Ολοκληρωμένο κρανίο ανθρωποειδούς 1,8 εκατ. ετών. Hominid Skull Spurs Radical Rewrite of Human Evolution

Τα πέντε κρανία του Ντμανίσι με φόντο την περιοχή όπου βρέθηκαν. Η ανακάλυψη μαρτυρεί ότι όλοι οι πρόγονοί μας ανήκαν στο είδος Η.erectus. Here the five skulls, including Skull 5, discovered at Dmanisi in the Republic of Georgia and dating back some 1.8 million years, with a Dmanisi landscape in the background. Credit: Image courtesy of M. Ponce de León and Ch. Zollikofer, University of Zurich, Switzerland

Ολόκληρο το κρανίο ενός εξαφανισμένου ανθρωποειδούς που έζησε πριν από 1,8 εκατομμύρια έτη ήλθε στο φως στη Γεωργία – πρόκειται για το αρχαιότερο τέλεια διατηρημένο ολοκληρωμένο κρανίο που εντοπίζουν οι επιστήμονες, το οποίο μάλιστα δείχνει ότι το είδος στο οποίο ανήκε, ο Homo erectus, ήταν πολύ διαφορετικό και «πολυποίκιλο» εμφανισιακά από ό,τι αρχικώς πιστεύαμε. Τόσο, ώστε οι επιστήμονες που το ανακάλυψαν να υποστηρίζουν ότι το γενεαλογικό δέντρο των πρώτων ανθρώπων πρέπει να… κλαδευτεί, αφού πολλά από τα «κλαδιά» του δεν αντιστοιχούν σε διαφορετικά είδη αλλά μάλλον αποτελούν διαφορετικές «μορφές» του Homo erectus, σύμφωνα με δημοσίευση στην επιθεώρηση «Science».

Κατάρρευση της θεωρίας των πολλών ειδών;

To ολοκληρωμένο κρανίο ηλικίας 1,8 εκ.ετών που ήλθε στο φως στο Ντμανίσι της Γεωργίας. Researchers have analyzed a complete, approximately 1.8-million-year-old skull that was unearthed in Dmanisi, Georgia. The skull (called Skull 5), which was pieced together from the individual's cranium and mandible found separately, suggests the earliest members of our Homo genus (Homo habilis, Homo rudolfensis, Homo erectus and others) belonged to the same species and simply looked different from one another. The research is detailed in the Oct. 18, 2013, issue of the journal Science. Credit: Photo courtesy of Georgian National Museum

Η νέα αυτή υπόθεση κάνει την κρατούσα θεωρία που ανέφερε ότι πριν από δύο εκατομμύρια χρόνια υπήρχαν διαφορετικά είδη ανθρώπων επάνω στη Γη να καταρρέει. Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι απολιθώματα των πρώτων ανθρώπων που εντοπίστηκαν στην Αφρική και στην Ευρασία πιθανότατα ανήκουν στο ίδιο είδος.

«Πρόκειται για το πιο ολοκληρωμένο κρανίο ενηλίκου εκείνης της εποχής που έχει βρεθεί ως σήμερα» αναφέρει η Μάρτσια Πόντσε ντε Λεόν από το Ινστιτούτο και το Μουσείο Ανθρωπολογίας της Ζυρίχης στην Ελβετία που μελέτησε το απολίθωμα. Σημειώνεται ότι ανθρωπολόγοι έχουν φέρει στο φως πολύ αρχαιότερα απολιθώματα ανθρωποειδών που χρονολογούνται πριν από αρκετά εκατομμύρια χρόνια, ωστόσο είναι άκρως σπάνια τα απολιθώματα ολοκληρωμένου κρανίου που διαθέτει θόλο, πρόσωπο και κάτω σιαγόνα.

The skull was discovered alongside the remains of four other early human ancestors, a variety of animal fossils and some stone tools, all of them associated with the same location and time period. (The fossil's cranium shown here next to a large rodent tooth.) Credit: Photo courtesy of Georgian National Museum

Μέχρι σήμερα, τα αρχαιότερα απομεινάρια ανθρωποειδών σε παρόμοια κατάσταση που είχαν βρεθεί ανήκαν στο σκελετό του «αγοριού της Τουρκάνα» και ήταν 1,5 εκατομμυρίων ετών.

An aerial view of the Dmanisi medieval town with the excavation site, where researchers discovered the skull of an extinct human species, on the right. Credit: Photo courtesy of Fernando Javier Urquijo

Το κρανίο βρέθηκε στο χωριό Ντμανίσι στη νότια Γεωργία. Η κάτω σιαγόνα βρέθηκε το 2000 ενώ ο θόλος του κρανίου το 2005.

Τα πέντε κρανία του Ντμανίσι

Here the five skulls, including Skull 5, discovered at Dmanisi in the Republic of Georgia and dating back some 1.8 million years. Credit: Image courtesy of M. Ponce de León and Ch. Zollikofer, University of Zurich, Switzerland

Το συγκεκριμένο είναι το πέμπτο – και καλύτερα διατηρημένο – κρανίο που εντοπίζεται στη συγκεκριμένη περιοχή, όπου έχουν επίσης βρεθεί απλά λίθινα εργαλεία και πολλά απολιθώματα ζώων. Όλα τα κρανία του Ντμανίσι οδηγούν προς μια ριζοσπαστική κατεύθυνση που ακυρώνει τις κρατούσες θεωρίες, σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Λορντκιπανίτζε από το Εθνικό Μουσείο της Γεωργίας στο Τμπιλίσι που ήταν επικεφαλής της νέας μελέτης.

Unlike other Homo fossils, Skull 5 (whose face is shown here) combines a small braincase with a long face and large teeth — features that had not been observed together in an early Homo fossil until now. Credit: Photo courtesy of Guram Bumbiashvili, Georgian National Museum

Ο δρ Λορντκιπανίτζε και οι συνεργάτες του υποστηρίζουν με βάση τα ευρήματά τους ότι πολλά είδη ανθρωποειδών που πιστευόταν ότι συνυπήρχαν πριν από περίπου 2 εκατομμύρια χρόνια στη Γη αποτελούν ουσιαστικά ένα και μόνο είδος, τον H. erectus, ο οποίος απλώς ήταν πιο.. σύνθετος στην εμφάνιση από ό,τι νομίζαμε.

Here, the Dmanisi cranium alongside herbivore fossil remains in situ at the excavation site in Dmanisi, Republic of Georgia. Credit: Photo courtesy of Georgian National Museum

Για να στηρίξουν την υπόθεσή τους οι επιστήμονες συνέκριναν τα χαρακτηριστικά του προσώπου μεταξύ των πέντε ανθρωποειδών του Ντμανίσι που έχουν βρεθεί. Με δεδομένο ότι ζούσαν στην ίδια περιοχή περίπου την ίδια περίοδο, οι διαφορές μεταξύ τους μαρτυρούν την ποικιλομορφία μεταξύ των πληθυσμών του H.erectus. Στη συνέχεια οι ειδικοί συνέκριναν τον πληθυσμό του Ντμανίσι με διαφορετικά απολιθώματα που ανήκαν σε αρχαία ανθρωποειδή της Αφρικής τα οποία έζησαν κατά την ίδια περίοδο και χρησιμοποίησαν σύγχρονους ανθρώπους και χιμπαντζήδες ως ομάδες ελέγχου στη μελέτη.

Όλοι ήταν… H.erectus

An artist's conception revealing what "Skull 5" may have looked like some 1.8 million years ago when he (the scientists suspect the remains come from a male) lived. Credit: Art courtesy of J.H. Matternes

Όπως προέκυψε, παρότι τα απολιθώματα των ανθρωποειδών ήταν σαφώς διαφορετικά σε ό,τι αφορούσε τα χαρακτηριστικά τους από εκείνα των σύγχρονων ανθρώπων και των χιμπαντζήδων, τα υπόλοιπα απολιθώματα ανήκαν σε μια και μόνο ομάδα (αν και με πολλές διαφοροποιήσεις). Κατά τους ερευνητές, όλα τα απολιθώματα του Ντμανίσι ανήκουν σε ένα είδος, γεγονός που σημαίνει ότι ανθρωποειδή όπως ο H.habilis και ο H.rudolfensis απλώς ανήκουν στον Η.erectus.

Οι ενστάσεις

An aerial view of the Dmanisi excavation site (foreground), which has been just partially excavated so far, and a medieval town. Credit: Photo courtesy of Fernando Javier Urquijo

Πάντως άλλοι ανθρωπολόγοι δεν φαίνεται να πείθονται από αυτή την άποψη. Ο Φρεντ Σπουρ από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για την Εξελικτική Ανθρωπολογία στη Λειψία της Γερμανίας συμφωνεί πως όλα τα δείγματα από το Ντμανίσι ανήκουν στον Η.erectus, δεν πιστεύει όμως ότι το ίδιο συμβαίνει και με τα αφρικανικά απολιθώματα.

Από την πλευρά του ο Κρις Στρίνγκερ από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου σημειώνει ότι «πιθανότατα η ομάδα του Λορντκιπανίτζε θα αποδειχθεί σωστή σχετικά με το ότι ορισμένα απολιθώματα από την Αφρική ανήκουν με κάποιες διαφοροποιήσεις στον Η.erectus. Ωστόσο η Αφρική είναι μια αχανής ήπειρος που έπαιξε καταλυτικό ρόλο στα πρώτα στάδια της ανθρώπινης εξέλιξης και σίγουρα σε αυτήν υπήρχε ποικιλομορφία ειδών ακόμη και πριν από 2 εκατομμύρια έτη. Έτσι αμφιβάλλω ότι όλα τα πρώιμα απολιθώματα Homo θα ανήκουν στην εξελικτική γραμμή του H.erectus».

Ο Η.erectus πέρα από την Αφρική

This illustration reveals what the Homo species discovered in Dmanisi, Republic of Georgia, would have looked like beneath the skin when it lived some 1.8 million years ago. Credit: Art courtesy of J.H. Matternes

Παρότι οι ριζοσπαστικές απόψεις της ομάδας του δρος Λορντκιπανίτζε τίθενται υπό αμφισβήτηση, το κρανίο που έφεραν οι επιστήμονες στο φως επιβεβαιώνει τη σημασία του Η.erectus. Γενικώς θεωρείται ότι τα ανθρωποειδή εμφανίστηκαν και εξελίχθηκαν στην Αφρική και ο H.erectus πιστεύεται ότι ήταν το πρώτο είδος που άφησε την Αφρική – πολύ πριν τους σύγχρονους ανθρώπους. «Τα ανθρωποειδή του Ντμανίσι αποτελούν το αρχαιότερο παράδειγμα του Homo πέρα από την Αφρική» λέει ο Λορντκιπανίτζε. Ωστόσο, σε σύγκριση με τον σύγχρονο άνθρωπο, ο Η.erectus είχε μικρότερο εγκέφαλο και έφτιαχνε μόνο απλά εργαλεία. Το γεγονός αυτό μαρτυρεί ότι δεν χρειαζόταν και η απίστευτη… ευφυΐα για την κατάκτηση του κόσμου.

Το κρανίο των 1,8 εκατομμυρίων ετών μας δείχνει ότι ο Η.erectus εξελίχθηκε με ένα μοτίβο-«μωσαϊκό» - ορισμένα στοιχεία του κρανίου του άλλαξαν πριν από άλλα. Το σχήμα του θόλου του κρανίου ήταν το πρώτο που υπέστη αλλαγή: ο θόλος μοιάζει με εκείνον ενός τυπικού H.erectus παρά το μικρό μέγεθός του. Το πρόσωπο όμως και τα δόντια έμοιαζαν περισσότερο με εκείνα του Η.habilis.