Ρόδος: Ένα ελληνικό νησί στο κατώφλι της Ανατολής. 'Rhodes: A Greek Island and Gateway to the East' at the Louvre

Πινάκιο, στο εσωτερικό του οποίου απεικονίζεται μονομαχία Μενελάου και Έκτορα, 610-590 π.Χ. Αποδίδεται σε αγγειογράφο της Ομάδας του Ευφόρβου. Βρέθηκε στην Κάμειρο της Ρόδου. Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο. An important periodical exhibition entitled " Rhodes: a Greek island and gateway to the East. From the Late Bronze Age to the Archaic Period" will include findings from excavations on the island from the 19th century which have been legally or illegally transferred to the British Museum, the Louvre, the National Museum of Denmark and the National Museum of Berlin. Exhibits from the Museum of Art in Bern and Cabinet des Médailles to the National Art Gallery in Paris will also be presented, as well as 108 works of art from the Archaeological Museum of Rhodes.

«Ρόδος: Ένα ελληνικό νησί στις πόρτες της Ανατολής», είναι ο τίτλος της νέας μεγάλης έκθεσης του Μουσείου του Λούβρου που ανοίγει την Παρασκευή τις πύλες της για το κοινό και θα διαρκέσει έως τις 9 Φεβρουαρίου του 2015.

Σε μπλε φόντο, η μεγάλων διαστάσεων αφίσα στην πρόσοψη του μουσείου, με το απείρου κάλλους μυκηναϊκό ρυτό, κωνικό αγγείο για χοές, προσκαλεί τους Παριζιάνους για μια πρωτόγνωρη εμπειρία.

World famous for the now-gone Colossus—one of the Seven Wonders of the Ancient World—and the Knights of Saint John in the Middle Ages, Rhodes was a pivotal trading hub between the Aegean and the East since ancient times. The artworks brought to this exhibition essentially from the museums of Rhodes and Copenhagen, as well as the Louvre and the British Museum, recall the exceptional richness of Rhodian archeology between the 14th and 6th centuries BC (from the Bronze Age to the Archaic period). It portrays the early and uninterrupted history of excavations by French, English, Danish, Italian and Greek archaeologists. The exhibition highlights the cultural mix of Rhodes, a land of trade in the Eastern Mediterranean. It also provides an opportunity to rediscover the Orientalist nature of Rhodian art through some of its most spectacular productions, particularly its gold and silver works, unique to Greece, and its faience with ties to Egypt and the Levant. The exhibition opens November 14, 2014 and will run until February 10, 2015 

«Θελήσαμε να προσελκύσουμε το κοινό μας να ανακαλύψει μια άγνωστη για τους πολλούς αρχαιολογική περιπέτεια, που ξεκίνησε τον 19ο αιώνα», εξήγησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Γαλλίδα έφορος του Λούβρου, ειδικευμένη στην ελληνική κεραμική και υπεύθυνη για την έκθεση, Αν Κουλιέ.

Pendentif pendeloques et femme nue.

«Θελήσαμε να δώσουμε στο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη Ρόδο, σταυροδρόμι των πολιτισμών και γη των συναλλαγών, ένα νησί στο οποίο έφταναν τα πάντα, απ’ όλες τις γωνιές του κόσμου. Να δείξουμε, επίσης, τις επιδράσεις που δέχθηκε ο ροδιακός πολιτισμός», πρόσθεσε η κα Κουλιέ.

Ο κατάλογος της έκθεσης.

«Η ιδιαίτερη σημασία που έχει δοθεί στην έκθεση οφείλεται στο ότι για πρώτη φορά διοργανώνεται παγκοσμίως μια έκθεση αποκλειστικά για τη Ρόδο, για την υλοποίηση της οποίας συνεργάστηκαν τέσσερα ευρωπαϊκά μουσεία», εξηγεί η Ελληνίδα επίτιμη διευθύντρια Αρχαιοτήτων του Μουσείου της Ρόδου Μελίνα Φιλήμονος. Πρόκειται για το Βρετανικό Μουσείο που συμμετέχει στην έκθεση με 80 αρχαιολογικά ευρήματα, το Μουσείο της Κοπεγχάγης με 30 ευρήματα, το Λούβρο με 120, και το Αρχαιολογικό Μουσείο της Ρόδου με 150 ευρήματα.

O χώρος της αρχαίας Καμείρου. Fountain square at the ancient site of Kameiros.

Ο χρονολογικός ορίζοντας της έκθεσης καλύπτει μια χιλιετία, από τον 15ο έως τον 5ο αιώνα π.Χ. «Πρόκειται, δηλαδή» εξηγεί η κα Φιλήμονος, «για τη Μυκηναϊκή περίοδο, την Ύστερη Εποχή του Χαλκού, τη Γεωμετρική και την Αρχαϊκή περίοδο. Στις τελευταίες αυτές περιόδους, η Ρόδος ήταν χωρισμένη σε τρεις πόλεις-κράτη: Τη Λίνδο, την Ιαλυσό και την Κάμειρο. Με την έκθεση δίνεται η ιστορία των ευρημάτων των ανασκαφών πριν από την ίδρυση της σημερινής πόλης της Ρόδου».

Plaquette maîtresse des animaux.

Η έκθεση παρουσιάζεται στην πτέρυγα «Ρισελιέ» του Λούβρου, στη δε παρουσίαση των ευρημάτων η έφορος Αν Κουλιέ έχει δώσει ιδιαίτερη σημασία σε αυτά που μαρτυρούν τις επιδράσεις της Ανατολής και δείχνουν τη Ρόδο ως σταυροδρόμι ανάμεσα σε Ελλάδα και Ανατολή.

Sept plaquettes doubles avec pendeloque.

«Η άποψη αυτή είναι πολύ σημαντική για μας», εξήγησε η κα Κουλιέ. «Γι’ αυτό και σκηνογραφικά αποφάσισα να τοποθετήσω στο κέντρο της αίθουσας μια μεγάλη βιτρίνα-εκθετήριο, ορατή από την είσοδο. Τα ευρήματα που εκτίθενται στη βιτρίνα αυτή προέρχονται από την Αίγυπτο, τη Συρία, την Παλαιστίνη, από την αρμενική πόλη Ουραρτού, από το βασίλειο των Αχαιμενιδών στην Περσία, το σημερινό Ιράν, από την Ερυθρά θάλασσα». Ανάμεσά τους και κοσμήματα εξαιρετικής ομορφιάς, από κράμα χρυσού και αργύρου. Παράλληλα, ένα σύστημα βίντεο δείχνει τον τρόπο με τον οποίο δούλευαν τα μέταλλα αυτά οι τεχνίτες της εποχής.

Η έκθεση διαρθρώνεται σε τρεις ενότητες

Cratère à décor d'oiseau - The British Museum. The first section of the exhibition, entitled "History of the excavations in Rhodes, a European history" refers to excavations carried out by foreign and Greek archaeologists on the island of Rhodes from the 19th century to today. Findings which adorn the museum of Copenhagen today and which come from the Danish excavations in the early 20th century of the sanctuary of Athena at Lindos, the archaic settlement in Vroulia in southern Rhodes, and the geometric / archaic cemetery in Eksohi will be of special interest.

Η ενότητα  «Ιστορία των ανασκαφών στη Ρόδο, μια Ευρωπαϊκή Ιστορία» περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, κοσμήματα και κεραμική από πρόσφατες ελληνικές ανασκαφές μυκηναϊκών τάφων στην Πυλώνα, ευρήματα από τις ανασκαφές Δανών αρχαιολόγων στο ιερό της Αθηνάς στη Λίνδο, αμφορείς από τις ιταλικές ανασκαφές στην Ιαλυσό, κ.ά.

Cuillère à fard. The second section, entitled "Rhodes, a place of exchange in the Eastern Mediterranean", refers to the key role played by Rhodes due to its geographical position, the dissemination and utilization of elements of the great civilizations of the Middle East which have influenced the Greek culture.

Στη δεύτερη ενότητα, με τίτλο «Η Ρόδος τόπος ανταλλαγών στην Ανατολική Μεσόγειο», εξετάζεται ο κομβικός ρόλος του νησιού λόγω της γεωγραφικής θέσης του στη διάδοση στοιχείων από τους μεγάλους πολιτισμούς της Εγγύς Ανατολής. Παρουσιάζονται αιγυπτιακά ειδώλια από τα ιερά της Λίνδου, της Ιαλυσού και της Καμείρου.

Alabastre, décor de filets et zigzags. Finally, the third section is dedicated to the production of local workshops for ceramics and miniatures and mainly of famous archaic styles of pottery which in the past were thought to have been created on Rhodes, but most of them are actually products of major Greek cities in Asia Minor.

Η τρίτη και τελευταία ενότητα εστιάζει στα ροδιακά εργαστήρια κεραμικής και μικροτεχνίας με πληθώρα αντικειμένων, όπως ειδώλια από φαγεντιανή με αιγυπτιακές επιρροές, γυάλινους μεγεθυντικούς φακούς, κ.ά.

Coquillage à motifs gravés.

Για τους αρχαιολόγους, η έκθεση του Λούβρου θεωρείται πολύ σημαντική επιστημονικά, «γιατί δόθηκε η ευκαιρία σε Βρετανούς, Γάλλους και Δανούς να μελετήσουν τα αρχεία της Ρόδου», σημειώνει η κα Φιλήμονος. Σημειώνεται ότι οι Βρετανοί προκήρυξαν υποτροφία για τη μελέτη των αρχείων και των ημερολογίων του 19ου αιώνα.

Statuette du joueur de lyre.

Για τη Ρόδο, εξαιρετικά σημαντικό είναι το γεγονός ότι θα εκδοθεί ο επιστημονικός κατάλογος με όλα τα ευρήματα που εκτίθενται, πράγμα σημαντικό, γιατί πολλά από αυτά ήταν έως τώρα αδημοσίευτα.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ (Ολυμπία Τσίπηρα).

Περπατώντας ανάμεσα στα ερείπια των πρώτων ελληνικών διδασκαλείων στην Αλβανία. Walking among the ruins of the first Greek academies in Albania

Τα «Ζωγράφεια Διδασκαλεία» Κεστορατίου Αργυροκάστρου (1881). The Zographeion college facilities (1881), in Qestorati (modern south Albania). In the late 19th century, the wealthy banker Christakis Zografos founded the Zographeion College in his hometown of Qestorat, in the region of Lunxhëri. Many of the educated men that supported Greek culture and education in the region, then the culture of the Orthodox Patriarchate, were Vlachs by origin. In 1905, Greek education was flourishing in the region, as the entire Orthodox population, including Orthodox Albanians, was educated in Greek schools.

Το Κεστοράτι Αργυροκάστρου είναι η γενέτειρα του Ηπειρώτη ευεργέτη Χριστάκη Ζωγράφου. Βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα ανατολικά της πόλης του Αργυροκάστρου, στο αλβανικό τμήμα της Ηπείρου. Εκεί, σώζονται ακόμα τα χτίσματα του συγκροτήματος των Ζωγράφειων Διδασκαλείων. Πρόκειται για ένα διώροφο νεοκλασικό κτίριο με συνολικά 35 παράθυρα και τρεις εισόδους.

Τα χτίσματα του συγκροτήματος των Ζωγράφειων Διδασκαλείων.

Τα Ζωγράφεια Διδασκαλεία ήταν τα πρώτα εκπαιδευτήρια συστηματικής μόρφωσης Ελλήνων δασκάλων. Ιδρύθηκαν το 1874 από τον Ηπειρώτη ευεργέτη κι εκεί φοιτούσαν και τα δύο φύλα. Σήμερα, η Λέσχη Θηλέων, τα αρχοντικά του ευεργέτη, ο περικαλλής ναός και άλλα κτίρια που χτίστηκαν από τον Χριστάκη Ζωγράφο έχουν κατεδαφιστεί, ενώ κατεστραμμένοι είναι και οι δρόμοι με τα γνωστά καλντερίμια.

Για να κατανοηθεί η σημασία των Ζωγράφειων Διδασκαλείων θα πρέπει να τονιστεί ότι παρόμοιο διδασκαλείο της Αθήνας ιδρύθηκε τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1878. Δύο χρόνια μετά, το 1880, ιδρύθηκαν τα διδασκαλεία της Τρίπολης, της Κέρκυρας και της Λάρισας. Το ιεροδιδασκαλείο Βελλάς ιδρύθηκε το 1911 και εκείνο των Ιωαννίνων το 1913.

Τα Ζωγράφεια Διδασκαλεία ήταν τα πρώτα εκπαιδευτήρια συστηματικής μόρφωσης Ελλήνων δασκάλων. Ιδρύθηκαν το 1874, στο Κεστοράτι Αργυροκάστρου, από τον Ηπειρώτη ευεργέτη Χριστάκη Ζωγράφο.

Η λειτουργία των διδασκαλείων στο Κεστοράτι συμπίπτει χρονικά με τις προκλήσεις για την ολοκλήρωση του ελληνικού έθνους-κράτους και τους κινδύνους ενσωμάτωσης σε αυτό που διατρέχει η Ήπειρος. Η πλούσια εμπειρία των Ηπειρωτών, όσον αφορά τη συνεισφορά των Γραμμάτων στη Νεοελληνική Ιδεολογία και την απελευθερωτική Επανάσταση, υπαγόρευε στους Ηπειρώτες την ευρύτατη επέκταση και την ποιοτική άνοδο του σχολείου. Μοναδικός στόχος παρέμενε η ενίσχυση και προβολή του Ελληνισμού, ως βασικό όπλο για να εμποδιστεί ο ακρωτηριασμός της ενιαίας Ηπείρου.

Σημειώνεται ότι, το 1878, έτος του Συνεδρίου του Βερολίνου, στην Ήπειρο λειτουργούσαν 530 ελληνικά σχολεία με 20.000 μαθητές και περισσότερους από 800 δασκάλους. Δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτά το σαντζάκι της Κορυτσάς, στο οποίο υπήρχαν 70 ελληνικά σχολεία με 2.000 μαθητές (Βακαλόπουλος Κ., «Η ιστορία της Ηπείρου», Θεσσαλονίκη, 2003).

Για την άνθηση της Παιδείας στο βόρειο τμήμα της Ηπείρου, καθοριστική υπήρξε η αμέριστη συνεισφορά των μεγάλων Ηπειρωτών εθνικών ευεργετών Ζωγράφου, Σίνα, Αρσάκη, Ζάππα, Μπάγκα, Δούκα και άλλων.

Η ευεργετική παρουσία του Χριστάκη Ζωγράφου

Ο Χρηστάκης Ζωγράφος. Portrait of Christakis Zografos.

Ο Χριστάκης Ζωγράφος αποφοίτησε από τη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων. Εργαζόταν στην Κωνσταντινούπολη και στο Παρίσι ως τραπεζίτης. Στήριξε ιδιαίτερα την ελληνική Παιδεία με τη χρηματοδότηση και ίδρυση σχολείων (Ζωγράφεια Διδασκαλεία). Οι γενναίες δωρεές που προσέφερε σε κάθε τομέα των Γραμμάτων και των Επιστημών συνέβαλαν αποφασιστικά στη μόρφωση των –υπό οθωμανικό ζυγό– ελληνικών πληθυσμών. Το Ζωγράφειο Λύκειο στην Κωνσταντινούπολη πήρε το όνομά του από αυτόν, λόγω του αστρονομικού ποσού που πρόσφερε για την ανέγερσή του. Από κοινού με τον άλλο συμπατριώτη του ευεργέτη, τον Κ. Ζάππα, ενίσχυσαν τον «Ηπειρωτικό Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο Κωνσταντινουπόλεως» (1872), ο οποίος τελούσε χρέη «αφανούς» Υπουργείου Παιδείας της Ελλάδας για την εκπαίδευση στην Ήπειρο.

Το νεοκλασικό συγκρότημα των Ζωγράφειων Διδασκαλείων στο Κεστοράτι καταστράφηκε από τους Αλβανούς εθνικιστές, συνεργάτες των Γερμανών ναζιστών στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το κομμουνιστικό καθεστώς επισκεύασε τη στέγη και διαρρύθμισε τους εσωτερικούς χώρους για να στεγάσει πλέον το γνωστό αλβανικό γυμνάσιο και λύκειο της περιοχής.

Η προτομή του Κότο Χότζη, συγγενή των Ζωγράφων.

Σε ένα «κομμάτι», στο βορειοανατολικό τμήμα των Διδασκαλείων, εκεί που ήταν η κοινή αυλή με την εκκλησία, το κομμουνιστικό καθεστώς, αφού φρόντισε πρώτα για την κατεδάφιση του ναού, έστησε την προτομή ενός συγγενούς των Ζωγράφων, του Κότο Χότζη. Το αλβανικό κομμουνιστικό καθεστώς αναγνώρισε στο πρόσωπό του έναν από τους στυλοβάτες της Παιδείας στην αλβανική γλώσσα και του απένειμε τον υψηλό τίτλο του «Δασκάλου του Λαού».

Εκτιμάται, ωστόσο, πως η προβολή του έγινε για να επισκιαστεί των έργο των Ζωγράφων, με δεδομένο, μάλιστα, ότι ο γιος του Χριστάκη Ζωγράφου, ο Γεώργιος, το 1914 τέλεσε και Πρόεδρος της Αυτόνομης Κυβέρνησης της Βορείου Ηπείρου, ιστορικό γεγονός το οποίο η επίσημη αλβανική ιστοριογραφία και πολιτική το ανέδειξε ως σύμβολο του ελληνικού επεκτατισμού σε βάρος των αλβανικών εδαφών.

Ο απόγονος και «άγρυπνος φρουρός» των Ζωγράφειων Διδασκαλείων

Ο 93χρονος Νικόλαος Ζωγράφος, ο μόνος απόγονος της οικογένειας των ευεργετών Ζωγράφων.

Ο μόνος άμεσος απόγονος των φημισμένων Ζωγράφων είναι ο 93χρονος Νικόλαος Ζωγράφος. Το επώνυμό του έχει αλλάξει σε Ζωγκράφη, με μοναδικό στόχο να μην θυμίζει, έστω και ηχητικά, το επώνυμο της γνωστής οικογένειας.

Ο μπαρμπα-Νίκος ζει μόνος σε ένα κονάκι του αρχοντικού. Έχει τα κλειδιά του ερειπωμένου κτιρίου των Διδασκαλείων και στη μνήμη του έχει «εσωκλείσει» όλο το μεγαλείο του συγκροτήματος.

Παρά την προχωρημένη ηλικία του, μας ξεναγεί και στα δύο μέρη του κτιρίου. Στην είσοδο των Διδασκαλείων, στον τοίχο κάτω από τις σκάλες που σε οδηγούν στο δεύτερο όροφο, μας δείχνει το ελληνικό αλφάβητο, το οποίο δεν κατάφεραν να σβήσουν οι σοβάδες και μπογιές του κομμουνιστικού καθεστώτος. Σε κάθε αψίδα των παράθυρων, αν και δεν φαίνεται τίποτε, διαβάζει τα γνωμικά των αρχαίων Ελλήνων.

Στη συνέχεια, μας οδηγεί στα κατεδαφισμένα αρχοντικά του ευεργέτη. Μας δείχνει νοερά την υψηλή αψίδα στη μαρμάρινη είσοδο του τριώροφου κτιρίου. Μας δείχνει, επίσης, τον τόπο όπου υπήρχε το άλλο σπουδαίο κτίριο του συγκροτήματος, η στέγη των θηλέων. Ακριβώς πάνω στα ερείπια, κάποιος νέος κάτοικος στο Κεστοράτι έχει χτίσει, με πέτρες, ένα διώροφο σπίτι…

Ο μπάρμπα-Νίκος δεν αναφέρει το όνομά του. Τον αποκαλεί «αυτός» προκειμένου να καταδείξει ότι έχει διαπράξει «ιεροσυλία». Μας επισημαίνει, δε, ότι «αυτός» έχει κλείσει το νεόκτιστο σπίτι του κι έχει μεταναστεύσει στην Ελλάδα.

Στην απέναντι γειτονιά είναι ακόμα ένας συνομήλικος του απόγονου του Ζωγράφου, ο μπαρμπα-Θωμάς. Με μια κίνηση θέλησε να μας δείξει τη νοσταλγία του για εκείνα τα χρόνια, κατεβάζοντας από τον τοίχο μια κορνίζα με αναπαράσταση του συγκροτήματος των Ζωγράφειων Διδασκαλείων στην ακμή τους, το πρωτότυπο της οποίας βρίσκεται στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη της Αθήνας…

Πηγή: Π. Μπάρκας (ΑΠΕ-ΜΠΕ).

Ένα φιλί προσφέρει αγάπη και… εκατομμύρια βακτήρια! A Ten-Second Kiss Transfers 80 Million Bacteria, Research Shows

Theodore Jean Louis Gericault, The Kiss, 1822. Researchers found a clear correlation between couples’ kissing frequency and the level of similarity between their salivary microbiota.

Έως 80 εκατομμύρια βακτήρια μεταφέρονται από το ένα στόμα στο άλλο στη διάρκεια ενός φιλιού διάρκειας δέκα δευτερολέπτων, σύμφωνα με μια νέα ολλανδική επιστημονική έρευνα. Η μελέτη -η πρώτη του είδους της- δείχνει επίσης ότι δύο σύντροφοι που φιλιούνται τουλάχιστον εννιά φορές μέσα στην ημέρα, καταλήγουν να μοιράζονται τις ίδιες κοινότητες μικροοργανισμών στο στόμα τους.

Η μελέτη

Francesco Hayez, The last kiss of Romeo and Juliet, 1823. There’s very little romance in a collection of 80 million teeming bacteria. But that, in addition to affection, is what’s being exchanged in a 10-second kiss, according to a new study published Monday in the journal Microbiome.

Ερευνητές του τμήματος μικροβιολογίας του Ολλανδικού Οργανισμού Εφαρμοσμένων Επιστημονικών Ερευνών (ΤΝΟ), με επικεφαλής τον Ρέμκο Κορτ, μελέτησαν 21 ζευγάρια, μαθαίνοντας για τις συνήθειές τους σχετικά με το φίλημα και στη συνέχεια αναλύοντας δείγματα που πήραν από τη γλώσσα και το σάλιο τους.

Η μελέτη έδειξε ότι όταν ένα ζευγάρι φιλιέται με πάθος και σχετικά μεγάλη συχνότητα, οι μικροβιακές κοινότητες στο στόμα τους δεν αργούν να εξομοιωθούν. Αρκούν εννιά φιλιά ημερησίως.

Study design and top 15 abundant genera of the oral microbiota and probiotic yoghurt. (A) Samples of both members of recruited couples were collected of the anterior dorsal tongue surface and saliva prior to (blue) and after an intimate kiss of 10 s (red). One of the partners was asked to consume 50 ml of a probiotic yoghurt drink, and again tongue and saliva were collected of the donator prior to (yellow) and the receiver after a second intimate kiss (green). (B) Relative abundances of the top 15 most dominant genera of the oral microbiota and probiotic yoghurt plotted on a log transformed color-coded rainbow scale from 0 to 12 from black, blue, green, yellow, orange to red. Headers include partner, probiotic yoghurt drink, saliva, tongue, sample IDs, couples, and sample type, as indicated by the same color-coding in the study design. Kort et al. Microbiome 2014 2:41   doi:10.1186/2049-2618-2-41

Οι ερευνητές πραγματοποίησαν επίσης ελεγχόμενα στο εργαστήριο πειράματα με φιλιά. Ο ένας σύντροφος είχε προηγουμένως πιει ένα προβιοτικό ρόφημα που περιείχε ειδικές ποικιλίες βακτηρίων. Μετά από ένα μόνο βαθύ φιλί, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ποσότητα των προβιοτικών βακτηρίων στο στόμα του άλλου συντρόφου είχε τριπλασιαστεί και υπολόγισαν ότι είχαν μεταφερθεί περίπου 80 εκατομμύρια μικροοργανισμοί.

Το οικοσύστημα

Roy Lichtenstein, Kiss II, 1962. Academics think kissing helps partners share bacteria, shoring up their immune systems and enabling them to better fight disease.

Κάθε άνθρωπος διαθέτει ένα «οικοσύστημα» με πάνω από 100 τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς που ζουν πάνω και μέσα στο σώμα του. Η σύνθεση του εν λόγω μικροβιώματος (αντίστοιχου του γονιδιώματος που περιλαμβάνει τα γονίδια) παίζει καθοριστικό ρόλο στην υγεία και στις αρρώστιες, καθώς οι «καλοί» μικροοργανισμοί εμπλέκονται στην πέψη, στη σύνθεση θρεπτικών ουσιών, στην καταπολέμηση παθογόνων μικροβίων κ.α.

Γενετικοί παράγοντες, η διατροφή, η ηλικία, η επαφή με άλλα άτομα κ.α. επηρεάζουν σε κάθε άνθρωπο το είδος του μικροβιώματός του διαχρονικά. Το στόμα φιλοξενεί πάνω από 700 είδη βακτηρίων, η σύνθεση των οποίων εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από όσους έρχεται κανείς σε στενή και συχνή επαφή.

«Τα βαθιά φιλιά με πλήρη επαφή της γλώσσας και με ανταλλαγή σάλιου φαίνεται να είναι μοναδικά στους ανθρώπους και συναντώνται σε πάνω από το 90% των γνωστών ανθρώπινων πολιτισμών», δήλωσε ο Ρέμκο Κορτ. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Microbiome».

Χάρτης που δείχνει την βροχή αστεροειδών στη Γη. New Map Shows Frequency of Small Asteroid Impacts, Provides Clues on Larger Asteroid Population

Τα μετέωρα που καταγράφηκαν το διάστημα 1994-2012. Το μέγεθος των κύκλων είναι ανάλογο της ενέργειας που απελευθερώθηκε σε κάθε συμβάν. This diagram maps the data gathered from 1994-2013 on small asteroids impacting Earth's atmosphere to create very bright meteors, technically called "bolides" and commonly referred to as "fireballs".  Sizes of red dots (daytime impacts) and blue dots (nighttime impacts) are proportional to the optical radiated energy of impacts measured in billions of Joules (GJ) of energy, and show the location of impacts from objects about 1 meter (3 feet) to almost 20 meters (60 feet) in size. Image Credit: Planetary Science

Δεκάδες διαστημικοί βράχοι με διάμετρο τουλάχιστον ενός μέτρου εισέρχονται κάθε χρόνο στη γήινη ατμόσφαιρα, δείχνει νέος χάρτης που δημοσιοποίησε η NASA. Περίπου μια φορά το χρόνο, μετέωρα σε μέγεθος αυτοκινήτου απελευθερώνουν ακραίες ποσότητες ενέργειας, σπάνια όμως φτάνουν μέχρι το έδαφος.

Οι αισθητήρες

O «Κρατήρας του Μετεωρίτη» στην Αριζόνα έχει διάμετρο 1,2 χλμ. Δημιουργήθηκε πριν από 50.00 χρόνια από την πρόσκρουση αντικειμένου των 50 μέτρων. Aerial view of Arizona Meteor Crater, September 2010. Credit: (CC BY 3.0)

Τα συμβάντα που συγκεντρώνει ο χάρτης καταγράφηκαν από δίκτυα αισθητήρων που ανήκουν στην αμερικανική κυβέρνηση και παραχωρήθηκαν στη NASA για επιστημονική ανάλυση.

Συνολικά 556 μετέωρα άνω του ενός μέτρου καταγράφηκαν σε διάστημα 20 ετών, από το 1994 έως το 2013, αναφέρει σε ανακοίνωσή του το Πρόγραμμα Κοντινών στη Γη Αντικειμένων (NEO), μια υπηρεσία της NASA που επαγρυπνεί για επικίνδυνους αστεροειδείς.

Οι πορτοκαλί κύκλοι στο χάρτη αντιστοιχούν σε μετέωρα που καταγράφηκαν στη διάρκεια της ημέρας, ενώ οι μπλε κουκκίδες αντιστοιχούν σε νυχτερινά συμβάντα. Το μέγεθος κάθε κύκλου είναι ανάλογο της ενέργειας που απελευθέρωσε κάθε μετέωρο υπό τη μορφή θερμικής ακτινοβολίας.

Βομβαρδισμός

"Shortly after dawn on February 15, 2013, a 18-meter-wide (59 foot) meteor screamed into Earth's atmosphere at 18.6 kilometers per second (41,600 miles per hour). Burning from friction with the air, the 11,000-metric-ton space rock exploded 23.3 kilometers (14.5 miles) above Chelyabinsk, Russia. The explosion released 30 times more energy than the atomic bomb that destroyed Hiroshima." Credit: NASA Earth Observatory/Jesse Allen

Το μεγαλύτερο συμβάν ήταν φυσικά η έκρηξη του μετεώρου του Τσελιαμπίνσκ στις 15 Φεβρουαρίου 2013, όταν ένα αντικείμενο διαμέτρου περίπου 20 μέτρων διαλύθηκε πάνω από τη Ρωσία τραυματίζοντας πάνω από 1.000 άτομα.

A piece of the Chelyabinsk meteorite that was pulled from a Russian lake. (Photo: Reuters)

Η ενέργεια που απελευθέρωσε εκτιμάται ότι ισοδυναμεί με μισό εκατομμύριο τόνους TNT, ή 20 με 30 φορές η ενέργεια της πυρηνικής βόμβας της Χιροσίμα. Κάθε μέρα, επισημαίνει το NEO σε ανακοίνωσή του, η Γη βομβαρδίζεται από περίπου 100 τόνους σκόνης και μικρών κόκκων από το Διάστημα. Αστεροειδείς σε μέγεθος αυτοκινήτου εισέρχονται στην ατμόσφαιρα περίπου μια φορά το χρόνο, ενώ μια φορά στα 5.000 χρόνια σώματα σε μέγεθος ποδοσφαιρικού γηπέδου προκαλούν σημαντικές καταστροφές.

Μια φορά κάθε μερικά εκατομμύρια χρόνια, αντικείμενα διαμέτρου μερικών χιλιομέτρων προκαλούν καταστροφές σε επίπεδο ηπείρου ή πλανήτη. Με στόχο την προστασία της ανθρωπότητας από τέτοιες καταστροφές, το NEO καταγράφει και χαρακτηρίζει τους αστεροειδείς που πλησιάζουν τη Γη σε απόσταση μικρότερη των 50 εκατομμυρίων χιλιομέτρων. Μέχρι σήμερα εκτιμάται ότι έχει εντοπίσει το 96% των δυνητικά επικίνδυνων αστεροειδών με διάμετρο άνω του ενός χιλιομέτρου, και έχει στόχο να καλύψει τελικά το 90% των αστεροειδών με μέγεθος άνω των 140 μέτρων.

Φιλίπ Σουπώ, Γεωργία. Philippe Soupault, Georgia

André Masson, Gradiva (Metamorphosis of Gradiva), 1939

Δεν κοιμάμαι Γεωργία

Ρίχνω βέλη μέσα στη νύχτα Γεωργία

Περιμένω Γεωργία

Σκέφτομαι Γεωργία

Η φωτιά είναι σαν το χιόνι Γεωργία

Η νύχτα είναι γειτόνισσά μου Γεωργία

ακούω τους θορύβους χωρίς εξαίρεση Γεωργία

βλέπω τον καπνό που ανεβαίνει και που δραπετεύει Γεωργία

σαν το λύκο περπατώ μες στη σκιά Γεωργία

τρέχω να ο δρόμος των προαστίων Γεωργία

Να μια πόλη που είναι η ίδια

και που δεν την γνωρίζω Γεωργία

Κάνω γρήγορα να ο άνεμος Γεωργία

και το κρύο και η σιωπή κι ο φόβος Γεωργία

το σκάω Γεωργία

τρέχω Γεωργία

τα σύννεφα είναι χαμηλά θα πέσουν Γεωργία

απλώνω τα χέρια Γεωργία

δεν κλείνω τα μάτια Γεωργία

φωνάζω Γεωργία

κραυγάζω Γεωργία

φωνάζω Γεωργία

σε φωνάζω Γεωργία

Άραγες θα ρθεις Γεωργία

σύντομα Γεωργία

Γεωργία Γεωργία Γεωργία

Γεωργία

δεν κοιμάμαι Γεωργία

σε περιμένω

Γεωργία

H βαίνουσα, ανάγλυφο, περ. 2ος αι, π.Χ. Μουσείο Museo Chiaramonti, Ρώμη. Το μαρμάρινο ανάγλυφο παριστάνει μια νεαρή γυναίκα από αριστερά, καθώς βαδίζει. Η ηλικία της ίσως να μην αγγίζει τα είκοσι. Φοράει μαντήλι στο κεφάλι και ανασηκώνει τον μανδύα με τα δυο της χέρια, για να έχει ελεύθερο βάδισμα. Είναι ψηλή και λεπτή, με κυματιστή κόμη. Το πρόσωπο είναι μάλλον γλυκό, αλλά και χωρίς ιδιαίτερα εντυπωσιακά χαρακτηριστικά. Η παρουσία της παρθένου δεν εντυπωσιάζει με την σωματική της γοητεία, αλλά με την χάρη και την ελαφρότητα του βαδίσματός της. Ακουμπάει την αριστερή πατούσα βηματίζοντας μπροστά, ενώ τα δάχτυλα του δεξιού ποδιού δεν έχουν ακόμα αφήσει το έδαφος, και μοιάζει να αιωρείται. Η κεφαλή είναι ριγμένη με ελαφρά κλίση προς τα μπροστά. Το ανάγλυφο ενέπνευσε τον Γερμανό συγγραφέα Βίλχελμ Γιένζεν στο μυθιστόρημά του Gradiva: Ein pompejanisches Phantasiestück. Ο Σίγκμουντ Φρόυντ το 1907 αγόρασε από το Βατικανό ένα αντίγραφο του ανάγλυφου για να αναλύσει το μυθιστόρημα στην εργασία του Der Wahn und die Träume in Jensens „Gradiva“.

 Salvador Dali, Gradiva Finds the Anthropomorphic Ruins, 1931

Ο Σαλβαντόρ Νταλί αποκαλούσε υποκοριστικά την γυναίκα του Gradiva, ενώ με τον τίτλο αυτό ζωγράφισε αρκετούς πίνακες, π.χ. Gradiva retrouve les ruines anthropomorphes – Fantaisie rétrospectif. Επίσης διάφοροι άλλοι σουρεαλιστές ζωγράφοι χρησιμοποίησαν το όνομα αυτό για τα έργα τους, π.χ. ο André Masson στο έργο του Gradiva (Metamorphosis of Gradiva). Ο Αντρέ Μπρετόν ονόμασε έτσι την πινακοθήκη του στο Παρίσι. Ο Τζιόρτζιο Αλμπερτάτσι σκηνοθέτησε το κινηματογραφικό έργο Gradiva, ενώ ο Γάλλος συγγραφέας Michel Leiris κυκλοφόρησε με τον τίτλο αυτό ένα καλλιτεχνικό περιοδικό.

Μετάφραση-επίμετρο: Κώστας Ριτσώνης

Robert Delaunay, Portrait of Philippe Soupault, 1922. Huile sur toile, Paris, Musée National d'Art Moderne.

Ο Φιλίπ Σουπώ ήταν ένας από τους ιδρυτές του ντανταϊσμού και μετά του υπερρεαλισμού. Από μεγάλη γαλλική οικογένεια τον καιρό του πολέμου ο ποιητής κυνηγήθηκε και φυλακίστηκε για έξι μήνες από το Βισύ και από τους Γερμανούς. Κατάφερε να διαφύγει στην Αμερική. Εργάστηκε σα δημοσιογράφος για την κυβέρνηση του Ντε Γκωλ και ταξίδεψε για λογαριασμό της Γαλλίας σε όλο τον πλανήτη. Έγραψε μυθιστορήματα και έκανε ραδιοφωνικές εκπομπές. Το ποίημα του Γεωργία έγινε όπερα στη Σόφια. Ήταν κοσμοπολίτης και ανοικτός σε όλα τα κινήματα της εποχής. Οι στίχοι του έχουν συχνά αρκετό ρεαλισμό μέσα στον υπερρεαλισμό.

Georgia

André Masson, Femmes, 1921

Je ne dors pas Georgia

Je lance des flèches dans la nuit Georgia

j'attends Georgia

Le feu est comme la neige Georgia

La nuit est ma voisine Georgia 
J'écoute les bruits tous sans exception Georgia

je vois la fumée qui monte et qui fuit Georgia

je marche à pas de loup dans l'ombre Georgia

je cours voici la rue les faubourgs Georgia

Voici une ville qui est la même

et que je ne connais pas Georgia

je me hâte voici le vent Georgia

et le froid et le silence et la peur Georgia

je fuis Georgia

je cours Georgia

Les nuages sont bas il vont tomber Georgia

j'étends les bras Georgia

je ne ferme pas les yeux Georgia

j'appelle Georgia

je t'appelle Georgia

Est-ce que tu viendras Georgia

bientôt Georgia

Georgia Georgia Georgia

Georgia

je ne dors pas Georgia

je t'attends Georgia

André Masson, Nu au soleil noir, 1944

Man Ray, Philippe Soupault, Paris, 1922

Philippe Soupault, 1926.