Από πού έφτασε η πανούκλα για πρώτη φορά στην Ευρώπη. The Plague Likely Arrived in Europe During the Stone Age

Νομάδες από τις στέπες, μεταξύ Ευξείνου Πόντου και Κασπίας Θάλασσας έφεραν μαζί τους για πρώτη φορά τα βακτήρια της ασθένειας. Genetic evidence suggests that nomads migrating into Europe during the Stone Age might have brought plague with them, setting the deadly stage for later epidemics like the Black Death, which killed at least 25 million people. A primitive gas mask in the shape of a bird's beak. A common belief at the time was that the plague was spread by birds. It was thought that by dressing in a bird-like mask, the wearer could draw the plague away from the patient and onto the garment the plague doctor wore. The mask also included red glass eyepieces, which were thought to make the wearer impervious to evil. The beak of the mask was often filled with strongly aromatic herbs and spices to overpower the miasmas or 'bad air' which was also thought to carry the plague. At the very least, it may have served a dual purpose, also dulling the smell of unburied corpses, sputum, and ruptured bouboules in plague victims. Credit: Manuel Velasco via Getty Images

Τα μεταναστευτικά κύματα των νομάδων από τις στέπες, μεταξύ Ευξείνου Πόντου και Κασπίας Θάλασσας, που έφθασαν στην Κεντρική Ευρώπη πριν από 4.800 έως 3.700 χρόνια, έφεραν μαζί τους για πρώτη φορά τα βακτήρια της πανώλης (πανούκλας) στην Ευρώπη.

The remains of a male from which samples were taken for the study. His grave included a dagger, flint arrow heads, a bracelet and a bone pin. Credit: Stadtarchäologie Augsburg

Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας έρευνας από επιστήμονες του γερμανικού Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για την Επιστήμη της Ιστορίας στη Λειψία, οι οποίοι ανέλυσαν γενετικό υλικό από 500 δόντια και οστά, που προέρχονταν από πολλές χώρες (Γερμανία, Ρωσία, Ουγγαρία, Κροατία, Λιθουανία, Εσθονία, Λετονία). Στη μελέτη συμμετείχε η ελληνίδα ερευνήτρια Μαρία Σπύρου του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ.

Map of proposed Yersinia pestis circulation throughout Eurasia. A) Entrance of Y. pestis into Europe from Central Eurasia with the expansion of Yamnaya pastoralists around 4,800 years ago. B) Circulation of Y. pestis to Southern Siberia from Europe. Only complete genomes are shown. Credit: Aida Andrades Valtueña. Andrades Valtueña et al. (2017)

Σε έξι άτομα βρέθηκαν τα βακτήρια της πανώλους (Yersinia pestis) και αναλύθηκε πλήρως το γονιδίωμά τους. Η αρχαιογενετική ανάλυση δείχνει ότι η τρομερή λοιμώδης νόσος έφθασε πιθανότατα στην Ευρώπη στη διάρκεια της ύστερης Νεολιθικής Εποχής, αρκετές χιλιάδες χρόνια προτού καταγραφεί στην ιστορία η πρώτη επιδημία της. Επρόκειτο γι' αυτό που έμεινε γνωστό ως «Μαύρος Θάνατος» τον 14ο αιώνα, σκοτώνοντας το 30% έως 60% του μεσαιωνικού ευρωπαϊκού πληθυσμού.

Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον Γιοχάνες Κράουζε, διευθυντή του Τμήματος Αρχαιογενετικής του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο Current Biology, δεν είναι ακόμη σίγουροι αν οι νομάδες από τα εδάφη της σημερινής Ουκρανίας και Ρωσίας έφεραν μαζί τους το μικρόβιο μία ή περισσότερες φορές.

Αφού έβαλε «πόδι» στην Ευρώπη, το βακτήριο γύρισε πίσω στην Κεντρική Ευρασία. Είναι ασαφές πότε ακριβώς το βακτήριο είχε υποστεί τις κατάλληλες μεταλλάξεις, ώστε να μπορεί να προκαλεί επιδημίες μεγάλης κλίμακας. Οι ερευνητές δεν αποκλείουν ότι ήδη από την εποχή του λίθου αυτό ήταν δυνατό να συνέβη. Στο μέλλον σχεδιάζουν να μελετήσουν περισσότερα γενετικά δείγματα από αρχαίους σκελετούς από όλη την Ευρώπη, για να φωτίσουν περισσότερο το ζήτημα.

Πηγές: http://www.cell.com/current-biology/fulltext/S0960-9822%2817%2931328-3 - http://www.tovima.gr/science/medicine-biology/article/?aid=918287

H Γη μπορεί να απορροφήσει νετρίνα υψηλής ενέργειας. How the Earth stops high-energy neutrinos in their tracks

Σύμφωνα με το πείραμα IceCube. For the first time, a science experiment has measured Earth's ability to absorb neutrinos -- the smaller-than-an-atom particles that zoom throughout space and through us by the trillions every second at nearly the speed of light. The experiment was achieved with the IceCube detector, an array of 5,160 basketball-sized sensors frozen deep within a cubic kilometer of very clear ice near the South Pole. This image shows a visual representation of one of the highest-energy neutrino detections superimposed on a view of the IceCube Lab at the South Pole. Credit: IceCube Collaboration

Για πρώτη φορά το επιστημονικό πείραμα IceCube κοντά στο Νότιο Πόλο, αποκάλυψε την ικανότητα της Γης να «φρενάρει» και να απορροφά τα νετρίνα, γνωστά και ως σωματίδια-φαντάσματα.

Τα εν λόγω υποατομικά σωματίδια έρχονται από το διάστημα και τρισεκατομμύρια από αυτά κάθε δευτερόλεπτο διαπερνούν τον πλανήτη μας, κάθε στερεό αντικείμενο και εμάς τους ίδιους σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός.

Artwork: IceCube consists of an array of sensors embedded in very clear ice near the South Pole. Credit: JAMIE YANG / ICECUBE

Το IceCube, στην Ανταρκτική, αποτελείται από μία διάταξη 5.160 αισθητήρων με μέγεθος μπάλας μπάσκετ ο καθένας, που βρίσκονται βαθιά στο εσωτερικό ενός κύβου καθαρού πάγου με πλευρά ενός χιλιομέτρου. Οι αισθητήρες δεν ανιχνεύουν άμεσα τα ίδια τα νετρίνα, αλλά τις λάμψεις από τη μπλε ακτινοβολία Τσερένκοφ που εκπέμπουν άλλα υποατομικά σωματίδια, όταν τα νετρίνα συναντούν τον πάγο.

In this study, researchers measured the flux of muon neutrinos as a function of their energy and their incoming direction. Neutrinos with higher energies and with incoming directions closer to the North Pole are more likely to interact with matter on their way through Earth. Credit: IceCube Collaboration

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον επικεφαλής επιστήμονα του IceCube καθηγητή φυσικής Φράνσις Χάλζεν του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν-Μάντισον, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο Nature, πραγματοποίησαν την πρώτη μέτρηση που επιβεβαιώνει ότι τελικά μερικά νετρίνα σταματούν στον πλανήτη μας και δεν συνεχίζουν το διαστημικό ταξίδι τους. Όσο υψηλότερη ενέργεια έχει ένα νετρίνο, τόσο πιθανότερο είναι να αλληλεπιδράσει με την ύλη και συνεπώς να απορροφηθεί από τη Γη.

Τα νετρίνα σχηματίσθηκαν αρχικά με τη γέννηση του σύμπαντος και συνεχίζουν να παράγονται από τα άστρα, αλλά και από τα πυρηνικά εργοστάσια. Τα νετρίνα που παράγονται στη γήινη ατμόσφαιρα, όταν πέφτει πάνω της η κοσμική ακτινοβολία, μπορεί να έχουν πάνω από ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερη ενέργεια από ό,τι τα νετρίνα που παράγονται από τον Ήλιο ή από πυρηνικούς αντιδραστήρες στη Γη. Ένας μικρός αριθμός κοσμικής προέλευσης νετρίνων προέρχεται απευθείας από άγνωστες αστροφυσικές πηγές πέρα από τη Γη, όπως πιθανώς οι τεράστιες μαύρες τρύπες.

A digital optical module (DOM) is lowered into the ice during construction of IceCube. Credit: MARK KRASBERG, ICECUBE/NSF

Η πρώτη ανίχνευση νετρίνων πολύ υψηλής ενέργειας, από το IceCube, είχε γίνει το 2013, αλλά έως σήμερα παρέμενε ερωτηματικό κατά πόσο όντως κάποιο είδος ύλης μπορεί να σταματήσει το ταξίδι ενός νετρίνου.

Although neutrinos can easily sail through matter, the probability that a neutrino interacts with matter grows with energy. Very high energy neutrinos will not make it to IceCube if they pass through the Earth's core. Credit: IceCube Collaboration

«Γνωρίζαμε ότι τα χαμηλότερης ενέργειας νετρίνα διαπερνούν τα πάντα, αλλά μολονότι αναμέναμε πως τα υψηλότερης ενέργειας νετρίνα θα είναι διαφορετικά, έως τώρα δεν είχαμε κάποια πειστική πειραματική επιβεβαίωση» δήλωσε ο καθηγητής φυσικής Νταγκ Κάουεν του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια. «Τώρα, για πρώτη φορά, δείξαμε ότι τα πολύ υψηλής ενέργειας νετρίνα πράγματι μπορούν να απορροφηθούν από κάτι - εν προκειμένω από τη Γη» πρόσθεσε.

Τα νέα ευρήματα συμφωνούν με τις θεωρητικές προβλέψεις του, εδώ και μισό αιώνα, Κυρίαρχου Προτύπου της σωματιδιακής φυσικής και έτσι απογοήτευσαν κάπως όσους έλπιζαν ότι το IceCube θα αποκαλύψει κάτι που δεν ήταν δυνατό να εξηγηθεί με βάση αυτό το θεωρητικό μοντέλο.

Ένα άλλο υπόγειο πείραμα ανίχνευσης νετρίνων, το Deep Underground Neutrino Experiment (Dune), βρίσκεται υπό ανάπτυξη και θα λειτουργήσει στην επόμενη δεκαετία.

Πηγές: M. G. Aartsen et al. Measurement of the multi-TeV neutrino interaction cross-section with IceCube using Earth absorption. Nature, 2017; DOI: 10.1038/nature24459 - http://www.tovima.gr/science/article/?aid=918276

Πώς οι χριστιανοί διέλυσαν τον αρχαίο κόσμο. The Darkening Age: The Christian Destruction of the Classical World

Στους Βυζαντινούς χρόνους - αν και γλύτωσε ο Παρθενώνας την καταστροφή από τα διατάγματα του Θεοδόσιου Β΄ - έγινε η πρώτη μετατροπή του ναού σε χριστιανική εκκλησία της Αγίας Σοφίας, τα εγκαίνια της οποίας έγιναν επί αυτοκρατορίας Ιουστινιανού του Μέγα. Στον πρόναο προστέθηκε η αψίδα του ιερού. Από αυτές τις μετατροπές αυτές το 1877, σύμφωνα με τον Μπιρνούφ (Burnouf), δεν είχαν μείνει παρά λείψανα τοιχογραφιών και λιγοστά επιγραφικά χαράγματα στους τοίχους και τους κίονες. Το 438 μ.Χ., καταστρέφονται όλα τα γυμνά αγάλματα της Ακρόπολης, κόβοντας τους τα κεφάλια και τα χέρια. Γλυπτά του ανατολικού αετώματος στο Βρετανικό μουσείο. Statues were smashed, temples toppled and manuscripts burnt, as the early Christians tried to wipe out all traces of classical civilisation, claims this polemic. Getting the chop: damaged figures from the East Pediment of the Parthenon. ALAMY

Το 313 μ.Χ. ο Κωνσταντίνος είδε στο όνειρο του έναν σταυρό με τα γράμματα Χ και Ρ χαραγμένα κάτω από την επιγραφή «Εν τούτω νίκα». Είχε εκστρατεύσει εναντίον της Ιταλίας όπου κυριαρχούσε ο Μαξέντιος, αλλά η περιοχή ανήκε επισήμως στον Λικίνιο. Το έμβλημα που είδε στο «όραμα» του και υιοθέτησε θα τον οδηγούσε την επομένη στη νίκη.

A stitch in time: one of the twelve Constantine Tapestries designed by Peter Paul Rubens. Tapestry showing the Baptism of Constantine. Wool and silk and silver and gold threads. 477.5 × 545.5 cm. Philadelphia Museum of Art.

Η ιστορία είναι fake history, καθώς όχι μόνο κυκλοφόρησε χρόνια μετά, αλλά επιπλέον, σε δύο εντελώς διαφορετικές εκδοχές. Ο Κωνσταντίνος δεν ήταν ποτέ εξ ολοκλήρου και αποκλειστικά αφοσιωμένος στην πίστη όπως υποστηρίζουν οι (μεταγενέστεροι) αγιογράφοι. Επισήμως ωστόσο, ήταν ο πρώτος Ρωμαίος αυτοκράτορας που ασπάστηκε τον χριστιανισμό. Μια μικρή εβραϊκή θρησκεία που αγνοήθηκε παντελώς από τη ρωμαϊκή ελίτ τράβηξε την προσοχή του πιο ισχυρού ανθρώπου στον κόσμο. Λίγες δεκαετίες αργότερα, το 380 μ.Χ. ο Θεοδόσιος καθιέρωσε τον χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Giovanni d'Alemagna, Apollonia Destroys a Pagan Idol, c. 1442-1445

Δεδομένου ότι ο χριστιανισμός ήταν ο ιστορικός νικητής του ρωμαϊκού πολυθεϊσμού, η επικρατούσα άποψη όσον αφορά το πώς η νέα θρησκεία υπερίσχυσε πολιτισμικά δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια διαστρεβλωμένη εικόνα, όπως γράφει το newstatesman.com. 

Μαρμάρινη κεφαλή της Αφροδίτης, έργο του 1ου αι., φέρει στο μέτωπο το σύμβολο του σταυρού. Μήπως οι χριστιανοί υιοθέτησαν την Αφροδίτη; Φυσικά και όχι. Την εποχή που δεν ήταν ακόμα διαμορφωμένη η τέχνη τους σε μαζική κλίμακα, οι χριστιανοί χάραζαν τα σύμβολά τους στα αγάλματα και σε έργα τέχνης της παλιάς θρησκείας, ακόμα κι αν επρόκειτο για την πιο “άτακτη” αρχαία θεά, υποδηλώνοντας τη νέα θρησκεία που ερχόταν δυναμική. This statue of the goddess Aphrodite found at the Agora at Athens bears the hallmarks of Christian vandals, including crosses carved on the forehead and chin.

Στη Βικιπαίδεια υπάρχει ολόκληρη σειρά θεμάτων σχετικά με τις «διώξεις που υπέστη η Εκκλησία», συμπεριλαμβανομένου ενός εκτεταμένου απολογισμού των χριστιανών που μαρτύρησαν στα χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Αλλά δεν υπάρχουν αντίστοιχα θέματα για τη βίαιη καταστολή της παλαιότερης ρωμαϊκής θρησκείας από την Εκκλησία.

Όπως επισημαίνει η Catherine Nixey στο βιβλίο της «The Darkening Age», η ιστορία της διαδεδομένης δίωξης των χριστιανών είναι προϊόν του μάρκετινγκ της Εκκλησίας και των μεθόδων που χρησιμοποιούσε για τη στρατολόγηση πιστών.

Jean Poyer, St. Philip: Philip Vanquishing Idols and a Demon, Hours of Henry VIII, in Latin, Illuminated by Jean Poyer, Tours, France. The Dannie and Hettie Heineman Collection; deposited in 1962, given in 1977. MS H.8 (fol. 177), The Morgan Library & Museum. The Apostle, Saint Philip Vanquishing Idols (ie destroying other people's property). In his most famous miracle, Phillip cast the Devil, in the form of a hideous dragon, out of a statue of Mars. Philip told the crowd that if they broke the statue and adored the Lord's Cross, the sick would be cured and the dead would be brought back to life.

Όπως κάνουν σήμερα οι βομβιστές αυτοκτονίας, έτσι και οι χριστιανοί δήλωναν πρόθυμοι στη δημόσια εκτέλεση. «Ήταν μια δόξα ανοιχτή σε όλους, ανεξάρτητα από την τάξη, την εκπαίδευση, τον πλούτο και το φύλο».

Αλλά η εκτέλεση χριστιανών ήταν εξαιρετικά σπάνια, καθώς οι περισσότεροι Ρωμαίοι ηγεμόνες είχαν καταλάβει ότι δεν υπάρχει κανένα κέρδος κάνοντας ήρωες τους εξτρεμιστές της θρησκείας.

Another Aphrodite, dug up on the Greek island of Milos in 1820, is now celebrated as the Aphrodite of Milos, or more commonly the Venus de Milo. Even missing her arms (which were broken after the statue was found) she is one of the most famous statues in the world. She is now in the Louvre, and is shown on the right. The arms and original plinth were lost following her discovery. The statue, in marble, was created sometime between 130 and 100 BC. From an inscription on its plinth, noted before it disappeared, she is thought to be the work of Alexandros of Antioch. According to modern experts she is not in the same class as Praxiteles" original Aphrodite, which is, of course, "lost".

Το 111 μ.Χ., ο αυτοκράτορας Τραϊανός επέμεινε σε επιστολή προς τον φίλο του Πλίνιο τον Νεότερο,  κυβερνήτη της Βιθυνίας, ότι θα έπρεπε να τιμωρεί μόνο τους πιο ανυπότακτους από τους αντάρτες. Όποιος δηλώνει πρόθυμος να προσευχηθεί στους «θεούς μας» ας του δοθεί χάρη.

A reconstruction of what the Temple of Artemis at Effesus would have looked like, and a photograph of the site today (the pillar is reconstructed from stones on the site). Quality stones were carted off to Contantinople, others used in churches and eventually building like those in the background.

Οι Χριστιανοί θα μπορούσαν να θεωρηθούν απειλή για τις προγονικές παραδόσεις των Ρωμαίων και για τις δομές της πολιτικής εξουσίας, επειδή αρνούνταν τη θρησκευτική λατρεία με τους τρόπους που ακολουθούσε η πλειονότητα των γειτόνων τους.

The Temple of Concordia, an ancient Greek temple located in the Valle dei Templi (Valley of the Temples) in Agrigento on the southern coast of Sicily. The temple was converted into a Christian basilica in the 6th century by the bishop of Agrigento which is the only reason it survived the general Christian destruction of other people's places of worship. Nevertheless the temple was comprehensively vandalised. Spaces between the columns were filled with walls, altering the Classical Greek form. The division between the cella and the opisthodomos was destroyed, and the remaining walls of the cella were cut into a series of arches along the nave.

Αλλά Ρωμαίοι, όπως ο Τραϊανός και ο Πλίνιος, δεν είχαν κανένα ενδιαφέρον να διερευνήσουν για τα κίνητρά των χριστιανών. «Δεν πρέπει να κυνηγηθούν», επέμεινε ο Τραϊανός - ο οποίος είχε πιο σημαντικά πράγματα να κάνει από το να ανησυχεί για το μυαλό μερικών περίεργων τύπων. Από τη στιγμή που εκτελούσαν ένα μίνιμουμ των «κανονικών» τελετών, ήταν στο απυρόβλητο.

Christian cross carved into Egyptian hieroglyphics at Temple of Isis at Philae, in southern Egypt. We have no idea how many other images were completely destroyed by Christians.

Η παραδοσιακή ρωμαϊκή θρησκεία ήταν μια ευρύχωρη πλατφόρμα πεποιθήσεων και πρακτικών, που μπορούσε να φιλοξενήσει τη λατρεία πολλών διαφορετικών θεοτήτων -τις ρωμαϊκές εκδοχές των Ελλήνων Ολύμπιων θεών, δηλαδή ο Jupiter και ο Mars, εν ολίγοις, ο Δίας και ο Άρης, μαζί με τις πολυπολιτισμικές προσθήκες όπως ο Αιγύπτιος Όσιρις, τις χρηστικού χαρακτήρα οντότητες, όπως η Fortuna και τους θεοποιημένους αυτοκράτορες. Η θρησκευτική ορθότητα ήταν από πολλές απόψεις πρακτική ή εθιμοτυπική και όχι ζήτημα πίστης.

Όπως γράφει η Nixey, η κυριαρχία του χριστιανισμού σήμανε το τέλος αυτής της ανεκτικής κοινωνίας, αφού όλοι αναγκάστηκαν να συμμορφωθούν με την πίστη και τις κοινωνικές, πολιτισμικές, φυλετικές, σεξουαλικές και οικογενειακές επιταγές της.

Κάποιοι εξέχοντες υποστηρικτές του «παλαιού τρόπου» ζήτησαν από τις αρχές να επιδείξουν ανεκτικότητα στις θρησκευτικές διαφορές που προέκυψαν στην νεόκοπη χριστιανική πλέον, αυτοκρατορία. 

Πιθανή αναπαράσταση της αποθέωσης του Συμμάχου. Η παράσταση θεωρείται τεκμήριο των ειδωλολατρικών πεποιθήσεων του εικονιζομένου. Detail of a panel of an ivory diptych, dated to the year 402, that bears the Symmachus family monogram and depicts the apotheosis of a mortal (probably Q. Aurelius Symmachus himself). Here, the man is led into heaven by two genii; five persons, perhaps his ancestors, await him there. The Sun god observes the scene from near a portion of the zodiac (six signs can be seen). Property of the British Museum, temporarily on display at the Art Institute of Chicago.

Η Nixey παραπέμπει στον Ρωμαίο πολιτικό, ρήτορα και διανοούμενο Κόιντο Αυρήλιο Σύμμαχο, ο οποίος παρακαλούσε το 382 μ.Χ. τον αυτοκράτορα Γρατιανό να επιτρέψει την παραμονή του βωμού στη Γερουσία της Ρώμης. 

«Κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του έθιμα, το δικό του θρησκευτικό τελετουργικό», υποστήριζε ο Σύμμαχος, θέτοντας το ερώτημα: «Τι σημασία έχει ποιά είναι η σοφία με την οποία κάθε άνθρωπος αναζητά την αλήθεια;» Αλλά αγνοήθηκε. Το θυσιαστήριο εξαφανίστηκε και το 408 μ.Χ., τέθηκε σε ισχύ ένας νέος νόμος, σύμφωνα με τον οποίον όλοι οι βωμοί και τα σύμβολα των παλιών θεών έπρεπε να καταστραφούν.

The Burning of the Library at Alexandria in 391 AD, illustration from ‘Hutchinsons History of the Nations’, c.1910 (litho). During the reign of the Christian Emperor Theodosius I, the library at Alexandria was burned. For years bands of Christian monks had been sweeping down from their desert monasteries to destroy shrines and temples. They ransacked houses, destroying all non-Christian religious objects. In 391 when they burned down the Temple to Serapis they also managed to set fire to the nearby library— the greatest library in the Western world. Some estimates put the number of volumes destroyed at 700,000 (although enough volumes remained for later Muslims to enjoy more fires when they arrived in 642).

Η γλώσσα περί «δίωξης» και «μαρτυρίου» είναι υπόθεση μονόπλευρη. Ωστόσο, υπήρξαν μη Χριστιανοί οι οποίοι υπέστησαν διώξεις και μαρτύρησαν για την άρνησή τους να υιοθετήσουν τη νέα θρησκεία. Σε αντίθεση με τον Τραϊανό και άλλους πολυθεϊστές ηγέτες, οι Χριστιανοί δεν προσέφεραν στους αντιπάλους τους την ευκαιρία να ξεφύγουν από την τιμωρία με μια γρήγορη προσευχή στον «σωστό» Θεό. Αντ 'αυτού, έκαναν επιδρομές στα σπίτια τους και έψαχναν ακόμη και στις σκέψεις τους αναζητώντας μυστικές αμαρτίες ενάντια στον έναν και πραγματικό Θεό.

Shenoute. Secco painting, ca. 7th century. North lobe of the sanctuary, Red Monastery Church, near Sohag, Egypt.

Στο βιβλίο αναφέρεται η ιστορία του Αιγύπτιου μοναχού Shenoute, ο οποίος οδήγησε μια ομάδα χριστιανών συμπατριωτών του να ρίξουν την πόρτα του σπιτιού ενός πολίτη για να ανακαλύψει τα απαγορευμένα αγάλματα των παλιών παγανιστών θεών. Η εισβολή ήταν, εξάλλου, δικαιολογημένη από τον Shenoute, καθώς όπως έλεγε: «Δεν υπάρχει έγκλημα για όσους έχουν τον Χριστό».

Στο όνομα της θρησκευτικής συμμόρφωσης επιτρέπονταν παντός είδους παραβιάσεις -σήμερα θα τις λέγαμε, παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πολιτικών ελευθεριών.

Hypatia of Alexandria was particularly hated by Christians because she was not only a philosopher and a mathematician, but also a woman. She contravened biblical teaching about the role of women and consequently was murdered by a Christian mob, led by a bishop, in March 415. The bishop, Cyril of Alexandria, later used his bands of violent monks to influence Christian"orthodoxy" and is now considered a saint. The death of Hypatia signaled a Christian uprising against the 'learned scholars' of Alexandria, and the end of the city as a centre of knowledge throughout the ancient world. Her murder is generally held to mark the end of classical philosophy.

Κλασικό και γνωστό παράδειγμα της βίας των χριστιανών είναι η περίπτωση της φιλοσόφου και επιστήμονα Υπατίας, η οποία λιθοβολήθηκε μέχρι θανάτου, ενώ το σώμα της στη συνέχεια, διαμελίστηκε και κάηκε σε κομμάτια στην πυρά, το 415 μ.Χ. στην Αλεξάνδρεια.

Το έγκλημα διέπραξε μια συμμορία χριστιανών, που κατηγόρησε την Υπατία, εκτός των άλλων, για μαγεία. Εννοείται ότι, η κλασική παιδεία, η λογοτεχνία, η φιλοσοφία ξαφνικά θεωρούνταν ύποπτες. Το να είσαι ευσεβής σήμαινε -για τη νέα πίστη- όχι μόνο να συμμετέχεις στη δημόσια θρησκευτική πρακτική, αλλά και να βάζεις καρδιά, μυαλό, γνώσεις στο καλούπι της νέας «πραγματικότητας». Η Nixey υπογραμμίζει την αισθητική και πολιτισμική βία της μετάβασης από τον ρωμαϊκό παγανισμό στον χριστιανισμό.

In 1229 AD parchment copies of seven treatises of Archimedes were erased and overwritten by prayers, then bound in a Byzantine prayerbook (a euchologion) by a priest called Johannes Myronas. Myronas understood Greek, so must have known what he was doing. Of the seven treatises by Archimedes, two are otherwise unknown (The Method of Mechanical Theorems and the Stomachion) and one (On Floating Bodies) is unknown in the original Greek, the language in which Archimedes wrote. Working in Jerusalem, the priest had vandalised not only treatises by Archimedes to make his prayerbook, but also other works, including 10 folios of the Attic orator Hyperides dating from the fourth century BC, one of which contained an extremely important speech that has not otherwise been preserved. This copy of Archimedes Method was found in 1906. There is no way of telling how many other such palimpsests there were on which Christians did a more thorough job, and so will never be discovered.

Αναφέρεται επίσης, στην μεγάλη αντίθεση μεταξύ της ελίτ του αρχαίου κόσμου και των προκλητικών προνομίων που απολάμβανε και των ασκητών της ύστερης αρχαιότητας, κατά την οποία οι πιο ευσεβείς μοναχοί και ερημίτες εγκατέλειπαν τα εγκόσμια.

Όμως, αποσιωπά την πιθανότητα κάποιος από τους δούλους, τις πόρνες, τους εργάτες και τις συζύγους που τροφοδότησαν τις απολαύσεις των πλούσιων Ρωμαίων, να επιθυμούσε ένα καταφύγιο σε έναν κόσμο όπου η αυτοσυγκράτηση αποκτούσε νέα αξία. 

Joseph-Noël Sylvestre, The Sack of Rome by the Barbarians in 410, 1890. It is not often mentioned that these barbarians were Christians.

Από την άλλη ωστόσο, αναφέρεται στην ευρείας κλίμακας καταστροφή των αρχαιοτήτων από τους χριστιανούς, που θυμίζει τις καταστροφές στην αρχαία Παλμύρα από τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους.

Η ριζοσπαστικοποιημένη χριστιανική τρομοκρατία έχει μακρά ιστορία. Όπως έγραφε ο Ρωμαίος ποιητής και φιλόσοφος Τίτος Λουκρήτιος Κάρος, τον πρώτο αιώνα π.Χ., «Tantum religio potuit suadere malorum» (Η θρησκεία έχει πείσει τους ανθρώπους σε τόσο κακό).

Γιατί η ρωμαϊκή αυτοκρατορία έγινε χριστιανική; Τι οδήγησε στη βία και τον πόνο, ενώ ο πολυθεϊσμός είχε, όπως είχε αποδείξει η ιστορία, λειτουργήσει τόσο καλά επί τόσους πολλούς αιώνες;

 The Emperor Constantine renames Byzantium.

Ο Κωνσταντίνος, ένας φιλόδοξος στρατιωτικός και ένας αδίστακτος αυτοκράτορας που σκότωσε τη σύζυγό και τον μεγαλύτερο γιο του για να σπείρει τον τρόμο και να εδραιώσει την εξουσία του, δεν μπορεί να είχε κίνητρο τη θρησκευτική ευσέβεια.

Για εκείνους οι οποίοι ήταν στην εξουσία, σε μια γεμάτη έριδες και δύσκαμπτη αυτοκρατορία, η επιβολή μιας νέας θρησκείας ίσως έμοιαζε με ευπρόσδεκτη ευκαιρία για να «μαρκάρουν» τόσους πολλούς και διαφορετικούς πληθυσμούς με τη δική τους εξουσία, να τους ενώσουν κάτω από έναν αυτοκράτορα και έναν Θεό.

Όπως καταλήγει το δημοσίευμα, αυτή η κατάβαση στον σκοτεινό κόσμο της θρησκευτικής καταπίεσης, ο απολογισμός της πολιτισμικής βίας, συνιστά μια καίρια υπενθύμιση, ότι η μισαλλοδοξία, η άγνοια και η εχθρότητα είναι μια πολύ παλιά ιστορία.

Πηγές: Tvxs -  newstatesman.com -  http://www.badnewsaboutchristianity.com/gi0_vandalism.htm

Πολύ παράξενος ο αστεροειδής που επισκέφθηκε το ηλιακό μας σύστημα. Solar System’s First Interstellar Visitor Dazzles Scientists

Μοιάζει με μακρύ διαστημόπλοιο. Kαλλιτεχνική απεικόνιση του αστεροειδούς ‘Oumuamua. Αυτό το σπάνιο αντικείμενο ανακαλύφθηκε στις 19 Οκτωβρίου 2017 από το τηλεσκόπιο Pan-STARRS 1 στην Χαβάη. Astronomers recently scrambled to observe an intriguing asteroid that zipped through the solar system on a steep trajectory from interstellar space—the first confirmed object from another star. Artist’s concept of interstellar asteroid 1I/2017 U1 (‘Oumuamua) as it passed through the solar system after its discovery in October 2017. The aspect ratio of up to 10:1 is unlike that of any object seen in our own solar system. Credits: European Southern Observatory/M. Kornmesser

Πραγματικά πολύ παράξενος ήταν ο πρώτος αστεροειδής που επισκέφθηκε το ηλιακό μας σύστημα, προερχόμενος από το διαστρικό χώρο. Οι αστρονόμοι που τον παρακολούθησαν με το «Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο» (VLT) του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή, ανακάλυψαν ότι το σχήμα του είναι πολύ μακρύ και πεπλατυσμένο, μοιάζοντας με μακρύ διαστημόπλοιο.

Πρόκειται για ένα από τα πιο επιμήκη αντικείμενα που έχουν ποτέ παρατηρηθεί στο διάστημα, καθώς το μήκος του εκτιμάται ότι είναι τουλάχιστον δεκαπλάσιο του πλάτους του. Κανείς αστεροειδής ή κομήτης έως τώρα δεν έχει βρεθεί να έχει τέτοιες διαστάσεις.

Έχει μήκος περίπου 400 μέτρων, σκούρα κοκκινωπή απόχρωση, περιστρέφεται πολύ γρήγορα γύρω από τον εαυτό του και υφίσταται δραματικές μεταβολές στη φωτεινότητά του, ενώ δεν εκλύει καθόλου σκόνη γύρω του. Πιθανώς έχει μεγάλη πυκνότητα και μάλλον αποτελείται από πετρώματα και μέταλλα, χωρίς καθόλου νερό ή πάγο.

Scientists were surprised and delighted to detect --for the first time-- an interstellar asteroid passing through our solar system. Additional observations brought more surprises: the object is cigar-shaped with a somewhat reddish hue. The asteroid, named ‘Oumuamua by its discoverers, is up to one-quarter mile (400 meters) long and highly-elongated—perhaps 10 times as long as it is wide. That is unlike any asteroid or comet observed in our solar system to date, and may provide new clues into how other solar systems formed. Credits: NASA JPL

Ο ασυνήθιστος αστεροειδής Α/2017 U1, που είχε ανακαλυφθεί στις 19 Οκτωβρίου (αρχικά είχε θεωρηθεί κομήτης) και βαφτίστηκε «Οουμουαμούα» (στη χαβανέζικη διάλεκτο σημαίνει «αγγελιαφόρος από μακριά που φθάνει πρώτος»), δεν είναι πια ορατός από τη Γη, καθώς συνεχίζει το ταξίδι του και δεν αναμένεται να τον ξαναδούμε.

Αν και γεννήθηκε γύρω από κάποιο άλλο άστρο, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι εδώ και εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια έχει γίνει ένας «περιπλανώμενος» του γαλαξία μας, χωρίς να είναι βαρυτικά προσκολλημένος σε κανένα σύστημα άστρου. Κάπως έτσι, πέρασε περαστικός και από τη γειτονιά μας.

This very deep combined image shows the interstellar asteroid ‘Oumuamua at the center of the picture. It is surrounded by the trails of faint stars that are smeared as the telescopes tracked the moving asteroid. This image was created by combining multiple images from ESO’s Very Large Telescope as well as the Gemini South Telescope. The object appears to be a point source, with no surrounding dust. Credit: K. Meech et al./ESO

«Εδώ και δεκαετίες είχαμε υποθέσει θεωρητικά ότι τέτοια διαστρικά αντικείμενα υπήρχαν εκεί έξω και τώρα, για πρώτη φορά, έχουν άμεσες ενδείξεις ότι όντως υπάρχουν», δήλωσε ο Τόμας Ζουρμπούχεν της NASA.

Οι ερευνητές, μεταξύ των οποίων ο Ρομπ Γουέρικ του Ινστιτούτου Αστρονομίας του Πανεπιστημίου της Χαβάης, ο οποίος τον ανακάλυψε με το τηλεσκόπιο Pan-STARSS και του έδωσε χαβανέζικο όνομα, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο Nature.

Πηγές: https://www.nature.com/articles/nature25020 - www.nasa.gov - ΑΠΕ ΜΠΕ

Δεν είναι πίνακας ζωγραφικής αλλά κοσμικό φαινόμενο! Jovian Tempest

Είναι αυτό που λέμε ότι η φύση κάποιες φορές είναι πραγματικός... καλλιτέχνης. Μια από τις εντυπωσιακές εικόνες της θύελας στον Δία. This color-enhanced image of a massive, raging storm in Jupiter’s northern hemisphere was captured by NASA’s Juno spacecraft during its ninth close flyby of the gas giant planet. The storm is rotating counter-clockwise with a wide range of cloud altitudes. The darker clouds are expected to be deeper in the atmosphere than the brightest clouds. Within some of the bright “arms” of this storm, smaller clouds and banks of clouds can be seen, some of which are casting shadows to the right side of this picture (sunlight is coming from the left). The bright clouds and their shadows range from approximately 4 to 8 miles (7 to 12 kilometers) in both widths and lengths. These appear similar to the small clouds in other bright regions Juno has detected and are expected to be updrafts of ammonia ice crystals possibly mixed with water ice. Image Credits: NASA/JPL-Caltech/SwRI/MSSS/Gerald Eichstädt/ Seán Doran

To σκάφος της αποστολής Juno που εξερευνά τον Δία κατέγραψε πραγματικά εκπληκτικές εικόνες από μια τρομερή θύελλα που μαίνεται στο γίγαντα του ηλιακού μας συστήματος. Το σκάφος πέρασε πάνω από την θύελλα η οποία προσδίδει στα νέφη εντυπωσιακά χρώματα και έστειλε εικόνες οι οποίες μοιάζουν περισσότερο με... ελαιογραφίες όπως αναφέρουν οι ειδικοί.

Στις εικόνες διακρίνεται η θύελλα με τα πιο σκουρόχρωμα νέφη να βρίσκονται πιο βαθιά μέσα στην ατμόσφαιρα. Τα πιο φωτεινά νέφη κατά την άποψη των επιστημόνων της NASA αποτελούνται από κρυστάλλους αμμωνίας ανακατεμένους με νερό σε υγρή αλλά και παγωμένη μορφή. Τα νέφη της καταιγίδας έχουν έκταση 7-12 χλμ και κινούνται με ταχύτητα 60 χλμ/ώρα.

Η αποστολή

This is a reconstructed view of Jupiter’s northern lights through the filters of the Juno Ultraviolet Imaging Spectrograph instrument on Dec. 11, 2016, as the Juno spacecraft approached Jupiter, passed over its poles, and plunged towards the equator. Credits: NASA/JPL-Caltech/Bertrand Bonfond

Το σκάφος της NASA κινείται σε κατάλληλη τροχιά για να παρατηρεί τους πόλους του Δία, και ανάμεσα στα άλλα έχει απαθανατίσει πολυάριθμες θύελλες να μαίνονται στο νότιο ημισφαίριο του πλανήτη. Η εικόνα που έδωσε στην δημοσιότητα η NASA ελήφθη στα τέλη Οκτωβρίου και έχει υποστεί επεξεργασία που ενισχύει τις χρωματικές διαφορές για να αναδειχθεί η εντυπωσιακή ποικιλία στην ταραγμένη ατμόσφαιρα του Δία.

This illustration depicts NASA's Juno spacecraft soaring over Jupiter’s south pole. Credits: NASA/JPL-Caltech

Το Juno, το οποίο εκτοξεύτηκε το 2005 και έφτασε στο σύστημα του Δία το 2016, έχει στόχο να μετρήσει τη σύσταση του πλανήτη και το βαρυτικό και μαγνητικό του πεδίου. Θα αναζητήσει επίσης στοιχεία για τον σχηματισμό του μεγαλύτερου πλανήτη στο Ηλιακό Σύστημα και θα προσπαθήσει να απαντήσει στο παλιό ερώτημα του εάν ο Δίας έχει συμπαγή πυρήνα.

Πηγές: https://www.nasa.gov/image-feature/jpl/pia21971/jovian-tempest - http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=917383

Ένας μελλοθάνατος εξωπλανήτης. Exo-planet with 'extraordinarily eccentric orbit' found

Έχει μια παράξενη τροχιά που τον οδηγεί στο... στόμα του μητρικού του άστρου. Καλλιτεχνική απεικόνιση του πλανήτη HD76920b ο οποίος κατά την κίνηση του πλησιάζει πολύ κοντά στο άστρο του και κάποια στιγμή το άστρο θα τον... καταπιεί. An artist’s impression of exoplanet HD76920b in close orbit to a star. HD76920b is four times the mass of Jupiter and can be found some 587 light years away in the southern constellation Volans, the Flying Fish.

Για μια ακόμη φορά οι αστρονόμοι μένουν έκπληκτοι από την ποικιλία των πλανητών που υπάρχουν στο Σύμπαν. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια οι επιστήμονες μην έχοντας άλλα διαθέσιμα στοιχεία θεωρούσαν ότι πάνω κάτω όλα τα πλανητικά συστήματα στο Σύμπαν είναι παρόμοια σε δομή και χαρακτηριστικά με το ηλιακό μας σύστημα και ότι επίσης τα είδη πλανητών είναι λίγο πολύ αυτά που γνωρίζουμε από τους πλανήτες στο ηλιακό μας σύστημα. 

Τα διαστημικά τηλεσκόπια και οι νέες μέθοδοι παρατήρησης οδήγησαν στην ανακάλυψη περίπου 6 χιλιάδων εξωπλανητών και καθημερινά ανακαλύπτονται καινούργιοι. Όπως διαπιστώθηκε υπάρχει μια τεράστια ποικιλία πλανητικών συστημάτων αλλά και ειδών πλανητών. Εντοπίζονται εξωπλανήτες με χαρακτηριστικά που εντυπωσιάζουν αλλά και πονοκεφαλιάζουν τους επιστήμονες. Πριν από λίγες μόλις μέρες εντοπίστηκε ένας πλανήτης που σύμφωνα με τα υπάρχοντα πλανητικά μοντέλα δεν θα έπρεπε κανονικά να υπάρχει.... Πριν από λίγα 24ωρα ανακοινώθηκε ταυτόχρονα ο εντοπισμός δύο ακόμη εξωπλανητών με πολύ ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά.

Καταδικασμένος

Artist’s impression of the Hot Jupiter HD209458b - a planet so close to its star that its atmosphere is evaporating to space.

Ο ένας εξ αυτών έλαβε την κωδική ονομασία HD76920b, βρίσκεται σε απόσταση 587 ετών φωτός από εμάς και έχει μάζα τέσσερις φορές μεγαλύτερη από αυτή του Δία. Είναι δηλαδή ένας πραγματικά τεράστιος πλανήτης. Ο εξωπλανήτης αυτός εντυπωσιάζει τους επιστήμονες με την εξαιρετικά εκκεντρική τροχιά του η οποία θυμίζει αυτή των κομητών. 

Superimposing HD76920b’s orbit on the Solar system shows how peculiar it is. Its orbit is more like that of the asteroid Phaethon than any of the Solar system’s planets (Image Credit: Jake Clark).

Ο πλανήτης δεν κινείται σε μια σφαιρική τροχιά γύρω από το μητρικό του άστρο αλλά ακολουθεί μια τροχιά που σε ένα της στάδιο απομακρύνει πολύ τον πλανήτη από το άστρο και στην συνέχεια τον οδηγεί σε απόσταση αναπνοής από αυτό. Οι ειδικοί που μελετούν το φαινόμενο υποστηρίζουν ότι είναι θέμα χρόνου το άστρο σε μια από τις κοντινές επισκέψεις του πλανήτη σε αυτό θα καταφέρει να τον... αρπάξει και να τον καταπιεί! Η ανακάλυψη όπως είναι ευνόητο προσφέρει νέα στοιχεία για τον σχηματισμό πλανητών αλλά και τα χαρακτηριστικά που μπορεί αυτοί να έχουν.

Καυτή Σούπερ Γη

Καλλιτεχνική απεικόνιση του 55 Cancri e. Exoplanet 55 Cancri e was thought to have lava flows covering its surface, creating freely flowing lakes on the dayside that reflect radiation, while hardening across the night side. The nearby world is so close to its star that the same size is always exposed to the light.

Ο δεύτερος εξωπλανήτης είναι πιο κοντινός αφού βρίσκεται σε απόσταση 40 ετών φωτός από εμάς και ανήκει στη κατηγορία των λεγόμενων «Σούπερ Γαιών». Πρόκειται για πλανήτες με μέγεθος παρόμοιο ή κοντινό με αυτό της Γης, μεγέθη που οι επιστήμονες θεωρούν ότι ευνοούν την ανάπτυξη φιλικών στη ζωή συνθηκών. Ο 55 Cancri έχει μέγεθος δύο φορές μεγαλύτερο από αυτή της Γης και είναι πιθανώς βραχώδης αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι σύμφωνα με τους επιστήμονες που τον μελετούν ο πλανήτης αυτός διαθέτει μια ατμόσφαιρα που μοιάζει αρκετά με αυτή της Γης αφού διαθέτει άζωτο, νερό και πιθανώς οξυγόνο.

Data from the Spitzer Space Telescope suggests the super-Earth, called 55 Cancri e, may be enshrouded in a thick atmosphere that contains ingredients such as nitrogen, water, and even oxygen. Artist's impression. 

Βέβαια οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονται στον πλανήτη είναι μάλλον απαγορευτικές για την παρουσία της ζωής αφού κυμαίνονται από 2200-1400 βαθμούς Κελσίου. Παρόλα αυτά πρόκειται για ένα από τους πιο ενδιαφέροντες εξωπλανήτες που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα αφού είναι και αρκετά κοντά σε εμάς αλλά διαθέτει πιθανώς και πολύ κοντινά χαρακτηριστικά με αυτά της Γης.

Πηγές: https://arxiv.org/abs/1711.05378 - https://www.usq.edu.au/news-events/news/2017/11/hd76920b-planet-discovery - http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=917377 - https://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?release=2017-296