Νέα αντικαρκινική ανοσοθεραπεία «τούρμπο» από έλληνα επιστήμονα. Supercharged natural killer cells may hold promise for cancer

Τα ευρήματα αφήνουν υποσχέσεις να υπάρξει μια νέα θεραπεία για τους καρκινοπαθείς λέει ο καθηγητής αιματολογίας Αναστάσιος Καραδημήτρης. Scientists led by Professor Anastasios Karadimitris created a genetically engineered version of a natural killer T-cell, called CAR19-iNKT. Researchers at the Imperial College London have discovered that specifically employing invariant natural killer T cells, rather than generic T cells, in cancer immunotherapies based on chimeric antigen receptors might lead to significantly more effective, cheaper, and more easily mass-produced treatments.

Μια νέα ισχυρότερη ανοσοθεραπεία κατά του καρκίνου ανέπτυξαν και άρχισαν να δοκιμάζουν επιστήμονες στη Βρετανία, με επικεφαλής έναν ελληνικής καταγωγής αιματολόγο.

Οι ερευνητές δημιούργησαν με τη βοήθεια γενετικής τροποποίησης ένα νέο είδος «τούρμπο» ανοσοποιητικού κυττάρου, το CAR19-iNKT, το οποίο θα μπορούσε μελλοντικά να παραχθεί μαζικά και να χρησιμοποιηθεί σε καρκινοπαθείς.

Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον καθηγητή αιματολογίας Αναστάσιο Καραδημήτρη του Τμήματος Ιατρικής του Imperial College του Λονδίνου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό «Cancer Cell», δήλωσαν ότι, αν και βρίσκονται ακόμη σε αρχικό στάδιο, η έρευνά τους σηματοδοτεί την ανάπτυξη μιας νέας γενιάς ανοσοθεραπειών τύπου CAR-Τ.

Οι εν λόγω θεραπείες εξατομικευμένης ιατρικής εστιάζουν στον επαναπρογραμματισμό των ανοσοκυττάρων, ώστε να είναι πιο αποτελεσματικά στην καταστροφή των καρκινικών κυττάρων. Οι υπάρχουσες εξατομικευμένες θεραπείες CART-T είναι όμως πολύ ακριβές, έχοντας κόστος περίπου 300.000 λιρών ανά ασθενή.

Η νέα θεραπεία CAR19-iNKT μπορεί να κοστίζει μόνο το ένα δέκατο και επιπλέον δεν χρειάζεται να είναι εξατομικευμένη. Η δοκιμή της σε πειραματόζωα εξαφάνισε όλα τα καρκινικά κύτταρα στο 60% των ποντικιών, ενώ το 90% των ζώων επιβίωσαν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ήδη οι ερευνητές σχεδιάζουν την πρώτη δοκιμή της σε ανθρώπους.

Ο Α. Καραδημήτρης δήλωσε ότι «τα πρώτα αυτά ευρήματα δείχνουν πως το εν λόγω είδος κυττάρου του ανοσοποιητικού συστήματος που δημιουργήσαμε με πολύ κόπο στο εργαστήριο, ώστε να έχει σούπερ-αποτελεσματικότητα, αφήνει υποσχέσεις να υπάρξει μια νέα θεραπεία για τους καρκινοπαθείς».

Οι τυπικές ανοσοθεραπείες CAR (Chimeric Antigen Receptor) αφαιρούν ένα ανοσοκύτταρο από το αίμα του καρκινοπαθούς, το τροποποιούν γενετικά στο εργαστήριο ώστε να ενισχύσουν την καταστροφική αποτελεσματικότητά του και, αφού το πολλαπλασιάσουν εργαστηριακά, επανεισάγουν αυτό τον «στρατό» στον οργανισμό του ασθενούς για να «καθαρίσει» τα καρκινικά κύτταρα.

Η μέθοδος έχει ήδη χρησιμοποιηθεί για νέες εξατομικευμένες θεραπείες της λευχαιμίας και του λεμφώματος (καρκίνου του λεμφικού συστήματος), με πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα, καθώς έως το ένα τρίτο των ασθενών, οι οποίοι έως τότε δεν είχαν ανταποκριθεί σε άλλες θεραπείες, εμφάνισαν πλήρη ύφεση της νόσου σε βάθος χρόνου.

“Cancer researchers and doctors are very excited about this therapy - it means that instead of talking to patients about a hospice, we can offer them a treatment that has a good chance of working.” -Professor Anastasios Karadimitris. Study author

«Οι ερευνητές του καρκίνου και οι γιατροί είναι πολύ ενθουσιασμένοι από αυτή τη νέα θεραπεία, που μπορεί να προσφέρει στους ασθενείς καλές πιθανότητες να δουλέψει», είπε ο δρ Καραδημήτρης.

Μέχρι τώρα οι επιστήμονες χρησιμοποιούν Τ-λεμφοκύτταρα στη νέα ανοσοθεραπεία (γι’ αυτό λέγεται CAR-T), όμως αυτή τη φορά οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Έλληνα αιματολόγο, χρησιμοποίησαν ένα ελαφρώς διαφορετικό είδος κυττάρου «φυσικού φονέα», το iNKT, γι’ αυτό η θεραπεία αποκαλείται CAR19-iNKT.

Μολονότι τα κύτταρα iNKT είναι πολύ σπανιότερα στο σώμα από τα Τ-λεμφοκύτταρα, οι ερευνητές βρήκαν ότι είναι πιο αποτελεσματικοί φονείς των καρκινικών κυττάρων. Τα γενετικά τροποποιημένα και ενισχυμένα στο εργαστήριο κύτταρα iNKT μπορούν να φθάνουν στον εγκέφαλο και επίσης να επιτίθενται σε μεγάλους όγκους, πράγμα που δίνει ελπίδες ότι μελλοντικά θα είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν εναντίον εγκεφαλικών όγκων, καθώς επίσης των καρκίνων του προστάτη και των ωοθηκών.

Ο Α.Καραδημήτρης είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο οποίος έκανε μεταπτυχιακή κλινική εκπαίδευση στη Βρετανία, αρχικά στη γενική ιατρική και μετά στην αιματολογία, στο Νοσοκομείο Χάμερσμιθ του Λονδίνου. Η ειδικότητά του είναι τα λεμφώματα Hodgkin και μη-Hodgkin.

Στην ερευνητική ομάδα συμμετείχαν και άλλες δύο ελληνικής καταγωγής ερευνήτριες του Imperial College, η αιματολόγος Κατερίνα Γουδέβενου και η νευροακτινολόγος Καρολίνα Καχραμάνογλου.

Πηγές: Rotolo, A., Caputo, V. S., Holubova, M., Baxan, N., Dubois, O., Chaudhry, M. S., … Karadimitris, A. (2018). Enhanced Anti-lymphoma Activity of CAR19-iNKT Cells Underpinned by Dual CD19 and CD1d Targeting. Cancer Cell, 34(4), 596–610.e11. DOI: 10.1016/j.ccell.2018.08.017 - https://www.imperial.ac.uk/news/188516/supercharged-natural-killer-cells-hold-promise/ - https://www.tovima.gr/2018/10/13/science/vretania-nea-antikarkiniki-anosotherapeia-tourmpo-apo-ellina-epistimona/