Βυζαντινό εκκλησάκι ήρθε στο φως στα Μύρα της Μικράς Ασίας, Byzantine chapel came to light in Myra of Asia Minor

The 13th century chapel at Myra.

Θαμμένο μέσα σε έξι μέτρα επιχώσεων αλλά σε εξαιρετική κατάσταση ήταν το βυζαντινό εκκλησάκι, που ήρθε στο φως στα Μύρα των παραλίων της Μικράς Ασίας. Και όπως αποδείχθηκε ήταν αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο τον Θαυματοποιό, που για τους δυτικούς, όπως είναι γνωστό είναι ο αντίστοιχος Άγιος Βασίλης. Τα Μύρα ήταν η γενέτειρά του.

Το εκκλησάκι που χρονολογείται στον 13ο αιώνα κάνει τους αρχαιολόγους αισιόδοξους ότι μπορεί να αποκαλύψουν την υπόλοιπη αρχαία πόλη των Μύρων, θαμμένη κι αυτή μέσα στη λάσπη αλλά ανέπαφη. Άλλωστε ο εντοπισμός της έγινε μόνον χάρη στη χρησιμοποίηση γεωραντάρ. «Αυτό το επίπεδο διατήρησης υποδηλώνει ένα εξαιρετικά καλά διατηρημένο αρχείο πληροφοριών » ανέφερε χαρακτηριστικά ο Μαρκ Τζάκσον, βυζαντινολόγος στο Πανεπιστήμιο του Νιούκαστλ της Αγγλίας,.

Να σημειωθεί ότι τα Μύρα υπήρξαν πλούσια και ισχυρή πόλη της Λυκίας με αυτόχθονα πολιτισμό που άρχισε να αναπτύσσεται από την Εποχή του Χαλκού. Στο πέρασμα των αιώνων όμως γνώρισαν πολλούς κατακτητές από Ανατολή και Δύση. Πρώτα έφθασαν οι Πέρσες, μετά πέρασαν στα χέρια των Ελλήνων, ύστερα στους Ρωμαίους, στους Άραβες, στους Σελτζούκους Τούρκους τον 11ο αιώνα που έκαναν άγριες σφαγές και τελικά ως τον 13ο αιώνα είχαν εγκαταλειφθεί. Στο μεταξύ, έμποροι είχαν μεταφέρει στο Μπάρι της Ιταλίας οστά, που όπως είπαν ανήκαν στον Άγιο Νικόλαο.

A perfectly preserved fresco.

Το εκκλησάκι φαίνεται ότι κτίσθηκε μέσα σε όλη αυτή την καταστροφή από πέτρες άλλων κτιρίων αλλά και τάφων, και η εικονογράφησή του μάλιστα έγινε με εξαιρετικές τοιχογραφίες, ώσπου όμως καταρρακτώδεις βροχές το έθαψαν στη λάσπη μαζί με ό,τι είχε απομείνει από την πόλη. 

Cross-shaped window in the chapel that, when sunlit, beams its shape onto an altar table.

Σήμερα ένα μέρος της σύγχρονης πόλης, που έχει την ονομασία Ντέμρε είναι χτισμένη επάνω στην αρχαία. Και το μόνο απομεινάρι της Βυζαντινής εποχής είναι μία άλλη Εκκλησία του Αγίου Νικολάου με τα ερείπια ενός ρωμαϊκού ωδείου δίπλα της καθώς και τάφους μέσα στο βράχο. Αν έχουν διασωθεί και άλλα αρχαία μέσα στη λάσπη μόνον η έρευνα μπορεί να το δείξει.

Από την Κνίδο στα Μύρα - Οδοιπορικό στη Μικρά Ασία 

Η περιήγηση ξεκινά από την Καύνο, πόλη στην οποία κατά τη μυθολογία κατέφυγε ο Καύνος για να λησμονήσει τον έρωτά του προς την αδερφή του Βυβλίδα. Η πόλη αποτελεί μωσαϊκό μνημείων από διάφορες εποχές. Υπάρχουν λαξευτοί τάφοι που ανήκουν στην Ελληνιστική περίοδο, ενώ στην ακρόπολη της πόλης συνυπάρχουν οχυρώσεις των Ελληνιστικών και των Βυζαντινών χρόνων.

Το ταξίδι στο χώρο και το χρόνο συνεχίζεται με το εγκαταλελειμμένο Λίβισι, την αρχαία Καρμυλησσό, μια πόλη που κατοικούνταν κυρίως από Έλληνες και γνώρισε μεγάλη ακμή στις αρχές του αιώνα.

Επόμενος σταθμός του οδοιπορικού είναι η Ξάνθος, για την οποία η αρχαιότερη αναφορά υπάρχει στην Ιλιάδα: ο Σαρπηδόνας, ήρωας του Τρωϊκού πολέμου, φέρεται ως ιδρυτής της. Η πόλη, η οποία γνώρισε διαδοχικές κατακτήσεις, άκμασε ιδιαίτερα επί λυκιακής κυριαρχίας, οπότε και χρονολογούνται τα τρία λατρευτικά κτήρια της ακρόπολής της. Ο κινηματογραφικός φακός εστιάζει σε μνημεία που αντανακλούν την ιστορία της: στη Λυκιακή Σαρκοφάγο, ένα μνημείο που «εμπεριέχει» πολλές εποχές, και στην ενεπίγραφη στήλη, με τη μεγαλύτερη σε λυκιακή γλώσσα επιγραφή που έχει βρεθεί.

Η επόμενη πόλη του οδοιπορικού, τα Μύρα, είναι στενά συνδεδεμένη με το βίο του Αγίου Νικολάου. Εδώ, σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο άγιος έσωσε τρία παιδάκια από βέβαιο θάνατο και γι' αυτό θεωρήθηκε προστάτης των παιδιών. Ο θρύλος μπλέκεται με την πραγματικότητα σχετικά με το έργο και την προσφορά του αγίου στην πόλη. Το βέβαιο είναι ότι οι κάτοικοι των Μύρων, αναγνωρίζοντας την προσφορά του, τον ανακήρυξαν επίσκοπο και έχτισαν εκκλησία αφιερωμένη στη μνήμη του.