Κατερίνα Γώγου, «Η μοναξιά»

Salvador Dali, Loneliness, 1931

Η μοναξιά…

δεν έχει το θλιμένο χρώμα στα μάτια

της συννεφένιας γκόμενας.

Δεν περιφέρεται νωχελικά κι αόριστα

κουνώντας τα γοφιά της στις αίθουσες συναυλιών

και στα παγωμένα μουσεία.

Δεν είναι κίτρινα κάδρα παλαιών «καλών» καιρών

και ναφθαλίνη στα μπαούλα της γιαγιάς

μενεξελιές κορδέλες και ψάθινα πλατύγυρα.

Δεν ανοίγει τα πόδια της με πνιχτά γελάκια

βοϊδίσο βλέμα κοφτούς αναστεναγμούς

κι ασορτί εσώρουχα.

Η μοναξιά.

Έχει το χρώμα των Πακιστανών η μοναξιά

και μετριέται πιάτο-πιάτο

μαζί με τα κομμάτια τους

στον πάτο του φωταγωγού.

Στέκεται υπομονετικά όρθια στην ουρά

Μπουρνάζι – Αγ. Βαρβάρα – Κοκκινιά

Τούμπα – Σταυρούπολη – Καλαμαριά

Κάτω από όλους τους καιρούς

με ιδρωμένο κεφάλι.

Εκσπερματώνει ουρλιάζοντας κατεβάζει μ’ αλυσίδες τα τζάμια

κάνει κατάληψη στα μέσα παραγωγής

βάζει μπουρλότο στην ιδιοχτησία

είναι επισκεπτήριο τις Κυριακές στις φυλακές

ίδιο βήμα στο προαύλιο ποινικοί κι επαναστάτες

πουλιέται κι αγοράζεται λεφτό λεφτό ανάσα ανάσα

στα σκλαβοπάζαρα της γης – εδώ κοντά είναι η Κοτζιά

ξυπνήστε πρωί.

Ξυπνήστε να τη δείτε.

Είναι πουτάνα στα παλιόσπιτα

το γερμανικό νούμερο στους φαντάρους

και τα τελευταία

ατελείωτα χιλιόμετρα ΕΘΝΙΚΗ ΟΔΟΣ-ΚΕΝΤΡΟΝ

στα γατζωμένα κρέατα από τη Βουλγαρία.

Κι όταν σφίγγει το αίμα της και δεν κρατάει άλλο

που ξεπουλάν τη φάρα της

χορεύει στα τραπέζια ξυπόλυτη ζεμπέκικο

κρατώντας στα μπλαβιασμένα χέρια της

ένα καλά ακονισμένο τσεκούρι.

Η μοναξιά

η μοναξιά μας λέω. Για τη δική μας λέω

είναι τσεκούρι στα χέρια μας

που πάνω από τα κεφάλια σας γυρίζει γυρίζει γυρίζει γυρίζει.

Ανιχνεύθηκαν στον Εγκέλαδο συστατικά αμινοξέων. New organic compounds found in Enceladus ice grains

Νέα είδη οργανικών ουσιών, που αποτελούν συστατικά των αμινοξέων, θεμελιωδών «λίθων» της ζωής στη Γη, ανιχνεύθηκαν στους πίδακες παγωμένων σωματιδίων που εκτινάσσονται στο διάστημα από τον δορυφόρο του Κρόνου Εγκέλαδο. In this image captured by NASA's Cassini spacecraft in 2007, the plumes of Enceladus are clearly visible. The moon is nearly in front of the Sun from Cassini's viewpoint. Credit: NASA/JPL/Space Science Institute

Νέα είδη οργανικών ουσιών, που αποτελούν συστατικά των αμινοξέων, θεμελιωδών «λίθων» της ζωής στη Γη, ανιχνεύθηκαν στους πίδακες παγωμένων σωματιδίων που εκτινάσσονται στο διάστημα από τον δορυφόρο του Κρόνου Εγκέλαδο. Η ανακάλυψη, που έγινε έπειτα από ανάλυση στοιχείων της αποστολής του σκάφους Cassini της NASA, αυξάνει τις πιθανότητες εύρεσης κάποιας μορφής εξωγήινης ζωής στο μέλλον. Ισχυρές υδροθερμικές πηγές εκτινάσσουν υλικά από τον πυρήνα του Εγκέλαδου, τα οποία αναμιγνύονται με νερό από τον τεράστιο υπόγειο ωκεανό του δορυφόρου και τελικά εκλύονται στο διάστημα ως υδρατμοί και κόκκοι πάγου. Μέσα σε αυτούς τους κόκκους ανακαλύφθηκαν μόρια που περιέχουν οξυγόνο και άζωτο, καθώς και αρωματικές ουσίες.

Στη Γη παρόμοια μόρια αποτελούν μέρος χημικών αντιδράσεων που παράγουν αμινοξέα. Οι υδροθερμικές πηγές στους βυθούς του πλανήτη μας παρέχουν την ενέργεια που τροφοδοτεί αυτές τις χημικές αντιδράσεις. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι οι υδροθερμικοί πόροι λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο και στον Εγκέλαδο, παρέχοντας την αναγκαία ενέργεια για την παραγωγή αμινοξέων. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Νοζάιρ Κχαγουάτζα του Ελευθέρου Πανεπιστημίου του Βερολίνου, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Monthly Notices» της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας της Βρετανίας. «Δεν γνωρίζουμε ακόμη αν τα αμινοξέα χρειάζονται για τη ζωή πέρα από τη Γη, αλλά η εύρεση μορίων που σχηματίζουν αμινοξέα, αποτελεί σημαντικό κομμάτι του παζλ», δήλωσε ο Κχαγουάτζα.

Η αποστολή Cassini τερματίστηκε τον Σεπτέμβριο 2017 με την αυτοκαταστροφή του σκάφους στον Κρόνο, αλλά τα στοιχεία που έχει ήδη στείλει, θα συνεχίσουν να μελετώνται επί δεκαετίες και να παρέχουν νέα ευρήματα. Στην προκειμένη περίπτωση, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από τον «αναλυτή κοσμικής σκόνης» του Cassini, που είχε ανιχνεύσει κόκκους πάγου από τον Εγκέλαδο στον δακτύλιο Ε του Κρόνου. Οι φασματοσκοπικές αναλύσεις φανέρωσαν την ύπαρξη οργανικού υλικού μέσα σε αυτούς τους παγωμένους κόκκους.

This illustration shows the process of organic compounds making their way onto ice grains emitted in plumes from Saturn's moon Enceladus, where they were detected by NASA's Cassini spacecraft. Credit: NASA/JPL-Caltech

Οι οργανικές αυτές ουσίες αρχικά διαλύονται στον υπόγειο ωκεανό του δορυφόρου, μετά εξατμίζονται από το νερό και τελικά συμπυκνώνονται και παγώνουν στο εσωτερικό των κόκκων μέσα στο φλοιό του Εγκέλαδου, προτού τελικά εκτιναχθούν στο διάστημα μαζί με τους πίδακες, οι οποίοι φθάνουν σε ύψος πολλών χιλιομέτρων.

Η νέα ανακάλυψη έρχεται να προστεθεί στα περυσινά ευρήματα μεγάλων πολύπλοκων μη διαλυτών οργανικών μορίων που πιστεύεται ότι επιπλέουν στην επιφάνεια του ωκεανού του Εγκέλαδου. Αυτή τη φορά, βρέθηκαν μικρότερα και διαλυτά οργανικά μόρια, δυνητικοί πρόδρομοι των αμινοξέων.

Ο Εγκέλαδος και η Ευρώπη του Δία αποτελούν κατ’ εξοχήν στόχους για αναζήτηση εξωγήινης (μικροβιακής κατά πάσα πιθανότητα) ζωής στο μέλλον.

Πηγές: N Khawaja et al. Low-mass nitrogen-, oxygen-bearing, and aromatic compounds in Enceladean ice grains, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (2019). DOI: 10.1093/mnras/stz2280 - https://phys.org/news/2019-10-compounds-enceladus-ice-grains.html - https://www.amna.gr/home/article/397022/Anakalufthikan-ston-Egkelado-tou-Kronou-nees-organikes-ousies-prodromes-tis-zois

Κι αν ο πλανήτης 9 είναι μια αρχέγονη μαύρη τρύπα; Planet Nine could be a primordial black hole, new research suggests

The hypothetical Planet Nine, assumed to be lurking somewhere in the outskirts of our solar system, may not be a planet at all. A new study suggests that the mysterious and still undiscovered object might be a primordial black hole. Artist's concept of the hypothetical Planet Nine. Credit: Caltech/R. Hurt (IPAC)

Η πιθανή ύπαρξη ενός ακόμα πλανήτη, σε μεγάλη απόσταση από τον Ήλιο προβληματίζει τους αστρονόμους εδώ και αρκετά χρόνια. Οφείλεται κυρίως στην παρατήρηση σωμάτων που απέχουν δεκάδες αστρονομικές μονάδες από τον ήλιο, των οποίων οι τροχιές προσομοιώνονται σωστά αν θεωρηθεί η ύπαρξη ενός πλανήτη σε απόσταση πάνω από 300 αστρονομικές μονάδες (ΑU) από τον ήλιο και μάζα συνήθως πολύ μεγαλύτερη από την μάζα της Γης.

Αυτός λοιπόν ο υποθετικός ένατος πλανήτης, θα μπορούσε να μην είναι καν πλανήτης με την καθιερωμένη έννοια του όρου. Μια τέτοια εκδοχή υποστηρίζει η πρόσφατη δημοσίευση με τίτλο «What if Planet 9 is a Primordial Black Hole?», των Jakub Scholtz και James Unwin, όπου εξετάζεται η περίπτωση ο πλανήτης 9 να είναι αρχέγονη μαύρη τρύπα.

Οι αρχέγονες μαύρες τρύπες έχουν σχετικά μικρές μάζες και δημιουργήθηκαν αμέσως μετά την Μεγάλη Έκρηξη. Υποτίθεται πως σχηματίστηκαν εξαιτίας των διακυμάνσεων πυκνότητας στο αρχέγονο σύμπαν και αυτές με τις μικρότερες μάζες μάλλον έχουν εξατμιστεί. Όσες όμως είχαν μεγαλύτερες μάζες μπορεί να υπάρχουν ακόμα, παρότι δεν έχουν εντοπιστεί ακόμα.

Οι αστρονόμοι Jakub Scholtz από το πανεπιστήμιο του Durham και ο James Unwin από το πανεπιστήμιο του Illinois, υπέθεσαν ότι ο πλανήτης 9 θα μπορούσε να είναι μια αρχέγονη μαύρη τρύπα σε τροχιά γύρω από τον ήλιο με ακτίνα από 300 έως 1000 AU.

Δεδομένου ότι η σύλληψη από το πεδίο βαρύτητας του ηλιακού μας συστήματος είναι μια ερμηνεία για την προέλευση του ένατου πλανήτη, τότε η πιθανότητα σύλληψης μια αρχέγονης μαύρης τρύπας είναι εξ’ ίσου πιθανή. Αν έχει μάζα 5 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης και μια ακτίνα περίπου 4 εκατοστών, τότε έχει θερμοκρασία Hawking 0,004Κ, πολύ μικρότερη από την θερμοκρασία των 2,7Κ που αντιστοιχεί στην κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου – οπότε ξεχάστε την περίπτωση να ανιχνεύσουμε την ακτινοβολία Hawking που εκπέμπει. Όμως, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ερευνητών Scholtz και Unwin, θα μπορούσε να ανιχνευθεί το σήμα που προκαλεί η πιθανή εξαΰλωση της σκοτεινής ύλης που συσσωρεύεται στην άλω της μαύρης τρύπας.

Έτσι, για να στηρίξουν την υπόθεση (!) της αρχέγονης μαύρης τρύπας στην θέση του υποθετικού (!) πλανήτη 9, οι εν λόγω ερευνητές προτείνουν ειδικές παρατηρήσεις για κινούμενες πηγές ακτίνων Χ, γάμμα και άλλων ακτίνων κοσμικής ακτινοβολίας υψηλής ενέργειας, που πιθανώς να εκπέμπει η άλως της σκοτεινής ύλης, εφόσον ισχύει η υπόθεση εξαΰλωσης της σκοτεινής ύλης (!). Όμως αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο προχωράει η επιστήμη.

Πηγές: Jakub Scholtz, James Unwin. What if Planet 9 is a Primordial Black Hole? arXiv:1909.11090v1 [hep-ph]: arxiv.org/abs/1909.11090 - https://phys.org/news/2019-09-planet-primodial-black-hole.html - https://physicsgg.me/2019/10/01/κι-αν-ο-πλανήτης-9-είναι-μια-αρχέγονη-μα/

NASA: Είμαστε κοντά στον εντοπισμό εξωγήινης ζωής. Nasa chief scientist: 'We’re close to finding and announcing alien life on Mars....but is the world ready?'

Οι αποστολές της NASA και του ESA στον Άρη το επόμενο καλοκαίρι, αποτελούν την καλύτερη έως τώρα ευκαιρία της ανθρωπότητας, να πάρει απαντήσεις στο ερώτημα αν είμαστε ή όχι μόνοι μας στο διάστημα. Signs of life could be found within months of their arrival on Mars in March 2021, Dr Jim Green, a scientist working with both missions told the Sunday Telegraph. CREDIT: MAX ALEXANDER/UK SPACE AGENCY

Την πιθανότητα να ανακαλυφθεί εξωγήινη ζωή ακόμη και μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, επισημαίνει ο επικεφαλής ερευνητής της NASA, Δρ. Τζιμ Γκριν, σε συνέντευξή του στη βρετανική Telegraph. Προειδοποιεί πάντως, ότι ο κόσμος, δεν είναι έτοιμος να αποδεχθεί την ύπαρξη ζωής σε κάποιον άλλο πλανήτη.

Europe's ExoMars Rover, which has been named Rosalind in memory of British chemist Rosalind Franklin, will be launched with NASA's rover Mars 2020 in March. Pictured, an artist's impression of the ExoMars Trace Gas Orbiter and its entry, landing and descent module.

Εξήγησε πως το επόμενο καλοκαίρι, δυο ρόβερ της NASA και της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA), θα σταλούν στον Άρη για να κάνουν γεωτρήσεις βαθιά μέσα στο έδαφος του «Κόκκινου Πλανήτη», με την ελπίδα ότι θα βρουν στοιχεία ζώντων οργανισμών.

The European Space Agency's ExoMars rover being prepared to leave Airbus in Stevenage. The ExoMars 2020 rover Rosalind Franklin is Europe's first planetary rover and will search for signs of past or present life on Mars.

Σύμφωνα με τον κ. Γκριν, οι αποστολές αυτές είναι οι καλύτερες έως τώρα ευκαιρίες που είχε ποτέ η ανθρωπότητα για να πάρει απαντήσεις ερώτημα αν είμαστε ή όχι μόνοι μας στο διάστημα.

«Θα είναι όπως όταν ο Κοπέρνικος δήλωσε πως “η γη γυρίζει”. Η απόλυτη επανάσταση. Θα ξεκινήσει νέο τρόπο σκέψης. Δεν νομίζω πως είμαστε έτοιμοι για τα ευρήματα. Δεν είμαστε. Ανησυχούσα για αυτό, γιατί πιστεύω πως είμαστε κοντά στην ανακάλυψη και την ανακοίνωση αυτής», ανέφερε ο Δρ. Τζιμ Γκριν.

A working prototype of the newly named Rosalind Franklin ExoMars rover at the Airbus Defence and Space facility in Stevenage, north of London.

Οι επιστήμονες, αναζητούν μεταλλικά στοιχεία, 300 τον αριθμό, τα οποία μπορούν να παραχθούν μόνο όπου υπάρχει ζωή. Οι έρευνες θα πραγματοποιηθούν σε σημείο όπου εικάζεται πως υπήρχε ένας μεγάλος ωκεανός πριν από εκατομμύρια χρόνια, τότε που ο Άρης ήταν μπλε όπως και η γη.

«Όταν ξεκινήσαμε στον τομέα της αστροβιολογίας το ‘90 αναζητούσαμε ενδείξεις ζωής σε ακραίες συνθήκες. Κατεβαίναμε σε ορυχεία 2 μίλια κάτω από την επιφάνεια της γης και όπου υπήρχε νερό, εκεί ήταν γεμάτο ζωή» εξηγεί ο δρ. Γκριν για τον τρόπο που ξεκίνησαν να ερευνούν την πιθανότητα ζωής σε άλλο πλανήτη.

                         

Ο Δρ. Γκριν που εργάστηκε επί 38 χρόνια στη NASA πιστεύει πως μικροοργανισμοί μπορούν να βρεθούν και σε άλλους πλανήτες εκτός από τον Άρη, όπως στον Τιτάνα, τον δορυφόρο του Κρόνου. Κάποιοι πιστεύουν πως ενδεχομένως να έρθουμε αντιμέτωποι με ολόκληρους πολιτισμούς σε όχι και τόσο απομακρυσμένους πλανήτες του γαλαξία μας.

Πηγές: https://www.telegraph.co.uk/science/2019/09/28/nasa-chief-scientist-close-finding-alien-life-making-announcementsbut/ - https://www.skai.gr/index.php/news/technology/nasa-eimaste-konta-ston-entopismo-eksogiinis-zois

Τεράστια μαύρη τρύπα «καταπίνει» άστρο στο μέγεθος του Ήλιου. Star-shredding Black Hole

Την καταστροφή ενός άστρου στο μέγεθος του Ήλιου από μία τεράστια μαύρη τρύπα – 375 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη – κατέγραψε η NASA. For the first time, NASA’s planet-hunting Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) watched a black hole tear apart a star in a cataclysmic phenomenon called a tidal disruption event. Follow-up observations by NASA’s Neil Gehrels Swift Observatory and other facilities have produced the most detailed look yet at the early moments of one of these star-destroying occurrences. Credits: NASA's Goddard Space Flight Center

Την καταστροφή ενός άστρου στο μέγεθος του Ήλιου από μία τεράστια μαύρη τρύπα – 375 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη – κατέγραψε η NASA. Το εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο, γνωστό ως «παλλιροϊκή παραμόρφωση», καταγράφηκε από τον διαστημικό οργανισμό Transity Exoplanet Survey Satellite (TESS).

Στο βίντεο που ακολουθεί καταγράφεται το άστρο να έλκεται από την βαρύτητα της μαύρης τρύπας, η οποία έχει περίπου έξι εκατομμύρια φορές το μέγεθός του, να περιφέρεται γύρω της και τελικά να πέφτει μέσα, αφήνοντας πίσω του μία λαμπερή «ουρά».

When a star strays too close to a black hole, intense tides break it apart into a stream of gas. The tail of the stream escapes the system, while the rest of it swings back around, surrounding the black hole with a disk of debris. This video includes images of a tidal disruption event called ASASSN-19bt taken by NASA’s Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) and Swift missions, as well as an animation showing how the event unfolded. Credits: NASA's Goddard Space Flight Center

Η έκρηξη, την οποία οι αστρονόμοι ήταν σε θέση να παρατηρήσουν από την αρχή μέχρι το τέλος, συμβαίνει μόνο κάθε 10.000 με 100.000 χρόνια σε έναν γαλαξία στο μέγεθος του δικού μας Γαλαξία.

Πηγές: https://www.nasa.gov/feature/goddard/2019/nasa-s-tess-mission-spots-its-1st-star-shredding-black-hole - https://www.kathimerini.gr/1044495/gallery/epikairothta/episthmh/terastia-mayrh-trypa-katapinei-astro-sto-mege8os-toy-hlioy-vinteo 

Η «μεγαλύτερη αμηχανία του Αϊνστάιν» μπορεί να έχει τερματιστεί τελικά. 'Einstein's Biggest Blunder' May Have Finally Been Fixed

Μια απεικόνιση γαλαξιών που καμπυλώνουν τον ιστό του χωροχρόνου (πράσινο) και την ομαλή επίδραση της σκοτεινής ενέργειας (μωβ), η οποία κυριαρχεί στα αποτελέσματα της βαρύτητας. The cosmological constant has plagued physicists for more than a century. An illustration of galaxies bending the fabric of space-time (green), and the smooth effect of dark energy (purple), which dominates the effects of gravity. (Image: © NASA/JPL-Caltech)

Υπάρχει ένα θεμελιώδες πρόβλημα στη φυσική. Η κοσμολογική σταθερά λ μαστίζει τους φυσικούς για περισσότερο από έναν αιώνα. Η κοσμολογική σταθερά γεφυρώνει τον μικροσκοπικό κόσμο της κβαντικής μηχανικής και τον μακροσκοπικό κόσμο της γενικής σχετικότητας του Αϊνστάιν. Αλλά ούτε η θεωρία μπορεί να συμφωνήσει στην τιμή της. Στην πραγματικότητα, υπάρχει μια τεράστια διαφορά μεταξύ της παρατηρούμενης τιμής αυτής της σταθεράς και της θεωρίας, που θεωρείται ευρέως σαν την χειρότερη πρόβλεψη στην ιστορία της φυσικής. Η επίλυση της διαφοράς μπορεί να είναι ο σημαντικότερος στόχος της θεωρητικής φυσικής αυτού του αιώνα.

Ο Lucas Lombriser, επίκουρος καθηγητής θεωρητικής φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης, εισήγαγε έναν νέο τρόπο αξιολόγησης των εξισώσεων βαρύτητας του Albert Einstein για να βρει μια για την τιμή της κοσμολογική σταθερά που ταιριάζει απόλυτα με την παρατηρούμενη τιμή.  Και τον δημοσίευσε στο περιοδικό Physics Letters Β.

Πώς το μεγαλύτερο σφάλμα του Αϊνστάιν έγινε σκοτεινή ενέργεια

What is this mysterious number in the einstein equations? What does it represent? What is it's history?

Η ιστορία της κοσμολογικής σταθεράς ξεκίνησε πριν από περισσότερο από έναν αιώνα, όταν ο Αϊνστάιν παρουσίασε ένα σύνολο εξισώσεων, τώρα γνωστών ως εξισώσεις πεδίου του Αϊνστάιν, που έγιναν το πλαίσιο της θεωρίας του γενικής σχετικότητας. Οι εξισώσεις εξηγούν πώς η ύλη και η ενέργεια λυγίζουν τον ιστό του χώρου και του χρόνου για να δημιουργήσουν τη δύναμη της βαρύτητας. Τότε, τόσο ο Αϊνστάιν όσο και οι αστρονόμοι συμφώνησαν ότι το σύμπαν ήταν σταθερό σε μέγεθος και ότι ο συνολικός χώρος μεταξύ των γαλαξιών δεν άλλαξε. Ωστόσο, όταν ο Αϊνστάιν εφάρμοσε τη γενική σχετικότητα στο σύμπαν στο σύνολό του, η θεωρία του προέβλεπε ένα ασταθές σύμπαν που είτε θα έπρεπε να διαστέλλεται είτε θα συρρικνωθεί. Για να αναγκάσει το σύμπαν να είναι στατικό, ο Αϊνστάιν πρόσθεσε την κοσμολογική σταθερά.

Σχεδόν μια δεκαετία αργότερα, ένας άλλος φυσικός, ο Edwin Hubble, ανακάλυψε ότι το σύμπαν μας δεν είναι στατικό αλλά επεκτείνεται. Το φως που έρχεται από τους μακρινούς γαλαξίες έδειξε ότι όλοι απομακρυνόταν το ένα από το άλλο. Αυτή η αποκάλυψη έπεισε τον Αϊνστάιν να εγκαταλείψει την κοσμολογική σταθερά από τις εξισώσεις του πεδίου, καθώς δεν ήταν πλέον απαραίτητο να εξηγεί κανείς ένα διαστελλόμενο σύμπαν. Μάλιστα ο Αϊνστάιν αργότερα ομολόγησε ότι η εισαγωγή της κοσμολογικής σταθεράς ήταν ίσως το μεγαλύτερό του σφάλμα.

Το 1998, οι παρατηρήσεις των μακρινών σουπερνόβα έδειξαν ότι το σύμπαν δεν επεκτάθηκε μόνο, αλλά επεκτείνεται με επιτάχυνση. Οι γαλαξίες επιταχύνθηκαν μακριά ο ένας από τον άλλο ως κάποια άγνωστη δύναμη να ξεπερνά τη βαρύτητα και να αναγκάζει να απομακρύνονται οι γαλαξίες. Οι φυσικοί έχουν ονομάσει αυτό το αινιγματικό φαινόμενο σκοτεινή ενέργεια, καθώς η πραγματική της φύση παραμένει ένα μυστήριο.

Σαν ειρωνεία, οι φυσικοί ξανά εισήγαγαν την κοσμολογική σταθερά στις εξισώσεις πεδίου του Αϊνστάιν για να εξηγήσουν την σκοτεινή ενέργεια. Στο τρέχον πρότυπο μοντέλο κοσμολογίας, γνωστό ως ΛCDM (Lambda CDM), η κοσμολογική σταθερά είναι εναλλάξιμη με τη σκοτεινή ενέργεια. Οι αστρονόμοι εκτιμούσαν ακόμη και την τιμή της με βάση τις παρατηρήσεις των μακρινών σουπερνόβα και τις διακυμάνσεις στο κοσμικό μικροκυματικό υπόβαθρο. Αν και η τιμή είναι παράλογη μικρή (της τάξης των 10 ^ -52 ανά τετραγωνικό μέτρο), σε όλη την κλίμακα του σύμπαντος, είναι αρκετά σημαντική για να εξηγήσει την επιταχυνόμενη διαστολή του χώρου.

Diagram representing the accelerated expansion of the universe due to dark energy.

«Η κοσμολογική σταθερά [ή η σκοτεινή ενέργεια] αποτελεί επί του παρόντος περίπου το 70% του ενεργειακού περιεχομένου στο σύμπαν μας, το οποίο μπορούμε να συμπεράνουμε από την παρατηρούμενη επιταχυνόμενη διαστολή που υφίσταται σήμερα το σύμπαν μας» λέει ο Lombriser. «Οι προσπάθειες να εξηγηθεί αυτή η τιμή έχουν αποτύχει και φαίνεται ότι υπάρχει κάτι θεμελιώδες που λείπει από το πώς καταλαβαίνουμε τον Κόσμο. Η εξάπλωση αυτού του παζλ είναι ένας από τους σημαντικότερους ερευνητικούς τομείς της σύγχρονης φυσικής. Είναι γενικά αναμενόμενο ότι η επίλυση του θέματος μπορεί να οδηγήσει μας σε μια πιο θεμελιώδη κατανόηση της φυσικής.»

Η χειρότερη θεωρητική πρόβλεψη στην ιστορία της φυσικής

Ομιλία που έγινε από τον Δρα Κωνσταντίνο Γουργουλιάτο, ερευνητή του Πανεπιστημίου McGill. Η ομιλία είχε τίτλο «Γιατί ο Αϊνστάιν είχε για μια ακόμη φορά δίκιο. Οι Ανατροπές στην Κοσμολογία την τελευταία δεκαετία».

Η κοσμολογική σταθερά θεωρείται ότι αντιπροσωπεύει αυτό που οι φυσικοί ονομάζουν «ενέργεια κενού». Η θεωρία του κβαντικού πεδίου δηλώνει ότι ακόμη και σε ένα εντελώς άδειο κενό χώρο, τα εικονικά σωματίδια γεννιούνται και πεθαίνουν και δημιουργούν ενέργεια – μια φαινομενικά παράλογη ιδέα, αλλά έχει παρατηρηθεί πειραματικά. Το πρόβλημα προκύπτει όταν οι φυσικοί επιχειρούν να υπολογίσουν τη συμβολή τους στην κοσμολογική σταθερά λ. Το αποτέλεσμά τους διαφέρει από τις παρατηρήσεις κατά ένα  παράγοντα 10 ^ 121 (το 10 ακολουθούμενο από 120 μηδενικά), τη μεγαλύτερη απόκλιση μεταξύ θεωρίας και πειράματος σε ολόκληρη τη φυσική.

Μια τέτοια διαφορά έχει προκαλέσει ορισμένους φυσικούς να αμφισβητήσουν τις αρχικές εξισώσεις βαρύτητας του Αϊνστάιν. Ορισμένοι έχουν προτείνει ακόμη εναλλακτικά μοντέλα βαρύτητας. Ωστόσο, περαιτέρω στοιχεία των βαρυτικών κυμάτων από το παρατηρητήριο βαρυτικών κυμάτων ( LIGO ) έχουν ισχυροποιήσει τη γενική σχετικότητα και απορρίπτουν πολλές από αυτές τις εναλλακτικές θεωρίες. Για το λόγο αυτό, αντί να επανεξετάσει τη βαρύτητα, ο Lombriser υιοθέτησε μια διαφορετική προσέγγιση για να λύσει αυτό το κοσμικό παζλ.

«Ο μηχανισμός που προτείνω δεν τροποποιεί τις εξισώσεις πεδίου του Einstein», δήλωσε ο Lombriser. Αντ‘ αυτού, «προσθέτει μια επιπλέον εξίσωση στην κορυφή των εξισώσεων πεδίου του Αϊνστάιν».

Η σταθερά βαρύτητας G, η οποία χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στους νόμους βαρύτητας του Isaac Newton και τώρα είναι ένα ουσιαστικό μέρος των εξισώσεων πεδίου του Αϊνστάιν, περιγράφει το μέγεθος της βαρυτικής δύναμης μεταξύ των αντικειμένων. Θεωρείται μία από τις θεμελιώδεις σταθερές της φυσικής, αιώνια αμετάβλητες από την αρχή του σύμπαντος. Ο Lombriser έχει κάνει τη δραματική υπόθεση ότι αυτή η σταθερά μπορεί να αλλάξει.

Στην τροποποίηση της γενικής σχετικότητας του Lombriser, η σταθερά βαρύτητας παραμένει η ίδια στο παρατηρούμενο σύμπαν μας, αλλά μπορεί να διαφέρει πέρα ​​από αυτό το παρατηρούμενο σύμπαν. Προτείνει δε ένα σενάρια πολλαπλών παραγόντων όπου μπορεί να υπάρχουν αδιαφανή κομμάτια του σύμπαντος για εμάς, και που να έχουν διαφορετικές τιμές για τις θεμελιώδεις σταθερές.

Αυτή η διακύμανση της βαρύτητας έδωσε στον Lombriser μια επιπλέον εξίσωση που συνδέει την κοσμολογική σταθερά λ με το μέσο άθροισμα της ύλης κατά τη διάρκεια του χωροχρόνου. Αφού αντιπροσώπευε την εκτιμώμενη μάζα όλων των γαλαξιών, των αστεριών και της σκοτεινής ύλης του σύμπαντος, θα μπορούσε να λύσει κάποιος αυτή τη νέα εξίσωση για να αποκτήσει μια νέα τιμή για την κοσμολογική σταθερά – αυτή που συμφωνεί στενά με τις παρατηρήσεις.

Χρησιμοποιώντας μια νέα παράμετρο, ΩΛ (ωμέγα λάμδα), που εκφράζει το κλάσμα του σύμπαντος φτιαγμένο από σκοτεινή ύλη, βρήκε ότι το σύμπαν αποτελείται από περίπου 74% σκοτεινή ενέργεια. Αυτός ο αριθμός προσεγγίζει την τιμή του 68,5% που υπολογίζεται από τις παρατηρήσεις – μια τεράστια βελτίωση σε σχέση με την τεράστια ανισότητα που διαπιστώνεται από τη θεωρία του κβαντικού πεδίου.

Παρόλο που το πλαίσιο του Lombriser μπορεί να λύσει το πρόβλημα της κοσμολογικής σταθερότητας, δεν υπάρχει τρόπος να το δοκιμάσουμε. Αλλά στο μέλλον, αν πειράματα από άλλες θεωρίες επικυρώσουν τις εξισώσεις του, θα μπορούσε να σημαίνει ένα σημαντικό άλμα στην κατανόηση της σκοτεινής ενέργειας και να προσφέρει  ένα εργαλείο για την επίλυση άλλων κοσμικών μυστηρίων.

Πηγές: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0370269319305088#br0020 - https://www.livescience.com/solution-to-worst-prediction-in-physics.html - https://physics4u.wordpress.com/2019/09/07/

Τάσος Λειβαδίτης, «Αιώνας εμπορίου»

Jeanne Mammen, Stock dealer, 1929

H προσφορά κι η ζήτηση ρυθμίζουνε την κοινωνία
έλεγε ο μεγάλος αδερφός μου Mαρξ. Ένα μικρό, ανήθικο
    εμπόριο
κάθε χειρονομία, κάθε λέξη, κι η πιο κρυφή σου σκέψη ακόμα,
μεγάλα λόγια στις γωνιές των δρόμων, οι ρήτορες σαν τους
    λαχειοπώλες
διαφημίζοντας όνειρα για μελλοντικές κληρώσεις
τα αισθήματα στο Xρηματιστήριο, στα λογιστικά βιβλία
    δούναι και λαβείν, πίστωση, χρέωση,
ισολογισμοί, εκπρόθεσμες συναλλαγματικές, μετοχές,
    χρεώγραφα
κι ας κλαίει αυτή η γυναίκα στο δρόμο, τί σημασία έχει;
«ζούμε σε μια μεγάλη εποχή», οι παπαγάλοι δεν κάνουν
    ποτέ απεργία
μικροί, ανάπηροι μισθοί αγορασμένοι με νεκρές
    περηφάνειες
γνώση αβέβαιη, πληρωμένη μ' όλη τη βέβαιη νειότη σου,
βρέχει νομίσματα, οι άνθρωποι τρέχουν σαν τρελλοί να τα
    μαζέψουν
νομίσματα όλων των εποχών, ελληνικά, ρωμαϊκά, της Bαβυλώνας,
    δολλάρια ασημένια
η βροχή είναι πυκνή, ανελέητη, πολλοί σκοτώνονται
πλανόδιοι έμποροι αγοράζουνε τα πτώματα ― θα χρειαστούν
    μεθαύριο
σαν ανεξόφλητες αποδείξεις της «μεγάλης μας εποχής»,
κι αυτούς τους λίγους στίχους χρειάστηκε ένα ολόκληρο
    θησαυροφυλάκιο πόνου, για να τους αποσπάσω
απ' τη φιλάργυρη αιωνιότητα, σαν τοκογλύφοι οι μέρες μας
μάς κλέβουν τη ζωή, τί ζέστη, θε μου, κι όμως βρέχει,
τί καιρός, μα δε θα μου τη σκάσετε εμένα, κύριοι,
είμαι ιδιοφυία στο είδος σας, πίστωση, χρέωση,
    ο Pοκφέλλερ άρχισε
πουλώντας καρφίτσες. Θα χτίσω, λοιπόν, κι εγώ ένα μεγάλο
    προστατευτικό σπίτι
με τις πέτρες που μου ρίξατε
σ' όλη τη ζωή μου.

Nicole Eisenman, Commerce Feeds Creativity, 2004

Από την Ποίηση. Tόμος Πρώτος 1950-1966, Kέδρος 1985.