Σε εξωπλανήτη βρέχει... αντηλιακό! Hubble Observes Exoplanet that Snows Sunscreen

Εντοπίστηκε σε απόσταση 1.730 ετών φωτός από εμάς πλανήτης με μοναδικά χαρακτηριστικά. Καλλιτεχνική απεικόνιση του Kepler 13-Ab. The NASA/ESA Hubble Space Telescope has found a blistering hot-Jupiter exoplanet where it ‘snows’ titanium dioxide, the active ingredient in sunscreen. The Hubble observations are the first detections of this ‘snow-out’ process — called a ‘cold trap’ — on an exoplanet. This illustration shows Kepler-13Ab that circles very close to its host star, Kepler-13A. In the background is the star’s binary companion, Kepler-13B, and the third member of the multiple-star system is the orange dwarf star Kepler-13C. Image credit: NASA / ESA / G. Bacon, STScI

Η ανακάλυψη εξωπλανητών έχει γίνει πλέον ρουτίνα αφού σχεδόν κάθε εβδομάδα ανακοινώνεται ο εντοπισμός κάποιου πλανήτη σε κάποιο κοντινότερο ή πιο μακρινό σημείο του γαλαξία μας. Αρκετοί από αυτούς δεν μοιάζουν καθόλου με τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος και η ύπαρξη τους ανατρέπει τις κρατούσες θεωρίες των επιστημόνων για τον σχηματισμό, την λειτουργία αλλά γενικότερα την «φύση» των πλανητών. Ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον αστρονόμο Τόμας Μπίτι του Πολιτειακού Πανεπιστημίου Penn στις ΗΠΑ εντόπισαν με την βοήθεια του τηλεσκοπίου Hubble ένα εξωπλανήτη σε απόσταση 1.730 ετών φωτός από την Γη. Πρόκειται για ένα πλανήτη με χαρακτηριστικά που όμοια του δεν έχουν παρατηρηθεί μέχρι σήμερα.

Ο Kepler 13-Ab όπως ονομάστηκε ο πλανήτης αυτός βρίσκεται σε «κλειδωμένη» τροχιά γύρω από το άστρο του, έτσι ώστε μόνο η μια πλευρά του αντικρίζει μόνιμα το μητρικό του άστρο. Σύμφωνα με τους ερευνητές στην πλευρά που κοιτάζει μόνιμα το άστρο του αναπτύσσονται θερμοκρασίες που αγγίζουν τους 2.800 βαθμούς Κελσίου ενώ αντίθετα η άλλη πλευρά είναι ένας απόλυτα σκοτεινός και παγωμένος κόσμος όπου συχνά βρέχει και χιονίζει. 

Όμως στον Kepler 13-Ab δεν πέφτουν σταγόνες νερού ή νιφάδες παγωμένου νερού αλλά βρέχει και χιονίζει διοξείδιο του τιτανίου. Το διοξείδιο του τιτανίου είναι ένα φυσικό λευκό μετάλλευμα το οποίο χρησιμοποιείται, μεταξύ άλλων, για τη λεύκανση των καλλυντικών. Λόγω της ικανότητας που έχει να αντανακλά τις ηλιακές ακτίνες και να απορροφά τις ακτίνες UV, χρησιμοποιείται εκτεταμένα στη παρασκευή αντηλιακών προϊόντων. Σύμφωνα με τους ερευνητές το διοξείδιο του τιτανίου μεταφέρεται με τους ανέμους στην σκοτεινή πλευρά του πλανήτη συμπυκνώνεται σχηματίζοντας νέφη και τελικά πέφτει στην επιφάνεια είτε ως βροχή είτε με την μορφή χιονιού.

This is an artist’s impression of Kepler-13Ab as compared in size to several planets in our Solar System. Image credit: NASA / ESA / A. Feild, STScI

Είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται αυτό το φαινόμενο σε κάποιο αντικείμενο του Σύμπαντος. Όπως είναι ευνόητο η ανακάλυψη παρέχει νέα στοιχεία για τις ατμοσφαιρικές και καιρικές συνθήκες που μπορούν να διαμορφωθούν σε ένα πλανήτη.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή αστρονομίας Τόμας Μπίτι του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας «The Astronomical Journal». Μεταξύ των ερευνητών ήταν ο Άγγελος Τσιάρας του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου του Λονδίνου (UCL).

Οι εκτιμήσεις των επιστημόνων βασίζονται στις φασματοσκοπικές παρατηρήσεις που έκαναν με την κάμερα ευρέος πεδίου του Hubble στην ατμόσφαιρα του εξωπλανήτη, στο μήκος κύματος του εγγύς υπέρυθρου.

Πηγές: http://www.amna.gr/home/article/199893/Anakalufthike-enas-exoplanitis-opou-chionizeiantiliako – https://www.nasa.gov/feature/goddard/2017/hubble-observes-exoplanet-that-snows-sunscreen