Είναι αλήθεια οι άθεοι πιο έξυπνοι; A scientist looked through 63 studies to conclude atheists are more intelligent than religious people

Pyotr Mikhailov, Meditation, 1964. Atheists are more intelligent than religious people according to dozens of studies. A piece of University of Rochester analysis, led by Professor Miron Zuckerman, found “a reliable negative relation between intelligence and religiosity” in 53 out of 63 studies.

Οι Miron Zuckerman, Jordan Silberman and Judith A. Hall από το πανεπιστήμιο του Ροτσεστερ και το πανεπιστήμιο του Νορθίστερν διεξήγαγαν μία στατιστική ανάλυση συνδυάζοντας 63 διαφορετικές επιστημονικές μελέτες και απέδειξαν πως υπάρχει αντιστρόφως ανάλογη σχέση ανάμεσα στη θρησκευτικότητα και την ευφυία/νοημοσύνη.

Με λίγα λόγια όσο πιο πολύ πιστεύει κανείς τόσο χαμηλότερα παραμένουν τα επίπεδα νοημοσύνης του, όπως αναφέρει το δημοσίευμα της Independent.

Η αντιστρόφως ανάλογη αυτή σχέση ήταν εντονότερη σε φοιτητές πανεπιστημίου και περισσότερο αδύναμη ανάμεσα σε εφήβους και παιδιά.

Francisco Goya, Saint François Borgia et le moribond impenitent, 1788

Η θρησκευτικότητα στην έρευνα ορίζεται ως ο βαθμός ανάμειξης/συμμετοχής σε μερικές ή σε όλες τις πλευρές μία θρησκείας. Για παράδειγμα πίστη στο υπερφυσικό ακόμη και με κοστοβόρες δεσμεύσεις προς αυτό όπως η προσφορά ιδιοκτησίας ως θυσία. Ή μία άλλη πλευρά είναι η συμμετοχή σε κοινά τελετουργικά όπως η επίσκεψη στην εκκλησία ή σε ασθενέστερες υπαρξιακές ανησυχίες όπως ο θάνατος και η πίστη στον παράδεισο.

Χωρίς να γίνεται απολύτως σαφές το γιατί οι μη θρησκευόμενοι είναι περισσότερο ευφυείς η διαφορά ποικίλει σύμφωνα με την ηλικία. Στο Πανεπιστήμιο για παράδειγμα το χάσμα είναι ισχυρότερο. Ίσως σε αυτό οφείλεται το γεγονός πως πολλοί φοιτητές ενδεχομένως να τείνουν να «ασπαστούν» τον αθεϊσμό υιοθετώντας μία αντικομφορμιστική στάση.

Άλλωστε το πανεπιστήμιο τείνει να δημιουργεί νέες εικόνες στους φοιτητές καθώς αυτοί εκτίθενται σε νέα ερεθίσματα χάνοντας πλέον τις απόψεις και τα πιστεύω του παρελθόντος. Σαφέστατα, δεν αποκλείεται να τείνουν προς ακριβώς την αντίθετη κατεύθυνση και να γίνουν ακόμη πιο θρησκευόμενοι. Αυτές οι αλλαγές οφείλονται συχνά στο γεγονός ότι οι μαθητές «διανύουν μία περίοδο ανακαλύψεων η οποία αποτελεί χαρακτηριστικό της ενήλικης ζωής που αρχίζει να ξεδιπλώνεται μπροστά τους «ο χωρισμός από το πατρικό σπίτι και η έκθεση σε ένα περιβάλλον το οποίο ενθαρρύνει την αμφισβήτηση μπορούν να επιτρέψουν στην επικράτηση της νοημοσύνης επί των θρησκευτικών πιστεύω. Η μελέτη προσθέτει επίσης πως χρησιμοποιώντας την κριτική ανάλυση οι πιο ευφυείς φοιτητές είναι ίσως πιο πιθανό να αποφύγουν τη θρησκεία. Εάν ο αθεϊσμός απορρίπτεται από το πατρικό, η υψηλότερη ευφυΐα μπορεί να διευκολύνει την αντίσταση του ατόμου στις πιέσεις συμμόρφωσης προς τη θρησκευτικότητα από τον περίγυρο.

Ενώ αργότερα στη ζωή, οι πιο έξυπνοι άνθρωποι έχουν περισσότερες πιθανότητες να παντρευτούν και να παραμείνουν παντρεμένοι, γεγονός που τους καθιστά λιγότερο εξαρτημένους από την προσκόλληση που παρέχει η λειτουργία της θρησκείας. Οι πιο έξυπνοι άνθρωποι είναι επίσης πιο πιθανό να έχουν θέσεις εργασίας υψηλότερου επιπέδου και να περάσουν περισσότερο χρόνο φοίτησης στο σχολείο, γεγονός που οδηγεί σε υψηλότερη αυτοεκτίμηση και "ενθαρρύνει τον έλεγχο των προσωπικών πεποιθήσεων" σύμφωνα με τη μελέτη.

Νικόλαος Αλεκτορίδης, Ο Άθεος, π. 1900

Το πέρασμα του χρόνου ωστόσο και η γήρανση φέρνουν τον άνθρωπο πιο κοντά στο να συνειδητοποιήσει τη θνητότητά του. Η έρευνα αυτή διήρκησε περίπου 80 έτη και έχει εξετάσει άτομα όλων των ηλικιών. Οι θρησκευτικές πεποιθήσεις μπορούν να βοηθήσουν περισσότερο στη διαχείριση του φόβου και της απελπισίας ενόψει επικείμενου θανάτου κάποιου προσώπου. Ωστόσο στην μελέτη δεν αποδείχθηκε πως άτομα υψηλής νοημοσύνης απώλεσαν τα ισχυρά τους πιστεύω ενάντια στη θρησκεία στα βαθιά τους γεράματα.

Πηγές:  Independent - Tvxs