Τρέξε πάλσαρ… τρέξε! Runaway Pulsar Produces Longest Jet Trail Ever Observed

Επάνω αριστερά στην εικόνα είναι ο υπερκαινοφανής αστέρας. Κάτω δεξιά εικονίζεται το πάλσαρ που έχει «αποδράσει» και η γιγάντια ουρά του. An extraordinary jet trailing behind a runaway pulsar is seen in this composite image. Credit: X-ray: NASA/CXC/ISDC/L.Pavan et al, Radio: CSIRO/ATNF/ATCA Optical: 2MASS/UMass/IPAC-Caltech/NASA/NSF

Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια φωτογραφία από ένα εντυπωσιακό κοσμικό φαινόμενο. Ένα άστρο νετρονίου εγκαταλείπει με ταχύτητα έναν υπερκαινοφανή αστέρα σχηματίζοντας μάλιστα μια… γιγάντια ουρά.

Τα πάλσαρ

Ένα από τα αποτελέσματα μιας έκρηξης σουπερνόβα είναι ο σχηματισμός σωμάτων υψηλής πυκνότητας τα οποία ονομάστηκαν άστρα νετρονίου ή «πάλσαρ». Ολα τα πάλσαρ εκπέμπουν δέσμες ακτινοβολίας από τους πόλους τους και καθώς περιστρέφονται, γίνονται ορατά από τη Γη ως περιοδικές, σύντομες λάμψεις. Τα πάλσαρ εκπέμπουν την ακτινοβολία (είτε ραδιοκύματα, είτε ακτινοβολία γ, είτε ακτίνες Χ) με σταθερό ρυθμό. Ορισμένοι μάλιστα τα περιγράφουν ως «κοσμικούς ραδιοφάρους». 

Η απόδραση

X-ray Image of IGR J11014-6103. The pulsar, originally discovered by ESA's INTEGRAL satellite, is called IGR J1104-6103 and is moving away from the center of the supernova remnant where it was born at a speed between 2.5 million and 5 million miles per hour. This supersonic pace makes IGR J1104-6103 one of the fastest moving pulsars ever observed. Credit: X-ray: NASA/CXC/ISDC/L.Pavan et al, Radio: CSIRO/ATNF/ATCA Optical: 2MASS/UMass/IPAC-Caltech/NASA/NSF

Σε απόσταση περίπου 25 χιλιάδες ετών φωτός από εμάς βρίσκεται ένας υπερκαινοφανής αστέρας, o SNR MSH 11-61A. Παρατηρήσεις του ευρωπαϊκού δορυφόρου INTEGRAL, του τηλεσκοπίου CTA, του διαστημικού τηλεσκοπίου Chandra και των τηλεσκοπίων του προγράμματος χαρτογράφησης του ουρανού 2MASS αποκάλυψαν αρχικά την ύπαρξη ενός αστέρα νετρονίου εκεί και στη συνέχεια την... συμπεριφορά του. Οπως διαπιστώθηκε το πάλσαρ, που έχει την κωδική ονομασία IGR J1104-6103, έχει «αποδράσει» από το σουπερνόβα και προσπαθεί να απομακρυνθεί όσο το δυνατόν πιο μακριά από την περιοχή. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ειδικών το πάλσαρ απομακρύνεται από το σουπερνόβα με ταχύτητα 4-8 εκ. χλμ/ώρα. Πρόκειται για ένα από τα ταχύτερα πάλσαρ που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα. Η ταχύτατη «απόδραση» του πάλσαρ έχει δημιουργήσει μια γιγάντια ουρά κοσμικής ύλης με έκταση 37 έτη φωτός!