά). Άρα για μερικές
χιλιάδες χρόνια στην αρχή, τα ποντίκια ήσαν ήσυχα. Μετά άρχισαν τα βάσανά τους,
όταν ο Τομ άρχισε να κυνηγά τον Τζέρι...
Πηγές: PNAS, DOI: 10.1073/pnas.1619137114 - http://www.tovima.gr/science/medicine-biology/article/?aid=870393
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου