Το μεγαλύτερο άστρο του Σύμπαντος φορά... αντηλιακό, Detection of titanium oxide and titanium dioxide around the giant star VY Canis Majoris

Το νεφέλωμα αερίων γύρω από το γιγαντιαίο άστρο VY του Μεγάλου Κυνός. The dusty nebula surrounding VY CMa. Credits: Molecule symbols: CDMS/T. Kamiński, Background image: NASA/ESA and R. Humphreys (University of Minnesota)

Ένα από τα μεγαλύτερα γνωστά άστρα, έτοιμο να εκραγεί σε σουπερνόβα, περιβάλλεται από ένα νέφος αερίων και σκόνης στο οποίο ανιχνεύθηκε διοξείδιο του τιτανίου, το βασικό συστατικό των αντηλιακών αλλά και των χρωμάτων για τοίχους.

Η ανακάλυψη

The SMA interferometer where the discovery of the new molecules in VY CMa was made. Credit: N. Patel/SMA

Γερμανοί ερευνητές έστρεψαν δύο ραδιοτηλεσκόπια στο άστρο VY του αστερισμού του Μεγάλου Κυνός, ένα γερασμένο άστρο που έχει μετατραπεί σε «ερυθρό υπεργίγαντα» με διάμετρο 2.000 φορές μεγαλύτερη από του Ήλιου.

Αν βρισκόταν στο κέντρο του Ηλιακού Συστήματος, το γιγάντιο άστρο θα κατάπινε τη Γη και θα εκτεινόταν μέχρι την τροχιά του Κρόνου. Καθώς βρίσκεται στα τελικά στάδια της εξέλιξής του, το VY του Μεγάλου Κυνός εκτινάσσει τεράστιες ποσότητες υλικών, οι οποίες σχηματίζουν ένα νεφέλωμα γύρω του που φωτίζεται από την ακτινοβολία του άστρου και μοιάζει με ακανόνιστο φωτοστέφανο.

Ο μηχανισμός

Ο μηχανισμός εκτίναξης αυτού του υλικού παραμένει άγνωστος, ωστόσο η νέα μελέτη θα μπορούσε να βοηθήσει στην κατανόησή του.

Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Ραδιοαστρονομίας Μax Planck στη Γερμανία, με επικεφαλής τον Δρ Νόρμπερτ Γιούνκες, ανίχνευσαν στο νεφέλωμα τις φασματικές υπογραφές δύο σημαντικών οξειδίων, του μονοξειδίου και του διοξειδίου του τιτανίου (TiO και Ti2O αντίστοιχα).

Τα θεωρητικά μοντέλα υποδεικνύουν ότι τα περισσότερα άστρα, ειδικά τα ψυχρότερα, παράγουν μεγάλες ποσότητες οξειδίων του τιτανίου. Πράγματι, μονοξείδιο του τιτανίου έχει ανιχνευθεί σε αρκετά άστρα μέχρι σήμερα. Αυτή, όμως, είναι η πρώτη φορά που ανιχνεύεται στο Διάστημα διοξείδιο του τιτανίου.

Η ουσία

To γιγάντιο άστρο κρύβεται μέσα σε ένα νέφος αερίων και σκόνης, το οποίο περιέχει και αντηλιακό. (NASA/ESA)

Το Ti2O είναι μια κάτασπρη, ιδιαίτερα ανακλαστική ουσία, η οποία χρησιμοποιείται ευρέως στα χρώματα για τοίχους. Χρησιμοποιείται επίσης στα αντηλιακά για να ανακλά το υπεριώδες φως, καθώς και σε άλλα καλλυντικά ως πηκτική ουσία, ακόμα και σε χρώματα για τατουάζ.

Όλοι μας έχουμε επίσης καταναλώσει κάποια ποσότητά του, καθώς το διοξείδιο του τιτανίου χρησιμοποιείται και ως χρωστική για τρόφιμα με τον κωδικό E171.

Η τελευταία μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Astronomy & Astrophysics, αναμένεται να βοηθήσει στην τελειοποίηση των μαθηματικών μοντέλων για την εξέλιξη των άστρων.

Σίγουρα όμως το VY του Μεγάλου Κυνός θα απασχολήσει τους αστρονόμους και στο απώτερο μέλλον: κάποια στιγμή, άγνωστο πότε, το μεγαλύτερο γνωστό άστρο θα εκραγεί σε υπερκαινοφανή αστέρα (σουπερνόβα) πιθανότατα ορατό και με γυμνό μάτι.