Ολοκληρωμένο κρανίο ανθρωποειδούς 1,8 εκατ. ετών. Hominid Skull Spurs Radical Rewrite of Human Evolution

Τα πέντε κρανία του Ντμανίσι με φόντο την περιοχή όπου βρέθηκαν. Η ανακάλυψη μαρτυρεί ότι όλοι οι πρόγονοί μας ανήκαν στο είδος Η.erectus. Here the five skulls, including Skull 5, discovered at Dmanisi in the Republic of Georgia and dating back some 1.8 million years, with a Dmanisi landscape in the background. Credit: Image courtesy of M. Ponce de León and Ch. Zollikofer, University of Zurich, Switzerland

Ολόκληρο το κρανίο ενός εξαφανισμένου ανθρωποειδούς που έζησε πριν από 1,8 εκατομμύρια έτη ήλθε στο φως στη Γεωργία – πρόκειται για το αρχαιότερο τέλεια διατηρημένο ολοκληρωμένο κρανίο που εντοπίζουν οι επιστήμονες, το οποίο μάλιστα δείχνει ότι το είδος στο οποίο ανήκε, ο Homo erectus, ήταν πολύ διαφορετικό και «πολυποίκιλο» εμφανισιακά από ό,τι αρχικώς πιστεύαμε. Τόσο, ώστε οι επιστήμονες που το ανακάλυψαν να υποστηρίζουν ότι το γενεαλογικό δέντρο των πρώτων ανθρώπων πρέπει να… κλαδευτεί, αφού πολλά από τα «κλαδιά» του δεν αντιστοιχούν σε διαφορετικά είδη αλλά μάλλον αποτελούν διαφορετικές «μορφές» του Homo erectus, σύμφωνα με δημοσίευση στην επιθεώρηση «Science».

Κατάρρευση της θεωρίας των πολλών ειδών;

To ολοκληρωμένο κρανίο ηλικίας 1,8 εκ.ετών που ήλθε στο φως στο Ντμανίσι της Γεωργίας. Researchers have analyzed a complete, approximately 1.8-million-year-old skull that was unearthed in Dmanisi, Georgia. The skull (called Skull 5), which was pieced together from the individual's cranium and mandible found separately, suggests the earliest members of our Homo genus (Homo habilis, Homo rudolfensis, Homo erectus and others) belonged to the same species and simply looked different from one another. The research is detailed in the Oct. 18, 2013, issue of the journal Science. Credit: Photo courtesy of Georgian National Museum

Η νέα αυτή υπόθεση κάνει την κρατούσα θεωρία που ανέφερε ότι πριν από δύο εκατομμύρια χρόνια υπήρχαν διαφορετικά είδη ανθρώπων επάνω στη Γη να καταρρέει. Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι απολιθώματα των πρώτων ανθρώπων που εντοπίστηκαν στην Αφρική και στην Ευρασία πιθανότατα ανήκουν στο ίδιο είδος.

«Πρόκειται για το πιο ολοκληρωμένο κρανίο ενηλίκου εκείνης της εποχής που έχει βρεθεί ως σήμερα» αναφέρει η Μάρτσια Πόντσε ντε Λεόν από το Ινστιτούτο και το Μουσείο Ανθρωπολογίας της Ζυρίχης στην Ελβετία που μελέτησε το απολίθωμα. Σημειώνεται ότι ανθρωπολόγοι έχουν φέρει στο φως πολύ αρχαιότερα απολιθώματα ανθρωποειδών που χρονολογούνται πριν από αρκετά εκατομμύρια χρόνια, ωστόσο είναι άκρως σπάνια τα απολιθώματα ολοκληρωμένου κρανίου που διαθέτει θόλο, πρόσωπο και κάτω σιαγόνα.

The skull was discovered alongside the remains of four other early human ancestors, a variety of animal fossils and some stone tools, all of them associated with the same location and time period. (The fossil's cranium shown here next to a large rodent tooth.) Credit: Photo courtesy of Georgian National Museum

Μέχρι σήμερα, τα αρχαιότερα απομεινάρια ανθρωποειδών σε παρόμοια κατάσταση που είχαν βρεθεί ανήκαν στο σκελετό του «αγοριού της Τουρκάνα» και ήταν 1,5 εκατομμυρίων ετών.

An aerial view of the Dmanisi medieval town with the excavation site, where researchers discovered the skull of an extinct human species, on the right. Credit: Photo courtesy of Fernando Javier Urquijo

Το κρανίο βρέθηκε στο χωριό Ντμανίσι στη νότια Γεωργία. Η κάτω σιαγόνα βρέθηκε το 2000 ενώ ο θόλος του κρανίου το 2005.

Τα πέντε κρανία του Ντμανίσι

Here the five skulls, including Skull 5, discovered at Dmanisi in the Republic of Georgia and dating back some 1.8 million years. Credit: Image courtesy of M. Ponce de León and Ch. Zollikofer, University of Zurich, Switzerland

Το συγκεκριμένο είναι το πέμπτο – και καλύτερα διατηρημένο – κρανίο που εντοπίζεται στη συγκεκριμένη περιοχή, όπου έχουν επίσης βρεθεί απλά λίθινα εργαλεία και πολλά απολιθώματα ζώων. Όλα τα κρανία του Ντμανίσι οδηγούν προς μια ριζοσπαστική κατεύθυνση που ακυρώνει τις κρατούσες θεωρίες, σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Λορντκιπανίτζε από το Εθνικό Μουσείο της Γεωργίας στο Τμπιλίσι που ήταν επικεφαλής της νέας μελέτης.

Unlike other Homo fossils, Skull 5 (whose face is shown here) combines a small braincase with a long face and large teeth — features that had not been observed together in an early Homo fossil until now. Credit: Photo courtesy of Guram Bumbiashvili, Georgian National Museum

Ο δρ Λορντκιπανίτζε και οι συνεργάτες του υποστηρίζουν με βάση τα ευρήματά τους ότι πολλά είδη ανθρωποειδών που πιστευόταν ότι συνυπήρχαν πριν από περίπου 2 εκατομμύρια χρόνια στη Γη αποτελούν ουσιαστικά ένα και μόνο είδος, τον H. erectus, ο οποίος απλώς ήταν πιο.. σύνθετος στην εμφάνιση από ό,τι νομίζαμε.

Here, the Dmanisi cranium alongside herbivore fossil remains in situ at the excavation site in Dmanisi, Republic of Georgia. Credit: Photo courtesy of Georgian National Museum

Για να στηρίξουν την υπόθεσή τους οι επιστήμονες συνέκριναν τα χαρακτηριστικά του προσώπου μεταξύ των πέντε ανθρωποειδών του Ντμανίσι που έχουν βρεθεί. Με δεδομένο ότι ζούσαν στην ίδια περιοχή περίπου την ίδια περίοδο, οι διαφορές μεταξύ τους μαρτυρούν την ποικιλομορφία μεταξύ των πληθυσμών του H.erectus. Στη συνέχεια οι ειδικοί συνέκριναν τον πληθυσμό του Ντμανίσι με διαφορετικά απολιθώματα που ανήκαν σε αρχαία ανθρωποειδή της Αφρικής τα οποία έζησαν κατά την ίδια περίοδο και χρησιμοποίησαν σύγχρονους ανθρώπους και χιμπαντζήδες ως ομάδες ελέγχου στη μελέτη.

Όλοι ήταν… H.erectus

An artist's conception revealing what "Skull 5" may have looked like some 1.8 million years ago when he (the scientists suspect the remains come from a male) lived. Credit: Art courtesy of J.H. Matternes

Όπως προέκυψε, παρότι τα απολιθώματα των ανθρωποειδών ήταν σαφώς διαφορετικά σε ό,τι αφορούσε τα χαρακτηριστικά τους από εκείνα των σύγχρονων ανθρώπων και των χιμπαντζήδων, τα υπόλοιπα απολιθώματα ανήκαν σε μια και μόνο ομάδα (αν και με πολλές διαφοροποιήσεις). Κατά τους ερευνητές, όλα τα απολιθώματα του Ντμανίσι ανήκουν σε ένα είδος, γεγονός που σημαίνει ότι ανθρωποειδή όπως ο H.habilis και ο H.rudolfensis απλώς ανήκουν στον Η.erectus.

Οι ενστάσεις

An aerial view of the Dmanisi excavation site (foreground), which has been just partially excavated so far, and a medieval town. Credit: Photo courtesy of Fernando Javier Urquijo

Πάντως άλλοι ανθρωπολόγοι δεν φαίνεται να πείθονται από αυτή την άποψη. Ο Φρεντ Σπουρ από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για την Εξελικτική Ανθρωπολογία στη Λειψία της Γερμανίας συμφωνεί πως όλα τα δείγματα από το Ντμανίσι ανήκουν στον Η.erectus, δεν πιστεύει όμως ότι το ίδιο συμβαίνει και με τα αφρικανικά απολιθώματα.

Από την πλευρά του ο Κρις Στρίνγκερ από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου σημειώνει ότι «πιθανότατα η ομάδα του Λορντκιπανίτζε θα αποδειχθεί σωστή σχετικά με το ότι ορισμένα απολιθώματα από την Αφρική ανήκουν με κάποιες διαφοροποιήσεις στον Η.erectus. Ωστόσο η Αφρική είναι μια αχανής ήπειρος που έπαιξε καταλυτικό ρόλο στα πρώτα στάδια της ανθρώπινης εξέλιξης και σίγουρα σε αυτήν υπήρχε ποικιλομορφία ειδών ακόμη και πριν από 2 εκατομμύρια έτη. Έτσι αμφιβάλλω ότι όλα τα πρώιμα απολιθώματα Homo θα ανήκουν στην εξελικτική γραμμή του H.erectus».

Ο Η.erectus πέρα από την Αφρική

This illustration reveals what the Homo species discovered in Dmanisi, Republic of Georgia, would have looked like beneath the skin when it lived some 1.8 million years ago. Credit: Art courtesy of J.H. Matternes

Παρότι οι ριζοσπαστικές απόψεις της ομάδας του δρος Λορντκιπανίτζε τίθενται υπό αμφισβήτηση, το κρανίο που έφεραν οι επιστήμονες στο φως επιβεβαιώνει τη σημασία του Η.erectus. Γενικώς θεωρείται ότι τα ανθρωποειδή εμφανίστηκαν και εξελίχθηκαν στην Αφρική και ο H.erectus πιστεύεται ότι ήταν το πρώτο είδος που άφησε την Αφρική – πολύ πριν τους σύγχρονους ανθρώπους. «Τα ανθρωποειδή του Ντμανίσι αποτελούν το αρχαιότερο παράδειγμα του Homo πέρα από την Αφρική» λέει ο Λορντκιπανίτζε. Ωστόσο, σε σύγκριση με τον σύγχρονο άνθρωπο, ο Η.erectus είχε μικρότερο εγκέφαλο και έφτιαχνε μόνο απλά εργαλεία. Το γεγονός αυτό μαρτυρεί ότι δεν χρειαζόταν και η απίστευτη… ευφυΐα για την κατάκτηση του κόσμου.

Το κρανίο των 1,8 εκατομμυρίων ετών μας δείχνει ότι ο Η.erectus εξελίχθηκε με ένα μοτίβο-«μωσαϊκό» - ορισμένα στοιχεία του κρανίου του άλλαξαν πριν από άλλα. Το σχήμα του θόλου του κρανίου ήταν το πρώτο που υπέστη αλλαγή: ο θόλος μοιάζει με εκείνον ενός τυπικού H.erectus παρά το μικρό μέγεθός του. Το πρόσωπο όμως και τα δόντια έμοιαζαν περισσότερο με εκείνα του Η.habilis.

«Πλυντήριο» του εγκεφάλου ο ύπνος. Sleep gives new meaning to brain washing

Felix Vallotton, Sleep, 1908. Sleep boosts the production of brain cells necessary for it to function properly, new study finds.

Ως «πλυντήριο» του εγκεφάλου φαίνεται πως λειτουργεί ο ύπνος, καθώς, σύμφωνα με αμερικανούς επιστήμονες, κατά τη διάρκεια της νυχτερινής ξεκούρασης ο εγκέφαλος «ξεπλένεται» από τις περιττές τοξίνες που έχουν συσσωρευτεί εντός του μέσα στην ημέρα.

Όπως αναφέρουν οι ειδικοί από το Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Science», το εν λόγω σύστημα απομάκρυνσης νευροτοξινών αποτελεί έναν θεμελιώδη λόγο που καθιστά τον ύπνο απαραίτητο.

«Νοικοκύρης» ο εγκέφαλος

University of Wisconsin research showed sleeping helps growth of myelin which allows electrical impulses to move rapidly from one cell to the next.

Στο πλαίσιο της μελέτης τους, διαπίστωσαν ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου τα εγκεφαλικά κύτταρα συρρικνώνονται με σκοπό την επέκταση των περιοχών ανάμεσα στους νευρώνες για τη διοχέτευση «καθαριστικού» υγρού με στόχο την απομάκρυνση των τοξινών.

Lucian Freud, Sleeping Nude, 1950

Οι ίδιοι πιστεύουν ότι η έλλειψη ύπνου και συνεπώς η συσσώρευση νευροτοξινών στον εγκέφαλο, θα μπορούσε να συνδέεται με την εμφάνιση εγκεφαλικών διαταραχών.

«Ο εγκέφαλος λειτουργεί με συγκεκριμένα ενεργειακά αποθέματα. Ωστόσο υπάρχουν δυο λειτουργικά μοτίβα βάσει των οποίων μπορεί να λειτουργήσει: το ξυπνητό και συνειδητό μοτίβο και το μοτίβο “καθαρισμού”» αναφέρει η ερευνήτρια δρ Μάικεν Νέντεργκαρντ. «Είναι σαν ένα πάρτι στο σπίτι: μπορεί κανείς να επιλέξει είτε να διασκεδάσει τους καλεσμένους, είτε να καθαρίσει το σπίτι. Αλλά δε μπορεί να κάνει και τα δύο ταυτόχρονα».

Τα νέα ευρήματα έρχονται να προστεθούν σε εκείνα προηγούμενων ερευνών, τα οποία επικεντρώνονταν στο «αποχετευτικό σύστημα» του εγκεφάλου – γνωστό και ως «γλεμφικό» σύστημα – το οποίο αναλαμβάνει να απομακρύνει οτιδήποτε περιττό, με σκοπό την ομαλή λειτουργία του.

Marie Francois Constance Mayer-Lamartiniere, The Sleep of Venus and Cupid, 1806

«Πρόκειται για έναν ζωτικό μηχανισμό, ο οποίος όπως φαίνεται ενεργοποιείται μόνο κατά τη διάρκεια του ύπνου» υπογραμμίζει η δρ Νέντεργκαρντ. «Φαίνεται ότι ο εγκέφαλος δαπανά πολλή ενέργεια κατά τη διαδικασία του καθαρισμού, γεγονός που θα μπορούσε να σημαίνει ότι δεν είναι σε θέση να πραγματοποιεί ταυτόχρονα περίπλοκες διεργασίες όπως π.χ. η επεξεργασία δεδομένων».

Edward H. Weston: Τέχνη και Γυμνό. Edward H. Weston: Art and Nude

Ο Edward H. Weston ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς και καινοτόμους φωτογράφους του εικοστού αιώνα. Οι φωτογραφίες του περιλαμβάνουν μια μεγάλη θεματολογία ξεκινώντας από απλά πορτραίτα μέχρι τοπία και γυμνές φωτογραφίες  Οι τελευταίες μάλιστα, έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στην καριέρα του μιας και είναι αυτές οι φωτογραφίες που τον έκαναν διάσημο. Ο Weston υπήρξε σημαντικός εκπρόσωπος του πικτοραλισμού και οι φωτογραφίες του διακρίνονται για τον ρεαλισμό και τις λεπτομέρειες, στις οποίες έδινε ιδιαίτερη βαρύτητα. Από πολύ μικρή ηλικία συνειδητοποίησε πως θα ασχολιόταν για ολόκληρη την ζωή του με την φωτογραφία. Σε ηλικία 16 ετών, ο πατέρας του, του κάνει δώρο την πρώτη του φωτογραφική μηχανή (μια Bull’s Eye #2) και η μακροβιότερη σχέση του ξεκινάει, μιας και αξίζει να σημειώσουμε πως είχε μια πολυτάραχη προσωπική ζωή…

Ο Weston, παντρεύτηκε και απέκτησε τέσσερις γιους, εκ των οποίων οι δύο ακολούθησαν τα χνάρια του και ασχολήθηκαν με την φωτογραφία. Παρ’όλα αυτά δεν πέρασε ολόκληρη την ζωή του με μια μόνο γυναίκα…

Γεννήθηκε το 1886 στο Highland Park του Illinois αλλά το μεγαλύτερο μέρος της παιδικής του ηλικίας το πέρασε στο Σικάγο όπου και μετακόμισε οικογενειακώς το 1904. Το 1906 δημοσιεύεται η πρώτη του φωτογραφία και μετακομίζει στην Καλιφόρνια.

Αργότερα, το 1907 περίπου, συνειδητοποιεί την ανάγκη να αποκτήσει μια πιο επαγγελματική σχέση με την φωτογραφία και έτσι γράφεται στο  Illinois College of Photography στο Effingham. Ο Weston ολοκληρώνει το δωδεκάμηνο πρόγραμμα σπουδών σε μόλις έξι μήνες και γυρίζει ξανά στην Καλιφόρνια.

Το 1909 εργάζεται ως φωτογράφος στο στούντιο του Mojonier όπου και εξελίσσει διάφορες τεχνικές και εξοικειώνεται με την λειτουργία ενός φωτογραφικού στούντιο.

Το 1911 ανοίγει το δικό του στούντιο στο Tropico της Καλιφόρνια, το οποίο και θα είναι η βάση του για τις επόμενες δύο περίπου δεκαετίες. Ακολουθούν πολλές φωτογραφίες και διεθνής αναγνώριση για τον φωτογράφο. Επιπλέον δημοσίευσε και ορισμένα άρθρα σε περιοδικά όπως το Photo-era και το American Photography.

Μεταξύ 1912 και 1913 συναντιέται  με την φωτογράφο Margrethe Mather, την πρώτη σημαντική γυναίκα της ζωής του όπως την αποκάλεσε ο ίδιος αργότερα. Η συνεργασία τους ξεκινά και οι δύο τόσοι διαφορετικοί κόσμοι που εκπροσωπεί ο καθένας τους, ενώνονται με έναν μαγικό τρόπο. Από την μια ο συντηρητισμός του Weston και από την άλλη η μποέμ διάθεση της  Mather έχουν ως αποτέλεσμα μια πληθώρα από εκπληκτικές φωτογραφίες που άφησαν εποχή.

Ακόμη, το 1915 ξεκινάει να καταγράφει αναλυτικά τις σκέψεις του, τις προσωπικές του σχέσεις με συγγενείς και φίλους, καθώς επίσης και διάφορες παρατηρήσεις πάνω στις φωτογραφίες του. Αυτές οι σημειώσεις έμειναν γνωστές ως “Daybooks”.

Από το 1920 περίπου και μετά ο Weston εγκαταλείπει τον πικτουραλισμό και η καριέρα του εμφανίζει μια σημαντική καμπή όσον αφορά το στυλ των φωτογραφιών του. Εκείνη την περίοδο γνωρίζει αρκετούς ανθρώπους που θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στη ζωή αλλά και στην καριέρα του για τα επόμενα χρόνια. Μεταξύ άλλων γνωρίζει και την επόμενη σημαντική γυναίκα της ζωής του, την Tina Modotti. Επιπλέον, από το ταξίδι του στη Νέα Υόρκη αποκομίζει σημαντικές γνωριμίες με διαφόρους καλλιτέχνες όπως τους Alfred Stieglitz (τον οποίο και θαύμαζε ιδιαίτερα), Paul Strand, Charles Sheeler και Georgia O’Keeffe.

Το 1923 μετακομίζει στο Μεξικό με την Tina Modotti, όπου και ανοίγει ένα φωτογραφικό στούντιο. Εκεί θα τραβήξει πολλές γυμνές φωτογραφίες της Modotti, την φύση του Μεξικό καθώς επίσης και απλά καθημερινά αντικείμενα. Η καριέρα του απογειώνεται και ο Weston καθιερώνεται ως φωτογράφος στο Μεξικό. Ακολουθούν πολλές εκθέσεις, πολύ αναγνωσιμότητα καθώς επίσης και πολλές μετακινήσεις ανά την Αμερική, οι οποίες ήταν βασικό χαρακτηριστικό της ζωής του.

 Το 1926 γυρνά ξανά στην Καλιφόρνια και η σχέση του με την Modotti τελειώνει.

Το 1932 δημοσιεύεται το πρώτο βιβλίο αποκλειστικά αφιερωμένο στη δουλειά του Weston!

Μέχρι και το 1936 περίπου είχε δημοσιεύσει ποικιλία σειρών από φωτογραφίες με γυμνά μοντέλα, κοχύλια, τοπία αλλά και ωμά λαχανικά, οι οποίες προξενούν  μεγάλο καλλιτεχνικό ενδιαφέρον. Εκείνη την περίοδο λαμβάνει την υποτροφία Guggenheim. Αξίζει να σημειώσουμε πως τότε, αυτή η υποτροφία δόθηκε για πρώτη φορά σε φωτογράφο! Ήταν μια σημαντική οικονομική ανάσα για τον Weston, μιας και δεν τα πήγαινε τόσο καλά στα οικονομικά όσο στην φωτογραφία! Εκείνη την περίοδο(το 1934 περίπου) γνωρίζει την επόμενη μούσα του, την Charis Wilson, στην οποία χαρίζει επίσης πολλές γυμνές φωτογραφίες.

Τα επόμενα χρόνια, μέχρι και το 1945 περίπου ταξιδεύει πάρα πολύ στην δυτική Αμερική, κυρίως, και δημοσιεύει σημαντικές συλλογές όπως την “Seeing California with Edward Weston” και την  “California and the West”.

Το 1945 διαγνώστηκε ότι πάσχει από Πάρκινσον και κάπου εκεί χάνει την ικανότητα να τραβά φωτογραφίες καθώς επίσης εκεί είναι και το τέλος της σχέσης του με την Wilson. Συγκεκριμένα, το 1948 τραβά την τελευταία του φωτογραφία.

Από το 1946 μέχρι και τον θάνατο του επεξεργάζεται έναν τεράστιο αριθμό φωτογραφιών και δημοσιεύει συλλογές από τα τελευταία ταξίδια, καθώς επίσης οι φωτογραφίες του εκθέτονται σε διεθνή εκθέσεις ακόμα και στην Ευρώπη. Αξίζει να αναφέρουμε ενδεικτικά την συλλογή “Wildcat Hill”, η οποία δημοσιεύτηκε με μεγάλη επιτυχία το 1947 καθώς επίσης και την έκθεση στη Νέα Υόρκη το 1946 και αυτή στο Παρίσι το 1950, όπου πήρε μέρος με μεγάλη επιτυχία!

Πήρε τις τελευταίες φωτογραφίες του το 1948 στο σημείο Lobos. Κατά τη διάρκεια των επόμενων 10 ετών σταδιακά έχει καταστεί ανίκανος να φωτογραφίζει και επόπτευε την εκτύπωση των φωτογραφιών όλης του της ζωής από τους γιους του, Brett και Cole. Ο Weston πέθανε στο Carmel το 1958 σε ηλικία 72 ετών.

Ο Ansel Adams έχει γράψει: “Ο Weston είναι, υπό την πραγματική έννοια, ένας από τους λίγους δημιουργικούς καλλιτέχνες σήμερα. Η εργασία του φωτίζει το ανθρώπινο εσωτερικό ταξίδι προς την τελειότητα του πνεύματος.”