Φάρμακο ακριβείας που «γκρεμίζει» τις άμυνες του DNA του καρκίνου. Cancer: Drug with new approach on impeding DNA repair shows promise in first clinical trial

Πολλά υποσχόμενο παρουσιάζεται νέο φάρμακο ακριβείας, που στοχεύει τη δυνατότητα του καρκίνου να επιδιορθώνει το DNA του, όπως δείχνουν τα αποτελέσματα των πρώτων κλινικών δοκιμών της συγκεκριμένης κατηγορίας φαρμάκων. Ovarian cancer: Berzosertib is designed to take advantage of one of the most glaring vulnerabilities of some cancer cells. Photo Credit: iStock Images

Η νέα αυτή μελέτη έδειξε πως οι μισοί ασθενείς που έλαβαν το νέο φάρμακο είτε μόνο του είτε με χημειοθεραπεία με βάση την πλατίνα είδαν τον καρκίνο τους να σταματά να μεγαλώνει, ενώ δύο ασθενείς είδαν τους όγκους τους να συρρικνώνονται ή να εξαφανίζονται εντελώς.

Η ζημιά στο DNA των κυττάρων είναι η βασική «πηγή» του καρκίνου, μα αποτελεί επίσης μια θεμελιώδη «Αχίλλειο Πτέρνα» για τους όγκους, και τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να καταστραφούν μέσω πρόκλησης βλάβης στο DNA του ή υπονόμευσης της δυνατότητάς τους να το επισκευάζουν. Η νέα δοκιμή αφορούσε στο πρώτο από μια οικογένεια φαρμάκων που μπλόκαρε μια βασική πρωτεΐνη επισκευής DNA, ονόματι ATR.

Ομάδα στο Institute of Cancer Research, London, και το The Royal Marsden NHS Foundation Trust ηγήθηκε δοκιμής πάνω σε έναν αναστολέα ATR, το berzosertib, είτε μόνο του είτε με χημειοθεραπεία σε 40 ασθενείς με πολύ προχωρημένους όγκους, σε νοσοκομεία ανά τον κόσμο. Οι ερευνητές όρισαν τις δόσεις στις οποίες το φάρμακο ήταν ασφαλές για χρήση σε περαιτέρω κλινικές δοκιμές και διαπίστωσαν πως προκαλούνται μόνο ήπιες παρενέργειες. Επίσης, σε μια εξέλιξη που προκάλεσε έκπληξη για δοκιμή τέτοιας φάσης, διαπιστώθηκε πως το berzosertib σταματούσε την ανάπτυξη των όγκων σε πάνω από τους μισούς ασθενείς, είτε μόνο του είτε με χημειοθεραπεία- 20 από 38 ασθενείς όπου μπορούσαν να γίνουν μετρήσεις. Το όφελος του φαρμάκου ως προς το μπλοκάρισμα της επισκευής DNA ήταν ακόμα πιο έντονο σε ασθενείς που περνούσαν χημειοθεραπεία, η οποία προκαλεί ζημιά DNA.

Το φάρμακο προχωρά τώρα σε περαιτέρω δοκιμές, και ελπίζεται πως θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια νέα, στοχευμένη θεραπεία και να βοηθήσει να υπερνικηθούν αντοχές και αντιστάσεις σε άλλα φάρμακα ακριβείας, όπως οι αναστολείς PARP που στοχεύουν την επιδιόρθωση DNA.

Ο Δρ. Παναγιώτης Κωνσταντινόπουλος. “Our results in his phase 2 trial suggest that ATR inhibition in combination with chemotherapy has the potential to offer significant benefit to patients with chemotherapy-resistant HGSOC and, potentially, other tumor types where ATR plays a key role,” says the study’s lead author, Panagiotis Konstantinopoulos, MD, PhD, director of translational research, Gynecologic Oncology, at Dana-Farber. 

Αξίζει να σημειωθεί πως η συγκεκριμένη μελέτη έχει ελληνικό «χρώμα», καθώς lead author της σχετικής έρευνας που δημοσιεύτηκε στο The Lancet Oncology είναι ο Δρ. Παναγιώτης Κωνσταντινόπουλος, του Dana-Farber Cancer Institute. Όπως είπε, η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων ασκεί μεγάλη πίεση στη διαδικασία αντιγραφής DNA: «Το ATR τα βοηθά να επιζήσουν από αυτό το στρες: Η δουλειά τους είναι να συντονίζουν την παύση του κύκλου των κυττάρων προκειμένου να ελέγχεται αν το DNA είναι ακέραιο ή χρειάζεται επιδιόρθωση. Τα φάρμακα που παρεμποδίζουν το ATR- που στερούν τα κύτταρα των όγκων από τέτοιες επισκευές- έχουν τη δυνατότητα να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά σε κάποιους καρκίνους».

Πηγές: https://www.dana-farber.org/newsroom/news-releases/2020/drug-with-new-approach-on-impeding-dna-repair-shows-promise-in-first-clinical-trial/ - https://www.naftemporiki.gr/story/1612283/farmako-akribeias-pou-gkremizei-tis-amunes-tou-dna-tou-karkinou