Ηφαιστειακή έκρηξη με τα «μάτια» ενός drone! Try Getting This Close To An Active Volcano Without A GoPro

Watch this amazing video as a Dji Phantom quad-copter flies to the Yasur volcano on Tanna Island in Vanuatu as it erupts.

Πάνω από το εκρηγνυόμενο ηφαίστειο Γιασούρ, στη νήσο Τάνα του Βανουάτου, στον νότιο Ειρηνικό, πέταξε ένα μη επανδρωμένο ιπτάμενο όχημα (drone) καταγράφοντας μοναδικές εικόνες καταστροφής.

Το «αθεόφοβο» drone αξίας περίπου 300 ευρώ που ονομάζεται DJI Phantom, ανήκει στον Σον Ο’Κάλαχαν, ο οποίος βρισκόταν στο νησί σε διακοπές και χειριζόταν το ιπτάμενο όχημα κατά τη διάρκεια της έκρηξης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, το DJI Phantom ήταν εξοπλισμένο με μια κάμερα υψηλής ευκρίνειας τύπου GoPro, η οποία και κατέγραψε τη «βροχή» πυκνού καπνού και λάβας.

Ιπτάμενος φαντομάς με φαν κλαμπ

Η επικίνδυνη αποστολή στην καρδιά του ηφαιστείου εξετελέσθη με απόλυτη επιτυχία από πλευράς του DJI Phantom, χάρη στον ικανό χειριστή του. The videographer got the footage in a fairly direct way: He hooked up his camera to a DJI Phantom quadcopter, got it up to speed, and sent it straight into the fire. Amazingly, he didn’t come out of it with a $400 drone destroyed, and if you see the video, you’ll understand why that’s such a miracle.

Ο Ο’Κάλαχαν ανέβασε το βιντεάκι στο YouTube, το οποίο απέσπασε εκατοντάδες σχόλια αγωνίας από πλευράς του κοινού, γύρω από το αν… σώθηκε το drone από τη μανία της φύσης.

O δημιουργός της εντυπωσιακής ταινίας, έσπευσε να απαντήσει ότι: «Κανένας φαντομάς δεν τραυματίστηκε κατά τη διάρκεια της κινηματογράφησης».

«Ωκεανοί» νερού κρύβονται μέσα στη Γη. Are Oceans of Water Hiding Beneath Earth’s Surface?

Στο εσωτερικό της Γης είναι πιθανό να κρύβονται γιγάντιες ποσότητες νερού. The evidence comes from a water-loving mineral called ringwoodite that came from the so-called transition zone sandwiched between the upper and lower layers of Earth's mantle.

Ερευνητές που μελετούσαν ένα μικρό και χαμηλής αξίας διαμάντι εντόπισαν στοιχεία που υποδεικνύουν την παρουσία τεράστιων αποθεμάτων νερού βαθιά στο εσωτερικό της Γης. Σύμφωνα με τους ερευνητές είναι πιθανό σε βάθος εκατοντάδων χλμ. στο εσωτερικό του πλανήτη μας να υπάρχει μια ζώνη που περιέχει όσο νερό διαθέτουν συνολικά όλοι οι ωκεανοί μαζί!

Αν επιβεβαιωθεί ότι σε τόσο μεγάλο βάθος υπάρχει νερό σε υγρή μορφή αυτό θα δημιουργήσει νέα δεδομένα στη μελέτη της Γης και την κατανόηση των γεωλογικών της διεργασιών. Επιπλέον θα ανοίξει νέους δρόμους στη διαστημική εξερεύνηση αφού, αν η Γη διαθέτει στο εσωτερικό της νερό, το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και σε άλλους βραχώδεις πλανήτες.

Η διαμαντένια διαδρομή

Graham Pearson holds the first terrestrial sample of ringwoodite ever found - which led to the discovery.

Τα περισσότερα διαμάντια που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή κοσμημάτων δημιουργούνται σε βάθος περίπου 150- 200 χιλιομέτρων. Αυτά που δημιουργούνται σε μεγαλύτερο βάθος, στη λεγόμενη «ζώνη μετάβασης» του μανδύα κάτω από τον φλοιό, ξεχωρίζουν γιατί είναι πολύ ταλαιπωρημένα στην εμφάνισή τους και έχουν διαφορετική χημική σύσταση.

Ένα τέτοιο μικρό ακατέργαστο διαμάντι από τα βάθη της Γης βρέθηκε τυχαία στη ρηχή κοίτη ενός ποταμού στη δυτική Βραζιλία. Ειδικοί με επικεφαλής τον Γκράχαμ Πίρσον του Πανεπιστήμιου Αλμπέρτα στον Καναδά μελέτησαν το διαμάντι η αξία του οποίου εκτιμάται ότι δεν ξεπερνά τα 20 δολάρια. Οι αναλύσεις έδειξαν ότι το διαμάντι δημιουργήθηκε σε βάθη 410-660 χλμ. Ο μήκους μόλις πέντε χιλιοστών και βάρους 0,09 γραμμαρίου πολύτιμος κρύσταλλος εκτιμάται ότι εκτινάχτηκε από βάθος 500 χλμ στην επιφάνεια της Γης μέσω κάποιας ηφαιστειακής έκρηξης. «Είναι ένα αρκετά άσχημο διαμάντι. Δείχνει να πήγε στην κόλαση και να επέστρεψε» αναφέρει ο Πίρσον.

Το υγρό περιεχόμενο

To διαμάντι που μελέτησαν οι ειδικοί και αποκάλυψε την παρουσία νερού στο εσωτερικό της Γης. The $20 diamond that led to the discovery: Diamond sample JUc29, from Juina, Brazil, containing the hydrous ringwoodite inclusion. The rough diamond has been naturally sculptured to its unusual shape by corrosive mantle fluids during transport to the surface.

Η φασματοσκοπική ανάλυση του συγκεκριμένου μικρού διαμαντιού αποκάλυψε στο εσωτερικό του την ύπαρξη ενός σπάνιου ορυκτού, ενός ρινγκουδίτη, μιας μορφής ολιβίνη που σχηματίζεται υπό τρομακτικά υψηλή πίεση στο υπέδαφος και από τον οποίο αποτελείται το μεγαλύτερο μέρος του ανώτερου μανδύα. Κανείς μέχρι σήμερα δεν είχε δει με τα μάτια του ρινγκουδίτη από τόσο μεγάλο βάθος. Το ορυκτό ανακαλύφθηκε το 1969 και πήρε το όνομά του από τον Αυστραλό γεωλόγο Τεντ Ρίνγκγουντ που είχε προτείνει την ύπαρξή του δέκα χρόνια νωρίτερα.

Where it is: Researchers say the rongwoodite reveals the Earth's transition zone could be a vast reservoir of water.

Το πιο σημαντικό εύρημα όμως ήταν ότι ο ρινγκουδίτης περιείχε περίπου 1,5% νερό σε βάρος. «Η αναλογία αυτή δεν ακούγεται μεγάλη, αλλά αν υπολογίσει κανείς τις τεράστιες ποσότητες ρινγκουδίτη που εκτιμάται ότι υπάρχουν στα μεγάλα βάθη της Γης, τότε η ποσότητα νερού εκεί κάτω πρέπει να είναι ισοδύναμη με το νερό όλων των ωκεανών του πλανήτη μαζί» υποστηρίζει ο Πίρσον που έσπευσε να σημειώσει ότι ο όγκος συγκρατείται εντός των ορυκτών και δεν ρέει. Δεν είναι δηλαδή, ένας ωκεανός όπως αυτός που περιέγραψε ο Ιούλιος Βερν στο «Ταξίδι στο Κέντρο της Γης» όπου μπορεί να πλέει μια βάρκα. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

Η «πηγή»

Schematic partial cross section of the Earth showing the location of ringwoodite, which make up approximately 60% by volume of this part of the transition zone. The diamond containing the water-bearing ringwoodite inclusion found by originated from approximately 500 km beneath the Earth's surface, where a large mass of water may accumulate by the subduction and recycling of oceanic lithosphere, into the transition zone.

Η ανακάλυψη (αν επιβεβαιωθεί) θα δώσει απάντηση και σε έναν  γεωλογικό γρίφο που απασχολεί τους επιστήμονες. Το αν το εσωτερικό της Γης είναι ξερό, αν είναι υγρό ή αν είναι μερικώς υγρό με την παρουσία νερού απομονωμένου σε κάποιες περιοχές.

Σε σχέση με την προέλευση του νερού σε τόσο μεγάλο βάθος έχουν διατυπωθεί δύο θεωρίες. Είτε φθάνει εκεί συνεχώς από τον ωκεανό μαζί με τη διαδικασία καταβύθισης των τεκτονικών πλακών, είτε προϋπήρξε από την αρχή της δημιουργίας του πλανήτη, ως μέρος των πρωταρχικών υλικών που σχημάτισαν τη Γη.

Επιπλέον η ανακάλυψη δείχνει ότι μεγάλες ποσότητες νερού μπορεί να κρύβονται στο εσωτερικό άλλων βραχωδών πλανητών, όπως του Άρη. Οι ειδικοί σημειώνουν ότι έχουν βρεθεί ρινγκουβίτες σε μετεωρίτες που έπεσαν στη Γη, γεγονός που ενισχύει τη θεωρία της ύπαρξης νερού στο εσωτερικό και άλλων πλανητών.

Ερευνητές προσδιόρισαν πότε εξερράγη το ηφαίστειο της Σαντορίνης. Santorini tree rings support the traditional dating of the volcanic eruption

Το ηφαίστειο της Σαντορίνης εξερράγη τον 16ο αιώνα π.Χ. και όχι νωρίτερα, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική έρευνα, που αξιολόγησε ως αναξιόπιστη τη δενδροχρονολόγηση, στην οποία είχαν βασιστεί προηγούμενες εκτιμήσεις ότι η έκρηξη είχε συμβεί πριν από ένα αιώνα περίπου. Aerial view of the inner part of Santorini's caldera, characterised by visible tephra layers, where a branch of an olive tree was found and used to date the Minoan eruption (Friedrich et al. Science 2006). Credit: Turi Humbel, WSL and University of Zurich

Η ακριβής χρονολόγηση της διάσημης έκρηξης στο προϊστορικό Αιγαίο έχει διχάσει τους επιστήμονες εδώ και χρόνια. Ωστόσο, όπως διαπίστωσαν, το ηφαίστειο της Σαντορίνης εξερράγη τον 16ο αιώνα π.Χ. και όχι έναν αιώνα νωρίτερα, όπως είχε προκύψει από τη δενδροχρονολόγηση.

Santorini 3D version. Will the dating of the volcanic eruption of Santorini remain an unsolved mystery? The question whether this natural disaster occurred 3,500 or 3,600 years ago is of great historiographical importance and has indeed at times been the subject of heated discussion among experts.

Όπως αναφέρει σχετικό άρθρο του ΑΜΠΕ, η μεγάλη φυσική καταστροφή -με τις σημαντικές ιστορικές επιπτώσεις της- εκτιμάται ότι συνέβη πριν από 3.500 έως 3.600 χρόνια.

This cross section of a branch from an olive tree currently growing on Santorini displays rings which are very difficult to be distinguished and dated. Photo: Turi Humbel, WSL and University of Zurich

Η παραδοσιακή άποψη -που επιβεβαιώνεται και από τη νέα μελέτη- είναι ότι το ηφαίστειο εξερράγη κάποια στιγμή στη διάρκεια του 16ου αιώνα π.χ. Νεότερες εκτιμήσεις μετά τη δεκαετία του '80 πρότειναν ότι η έκρηξη έλαβε χώρα σχεδόν ένα αιώνα νωρίτερα. Τα τελευταία στοιχεία για αυτή την άποψη προσκόμισε μια δανική μελέτη, που χρησιμοποίησε την μέθοδο της χρονολόγησης με τον ραδιενεργό άνθρακα-14 σε ξύλα από ελιές, που προέρχονται από την εποχή της έκρηξης.

Όμως, νέα μελέτη αντιτείνει ότι η ραδιοχρονολόγηση με άνθρακα-14 μεμονωμένων κομματιών ελιάς, σκεπασμένων από ηφαιστειακές στάχτες, είναι πολύ αναξιόπιστη μέθοδος. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Πάολο Κερουμπίνι του Ελβετικού Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Ερευνών Δασών και Χιονιού, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αρχαιολογικό περιοδικό "Antiquity", μελέτησαν πολλούς γέρικους κορμούς ελαιόδενδρων από την Ελλάδα και τη λοιπή νότια Ευρώπη.

«Η ανάλυση δειγμάτων ξύλου έχει νόημα μόνο αν μπορεί να αποδειχτεί ότι τα εν λόγω δέντρα ήσαν ακόμα ζωντανά τη στιγμή της έκρηξης. Όμως στην περίπτωση των γέρικων ελαιόδενδρων στην περιοχή της Μεσογείου, δεν είναι καθόλου ασυνήθιστο νεκρά κλαδιά να μένουν πεσμένα για αρκετές δεκαετίες», δήλωσε ο Κερουμπίνι.

Όπως είπε, για μια πραγματικά σωστή χρονολόγηση με άνθρακα-14, θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί μια διεθνής καμπύλη αναφοράς, η οποία, στην προκειμένη περίπτωση της Σαντορίνης, πρέπει να βασίζεται σε μετρήσεις δενδροχρονολόγησης (δακτυλίων στο εσωτερικό των κορμών) από δένδρα ηλικίας μεγαλύτερης των 4.000 ετών.

Image and wood density profile, achieved through Neutron Imaging of a branch cross-section from an olive tree currently growing on Santorini: no clear annual rings can be distinguished because of several intra-annual density fluctuations (Cherubini et al. PLoS ONE 2013). (Photo David Mannes, Paul Scherrer Institute).

Σύμφωνα με το ΑΜΠΕ, ο Κερουμπίνι ανέλυσε δείγματα ξύλου από πολλές ελιές της νοτίου Ευρώπης και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα ελαιόδενδρα συχνά παράγουν πολλούς ψευδο-δακτύλιους στο εσωτερικό τους, πράγμα που μπερδεύει την πραγματική ηλικία τους, γεγονός που δείχνει τα περιορισμένα όρια της δενδροχρονολόγησης.

Αυτό, όπως είπε, συμβαίνει ιδιαίτερα σε θερμά μέρη όπως η Σαντορίνη με τις συχνές ξηρές περιόδους τα καλοκαίρια και τους χειμώνες σαν άνοιξη, που έχουν ως αποτέλεσμα να παράγουν μπερδεμένους δακτύλιους μέσα στους κορμούς και έτσι να προκαλούν σύγχυση ακόμα και στους ειδικούς. Ενδεικτικά, ανέφερε, ότι ένα κομμάτι ξύλου ελιάς που χρονολογείται πως έχει ηλικία 72 ετών, στην πραγματικότητα μπορεί να είναι μόνο 30.

Ο Κερουμπίνι πήρε δείγματα από ελαιόδενδρα που βρίσκονται σήμερα στη Σαντορίνη και έκανε ένα «τυφλό τεστ», δίνοντάς τα ίδια ακριβώς σε δέκα ειδικούς σε πέντε εργαστήρια δενδροχρονολόγησης σε διάφορες χώρες. Η συγκριτική ανάλυση ανέδειξε το πρόβλημα: οι μετρήσεις των δακτυλίων (και άρα της εκτιμώμενης ηλικίας του κάθε δένδρου) διέφεραν πάνω από 44% μεταξύ των εργαστηρίων.

After investigating tree rings, an international team of scientists led by the Swiss Federal Institute for Forest, Snow and Landscape Research (WSL) has concluded that the volcano erupted in the 16th century BC, rather than any earlier than that.

Με αυτό το δεδομένο της αναξιοπιστίας, η νέα μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν είναι ρεαλιστικό να θεωρείται ακριβής μια χρονολόγηση της έκρηξης του ηφαιστείου της Σαντορίνης, η οποία βασίζεται μόνο σε ένα κομμάτι ελιάς από την εποχή εκείνη.

Με άλλα λόγια, οι νεότερες εκτιμήσεις ότι η έκρηξη έγινε περίπου έναν αιώνα νωρίτερα, δεν μπορούν να θεωρηθούν αξιόπιστες με βάση τη δενδροχρονολόγηση και, συνεπώς, προς το παρόν τουλάχιστον, ισχύει η εκτίμηση ότι η εντυπωσιακή καλδέρα του νησιού δημιουργήθηκε από την έκρηξη τον 16ο αιώνα π.Χ.

Αλκυονίδες μέρες: Το αρχαίο ελληνικό δράμα ως μετεωρολογικό δελτίο. Halcyon Days: Ancient Greek Theater Helps Scientists Reconstruct Past Climate

Οι χειμωνιάτικες παραστάσεις στο Θέατρο του Διονύσου πρέπει συνέπεφταν με τις αλκυονίδες μέρες. Header Image: Present-day remains of the Theatre of Dionysus Eleuthereus, Athens: WikiPedia. The open air plays of the ancient Greeks may offer us a valuable insight into the Mediterranean climate of the time, reports new research in Weather. Using historical observations from artwork and plays, scientists identified ‘halcyon days’, of theatre friendly weather in mid-winter.

Τα έργα των αρχαίων δραματουργών φαίνεται ότι μπορούν να προσφέρουν στοιχεία για το αρχαίο κλίμα: Η μελέτη 43 έργων που παίζονταν στα ελληνικά θέατρα κατά τον Χρυσό Αιώνα του Περικλή υποδεικνύει ότι οι περίφημες αλκυονίδες μέρες είναι ένα σταθερό μετεωρολογικό φαινόμενο που χάριζε και τότε λίγη λιακάδα στη χειμωνιάτικη Αθήνα.

Θεατρικές αλκυονίδες

Roman mosaic in Pompeii. Image credit: Marie-Lan Nguyen. According to a new study led by Dr Christina Chronopoulou from the National and Kapodestrian University of Athens, the open air plays of the ancient Greeks offer insights into the past Mediterranean climate. Using historical observations from artwork and plays, Dr Chronopoulou and her colleague investigated a meteorological phenomenon known as the Halcyon days under which the audience of the open theater of Dionysus in Athens would have watched drama in the middle of winter.

Έλληνες ερευνητές ήταν περίεργοι να μάθουν κάτω από ποιες καιρικές συνθήκες παίζονταν οι θεατρικές παραστάσεις στα Λήναια, μια γιορτή προς τιμήν του Διονύσου που λάμβανε χώρα στην Αθήνα κατά τον μήνα Γαμηλιώνα του αττικού ημερολογίου, από τις 15 Ιανουαρίου έως τις 15 Φεβρουαρίου.

Στη διάρκεια των Ληναίων δίνονταν παραστάσεις στο Θέατρο του Διονύσου κάτω από την Ακρόπολη, ένδειξη ότι ο καιρός πρέπει να ήταν καλός αυτές τις μέρες του καταχείμωνου.

Αλκυόνες, εσείς που δίπλα στα αιώνια κύματα της θάλασσας με κύματα κουβεντιάζετε. Βάτραχοι του Αριστοφάνη, 405 π.Χ.

Για να επιβεβαιώσουν τις υποψίες τους ότι τα Λήναια έπεφταν σε μέρες καλοκαιρίας, τις αλκυονίδες μέρες, η Χριστίνα Μαυροπούλου του Εθνικού και Καποδιστρειακού Πανεπιστημίου Αθηνών και ο Αναστάσιος Μαυρίδης του Παντείου αναζήτησαν αναφορές για τις καιρικές συνθήκες σε 43 έργα του Αισχύλου, του Σοφοκλή, του Ευριπίδη και του Αριστοφάνη από τον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ.

Τα έργα περιείχαν συνολικά επτά αναφορές για ηλιόλουστες μέρες μέσα στο καταχείμωνο, αναφέρουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση Weather.

«Οι κωμωδίες του Αριστοφάνη, ειδικά αυτές που παρουσιάζονταν στα Λήναια, συχνά αναφέρονται στις αλκυονίδες μέρες» γράφουν οι ερευνητές.

Η τιμωρία του Δία

Herbert James Draper, Halcyone, 1915. In Greek mythology, Alcyone (Ἁλκυόνη, Halkyónē) was the daughter of Aeolus, either by Enarete or Aegiale. She married Ceyx, son of Eosphorus, the Morning Star. They were very happy together in Trachis, and according to Pseudo-Apollodorus's account, often sacrilegiously called each other "Zeus" and "Hera". This angered Zeus, so while Ceyx was at sea (going to consult an oracle according to Ovid's account), the god threw a thunderbolt at his ship. Soon after, Morpheus (god of dreams) disguised as Ceyx appeared to Alcyone as an apparition to tell her of his fate, and she threw herself into the sea in her grief. Out of compassion, the gods changed them both into halcyon birds, named after her.

Στην αρχαιοελληνική μυθολογία, η θεά Αλκυόνη, κόρη του Αίολου, προσέβαλε τον Δία, ο οποίος για να την τιμωρήσει τη μετέτρεψε σε πτηνό που μπορούσε να γεννά τα αβγά του μόνο τον χειμώνα. Αργότερα όμως υποχώρησε στα παρακάλια της και της προσέφερε δύο εβδομάδες καλοκαιρίας το χειμώνα για να τη βοηθήσει στο φώλιασμα.

Η αλκυόνη, πανέμορφο μεταναστευτικό θαλασσοπούλι, περνά το χειμώνα στην Ελλάδα και φωλιάζει σε αμμώδεις ή θαμνώδεις πλαγιές κοντά στη θάλασσα ή σε ποτάμια.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι η καλοκαιρία δεν οφείλεται σε παιχνίδια των θεών αλλά σε στάσιμα συστήματα υψηλής ατμοσφαιρικής πίεσης. Οι αλκυονίδες μέρες, γράφουν οι ερευνητές, παρατηρούνται στη νοτιοανατολική Ευρώπη, και ειδικά στην Ελλάδα και την Αττική, ανάμεσα στις 15 Δεκεμβρίου και τις 15 Φεβρουαρίου, πιο συχνά όμως ανάμεσα στις 15 και τις 31 Ιανουαρίου.

Σταθερό φαινόμενο

Delphi – photo by Leonidtsvetkov at en.wikipedia. In this case the team turned to the writings of 43 plays by Aeschylus, Sophocles, Euripides and Aristophanes and several were found to contain references about the weather. Greece enjoys long, hot, dry summers, yet in contrast the rare theatre friendly ‘halcyon days’ of clear, sunny weather during winter appeared to be especially noteworthy. “The comedies of Aristophanes, often invoke the presence of the halcyon days,” concluded said Dr. Chronopoulou. “Combining the fact that dramatic contests were held in mid-winter without any indication of postponement, and references from the dramas about the clear weather and mild winters, we can assume that those particular days of almost every January were summery in the fifth and maybe in the fourth centuries BC.”

Δεδομένου ότι ο μύθος είναι αρχαίος, οι αλκυονίδες μέρες προφανώς υπήρχαν και στην αρχαιότητα. Η τελευταία μελέτη όμως υποδεικνύει ότι ήταν ένα σχετικά σταθερό μετεωρολογικό φαινόμενο που συνέβαινε «σχεδόν κάθε χρόνο» κατά τον 5ο και πιθανώς και τον 4ο αιώνα π.Χ.

Το συμπέρασμα δεν βασίζεται μόνο στην ανάλυση των αρχαίων κειμένων αλλά και σε εικονογραφήσεις αγγείων και άλλα αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία δείχνουν για παράδειγμα ότι οι Αθηναίοι φορούσαν μάλλον ελαφρές ενδυμασίες στη διάρκεια των Λήναιων.

Τότε όπως και τώρα, οι Αθηναίοι έχουν να ευχαριστήσουν την αλκυόνη για αυτή την ευχάριστη μετεωρολογική παράδοση.

Μικροσκόπιο του ενός δολαρίου. Low-cost paper microscope folds like origami

The Foldscope is a microscope that can be folded from a schematic printed on a piece of A4 paper and with a couple of additional components, it costs as little as 50 cents. (Credit: Foldscope Team)

Ερευνητές του πανεπιστημίου Stanford της Καλιφόρνια, ανέπτυξαν ένα μικροσκόπιο το οποίο μπορεί να συναρμολογηθεί μέσα σε δέκα λεπτά, ενώ το κόστος του δεν ξεπερνά το ένα δολάριο.

Τα τεχνικά χαρακτηριστικά και οι λεπτομέρειες κατασκευής βρίσκονται ΕΔΩ: http://arxiv.org/abs/1403.1211

Το Foldscope project, όπως έχει ονομαστεί, μιμείται σε κάποιο βαθμό την ιαπωνική τέχνη Origami, κατά την οποία ο καλλιτέχνης μπορεί να δημιουργήσει διάφορα αντικείμενα, απλά διπλώνοντας χαρτί με τον κατάλληλο τρόπο. Οι ερευνητές του Stanford δημιούργησαν ένα μικροσκόπιο απλά διπλώνοντας πεπιεσμένο χαρτί και προσαρμόζοντας σε αυτό έναν φακό μικρής αξίας.

Σύμφωνα με τον Manu Prakash, επικεφαλής του Foldscope project, το χειροποίητο μικροσκόπιο προορίζεται για χρήση τόσο στο χώρο της εκπαίδευσης όσο και στο χώρο της υγείας, κυρίως σε αναπτυσσόμενες περιοχές, όπου τα κανονικά μικροσκόπια εργαστηρίου είναι είδος πολυτελείας.

Το μικροσκόπιο αποτελείται κυρίως από χαρτί και για την ολοκλήρωσή του απαιτείται ένας μικροσκοπικός φακός αξίας 0,56 δολαρίων, μία μπαταρία κουμπί ισχύος 3V, αξίας 0,06 δολαρίων, ένα LED, αξίας 0,21 δολάρια, λίγη μονωτική ταινία και ένας διακόπτης. Το συνολικό κόστος ανέρχεται στα 0,97 δολάρια.

Πέρα από την ευκολία κατασκευής, η συσκευή είναι και εύκολη στη χρήση. Ο χρήστης θα πρέπει απλά να τοποθετήσει το μάτι του αρκετά κοντά στον φακό και στη συνέχεια να ρυθμίζει την επικέντρωση, ρυθμίζοντας τη θέση του φακού και την απόσταση με το αντικείμενο παρατήρησης, με τον αντίχειρά του.

(Credit: Foldscope Team)

Σύμφωνα με τους ερευνητές του Stanford, τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά αφού μπορεί να επιτύχει μεγέθυνση 2.000x, ζυγίζει ελάχιστα, είναι αρκετά μικρό ώστε να μεταφέρεται ακόμη και μέσα σε μία τσέπη, δεν απαιτεί τη χρήση εξωτερικής παροχής ισχύος και είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό σε πτώσεις. Μάλιστα κατά τις δοκιμές του Foldscope ήταν εφικτός ο εντοπισμός κοινών βακτηρίων και παρασίτων.

Όπως δηλώνουν, στο Technology Review του MIT, οι ερευνητές του Stanford, οι σύγχρονες μέθοδοι μαζικής εκτύπωσης και παραγωγής θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις παραγωγής δισεκατομμυρίων τέτοιων μικροσκοπίων. Αν φυσικά διευθετηθούν και θέματα πολιτικά, οικονομικά και διανομής.

Ο κίτρινος γίγαντας του Σύμπαντος. Largest Yellow Hypergiant Star in the Universe Discovered

O κίτρινος γίγαντας που εντόπισαν οι ευρωπαίοι αστρονόμοι. HR 5171, the brightest star just below the centre of this wide-field image, is a yellow hypergiant, a very rare type of stars with only a dozen known in our galaxy. Its size is over 1300 times that of the Sun — one of the ten largest stars found so far. Observations with ESO’s Very Large Telescope Interferometer have shown that it is actually a double star, with the companion in contact with the main star. Credit: ESO/Digitized Sky Survey 2

Ομάδα ευρωπαίων αστρονόμων εντόπισε ένα άστρο, πραγματικό γίγαντα, το οποίο έχει διάμετρο τουλάχιστον 1.300 φορές μεγαλύτερη από εκείνη του Ήλιου. Το άστρο είναι περίπου ένα εκατομμύριο φορές πιο λαμπερό από τον Ήλιο! Πρόκειται για το μεγαλύτερο κίτρινο άστρο που έχει ποτέ ανακαλυφθεί και ένα από τα δέκα μεγαλύτερα άστρα εν γένει που έχουν ποτέ παρατηρηθεί.

Ο βασιλιάς της κατηγορίας του

This artist’s impression shows the yellow hypergiant star HR 5171. This is a very rare type of star with only a dozen known in our galaxy. Its size is over 1300 times that of our Sun — one of the largest ten stars found so far. Observations with ESO’s Very Large Telescope Interferometer have shown that it is actually a double star, with the companion in contact with the main star. Credit: ESO

Ερευνητές με επικεφαλής τον αστρονόμο Ολιβιέ Σεζνό του Αστεροσκοπείου της Κυανής Ακτής στη Νίκαια χρησιμοποίησαν το συμβολόμετρο του Πολύ Μεγάλου Τηλεσκοπίου (VLT) του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή για να μελετήσουν το τεράστιο άστρο HR 5171 A. Το άστρο βρίσκεται στην κατεύθυνση του αστερισμού του Κενταύρου, σε απόσταση περίπου 12.000 ετών φωτός από τη Γη. Είναι τόσο μεγάλο, που σχεδόν είναι δυνατό να παρατηρηθεί με γυμνά μάτια.

Συνήθως τόσο μεγάλα άστρα δεν είναι κίτρινοι, αλλά ερυθροί γίγαντες, που φθάνουν να έχουν διάμετρο 1.000 έως 1.500 φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο. Οι κίτρινοι γίγαντες δεν αναμένεται να έχουν διάμετρο μεγαλύτερη από 400 έως 700 φορές σε σχέση με αυτή του Ήλιου, γι’ αυτό η ανακάλυψη ενός τέτοιου άστρου, που είναι 1.300 φορές μεγαλύτερο αποτελεί κάτι ξεχωριστό.

Το άστρο, που ήδη είναι κατά 50% μεγαλύτερο από έναν διάσημο γίγαντα, το ερυθρό άστρο Μπελτεγκέζ, γίνεται συνεχώς μεγαλύτερο κατά τα τελευταία 40 χρόνια. Όσο μεγαλώνει, τόσο πέφτει η θερμοκρασία του, η οποία σήμερα είναι περίπου 5.000 βαθμοί Κελσίου στην επιφάνειά του.

Ο γίγαντας έχει ένα μικρότερο και ελαφρώς πιο θερμό άστρο- συνοδό, που διαγράφει μια τρομερά κοντινή τροχιά γύρω του κάθε 1.300 γήινα χρόνια. Σύμφωνα με τον Σεζνό, «τα δύο άστρα είναι τόσο κοντά, που έρχονται σε επαφή και το όλο αστρικό σύστημα μοιάζει με ένα γιγάντιο φιστίκι». H ανακάλυψη δημοσιεύεται στον δικτυακό τόπο επιστημονικών προδημοσιεύσεων arXiv.

Η τεχνική

This chart shows the constellation of Centaurus (The Centaur). Most of the stars that can be seen in a dark sky with the unaided eye are marked. The position of the yellow hypergiant star HR 5171 is marked with a circle. This star can be easily seen with a pair of binoculars. Credit: ESO, IAU and Sky & Telescope

Οι αστρονόμοι αξιοποίησαν την τεχνική της συμβολομετρίας, η οποία τους επέτρεψε να συνδυάσουν το φως που συλλέγουν πολλά επιμέρους μικρότερα τηλεσκόπια, δημιουργώντας έτσι στην ουσία ένα γιγάντιο τηλεσκόπιο διαμέτρου 140 μέτρων. Στο παρελθόν, ακόμα και πριν από 60 χρόνια, είχαν υπάρξει κάποιες παρατηρήσεις του ίδιου άστρου, όμως είναι η πρώτη φορά που, χάρη στη νέα αστρονομική τεχνολογία, κατέστη εφικτό να διαπιστωθεί η πραγματική διάσταση και συμπεριφορά αυτού του διπλού συστήματος άστρων, του υπερ-γίγαντα και του μικρότερου συντρόφου του.

Οι κίτρινοι υπερ-γίγαντες αποτελούν μια πολύ σπάνια κατηγορία άστρων και μέχρι σήμερα μόνο γύρω στους δέκα έχουν εντοπιστεί στο γαλαξία που βρίσκεται και η Γη, με πιο γνωστή περίπτωση το άστρο R της Κασσιόπειας. Τα κίτρινα άστρα είναι ανάμεσα στα μεγαλύτερα και φωτεινότερα άστρα του σύμπαντος, ενώ βρίσκονται σε μια ασταθή φάση του κύκλου της ζωής τους, κατά την οποία αλλάζουν με ταχύ ρυθμό. Εξαιτίας αυτής της αστάθειας, εκτινάσσουν μεγάλες ποσότητες αστρικών υλικών προς το διάστημα, δημιουργώντας μια εκτεταμένη «ατμόσφαιρα» γύρω τους.

Το ουράνιο τόξο της Αφροδίτης. Venus Express spies rainbow-like 'glories'

Το «διπλό ουράνιο τόξο» της Αφροδίτης. Για πρώτη φορά καταγράφεται το φαινόμενο σε άλλο πλανήτη.  False colour composite of a ‘glory’ seen on Venus on 24 July 2011. The image is composed of three images at ultraviolet, visible, and near-infrared wavelengths from the Venus Monitoring Camera. The images were taken 10 seconds apart and, due to the motion of the spacecraft, do not overlap perfectly. The glory is 1200 km across, as seen from the spacecraft, 6000 km away. Credit: ESA/MPS/DLR/IDA

Ομάδα ερευνητών του Ινστιτούτου Ερευνας του Ηλιακού Συστήματος Max Planck στη Γερμανία έκαναν μια ιστορική ανακάλυψη. Εντόπισαν και κατέγραψαν ένα ουράνιο τόξο στην Αφροδίτη. Είναι η πρώτη φορά που το εντυπωσιακό ατμοσφαιρικό φαινόμενο εντοπίζεται σε κάποιο πλανήτη εκτός της Γης.

Διπλό

Τρεις εικόνες που δείχνουν το ουράνιο τόξο μήκη κύματος υπεριώδους (αριστερά) , ορατού (κέντρο) και εγγύς υπέρυθρου φωτός (δεξιά).Three images showing the glory at ultraviolet (left,) visible (centre) and near-infrared (right) wavelengths as taken by the Venus Monitoring Camera. The feature was observed on 24 July 2011 and measures 1200 km across, as seen from the spacecraft, 6000 km away. Credit: ESA/MPS/DLR/IDA

Οι ερευνητές μελέτησαν δεδομένα και καταγραφές της ευρωπαϊκής αποστολής Venus Express που εξερευνά την Αφροδίτη και σε μια από αυτές εντόπισαν το φαινόμενο. Μάλιστα σύμφωνα με τους επιστήμονες το ουράνιο τόξο που κατέγραψε το σκάφος ανήκει σε έναν σπάνιο τύπο που στα αγγλικά ονομάζεται «glory» αλλά στα ελληνικά έχει επικρατήσει ο όρος «διπλό ουράνιο τόξο».

Πρόκειται στην ουσία για δύο «αλληλοεμπλεκόμενα» ουράνια τόξα. Το εσωτερικό ουράνιο τόξο είναι πιο φωτεινό, για αυτό και ονομάζεται πρωτεύον. Τα χρώματα είναι αντίθετα στα δυο ουράνια τόξα, δηλαδή, στο πρωτεύον τόξο εσωτερικά βρίσκεται το ιώδες και εξωτερικά το ερυθρό χρώμα, ενώ στο δευτερεύον τόξο έχουμε το ερυθρό στο εσωτερικό και το ιώδες στο εξωτερικό του τόξου.

Προσομοίωση του ουράνιου τόξου, όπως φαίνεται στην Αφροδίτη (αριστερά) εξαιτίας των σταγονιδίων θειικού οξέος και όπως φαίνεται στην Γη (δεξιά) εξαιτίας των σταγονιδίων νερού. Η κύρια διαφορά ανάμεσα στην εμφάνιση του ουράνιου τόξου στην Αφροδίτη και στη Γη, δεν οφείλεται στην σύνθεση των σταγονιδίων, αλλά στο μέγεθός τους. Τα σταγονίδια στην Αφροδίτη είναι πολύ μικρότερα από αυτά που σχηματίζονται στη Γη. Simulated views of the glory phenomena on Venus (left) and Earth (right), without considering any effects of haze or background cloud brightness. Glories occur when sunlight shines on cloud droplets – water particles in the case of Earth, sulphuric acid particles for Venus. The main difference between the appearance of the glory on Venus and on Earth is not because of composition, but rather the particle size. Cloud droplets on Earth are typically between 10 and 40 thousandths of a millimetre in diameter, but on Venus the droplets found at the cloud tops are much smaller, typically no more than 2 thousandths of a millimetre across. Because of this, the coloured fringes are further apart than they would appear on Earth. Credit: C. Wilson/P. Laven

Οι δύο αυτές διαφορές οφείλονται στο γεγονός ότι στο πρωτεύον ουράνιο τόξο η ηλιακή ακτίνα αντανακλάται στο εσωτερικό της σταγόνας βροχής μια φορά, ενώ στο δευτερεύον τόξο έχουμε δυο διαδοχικές εσωτερικές ανακλάσεις, με αποτέλεσμα μικρότερη φωτεινότητα και αντιστροφή των ακραίων χρωμάτων του ηλιακού φάσματος. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Icarus».