Ένας Νείλος στον Τιτάνα. Cassini spots mini Nile River on Saturn moon Titan

Στην κοίτη του εξωγήινου Νείλου ρέει πιθανότατα αιθάνιο και μεθάνιο. This image from NASA's Cassini spacecraft shows a vast river system on Saturn's moon Titan. Image credit: NASA/JPL-Caltech/ASI

Το ραντάρ του διαστημικού σκάφους Cassini της NASA εντόπισε στο μεγαλύτερο φεγγάρι του Κρόνου ένα εξωγήινο αντίστοιχο του ποταμού Νείλου.

A miniature version of the Nile River, seen on Saturn’s moon Titan by the international Cassini mission. The river valley stretches more than 400 km from its ‘headwaters’ to a large sea, and likely contains hydrocarbons. The image was acquired on 26 September 2012, on Cassini’s 87th close flyby of Titan. The river valley crosses Titan’s north polar region and runs into Kraken Mare, one of the three great seas in the high northern latitudes of the moon. NASA/JPL–Caltech/ASI

Το ποτάμι που ανακαλύφθηκε στον Τιτάνα, συνολικού μήκους περίπου 400 χιλιομέτρων, εκβάλλει σε μια μεγάλη αλλά ρηχή θάλασσα, στην οποία καταλήγουν κι άλλα, μικρότερα ποτάμια.

Από το 2004, όταν η αποστολή Cassini έφτασε στο σύστημα του Κρόνου, οι πλανητολόγοι υποψιάζονταν ότι ο Τιτάνας διαθέτει λίμνες και ποτάμια. Μέχρι πρόσφατα αυτό ήταν σχεδόν αδύνατο να επιβεβαιωθεί, αφού ο δορυφόρος καλύπτεται από μια παχιά, πορτοκαλί και εντελώς αδιαφανή ατμόσφαιρα.

Ωστόσο το ραντάρ του Cassini κατάφερε να διαπεράσει το πέπλο του μυστηρίου -ο Τιτάνας είναι πλέον το μόνο άλλο σώμα του Ηλιακού Συστήματος στο οποίο έχουν ανακαλυφθεί θάλασσες, λίμνες και ποτάμια.

Σε αντίθεση όμως με ό,τι συμβαίνει στη Γη, της οποία ς ο υδρολογικός κύκλος αφορά το νερό, ο αντίστοιχος κύκλος του Τιτάνα αφορά υδρογονάνθρακες όπως το μεθάνιο και το αιθάνιο. Στην κατεψυγμένη επιφάνεια του δορυφόρου, οι υδρογονάνθρακες αυτοί εξατμίζονται, σχηματίζουν σύννεφα, πέφτουν ως βροχή και συγκεντρώνονται σε μεγάλους όγκους υγρού.

Σύγκριση της λίμνης Ontario Lacus του Τιτάνα με την εφήμερη λίμνη Ετόσα Παν της Ναμίμπια σε εικόνες ραντάρ. A region on Saturn’s moon Titan has been found to be similar to the Etosha Pan in Namibia, Africa. Both are ephemeral lakes – large, shallow depressions that sometimes fill with liquid. Cassini radar image JPL/NASA. Envisat radar image ESA. Composite image: LPGNantes

Η πρώτη εντυπωσιακή ανακάλυψη είχε έρθει το 2008, όταν το Cassini επιβεβαίωσε την ύπαρξη μιας μεγάλης λίμνης στην περιοχή Ontario Lacus του Τιτάνα. Δύο χρόνια αργότερα εντοπίστηκαν περιοχές που σκούρυναν απότομα έπειτα από βροχοπτώσεις και πιθανότατα αντιστοιχούν σε εποχικές, εφήμερες λίμνες. Μια ακόμα λίμνη που εντοπίστηκε το 2006 εκτιμάται ότι είναι μεγαλύτερη από το νησί της Λέσβου.

Ο «μίνι Νείλος» που διακρίνεται στις νέες εικόνες της αποστολής είναι το μεγαλύτερο ποτάμι που έχει ανακαλυφθεί ως σήμερα πέρα από τη Γη, επισήμαναν ερευνητές του αμερικανικού Πανεπιστημίου Brigham Young που μελέτησαν τα δεδομένα.

These two gray-scale images from NASA’s Space Shuttle show part of the Nile River, near the Fourth Cataract in Sudan. Image credit: NASA/JPL-Caltech

These are two views of part of the Nile River, near the Fourth Cataract in Sudan. The top image is a photograph taken with color infrared film from Space Shuttle Columbia in November 1995. The radar image at the bottom was acquired by the Spaceborne Imaging Radar C/X-Band Synthetic Aperture Radar (SIR-C/X-SAR) aboard Space Shuttle Endeavour in April 1994. The thick, white band in the top right of the radar image is an ancient channel of the Nile that is now buried under layers of sand. This channel cannot be seen in the photograph and its existence was not known before this radar image was processed. The area to the left in both images shows how the Nile is forced to flow through a chaotic set of fractures that causes the river to break up into smaller channels, suggesting that the Nile has only recently established this course. 

Οι επιστήμονες συμπεραίνουν ότι η κοίτη είναι γεμάτη υγρό επειδή το ποτάμι φαίνεται σκούρο και επίπεδο σε όλο του το μήκος. Οι εκβολές του, μάλιστα, είναι σχεδόν πανομοιότυπες με τα δέλτα των γήινων ποταμών.