Έχει ο Άρης νερό σε υγρή μορφή; Flowing water on Mars appears likely but hard to prove

Στην εικόνα που έδωσε στη δημοσιότητα η NASA με τα βέλη σημειώνονται οι σχηματισμοί που πιθανώς να δημιουργήθηκαν από νερό που συνεχίζει να ρέει στην επιφάνεια του Άρη. Dark flow-like features called Recurring Slope Lineae emanating from bedrock exposures at Palikir crater on Mars during southern summer. These flows are observed to form and grow during warm seasons when surface temperature is hot enough for salty ice to melt, and fade or completely disappear in cold season. Arrows point to bright, smooth fans left behind by flows. Credit: NASA/JPL

Σύμφωνα με παρατηρήσεις ενός δορυφόρου της NASA στον Άρη, ίσως στο γειτονικό μας πλανήτη να υπάρχει περιοδικά νερό σε υγρή μορφή. H έρευνα για ένα τέτοιο ενδεχόμενο έχει ξεκινήσει ήδη από το 2011, όταν στην επιφάνεια του Άρη εντοπίστηκαν ορισμένες τοποθεσίες στις οποίες το έδαφος κυματίζει, παρουσιάζοντας επαναλαμβανόμενα κλιμακωτά μοτίβα (Recurring Slope Linae – RSL).

Αν και η ύπαρξη ροής νερού θα εξηγούσε τη δημιουργία αυτού του φαινομένου, στο φάσμα από την ακτινοβολία των περιοχών αυτών δε φαίνονται ίχνη νερού, κάτι που σημαίνει πως εάν υπήρχε νερό έστω και στο πρόσφατο παρελθόν, έχει πλέον απορροφηθεί.

Mars Reconnaissance Orbiter (MRO). Image credit: NASA/JPL-Caltech

Μία ομάδα από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Τζόρτζια στις ΗΠΑ ωστόσο, μελέτησε προσεκτικά 13 περιοχές RSL, τις οποίες είχε σαρώσει ο φασματογράφους του Mars Reconnaissance Orbiter το οποίο βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Άρη. Οι ερευνητές παρατήρησαν ίχνη σιδηρούχων ορυκτών σε μεγαλύτερες περιεκτικότητες σε σχέση με γειτονικές περιοχές που δεν παρουσιάζουν τη χαρακτηριστική κλιμακωτή δομή. Το μέγεθος των κόκκων των υλικών αυτών επίσης υποδεικνύει την αλληλεπίδρασή τους με το νερό, με τους επιστήμονες να αναφέρουν πως δε μπορούν να εξηγήσουν τις παρατηρήσεις τους με άλλο τρόπο.

Ένα ακόμη στοιχείο που ευνοεί την υπόθεση πως οι περιοχές αυτές δημιουργήθηκαν από ροή νερού, είναι πως τα χαρακτηριστικά τους γίνονται πιο έντονα τη ζεστή περίοδο, και ειδικότερα σε τμήματα του πλανήτη που βλέπει ο Ήλιος, ενώ ξεθωριάζουν κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Dark elongated streaks called Recurring Slope Lineae observed in HiRISE images of Mars. The RSL form on sun facing slopes during warm season and fade during cold season. Credit: NASA/JPL

Έτσι ο «κύκλος του νερού» στον Άρη, εάν υπάρχει, είναι ένα περίπλοκο φαινόμενο, με τους ερευνητές να θέλουν να προβλέψουν που μπορεί να εκδηλωθεί στο προσεχές μέλλον, καθώς θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον για μία μελλοντική αποστολή. Τα όργανα πάντως του MRO ίσως δεν έχουν τη δυνατότητα να εντοπίσουν απευθείας το νερό, ή ίσως να μην έχουν εστιάσει την κατάλληλη στιγμή.

Η NASA πάντως εξέδωσε ανακοίνωση πάνω στο θέμα, αναφέροντας πως οι παρατηρήσεις αυτές έγιναν κατά τη διάρκεια του αρειανού απογεύματος, και ίσως εκεί να οφείλεται πως δεν κατάφεραν να αποδώσουν την «πρωινή υγρασία».

Ταυτόχρονα με τη συζήτηση που έχει ξεκινήσει για της παρατηρήσεις από το MRO, και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA) έδωσε στη δημοσιότητα παλαιότερες φωτογραφίες από τον ευρωπαϊκό δορυφόρο Mars Express, στις οποίες απεικονίζεται μία ροή ρευστών δίπλα σε μεγάλους κρατήρες, που κατά πάσα πιθανότητα προέκυψαν από το λιώσιμο των υλικών του εδάφους από τη θερμότητα της πρόσκρουσης κάποιου κομήτη, αλλά και από την ανάμειξη των υλικών αυτών με τα υπόγεια κοιτάσματα νερού του Άρη.