Νέα ευρήματα στην ανασκαφή του κάστρου Βελίκας

Άποψη του κάστρου της Βελίκας. Βρίσκεται σε κατάφυτο λόφο στη βόρεια άκρη της παραλίας της Βελίκας και δίπλα στη μονή του Θεολόγου. Μοναδική οχυρωματική θέση, που έλεγχε όλη την παραλία από το Δερματά μέχρι το Μαυροβούνι και απετέλεσε, σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες, τη θέση της αρχαίας Μελιβοίας. Διατηρεί οχύρωση τριών περιόδων, από την αρχαία μέχρι την κυρίως βυζαντινή περίοδο. Στους πρόποδες του λόφου υπήρχαν τα νεκροταφεία, ενώ η πόλη θα πρέπει να απλωνόταν στην ελεύθερη έκταση μέχρι την παραλία.

Ως σημαντικό μνημείο, θρησκευτικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής αναδεικνύουν την εκκλησία του κάστρου Βελίκας, Δήμου Αγιάς, τα ευρήματα της πέμπτης ανασκαφικής περιόδου, που διεξήχθη φέτος, στο πλαίσιο του πενταετούς ερευνητικού προγράμματος το οποίο εγκρίθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού μεταξύ της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας – Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας.

Στη διάρκεια της φετινής ανασκαφής ολοκληρώθηκε η έρευνα της τρίκλιτης βασιλικής του 6ου αιώνα.

Στη διάρκεια της φετινής ανασκαφής ολοκληρώθηκε η έρευνα της εκκλησίας, που είναι μια τρίκλιτη βασιλική του 6ου αιώνα, και συνεχίστηκε η αποκάλυψη των κτιρίων του άμεσου περιβάλλοντος χώρου της. Τα έξοδα της πανεπιστημιακής αποστολής κάλυψε ο Δήμος Αγιάς, ενώ την ευθύνη του προγράμματος είχαν ο καθηγητής Αρχαιολογίας, Γιάννης Βαραλής, και η αρχαιολόγος Σταυρούλα Σδρόλια.

Εύρημα από την ανασκαφή στο Κάστρο Βελίκας.

Σημαντικά αποτελέσματα προέκυψαν στη λεγόμενη «οικία του ιερέα» στη νότια πλευρά, όπου είχε βρεθεί πέρυσι ποτήριο Θείας Κοινωνίας και φιαλίδιο μύρου. Φέτος, εκτός από την άφθονη κεραμική του 6ου αι. μ.Χ., βρέθηκε χάλκινος μικρός δίσκος, υαλόλιθος, του χαρακτηριστικού τύπου για διακόσμηση πολυτελών κιβωτιδίων και αρκετά Ιουστινιάνεια νομίσματα κοπής Θεσσαλονίκης, που πιστοποιούν ότι το κάστρο ανήκε στη σφαίρα επιρροής της Θεσσαλονίκης, από την οποία εξαρτώνταν και η φρουρά.

Επίσης, αποκαλύφθηκαν για πρώτη φορά τα βόρεια προσκτίσματα του ναού, που καταλαμβάνουν όλο το μήκος εξωτερικά του βορείου κλίτους και ο ρόλος τους τελεί υπό έρευνα.

Εύρημα από την ανασκαφή στο Κάστρο Βελίκας.

Τα κινητά ευρήματα, όπως και των άλλων ανασκαμμένων κτιρίων του κάστρου, που πρόσφατα αναδείχθηκαν μέσω του ΕΣΠΑ, πιστοποιούν για πρώτη φορά τις εμπορικές σχέσεις της περιοχής με πολλά κέντρα του Αιγαίου και της Μαύρης Θάλασσας. Στις σχέσεις αυτές κεντρικό ρόλο διαδραμάτιζε η διακίνηση ελαιολάδου, που έφτανε μέχρι τα σύνορα του Δούναβη για την τροφοδοσία του στρατού.

Πηγή: Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων (Δελτίο Τύπου).

Και άλλη παγωμένη οροσειρά στον Πλούτωνα. NASA’s New Horizons Finds Second Mountain Range in Pluto’s ‘Heart’

Μια από τις εικόνες της δεύτερης παγωμένης οροσειράς που εντόπισε το New Horizons στον Πλούτωνα. Βρίσκεται σε απόσταση 110 χλμ από εκείνη που εντόπισε πριν λίγες μέρες το σκάφος New Horizons. A newly discovered mountain range lies near the southwestern margin of Pluto’s Tombaugh Regio (Tombaugh Region), situated between bright, icy plains and dark, heavily-cratered terrain. This image was acquired by New Horizons’ Long Range Reconnaissance Imager (LORRI) on July 14, 2015 from a distance of 48,000 miles (77,000 kilometers) and sent back to Earth on July 20. Features as small as a half-mile (1 kilometer) across are visible. Image Credit: NASA/JHUAPL/SWRI

Συνεχίζει να εντυπωσιάζει τους επιστήμονες ο Πλούτωνας αφού είναι πολύ πιο ενδιαφέρον κόσμος από όσο πίστευαν οι επιστήμονες. Το σκάφος New Horizons που βρίσκεται από τις 14 Ιουλίου στο σύστημα του πλανήτη νάνου του ηλιακού μας μεταδίδει εικόνες και δεδομένα που αποκαλύπτουν συνεχώς νέα και «απρόσμενα» χαρακτηριστικά του Πλούτωνα. Πριν από λίγες μέρες το New Horizons εντόπισε στον πλανήτη νάνο μια οροσειρά τα βουνά της οποίας αποτελούνται από πάγο. Η ανακάλυψη προκάλεσε αίσθηση αφού είναι η πρώτη φορά που εντοπίζονται… παγόβουνα πάνω στην επιφάνεια ενός σώματος στο ηλιακό μας σύστημα. Οι νέες εικόνες που έστειλε το New Horizons αποκάλυψαν την ύπαρξη άλλης μιας παγωμένης οροσειράς στον Πλούτωνα.

Σύμφωνα με τα μέλη της αποστολής του New Horizons η οροσειρά αυτή βρίσκεται σε απόσταση περίπου 110 χλμ από την άλλη και οι κορυφές τους βρίσκονται σε ύψη που κυμαίνονται από χίλια ως χιλιαεξακόσια μέτρα.

Στις νέες εικόνες που έστειλε το New Horizons απεικονίζονται και δύο από τους δορυφόρους του η Νύχτα (αριστερά) και η Ύδρα (δεξιά). Pluto’s moon Nix (left), shown here in enhanced color as imaged by the New Horizons Ralph instrument, has a reddish spot that has attracted the interest of mission scientists. The data were obtained on the morning of July 14, 2015, and received on the ground on July 18. At the time the observations were taken New Horizons was about 102,000 miles (165,000 km) from Nix. The image shows features as small as approximately 2 miles (3 kilometers) across on Nix, which is estimated to be 26 miles (42 kilometers) long and 22 miles (36 kilometers) wide. Pluto’s small, irregularly shaped moon Hydra (right) is revealed in this black and white image taken from New Horizons’ LORRI instrument on July 14, 2015, from a distance of about 143,000 miles (231,000 kilometers). Features as small as 0.7 miles (1.2 kilometers) are visible on Hydra, which measures 34 miles (55 kilometers) in length. Image Credit: NASA/JHUAPL/SWRI

Εκτός από την νέα οροσειρά το New Horizons έστειλε και νέες εικόνες των δορυφόρων του Πλούτωνα. Πέντε είναι οι γνωστοί δορυφόροι του Πλούτωνα: Ο Χάροντας, η Στυξ, η Νύχτα, ο Κέρβερος και η Ύδρα.

Η Νύχτα και η Ύδρα είναι ο δεύτερος και τρίτος κατά σειρά δορυφόρος που ανακαλύφθηκαν μετά τον Χάροντα. Μπορεί να έχουν το ίδιο μέγεθος αλλά η ομοιότητες τελειώνουν εκεί.

Το διαστημικό σκάφος «Νέοι Ορίζοντες» μας έστειλε την πρώτη έγχρωμη φωτογραφία της Νύχτας. Στην εικόνα αυτή αναδεικνύεται μια περίεργη περιοχή σε σχήμα φασολιού, με μέγεθος 42×36 χιλιόμετρα.

Όσον αφορά την Ύδρα, στην πιο καθαρή εικόνα που μας έστειλε το «New Horizons», φαίνεται να έχει ακανόνιστο σχήμα που μοιάζει με την πολιτεία του Michigan. Η εικόνα αυτή λήφθηκε στις 14 Ιουλίου 2015 από απόσταση 231,000 χιλιομέτρων και στην επιφάνεια του δορυφόρου φαίνονται δυο μεγάλοι κρατήρες. Οι επιστήμονες εκτιμούν από την φωτογραφία ότι οι διαστάσεις της Ύδρας είναι 55 χιλιόμετρα μήκος και 40 χιλιόμετρα πλάτος.

Αυτό το νέο πακέτο εικόνων έφθασε στο κέντρο της αποστολής στις 20 Ιουλίου και όπως ανακοίνωσε η NASA νέες εικόνες αναμένονται να φθάσουν την Παρασκευή οπότε πιθανώς να έχουμε ανακοινώσεις για κάποια νέα ανακάλυψη στον παγωμένο κόσμο στην άκρη του ηλιακού μας συστήματος.

H ιστορία του σύμπαντος σε 8 λεπτά. A Brief History of Everything in just 8 Minutes

Most of us have a pretty good understanding of the basic timeline of our universe. Sometime, around 13.8 billion years ago, there was a BANG, and our universe came into being. A few years passed and, roughly 13.6 billion years ago, the first stars were born. Our own little solar system came about 4.5 billion years ago, and evidence suggests that life arose around 3.5 billion years ago. Moving on to humanity, historians assert that civilization formed in various “cradles” sometime around 3300 BCE. Time passed in much the same way and, eventually, I typed this little article and (hopefully) you read some of it. But where are we headed from here? What does the end of everything have in store for us? Photograph courtesy NASA/Brad Hansen (UCLA)/Harvey Richer (UBC)/Steinn Sigurdsson (Penn State)/Ingrid Stairs (UBC)/Stephen Thorsett (UCSC)

Ένα βίντεο από το ΜinuteΡhysics με την συμμετοχή του αστροφυσικού Neil deGrasse Tyson:

Renown astrophysicist Neil deGrasse Tyson explains “The Genesis of the Universe” on a special episode of MinutePhysics writen and narrated by Neil deGrasse Tyson and animated by Henry Reich. The video’s soundtrack of “The Firebird Suite” by Igor Stravinsky, performed by The United States Air Force Band.

«Σταυροφορία» για την αναζήτηση εξωγήινης ζωής. $100m Breakthrough Listen is 'largest ever' search for alien civilisations

Η αναζήτηση νοήμονος εξωγήινης ζωής λαμβάνει νέες διαστάσεις με το νέο ερευνητικό πρόγραμμα. Breakthrough Listen is the largest ever scientific research program aimed at finding evidence of civilizations beyond Earth. Image via Breakthrough Listen.

Τη συνεργασία του με τον ρωσικής καταγωγής δισεκατομμυριούχο Γιούρι Μίλνερ ανακοίνωσε ο Στίβεν Χόκινγκ, σε μία καινούρια προσπάθεια για τον εντοπισμό πολιτισμών σε άλλους πλανήτες.

Ξεκινά νέο ερευνητικό πρόγραμμα με προεξέχων μέλος τον Στίβεν Χόκινγκ. Russian billionaire Yuri Milner announced the Breakthrough Listen project in London on July 20, 2015. Panel at right includes physicist Stephen Hawking, astronomer Martin Rees, SETI pioneer Frank Drake, Cosmos producer Ann Druyan and astronomer Geoffrey Marcy, whose work has been pivotal in the search for extrasolar planets. Credit: Getty Images

Ο Ρώσος δισεκατομμυριούχος Γιούρι Μπορίσοβιτς Μίλνερ που δραστηριοποιείται κυρίως στους τομείς του Διαδικτύου και τηλεπικοινωνιών είναι επίσης γνωστός για την αγάπη του για το Διάστημα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι γονείς του τον ονόμασαν Γιούρι προς τιμήν του θρυλικού Ρώσου κοσμοναύτη Γιούρι Γκαγκάριν που ήταν ο πρώτος άνθρωπος που βγήκε από τα σύνορα της Γης. Ο Μίλνερ χρηματοδοτεί ένα νέο φιλόδοξο πρόγραμμα αναζήτησης εξωγήινης ζωής και μάλιστα κάποιου προηγμένου πολιτισμού.

Θέλουμε να τους… ακούσουμε

Parkes Observatory radio telescope in Australia will be used for the search. Credit: Getty Images

Το πρόγραμμα ονομάζεται Breakthrough Listen και οι επιστήμονες που συμμετέχουν σε αυτό θα έχουν την δυνατότητα να χρησιμοποιούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα πολύ ισχυρά επίγεια τηλεσκόπια.

The Breakthrough Listen launch at the Royal Society. The project will be the most comprehensive search for radio and optical signals coming from intelligent life beyond the solar system.

Σε πρώτη φάση ο Μίλνερ προσέφερε 100 εκ. δολάρια με τα οποία οι ερευνητές αναμένεται να δεσμεύσουν για δική τους χρήση χιλιάδες ώρες λειτουργίας αυτών των τηλεσκoπίων. Η έρευνα για την αναζήτηση εξωγήινης ζωής δεν θα επικεντρωθεί μόνο στον γαλαξία μας αλλά σε περίπου 100 γαλαξίες. Στόχος είναι να εντοπιστούν σήματα που προέρχονται από νοήμονες πολιτισμούς.

Stephen Hawking gives his support to Breakthrough Listen, an intensive search for alien life.

Η εκκίνηση του προγράμματος έγινε την Δευτέρα στη Βασιλική Εταιρεία του Λονδίνου με κεντρικό ομιλητή τον διάσημο αστροφυσικό Στίβεν Χόκινγκ.

This telescope in Greenbank, West Virginia will join in the search for intelligent life in the universe as part of the Breakthrough Listen endeavor. Image via NRAO/AUI/NSF

Στο πρόγραμμα θα συμμετέχουν και άλλοι διάσημοι επιστήμονες όπως Βρετανός αστρονόμος Μάρτιν Ρις και ο Αμερικανός αστρονόμος Φράνκ Ντρέικ εκ των πρωτοπόρων των ερευνητικών προσπαθειών εντοπισμού προηγμένων εξωγήινων πολιτισμών όπως το πρόγραμμα SETI.

Κατά την παρουσίαση του Breakthrough Listen, το οποίο θα διαρκέσει 10 χρόνια, ο Χόκινγκ επισήμανε τη σημασία που έχει η αναζήτηση εξωγήινης νοημοσύνης. "It is important for us to know if we are alone in the dark." Professor Stephen Hawking. Credit: Getty Images

«Το νέο πρόγραμμα είναι εξαιρετικά σημαντικό και αυξάνει τις ελπίδες για την απάντηση του ερωτήματος του ο άνθρωπος έχει παρέα στο Σύμπαν. Ήρθε η ώρα να δεσμευτούμε στην απάντηση αυτού του ερωτήματος. Ο άνθρωπος έχει βαθιά ανάγκη να εξερευνά, να μαθαίνει, να γνωρίζει. Επιπλέον ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον έτσι είναι σημαντικό για εμάς να μάθουμε αν είμαστε μόνοι μας στο Σύμπαν» ανέφερε στην ομιλία του ο Χόκινγκ. Ο Μίλνερ χρηματοδοτεί και ένα δεύτερο πρόγραμμα, με την ονομασία Breakthrough Message, το οποίο έχει στόχο τη σύνταξη ενός μηνύματος που θα μπορούσαν να μεταδώσουν οι γήινοι στο Διάστημα.

Η χρυσή τομή της Καπέλα Σιξτίνα. Michelangelo painted the Sistine Chapel using the Golden Ratio

Ο Μιχαήλ Άγγελος χρησιμοποίησε τον περίφημο αριθμό φ στην θρυλική τοιχογραφία της οροφής της. New research provides mathematical evidence that Michelangelo used the Golden Ratio of 1.6 when painting The Creation of Adam on the ceiling of the Sistine Chapel. The Golden Ratio is found when you divide a line into two parts so that the longer part divided by the smaller part is equal to the whole length divided by the longer part.

Το παρεκκλήσι Καπέλα Σιξτίνα στο Βατικανό είναι ίσως πιο διάσημο και από τη Βασιλική του Αγίου Πέτρου. Το παρεκκλήσι αποτελεί μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς εξαιτίας των εκπληκτικών τοιχογραφιών της. Εκείνη που φυσικά ξεχωρίζει είναι η τοιχογραφία της οροφής της οποία δημιούργησε ο Μιχαήλ Άγγελος. Η λεπτομέρεια που ξεχωρίζει σε αυτή την τοιχογραφία είναι η προσπάθεια του Θεού να αγγίξει τον Αδάμ που είναι ξαπλωμένος απλώνοντας το χέρι του. Ο δείκτης στο χέρι του Θεού πλησιάζει τον δείκτη στο απλωμένο χέρι του Αδάμ αλλά τελικά η επαφή δεν επιτυγχάνεται. Έχουν γραφτεί πολλά τόσο συνολικά για την τοιχογραφία του Μιχαήλ Άγγελου όσο και για την συγκεκριμένη σκηνή. 

The team decided to apply the same Golden Ratio equation to see if there is any link between the fingers of God and Adam in relation to the other images that make up the ceiling of the Sistine Chapel. They found them to be aligned with the other images on the Chapel's ceiling in accordance with the Golden Ratio'

Μια νέα μελέτη επιστημόνων του Ομοσπονδιακού Πανεπιστημίου Επιστημών Υγείας στο Πόρτο Αλέγκρε στην Πορτογαλία αναφέρει ότι ο κορυφαίος καλλιτέχνης της Αναγέννησης δεν χρησιμοποίησε μόνο το ζωγραφικό του ταλέντο και τις γνώσεις του στην ανατομία στη δημιουργία της περίφημης σκηνής αλλά χρησιμοποίησε και τα μαθηματικά και ειδικότερα τη λεγόμενη χρυσή τομή.

Η αναλογία

Σύμφωνα με τη νέα μελέτη η σκηνή του Αδάμ με τον Θεό στην Καπέλα Σιξτίνα έγινε με τη χρήση της χρυσής τομής. The Golden Ratio 1.618 is believed to be the hidden math behind nature and beauty. Now scientists believe Michelangelo intentionally used the Golden Ratio when painting The Creation of Adam on the ceiling of the Sistine Chapel to improve his art. Credit: wileyonlinelibrary

Η λεγόμενη χρυσή τομή ή χρυσή αναλογία φ = 1.618 διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο τόσο στα μαθηματικά, στην αρχιτεκτονική, στις τέχνες και σε άλλους τομείς. Ο χρυσός αριθμός φ, ανιχνεύθηκε για πρώτη φορά από τους αρχαίους Έλληνες οι οποίοι παρατήρησαν ότι όλα πάνω στην γη, από τα φυτά μέχρι το ίδιο το ανθρώπινο σώμα, αναπτύσσονται βάσει μίας αναλογίας. Οι ιστορικοί υποδεικνύουν τον Πυθαγόρα και την σχολή του ως τον τόπο που για πρώτη φορά διατυπώνεται ο μαθηματικός ορισμός της αναλογίας χρησιμοποιώντας δύο ευθύγραμμα τμήματα. 

Ο καινοτόμος της μαθηματικής σκέψης Πυθαγόρας. Bust of Pythagoras of Samos in the Capitoline Museums, Rome.

Η σκέψη του Πυθαγόρα (ή των μαθητών του) ήταν πως αν υπάρχει ένα ευθύγραμμο τμήμα και ένα σημείο τομής να το τέμνει ασύμμετρα έτσι ώστε το μήκος του μεγαλύτερου τμήματος προς όλο το μήκος του τμήματος να είναι ίσο με το μήκος του μεγαλύτερου τμήματος προς το μήκος του μικρότερου, τότε ο λόγος τους φανερώνει κάποιους είδους αναλογία. Η υπόθεση ήταν ότι υπάρχει ένα τμήμα ΑΒ. Τέμνοντάς το σε δύο μέρη τα οποία δεν είναι ίσα μεταξύ τους στο σημείο Γ, δημιουργούνται δύο ευθύγραμμα τμήματα. Έστω ότι ΑΓ&ΒΓ τότε ΑΒ/ΑΓ=ΑΓ/ΒΓ. Το σημείο τομής Γ δίνει την χρυσή αναλογία γιατί ο λόγος των ΑΒ/ΑΓ και ΑΓ/ΒΓ δίνει αποτέλεσμα 1.618 που είναι και ο χρυσός αριθμός φ. Ο αριθμός αυτός φανερώνει την αρμονία που διακατέχει ένα αντικείμενο το οποίο εξετάζεται.

Πηγή: Deivis De Campos, Tais Malysz, João Antonio Bonatto-Costa, Geraldo Pereira Jotz, Lino Pinto De Oliveira Junior, Andrea Oxley da Rocha. More than a neuroanatomical representation in The Creation of Adam by Michelangelo Buonarroti, a representation of the Golden Ratio. Clinical Anatomy, 2015; DOI: 10.1002/ca.22580

Εξωπραγματικές υποθαλάσσιες λίμνες στην καλδέρα της Σαντορίνης. Carbon Dioxide Pools Discovered in Aegean Sea

Ανάμεσα στην Οία και το Μεροβίγλι, ένα εξωπραγματικό φαινόμενο θα έκανε το ξακουστό ηλιοβασίλεμα του νησιού να μοιάζει φτωχό. Οι Λίμνες της Καλλίστης ανακαλύφθηκαν μέσα στην καλδέρα σε βάθος 250 μέτρων. An international team of scientists using a sophisticated suite of undersea vehicles in the Southern Aegean Sea located and characterized an interconnected series of meandering, iridescent white subsea pools containing high concentrations of carbon dioxide (CO2). The pools, which get their distinctive color from opal particles, may hold answers to questions related to deepsea carbon storage as well as provide a means of monitoring the volcano for future eruptions. (Photo by Rich Camilli, Woods Hole Oceanographic Institution)

Κάτω από τους πανύψηλους γκρεμούς της καλδέρας, ανάμεσα στην Οία και το Μεροβίγλι, ένα εξωπραγματικό φαινόμενο θα έκανε το ξακουστό ηλιοβασίλεμα της Σαντορίνης να μοιάζει φτωχό: υποθαλάσσιες λίμνες ανθρακούχου νερού, οι οποίες ιριδίζουν με τα χρώματα του οπαλίου μέσα σε κοιλότητες του βυθού.

Οι «Λίμνες της Καλλίστης», όπως ονομάστηκαν οι σχηματισμοί, είναι οι πρώτες υποθαλάσσιες λίμνες του είδους τους, αναφέρει διεθνής ερευνητική ομάδα στην επιθεώρηση Scientific Reports του ομίλου Nature.

Οι υποθαλάσσιες λίμνες είναι στρώματα πυκνού νερού που βυθίζονται στον πυθμένα αντί να αναμειγνύονται με το θαλασσινό νερό. Μέχρι σήμερα, όμως, όλες οι γνωστές υποθαλάσσιες λίμνες σχηματίζονται από νερό που εμπλουτίζεται με μεγάλες ποσότητες αλατιού, οπότε γίνεται πιο πυκνό από το νερό στο γύρω περιβάλλον.

Οι Λίμνες της Καλλίστης διαφέρουν. «Σε αυτή την περίπτωση, η αυξημένη πυκνότητα της λίμνης δεν οφείλεται στο αλάτι. Πιστεύουμε ότι μπορεί να είναι το διοξείδιο του άνθρακα που κάνει το νερό πυκνότερο και το αναγκάζει να συγκεντρώνεται στο βυθό» λέει ο Ριτς Καμίλι, ερευνητής του διάσημου Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο του Γουντς Χολ στη Μασαχουσέτη.

Η έρευνα

Το αστέρι σημειώνει τη θέση των υποβρύχιων λιμνών στο βυθό ανάμεσα στην Οία και το Μεροβίγλι. Topographic relief map of the northern Santorini volcanic field. The white star icon shows the location of the Kallisti Limnes CO2 pools. The onshore Kolumbo fault is indicated by a dashed red line, which along with the Kolumbo line, describes the northeast portion of the Christianna-Santorini-Kolumbo (CSK) tectonic line. The inset box shows a detailed view from the southwest of the caldera slope bathymetry around the study site; submersible vehicle track lines are indicated as red, orange, and yellow lines, corresponding to the first and second AUV dives, and the HOV dive, respectively. (Illustration courtesy of Camilli, et al)

Το ινστιτούτο συνεργάστηκε στη μελέτη με το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών και ερευνητικά ιδρύματα στην Ισπανία και τη Γαλλία.

Η υποβρύχια μελέτη ξεκίνησε μετά την ανησυχητική συσσώρευση μάγματος που άρχισε το 2011 κάτω από το μεγάλο ηφαίστειο της Σαντορίνης, και αργότερα ευτυχώς κόπασε.  Οι λίμνες ανακαλύφθηκαν σε βάθος 250 μέτρων από ρομποτικό υποβρύχιο που μελετούσε ένα μεγάλο ρήγμα στον πυθμένα μέσα στην καλδέρα του ηφαιστείου (ο κρατήρας κατέρρευσε στην γιγάντια έκρηξη που εξαφάνισε τον μινωικό πολιτισμό γύρω στο 1600 π.Χ. Το νησί της Σαντορίνης είναι ό,τι απέμεινε πάνω από την επιφάνεια του Αιγαίου).

The crew from the R/V Aegaeo ready the University of Girona’s autonomous underwater vehicle (AUV) Girona 500. Researchers used the AUV, equipped with the TETHYS mass spectrometer (shown strapped to hull), to identify subsea layers of water with unusual chemical properties. HCMR's Thetis sub is shown to the left and the island of Santorini is in the background. (Photo by David Ribas, University of Girona)

Οι λίμνες μελετήθηκαν με ένα ακόμα ρομποτικό σκάφος καθώς και με ένα επανδρωμένο υποβρύχιο. Οι επιτόπιες μετρήσεις έδειξαν ότι οι ημιδιαφανείς σχηματισμοί περιέχουν μεγάλες ποσότητες διαλυμένου διοξειδίου του άνθρακα και έχουν θερμοκρασία περίπου 5 βαθμούς υψηλότερη από το γύρω νερό. Επιπλέον, οι λίμνες είναι αρκετά όξινες και εχθρικές για τους περισσότερους μικροοργανισμούς. Δεν αποκλείεται όμως να φιλοξενούν μικρόβια που παράγουν άμορφο πυρίτιο: σωματίδια οπαλίου, ενός πολύτιμου ιριδίζοντος πετρώματος. Αυτό θα εξηγούσε την παράξενη, γαλακτερή και ιριδίζουσα εμφάνιση των υποβρύχιων στρωμάτων.

Το διοξείδιο του άνθρακα που συγκεντρώνονται στις υποβρύχιες λίμνες πρέπει να προέρχεται από τον πυθμένα. Το ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης είναι η το πιο ενεργό τμήμα του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου, κατά μήκος του οποίου η τεκτονική πλάκα της Αφρικής γλιστράει κάτω από την πλάκα της Ευρασίας. Το CO2 ίσως προέρχεται από μάγμα που απελευθερώνει το αέριο που περιέχει καθώς αποσυμπιέζεται. Μια άλλη εξήγηση είναι ότι προέρχεται από ασβεστολιθικά πετρώματα που βυθίζονται και υποβάλλονται σε ακραίες πιέσεις και θερμοκρασίες.

Μέχρι την ανακάλυψη των λιμνών της Καλλίστης, επισημαίνει ο Δρ Καμίλι, οι επιστήμονες πίστευαν ότι το διοξείδιο του άνθρακα που αναβλύζει από τον πυθμένα απλώς διαλύεται στο θαλασσινό νερό. Η ανακάλυψη δείχνει ότι σε ορισμένες περιπτώσεις το αέριο παραμένει εγκλωβισμένο σε ένα βαρύ στρώμα νερού που επικάθεται στον πυθμένα.

Παρόλα αυτά, οι υποβρύχιες λίμνες είναι πιθανότατα παροδικοί σχηματισμοί. Η ανακάλυψή τους, επισημαίνουν οι ερευνητές σε ανακοίνωσή τους, κατέστη εφικτή χάρη στην πρόοδο των τεχνολογιών υποβρύχιας έρευνας. Το ερευνητικό πρόγραμμα έλαβε εξάλλου χρηματοδότηση και από το Πρόγραμμα Αστροβιολογίας της NASA, το οποίο μελετά ασυνήθιστα περιβάλλοντα στη γη τα οποία θα μπορούσαν να δώσουν μια εικόνα για τη ζωή σε άλλους πλανήτες. Από ελληνικής πλευράς, στη μελέτη συμμετείχαν η Παρασκευή Νομικού, η Αριάδνη Αργυράκη και ο Στέφανος Κίλλιας της Σχολής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και ο Άγγελος Μαλλιός και ο Δημήτρης Σακελλαρίου του ΕΛΚΕΘΕ.

Πτήση πάνω από τις πεδιάδες και τα βουνά του Πλούτωνα. This animated flyover of Pluto's icy mountains and plains is incredible

Τι είδε το New Horizons περνώντας πάνω από τον πλανήτη νάνο του ηλιακού μας συστήματος. It's 4.8 billion km away, and we get a view like this. Thank you, science. This fascinating icy plains region - resembling frozen mud cracks on Earth - has been informally named 'Sputnik Planum' (Sputnik Plain) after the Earth's first artificial satellite. It has a broken surface of irregularly-shaped segments, roughly 12 miles (20km) across.

Τα δεδομένα που έχει προλάβει να μεταδώσει το New Horizons, λίγες μέρες μετά το ιστορικό πέρασμα από τον πλανήτη νάνο Πλούτωνα, επέτρεψε στη NASA να δημιουργήσει ένα animation που μεταφέρει τον θεατή πάνω από παγωμένες πεδιάδες και βουνά από πάγο.

This simulated flyover of Pluto’s Norgay Montes (Norgay Mountains) and Sputnik Planum (Sputnik Plain) was created from New Horizons closest-approach images. Norgay Montes have been informally named for Tenzing Norgay, one of the first two humans to reach the summit of Mount Everest. Sputnik Planum is informally named for Earth’s first artificial satellite. The images were acquired by the Long Range Reconnaissance Imager (LORRI) on July 14 from a distance of 48,000 miles (77,000 kilometers). Features as small as a half-mile (1 kilometer) across are visible. Credit: NASA/JHUAPL/SWRI

Στο κέντρο ενός γιγάντιου σχηματισμού που θυμίζει καρδιά, το σκάφος ανακάλυψε μια αχανή πεδιάδα από την οποία οι κρατήρες λάμπουν διά της απουσίας του. Αυτό αποτελεί απόδειξη ότι ολόκληρη αυτή η επιφάνεια έχει ηλικία μικρότερη από 100 εκατομμύρια χρόνια, και δεν αποκλείεται να άλλαξε ακόμα και την περασμένη εβδομάδα.

Peering closely at the 'heart of Pluto,' in the western half of what mission scientists have informally named Tombaugh Regio (Tombaugh Region), New Horizon's Ralph instrument revealed evidence of carbon monoxide ice. The contours indicate that the concentration of frozen carbon monoxide increases towards the center of the 'bull's eye'.

Η πεδιάδα σημαδεύεται από πολυγωνικούς σχηματισμούς, πλάτους 20 έως 30 χιλιομέτρων, πιθανότατα ρωγμές στον πάγο νερού και αζώτου. Παραμένει ασαφές αν οι ρωγμές εμφανίζονται επειδή ο πάγος συστέλλεται, όπως συμβαίνει για παράδειγμα σε λάσπη που ξεραίνεται, ή αν οφείλεται σε διαστολή του εδάφους, ως αποτέλεσμα της θερμότητας που πρέπει να αναβλύζει ακόμα από το κέντρο του Πλούτωνα.

The stunning images of Pluto's 'heart of darkness' were unveiled alongside two breathtaking animations of the dwarf planet, showing flyovers of the plains and mountains (pictured) of the frozen world.

Εξίσου νεαρά εκτιμάται ότι είναι τα γιγάντια βουνά από πάγο, ορισμένα με ύψος 3,5 χιλιόμετρα, που βρίσκονται στο δεξί όριο της «καρδιάς». Παρόλο που η μετάδοση του συνόλου των δεδομένων που συνέλεξε το New Horizons κατά το πέρασμά του θα απαιτήσει 16 ολόκληρους μήνες, οι εικόνες καθιστούν σαφές ότι ο Πλούτωνας παραμένει γεωλογικά ενεργός, λένε οι ερευνητές της NASA.