Εξερευνητές «ξετρύπωσαν» άγνωστη μπλε ταραντούλα. Dazzling blue tarantula discovered in South America

Στην εικόνα η μπλε ταραντούλα που εντοπίστηκε σε δάσος στην Γουιάνα. A previously unknown tarantula discovered in the forests of Guyana in South America is absolutely stunning - its legs and body are a shimmering electric disco blue. The find, according to the tarantula's discoverer Andrew Snyder, is an important one, and not just because it's such an unusual example of the Theraphosidaefamily. It highlights the importance of invertebrate conservation and the forests in which it dwells. (© Andrew Snyder)

Το Εθνικό Πάρκο Kaieteur στην Γουινέα αποτελεί ένα από τα τελευταία σημεία του πλανήτη όπου ο άνθρωπος δεν έχει κάνει αισθητή την παρουσία του.

 Forests and rivers of the Kaieteur. Photo by Andrew Snyder.

Στο πάρκο αυτό υπάρχουν περιοχές που θεωρούνται παρθένες και αποτελούν οικολογικούς παραδείσους που δεν έχουν εξερευνηθεί σε βάθος.

The Kaieteur golden rocket frog in known only from the Kaieteur plateau region. Photo by Timothy J. Colston.

Μια αποστολή εξερεύνησης που οργάνωσε η οικολογική οργάνωση Global Wildlife Conservation στο Εθνικό Πάρκο Kaieteur οδήγησε στην ανακάλυψη 30 άγνωστων μέχρι σήμερα ειδών φυτών, εντόμων και ψαριών.

Η πιο ενδιαφέρουσα ανακάλυψη είναι τα 15 νέα είδη υδρόβιων σκαθαριών ενώ η πιο εντυπωσιακή είναι σύμφωνα με τους ειδικούς ένα άγνωστο μέχρι σήμερα είδος μπλε ταραντούλας. Αν και έχουν εντοπιστεί 40 είδη αραχνών με έντονο μπλε χρώμα οι επιστήμονες δεν έχουν καταφέρει ακόμη να εξηγήσουν τον λόγο που αναπτύχθηκε στις αράχνες αυτή η απόχρωση. Φαίνεται ότι το μπλε χρώμα δεν έχει αναπτυχθεί στις αράχνες ως ένα σήμα επικοινωνίας ανάμεσα τους αλλά οι ειδικοί εικάζουν ότι ίσως τις βοηθά να καμουφλάρονται την νύχτα από τους εχθρούς τους.

Πηγές: WWF website - https://www.globalwildlife.org/wp-content/uploads/2017/11/BAT-KNP-Upper-Potaro-_FINAL-REPORT-lowres.pdf - http://www.tovima.gr/science/technology-planet/article/?aid=919820

Το «γεύμα» της μαύρης τρύπας. Star wanders too close to a black hole

H μαύρη τρύπα κατάπιε ένα άστρο σαν τον Ήλιο και ό,τι απέμεινε από αυτό δημιούργησε ένα δίσκο ύλης. This artist's rendering shows the tidal disruption event named ASASSN-14li, where a star wandering too close to a 3-million-solar-mass black hole was torn apart. The debris gathered into an accretion disk around the black hole. Data from NASA's Swift satellite show that the initial formation of the disk was shaped by interactions among incoming and outgoing streams of tidal debris. Credit: NASA's Goddard Space Flight Center

H NASA έδωσε στην δημοσιότητα μια εντυπωσιακή καλλιτεχνική απεικόνιση ενός κοσμικού… δράματος. Σε ένα γαλαξία σε απόσταση 290 εκ. φωτός από εμάς ένα άστρο παρόμοιο με τον Ήλιο πιάστηκε στα μαγνητικά/βαρυτικά δίχτυα μιας μελανής οπής η οποία κατασπάραξε την ύλη του άστρου. Ό,τι απέμεινε από το άτυχο άστρο σχημάτισε ένα δίσκο ύλης γύρω από την μαύρη τρύπα. Το φαινόμενο έλαβε την κωδική ονομασία ASASSN-14li, και προκαλείται από αυτό μία χαρακτηριστική εκπομπή ακτίνων Χ, που μπορεί να διαρκέσει για χρόνια.

In this artist's rendering, a thick accretion disk has formed around a supermassive black hole following the tidal disruption of a star that wandered too close. Stellar debris has fallen toward the black hole and collected into a thick chaotic disk of hot gas. Flashes of X-ray light near the center of the disk result in light echoes that allow astronomers to map the structure of the funnel-like flow, revealing for the first time strong gravity effects around a normally quiescent black hole. Credit: NASA/Swift/Aurore Simonnet, Sonoma State University

Με τα σημερινά μέσα η παρατήρηση του συγκεκριμένου φαινομένου είναι ιδιαίτερα δύσκολη αλλά η κατασκευή νέων πολύ ισχυρών και προηγμένων ραδιοτηλεσκοπίων σε συνδυασμό με κάποια από τα διάφορα διαστημικά τηλεσκόπια αναμένεται να φωτίσουν περισσότερο τα φαινόμενα που συμβαίνουν στις μαύρες τρύπες.

Πηγές: NASA - http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=919472

Αδριανός και Αθήνα: Συνομιλώντας με έναν ιδεατό κόσμο. Hadrian and Antinous: a meeting after 19 centuries

Εικονιστική μαρμάρινη κεφαλή του αυτοκράτορα Αδριανού (117-138 μ.Χ.). Βρέθηκε το 1933 στην Αθήνα, στη λεωφόρο Συγγρού. Χρονολογείται το 130-140 μ.Χ. (© TAΠΑ/Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).

Περιοδική έκθεση με τίτλο «Αδριανός και Αθήνα. Συνομιλώντας με έναν ιδεατό κόσμο» διοργανώνουν το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο σε συνεργασία με την Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών, στην αίθουσα 31α της Συλλογής των Γλυπτών.

The temple of Olympian Zeus (Olympieion), whose construction began in the time of Peisistratos (6th c. BC) and was completed by the emperor Hadrian (Le Roy, J.D., Les ruines des plus beaux monuments de la Grèce, Paris 1758).

Η έκθεση, που θα ξεκινήσει στις 28 Νοεμβρίου 2017, εντάσσεται στο πλαίσιο της συμπλήρωσης 1.900 χρόνων από την ανάρρηση του φιλέλληνα αυτοκράτορα Αδριανού στον θρόνο το 117 μ.Χ. – επέτειος που εορτάστηκε ποικιλότροπα από μεγάλα ευρωπαϊκά μουσεία και πολιτιστικούς φορείς.

Altar dedicated to the emperor Hadrian from the courtyard of the Olympieion. National Archaeological Museum, open air sculpture exhibition. Exhibit number E 12350 (Photographic Archive of the National Archaeological Museum)

Η έκθεση, όπως ανέφερε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού,  Λυδία Κονιόρδου, κατά την παρουσίασή της, την Τετάρτη 22 Νοεμβρίου 2017 στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο συμφωνίας ανάμεσα στην Ελλάδα και την Ιταλία που αφορά την εντατικοποίηση των πολιτιστικών και μορφωτικών σχέσεων των δύο χωρών, ειδικότερα στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς, έτσι όπως διατυπώθηκε στη διμερή συνάντηση των δύο Υπουργών, με την ευκαιρία της υπογραφής του Μνημονίου Συνεργασίας.

Inscribed base of a monument in honour of the emperor Hadrian. Origin unknown. Dates from 132 AD. Exhibit number Θ 276 (Photographic Archive of the National Archaeological Museum)

Στόχος της έκθεσης είναι να παρουσιαστεί ο φιλελληνισμός του Αδριανού και να προβληθεί η αξία και η σημασία που διατηρεί μέχρι τις μέρες μας η κληρονομιά του. Προωθώντας την ώσμωση της ελληνικής διανόησης με τη ρωμαϊκή παράδοση, ο Αδριανός συνεισέφερε αποφασιστικά στη διαμόρφωση μιας κοινής πολιτισμικής βάσης, που αποτέλεσε ένα από τα ουσιωδέστερα στοιχεία του δυτικού πολιτισμού. Από την άποψη αυτή, η έκθεση σηματοδοτεί και προαναγγέλλει το Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς που θα εορταστεί το 2018. Τα εκθέματα, 40 στο σύνολό τους, προέρχονται από τις συλλογές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.

Η εικονιστική προτομή του Αδριανού σε μια ιδεατή συνομιλία με τον Επικούρειο φιλόσοφο Μητρόδωρο (331/0-278/7 π.Χ.), τους δύο αντιπροσώπους της Δεύτερης Σοφιστικής Αντώνιο Πολέμωνα (88-145 μ.Χ.) και Ηρώδη του Αττικού (101-178 μ.Χ.), καθώς και τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα και Στωικό φιλόσοφο Μάρκο Αυρήλιο (161-180 μ.Χ.). Στο βάθος οι προτομές και κεφαλές των «Κοσμητών» παρακολουθούν τον νοητό διάλογο (© TAΠΑ/Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).

Η αίθουσα των Αθηναίων Κοσμητών στη μόνιμη έκθεση της Συλλογής Γλυπτών επιλέχθηκε ως το ιδανικό σκηνικό για την ανάπτυξη της μουσειολογικής ιδέας. Πορτρέτα του αυτοκράτορα Αδριανού τοποθετήθηκαν στο κέντρο της αίθουσας σε έναν νοερό φιλοσοφικό διάλογο για τον ελληνικό πολιτισμό με εμβληματικές μορφές διανοητών της αρχαιότητας, όπως ο Μητρόδωρος, ο Αντώνιος Πολέμων και ο Ηρώδης του Αττικού.

Εικονιστικές προτομές και κεφαλές «Κοσμητών» του 2ου και 3ου αι. μ.Χ. από την Αθήνα (© TAΠΑ/Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).

Τη φανταστική συνομιλία παρακολουθούν τα πορτρέτα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη ως σύμβολα της ελληνικής φιλοσοφικής σκέψης και οι Κοσμητές, οι αξιωματούχοι που είχαν την ευθύνη της διανοητικής και σωματικής εκπαίδευσης των εφήβων στα αθηναϊκά γυμνάσια της Αυτοκρατορικής περιόδου. Μέσα από το εμπλουτισμένο εκθεσιακό αφήγημα, οι θεματοφύλακες της παραδοσιακής ελληνικής παιδείας προσεγγίζονται με νέα ερμηνευτικά μέσα, που αναδεικνύουν τη βαθιά πνευματική συγγένεια του ελληνικού και του ρωμαϊκού πολιτισμού.

Εικονιστική προτομή του Αντίνοου, από την Πάτρα (130-138 μ.Χ.). Δίπλα της στήλη με κατάλογο των αξιωματούχων του Γυμνασίου και των εφήβων κατά φυλές. Από την Αθήνα. Γύρω στο 212/213 μ.Χ. (© TAΠΑ/Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).

Ο κόσμος των Γυμνασίων της Αθήνας ζωντανεύει επίσης με μια σειρά αντιπροσωπευτικών εκθεμάτων και την υπέροχη προτομή του Αντίνοου, του αγαπημένου συντρόφου του Αδριανού, που θεοποιήθηκε μετά τον πρόωρο θάνατό του και λατρευόταν στα Γυμνάσια ως πρότυπο νεανικής ομορφιάς και ρώμης.

Άποψη της έκθεσης (© TAΠΑ/Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).

Η περιήγηση στην έκθεση ολοκληρώνεται με την επίσκεψη σε δύο άλλα σημεία του εκθεσιακού χώρου, που αναδεικνύουν συμπληρωματικές διαστάσεις της παρουσίας του Αδριανού στην Αθήνα και δημιουργούν έναν παράλληλο θεματικό περίπατο στο υπόλοιπο μουσείο. Στο πλαίσιο της επιτυχημένης δράσης «Αθέατο Μουσείο», από τις 13 Νοεμβρίου 2017 έως τις 4 Μαρτίου 2018, οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να χαρούν δύο μοναδικά εκθέματα που αναδύονται από τις αποθήκες για πρώτη φορά.

Nude bust with head of Antinous. Found in Patras in 1856. It dates from just before 130 AD. Exhibit number Γ 418 (Photographic Archive of the National Archaeological Museum)

Η επιγραφή με το όνομα του αυτοκράτορα Αδριανού και την επωνυμία Ολύμπιος, χρονολογείται περί το 132 μ.Χ. και αποτελεί αυθεντική μαρτυρία της αναγνώρισης της προσφοράς του αυτοκράτορα από τους πολίτες της Αθήνας. Δίπλα της στέκει μια δεύτερη προτομή του αφηρωισμένου Αντίνοου, από την Πάτρα.

Egyptian style statue of Antinous. From the sanctuary of the Egyptian Gods at Marathon. Archaeological Museum, Hall 41, Exhibit number Egypt 1 (Photographic Archive of the National Archaeological Museum)

Ο θεματικός περίπατος ολοκληρώνεται στην Αιγυπτιακή συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, όπου το αιγυπτιάζον άγαλμα του Αντίνοου από το ιερό των Αιγυπτίων Θεών στον Μαραθώνα υποδέχεται τους επισκέπτες και διηγείται με τον δικό του τρόπο τις πνευματικές αναζητήσεις της εποχής.

Πηγές: Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού (Δελτίο Τύπου) - http://www.archaeology.wiki/blog/2017/11/17/hadrian-antinous-meeting-19-centuries/

Ο έρωτας επηρεάζει την αναπαραγωγική επιτυχία. First evidence human love related to reproductive success

Pablo Picasso, Lovers, 1904. Οι άνθρωποι εξελίχθηκαν να ερωτεύονται και αυτό για πολύ συγκεκριμένους λόγους που ήταν οι αναπαραγωγικοί. Study shows being in love is associated with number of children, indicating an ancient evolutionary basis.

Είναι ένα ανθρώπινο καθολικό «φαινόμενο», ωστόσο επί μακρόν οι επιστήμονες προσπαθούν να βρουν τις βιολογικές βάσεις του χωρίς να τις έχουν εντοπίσει – δεν είναι άλλο από τον έρωτα. Τώρα μια νέα μελέτη δείχνει ότι οι άνθρωποι εξελίχθηκαν να ερωτεύονται και αυτό για πολύ συγκεκριμένους λόγους που ήταν οι αναπαραγωγικοί.

Επίδραση στον αριθμό των παιδιών

Commitment helps people maintain stable relationships and people often decide to stay together in order to have children. Pictured is a Hadza woman with her child.

Προηγούμενες έρευνες είχαν προσπαθήσει να εντοπίσουν μια γενετική ή νευρολογική «ρίζα» του έρωτα. Ωστόσο τα νέα στοιχεία παρέχουν τις πρώτες ενδείξεις σχετικά με το ότι ο έρωτας επηρεάζει την αναπαραγωγική επιτυχία η οποία μετριέται με τον αριθμό των παιδιών που αποκτά κάθε άνθρωπος.

Συγκεκριμένα η μελέτη η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Frontiers in Psychology» έδειξε ότι ο έρωτας, η αγάπη και η αφοσίωση σε έναν σύντροφο τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες συνδέονταν άμεσα με τον αριθμό των παιδιών που αποκτούσε το κάθε ζευγάρι στη φυλή κυνηγών-τροφοσυλλεκτών Χάτζα στην Τανζανία.

The lives of the Hadza are believed to have changed little in the last ten thousand years and for this reason they could provide insight into the early evolution of love among our ancestors.

Η νέα μελέτη «ρίχνει φως στο νόημα του έρωτα στο εξελικτικό παρελθόν των ανθρώπων» σημειώνουν οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Βρότσλαβ στην Πολωνία. Στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες, παράγοντες όπως η αντισύλληψη παρεμβαίνουν και διακόπτουν τη σύνδεση μεταξύ έρωτα και αριθμού παιδιών. Για αυτόν τον λόγο η ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον δρα Πιοτρ Σοροκόφσκι επέλεξε να μελετήσει τους Χάτζα. Η λογική των ερευνητών ήταν πως ο τρόπος ζωής των Χάτζα είναι πολύ περισσότερο συγκρίσιμος με εκείνον των προγόνων μας και έτσι μπορεί να παρέχει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την εξελικτική πορεία του έρωτα.

Η «Τριγωνική Θεωρία του Έρωτα»

Sternberg's Triangular Theory of Love

Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν για τη διεξαγωγή της μελέτης τους μια μέθοδο που ονομάζεται «Τριγωνική Θεωρία του Έρωτα» (διατυπώθηκε από τον R.J. Stenberg το 1986) σύμφωνα με την οποία ο έρωτας συντίθεται από τρία συστατικά: την εγγύτητα που περιλαμβάνει τα συναισθήματα της οικειότητας, του δεσίματος και της επαφής με το άλλο άτομο, το πάθος που αναφέρεται στον ερωτικό πόθο, σε φαντασιακές σκέψεις για τον άλλο, σε αίσθηση ειδυλλίου και στη σεξουαλική ολοκλήρωση και την απόφαση /δέσμευση που περικλείει τη συναίσθηση του ατόμου πως είναι ερωτευμένο και τη δέσμευση προς τον εαυτό του και τον άλλον να κρατήσει τον έρωτά του για εκείνον.

Μετά τη συλλογή των απαντήσεων από τους συμμετέχοντες σχετικά με αυτά τα τρία «συστατικά», οι ερευνητές συνέκριναν τα σκορ που προέκυψαν με τον αριθμό των παιδιών που είχε αποκτήσει το κάθε ζευγάρι. «Ανακαλύψαμε ότι η δέσμευση και η αναπαραγωγική επιτυχία συνδέονταν μεταξύ τους άμεσα και σταθερά και στα δύο φύλα» αναφέρεται στη μελέτη και προστίθεται ότι από την ανάλυση των δεδομένων προέκυψε και θετική συσχέτιση μεταξύ του πάθους και της αναπαραγωγικής επιτυχίας, μόνο όμως στις γυναίκες.

Με βάση τα ευρήματά τους οι επιστήμονες σημειώνουν ότι το πάθος και η δέσμευση αποτελούν παράγοντες-«κλειδιά» που αυξάνουν τις πιθανότητες αναπαραγωγής. Αυτό πιθανότατα σημαίνει ότι «η επιλογή οδήγησε στην προαγωγή του έρωτα στην πορεία της ανθρώπινης εξέλιξης».

Βέβαια, ένα άλλο ερώτημα είναι ποια θέση παίρνει ο έρωτας πλέον στον σύγχρονο κόσμο μας, τουλάχιστον στον αποκαλούμενο αναπτυγμένο. Διότι υπεισέρχονται πλέον πολλοί και διάφοροι παράγοντες με αποτέλεσμα πιθανώς σήμερα ο έρωτας να μην συνδέεται τόσο άμεσα με την αναπαραγωγική επιτυχία. Αυτό όμως μένει να αποδειχθεί από σχετικές μελέτες σε πληθυσμούς που δεν ακολουθούν τον τρόπο ζωής των Χάτζα.

Πηγές: Frontiers in Psychology - http://www.tovima.gr/science/article/?aid=918544

Μαγνήτες στον εγκέφαλο αλλάζουν τα μουσικά γούστα. Brain stimulation can change how much we enjoy and value music

Επιστήμονες κατόρθωσαν να αλλάξουν τα μουσικά γούστα εθελοντών μέσω της διακρανιακής μαγνητικής διέγερσης. Researchers have proven it is possible to increase or decrease our enjoyment of music, and our craving for more of it, by enhancement or disruption of certain brain circuits. Credit: McGill University

Ο γείτονάς σας σάς βγάζει έξω από τα ρούχα σας παίζοντας στη διαπασών heavy metal ή βαριά λαϊκά; Ίσως σε λίγο το πρόβλημά σας να μπορεί να λυθεί μόνο και μόνο πείθοντάς τον να βάλει για λίγο το κεφάλι του κοντά σε έναν μαγνήτη.

Σε ένα πείραμα που ορισμένοι χαρακτηρίζουν «ορόσημο», επιστήμονες κατόρθωσαν να αλλάξουν τα μουσικά γούστα εθελοντών μέσω της διακρανιακής μαγνητικής διέγερσης. Τα ευρήματα θεωρείται ότι μπορεί να βοηθήσουν στην ανάπτυξη θεραπειών για διάφορες μορφές ψυχικών διαταραχών και εξαρτήσεων.

Οι ερευνητές με επικεφαλής τον Ρόμπερτ Ζετόρε από το Πανεπιστήμιο Μακ Γκιλ στον Καναδά ζήτησαν από 17 εθελοντές να ακούσουν διάφορα μουσικά κομμάτια (ορισμένα είχαν επιλεγεί από τους ίδιους τους συμμετέχοντες και άλλα από τους ερευνητές) και να αξιολογήσουν πόση ευχαρίστηση τους πρόσφερε το καθένα από αυτά. Παράλληλα τους δόθηκε η δυνατότητα να αγοράσουν όποια τραγούδια τους άρεσαν πολύ χρησιμοποιώντας τα δικά τους χρήματα.

Fig. 1: Schematic of the experimental approach used. Credit: Nature Human Behaviour (2017)

Η διαδικασία αυτή επαναλήφθηκε σε τρεις σειρές πειραμάτων: στις δυο πρώτες οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε διακρανιακή μαγνητική διέγερση ενώ στην τρίτη, «ψεύτικη» δοκιμή, οι μαγνήτες τοποθετήθηκαν στον εγκέφαλο των εθελοντών χωρίς να ενεργοποιηθούν.

TMS can be applied externally, wherever brain circuits are at play.

Οι ερευνητές στόχευσαν σε μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου, τον ραχιοπλευρικό προμετωπιαίο φλοιό, χρησιμοποιώντας διαφορετικές μορφές διέγερσης ώστε να ενεργοποιήσουν ή να καταστείλουν τη δραστηριότητά του.

The researchers targeted the left dorsolateral prefrontal cortex using TMS to manipulate the reward system.

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι ο ραχιοπλευρικός προμετωπιαίος φλοιός εμπλέκεται στην έκλυση ντοπαμίνης στο ραβδωτό σώμα, μια βαθύτερη περιοχή του εγκεφάλου η οποία σχετίζεται με την επεξεργασία των ανταμοιβών και με την ευχαρίστηση που μας προκαλεί η μουσική.

Στο σχετικό άρθρο τους, που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Nature Human Behaviour», οι ερευνητές από το Μακ Γκιλ αναφέρουν ότι με τη διέγερση του ραχιοπλευρικού προμετωπιαίου φλοιού οι εθελοντές δήλωναν ότι τους αρέσει περισσότερο η μουσική που άκουγαν και ήταν πρόθυμοι να ξοδέψουν περισσότερα χρήματα για να αγοράσουν κάποια από τα κομμάτια σε σχέση με τη δοκιμή-προσομοίωση. Αντιθέτως, με την καταστολή της ίδιας περιοχής η μουσική τους άρεσε λιγότερο και ήταν λιγότερο πρόθυμοι για αγορές.

Τα ευρήματα προσφέρουν για πρώτη φορά απτές ενδείξεις σχετικά με το πώς δημιουργούνται οι αισθητικές απολαύσεις στον εγκέφαλο, γι’ αυτό και η μελέτη θεωρήθηκε «ορόσημο» από άλλους επιστήμονες του τομέα. Η κατανόηση της αισθητικής απόλαυσης και των απολαύσεων γενικότερα θεωρείται ότι μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη θεραπειών για διαταραχές που σχετίζονται με το σύστημα της ανταμοιβής, όπως η κατάθλιψη και ή ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, ή οι εξαρτήσεις από το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά.

Η μεταβολή του βαθμού απόλαυσης της μουσικής στους εθελοντές ήταν πρόσκαιρη, διαρκώντας μόνο όσο διήρκεσε το πείραμα. Στα ιατρικά χρονικά υπάρχει ωστόσο καταγεγραμμένη μια περίπτωση μόνιμης μεταβολής: ένας 60χρονος άνδρας ο οποίος υποβλήθηκε σε θεραπεία για ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μέσω της μαγνητικής διέγερσης ανέπτυξε απροσδόκητα μια βαθιά λατρεία για τα τραγούδια του Τζόνι Κας.

Πηγές: Ernest Mas-Herrero, Alain Dagher, Robert J. Zatorre. Modulating musical reward sensitivity up and down with transcranial magnetic stimulation. Nature Human Behaviour, 2017; DOI: 10.1038/s41562-017-0241-z - http://www.tovima.gr/science/medicine-biology/article/?aid=918226

Από πού έφτασε η πανούκλα για πρώτη φορά στην Ευρώπη. The Plague Likely Arrived in Europe During the Stone Age

Νομάδες από τις στέπες, μεταξύ Ευξείνου Πόντου και Κασπίας Θάλασσας έφεραν μαζί τους για πρώτη φορά τα βακτήρια της ασθένειας. Genetic evidence suggests that nomads migrating into Europe during the Stone Age might have brought plague with them, setting the deadly stage for later epidemics like the Black Death, which killed at least 25 million people. A primitive gas mask in the shape of a bird's beak. A common belief at the time was that the plague was spread by birds. It was thought that by dressing in a bird-like mask, the wearer could draw the plague away from the patient and onto the garment the plague doctor wore. The mask also included red glass eyepieces, which were thought to make the wearer impervious to evil. The beak of the mask was often filled with strongly aromatic herbs and spices to overpower the miasmas or 'bad air' which was also thought to carry the plague. At the very least, it may have served a dual purpose, also dulling the smell of unburied corpses, sputum, and ruptured bouboules in plague victims. Credit: Manuel Velasco via Getty Images

Τα μεταναστευτικά κύματα των νομάδων από τις στέπες, μεταξύ Ευξείνου Πόντου και Κασπίας Θάλασσας, που έφθασαν στην Κεντρική Ευρώπη πριν από 4.800 έως 3.700 χρόνια, έφεραν μαζί τους για πρώτη φορά τα βακτήρια της πανώλης (πανούκλας) στην Ευρώπη.

The remains of a male from which samples were taken for the study. His grave included a dagger, flint arrow heads, a bracelet and a bone pin. Credit: Stadtarchäologie Augsburg

Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας έρευνας από επιστήμονες του γερμανικού Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για την Επιστήμη της Ιστορίας στη Λειψία, οι οποίοι ανέλυσαν γενετικό υλικό από 500 δόντια και οστά, που προέρχονταν από πολλές χώρες (Γερμανία, Ρωσία, Ουγγαρία, Κροατία, Λιθουανία, Εσθονία, Λετονία). Στη μελέτη συμμετείχε η ελληνίδα ερευνήτρια Μαρία Σπύρου του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ.

Map of proposed Yersinia pestis circulation throughout Eurasia. A) Entrance of Y. pestis into Europe from Central Eurasia with the expansion of Yamnaya pastoralists around 4,800 years ago. B) Circulation of Y. pestis to Southern Siberia from Europe. Only complete genomes are shown. Credit: Aida Andrades Valtueña. Andrades Valtueña et al. (2017)

Σε έξι άτομα βρέθηκαν τα βακτήρια της πανώλους (Yersinia pestis) και αναλύθηκε πλήρως το γονιδίωμά τους. Η αρχαιογενετική ανάλυση δείχνει ότι η τρομερή λοιμώδης νόσος έφθασε πιθανότατα στην Ευρώπη στη διάρκεια της ύστερης Νεολιθικής Εποχής, αρκετές χιλιάδες χρόνια προτού καταγραφεί στην ιστορία η πρώτη επιδημία της. Επρόκειτο γι' αυτό που έμεινε γνωστό ως «Μαύρος Θάνατος» τον 14ο αιώνα, σκοτώνοντας το 30% έως 60% του μεσαιωνικού ευρωπαϊκού πληθυσμού.

Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον Γιοχάνες Κράουζε, διευθυντή του Τμήματος Αρχαιογενετικής του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο Current Biology, δεν είναι ακόμη σίγουροι αν οι νομάδες από τα εδάφη της σημερινής Ουκρανίας και Ρωσίας έφεραν μαζί τους το μικρόβιο μία ή περισσότερες φορές.

Αφού έβαλε «πόδι» στην Ευρώπη, το βακτήριο γύρισε πίσω στην Κεντρική Ευρασία. Είναι ασαφές πότε ακριβώς το βακτήριο είχε υποστεί τις κατάλληλες μεταλλάξεις, ώστε να μπορεί να προκαλεί επιδημίες μεγάλης κλίμακας. Οι ερευνητές δεν αποκλείουν ότι ήδη από την εποχή του λίθου αυτό ήταν δυνατό να συνέβη. Στο μέλλον σχεδιάζουν να μελετήσουν περισσότερα γενετικά δείγματα από αρχαίους σκελετούς από όλη την Ευρώπη, για να φωτίσουν περισσότερο το ζήτημα.

Πηγές: http://www.cell.com/current-biology/fulltext/S0960-9822%2817%2931328-3 - http://www.tovima.gr/science/medicine-biology/article/?aid=918287

H Γη μπορεί να απορροφήσει νετρίνα υψηλής ενέργειας. How the Earth stops high-energy neutrinos in their tracks

Σύμφωνα με το πείραμα IceCube. For the first time, a science experiment has measured Earth's ability to absorb neutrinos -- the smaller-than-an-atom particles that zoom throughout space and through us by the trillions every second at nearly the speed of light. The experiment was achieved with the IceCube detector, an array of 5,160 basketball-sized sensors frozen deep within a cubic kilometer of very clear ice near the South Pole. This image shows a visual representation of one of the highest-energy neutrino detections superimposed on a view of the IceCube Lab at the South Pole. Credit: IceCube Collaboration

Για πρώτη φορά το επιστημονικό πείραμα IceCube κοντά στο Νότιο Πόλο, αποκάλυψε την ικανότητα της Γης να «φρενάρει» και να απορροφά τα νετρίνα, γνωστά και ως σωματίδια-φαντάσματα.

Τα εν λόγω υποατομικά σωματίδια έρχονται από το διάστημα και τρισεκατομμύρια από αυτά κάθε δευτερόλεπτο διαπερνούν τον πλανήτη μας, κάθε στερεό αντικείμενο και εμάς τους ίδιους σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός.

Artwork: IceCube consists of an array of sensors embedded in very clear ice near the South Pole. Credit: JAMIE YANG / ICECUBE

Το IceCube, στην Ανταρκτική, αποτελείται από μία διάταξη 5.160 αισθητήρων με μέγεθος μπάλας μπάσκετ ο καθένας, που βρίσκονται βαθιά στο εσωτερικό ενός κύβου καθαρού πάγου με πλευρά ενός χιλιομέτρου. Οι αισθητήρες δεν ανιχνεύουν άμεσα τα ίδια τα νετρίνα, αλλά τις λάμψεις από τη μπλε ακτινοβολία Τσερένκοφ που εκπέμπουν άλλα υποατομικά σωματίδια, όταν τα νετρίνα συναντούν τον πάγο.

In this study, researchers measured the flux of muon neutrinos as a function of their energy and their incoming direction. Neutrinos with higher energies and with incoming directions closer to the North Pole are more likely to interact with matter on their way through Earth. Credit: IceCube Collaboration

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον επικεφαλής επιστήμονα του IceCube καθηγητή φυσικής Φράνσις Χάλζεν του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν-Μάντισον, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο Nature, πραγματοποίησαν την πρώτη μέτρηση που επιβεβαιώνει ότι τελικά μερικά νετρίνα σταματούν στον πλανήτη μας και δεν συνεχίζουν το διαστημικό ταξίδι τους. Όσο υψηλότερη ενέργεια έχει ένα νετρίνο, τόσο πιθανότερο είναι να αλληλεπιδράσει με την ύλη και συνεπώς να απορροφηθεί από τη Γη.

Τα νετρίνα σχηματίσθηκαν αρχικά με τη γέννηση του σύμπαντος και συνεχίζουν να παράγονται από τα άστρα, αλλά και από τα πυρηνικά εργοστάσια. Τα νετρίνα που παράγονται στη γήινη ατμόσφαιρα, όταν πέφτει πάνω της η κοσμική ακτινοβολία, μπορεί να έχουν πάνω από ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερη ενέργεια από ό,τι τα νετρίνα που παράγονται από τον Ήλιο ή από πυρηνικούς αντιδραστήρες στη Γη. Ένας μικρός αριθμός κοσμικής προέλευσης νετρίνων προέρχεται απευθείας από άγνωστες αστροφυσικές πηγές πέρα από τη Γη, όπως πιθανώς οι τεράστιες μαύρες τρύπες.

A digital optical module (DOM) is lowered into the ice during construction of IceCube. Credit: MARK KRASBERG, ICECUBE/NSF

Η πρώτη ανίχνευση νετρίνων πολύ υψηλής ενέργειας, από το IceCube, είχε γίνει το 2013, αλλά έως σήμερα παρέμενε ερωτηματικό κατά πόσο όντως κάποιο είδος ύλης μπορεί να σταματήσει το ταξίδι ενός νετρίνου.

Although neutrinos can easily sail through matter, the probability that a neutrino interacts with matter grows with energy. Very high energy neutrinos will not make it to IceCube if they pass through the Earth's core. Credit: IceCube Collaboration

«Γνωρίζαμε ότι τα χαμηλότερης ενέργειας νετρίνα διαπερνούν τα πάντα, αλλά μολονότι αναμέναμε πως τα υψηλότερης ενέργειας νετρίνα θα είναι διαφορετικά, έως τώρα δεν είχαμε κάποια πειστική πειραματική επιβεβαίωση» δήλωσε ο καθηγητής φυσικής Νταγκ Κάουεν του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια. «Τώρα, για πρώτη φορά, δείξαμε ότι τα πολύ υψηλής ενέργειας νετρίνα πράγματι μπορούν να απορροφηθούν από κάτι - εν προκειμένω από τη Γη» πρόσθεσε.

Τα νέα ευρήματα συμφωνούν με τις θεωρητικές προβλέψεις του, εδώ και μισό αιώνα, Κυρίαρχου Προτύπου της σωματιδιακής φυσικής και έτσι απογοήτευσαν κάπως όσους έλπιζαν ότι το IceCube θα αποκαλύψει κάτι που δεν ήταν δυνατό να εξηγηθεί με βάση αυτό το θεωρητικό μοντέλο.

Ένα άλλο υπόγειο πείραμα ανίχνευσης νετρίνων, το Deep Underground Neutrino Experiment (Dune), βρίσκεται υπό ανάπτυξη και θα λειτουργήσει στην επόμενη δεκαετία.

Πηγές: M. G. Aartsen et al. Measurement of the multi-TeV neutrino interaction cross-section with IceCube using Earth absorption. Nature, 2017; DOI: 10.1038/nature24459 - http://www.tovima.gr/science/article/?aid=918276