Γαλαξιακό χαμόγελο! The Hubble spotted this smiley face in space!

Κοσμικό φαινόμενο μετατρέπει δύο γαλαξίες σε... emoticon. In the centre of this image, taken with the NASA/ESA Hubble Space Telescope, is the galaxy cluster SDSS J1038+4849 — and it seems to be smiling. (NASA & ESA, acknowledgement to Judy Schmidt)

Το πρόγραμμα Hubble's Hidden Treasures επιτρέπει σε ερασιτέχνες αστρονόμους και γενικά τους απανταχού φίλους του Διαστήματος να... ψαχουλέψουν μέσα στο τεράστιο πλήθος των δεδομένων και καταγραφών του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble με στόχο να εντοπίσουν κάτι που πιθανώς ξέφυγε τα μάτια των επιστημόνων. H ερασιτέχνης αστρονόμος Τζούντι Σμιντ κοιτάζοντας εικόνες από το γαλαξιακό σμήνος SDSS J1038+4849 εντόπισε κάτι πραγματικά ιδιαίτερο.

Πρόκειται για ιδιαίτερα λαμπρούς γαλαξίες του σμήνους οι οποίοι μοιάζουν με τα χαμογελαστά προσωπάκια emoticon που χρησιμοποιούμε όταν γράφουμε κάποιο μήνυμα ή σχόλιο είτε σε υπολογιστή είτε στο κινητό τηλέφωνο. Οι γραμμές και τα τόξα μετατρέπουν τους γαλαξίες σε ένα χαμογελαστό πρόσωπο προκαλούνται από ένα κοσμικό φαινόμενο το οποίο εκμεταλλεύεται η μέθοδος του βαρυτικού φακού (ή μικροφακού) που αναπτύχθηκε πρόσφατα και έχει συμβάλει πολύ στη διαστημική εξερεύνηση τα τελευταία χρόνια.

Η τεχνική

What's large and blue and can wrap itself around an entire galaxy? A gravitational lens mirage. Pictured above, the gravity of a luminous red galaxy (LRG) has gravitationally distorted the light from a much more distant blue galaxy. More typically, such light bending results in two discernible images of the distant galaxy, but here the lens alignment is so precise that the background galaxy is distorted into a horseshoe -- a nearly complete ring. Since such a lensing effect was generally predicted in some detail by Albert Einstein over 70 years ago, rings like this are now known as Einstein Rings. Although LRG 3-757 was discovered in 2007 in data from the Sloan Digital Sky Survey (SDSS), the image shown above is a follow-up observation taken with the Hubble Space Telescope's Wide Field Camera 3. Strong gravitational lenses like LRG 3-757 are more than oddities -- their multiple properties allow astronomers to determine the mass and dark matter content of the foreground galaxy lenses. Image Credit: ESA/Hubble & NASA

Η μέθοδος του βαρυτικού φακού βασίζεται σε ένα φαινόμενο που προβλέπεται από τη Γενική θεωρία της Σχετικότητας, και βρίσκει εφαρμογή κυρίως στην αναζήτηση πλανητών. Οι ερευνητές επικεντρώνουν την προσοχή τους όταν ένα άστρο περνάει μπροστά από ένα άλλο, πιο μακρινό άστρο.

Κατά το πέρασμα αυτό το βαρυτικό πεδίο του πιο κοντινού άστρου – το οποίο σύμφωνα με τη Γενική Σχετικότητα κάμπτει τον περιβάλλοντα χωροχρόνο – διαθλά το φως του πιο μακρινού άστρου λειτουργώντας σαν μεγεθυντικός φακός μέσα από τον οποίο το άστρο και οι πλανήτες που κινούνται γύρω από αυτό γίνονται ορατά από τη Γη.

Το αποτέλεσμα είναι να αυξάνει το μέγεθος και η φωτεινότητα ενός κοσμικού σώματος ως και 20 φορές. Η ίδια μέθοδος χρησιμοποιείται και για τον εντοπισμό πολύ μακρινών γαλαξιών. Χρησιμοποιούνται ως βαρυτικοί φακοί πολύ μεγάλοι γαλαξίες οι οποίοι στρεβλώνουν και μεγεθύνουν το φως των γαλαξιών που βρίσκονται σε πιο μακρινές αποστάσεις.