Manuel Álvarez Bravo: Ο αυτοδίδακτος φωτογράφος του δρόμου. Manuel Álvarez Bravo: The Self-Taught Street Photographer

Ο Manuel Álvarez Bravo γεννήθηκε το 1902 στην πόλη του Μεξικό, όπου και κυρίως έζησε αλλά και επηρεάστηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό. Αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς φωτογράφους του εικοστού αιώνα και ίσως ο πιο καταξιωμένος της Λατινικής Αμερικής. Η συμβολή του στην φωτογραφία ήταν αδιαμφισβήτητα μεγάλη, μιας και έδωσε μια διαφορετική ματιά στην καθημερινότητα του τότε Μεξικού…

Το οικογενειακό του περιβάλλον ήταν ιδιαίτερα φιλότεχνο, αφού τόσο ο πατέρας όσο και ο παππούς του ασχολούνταν με την ζωγραφική αλλά και άλλες μορφές τέχνης. Σε πολύ μικρή ηλικία βίωσε την Μεξικανική επανάσταση, γεγονός που επηρέασε την δουλειά του ως φωτογράφος. 

Ήταν αναγκασμένος να κυκλοφορεί ανάμεσα σε πτώματα και η μουσική που έφτανε στα αυτιά του συμπεριελάμβανε σε πολύ μεγάλο βαθμό τους ήχους των πυροβολισμών. 

Από πολύ νωρίς έκανε διάφορες δουλειές προκειμένου να επιβιώσει (μιας και μεγάλωσε στις φτωχογειτονιές του Μεξικό), ενώ παράλληλα έκανε και κάποια μαθήματα σχετικά με τις τέχνες.

Το 1924 αποκτά την πρώτη του φωτογραφική μηχανή και ξεκινά να πειραματίζεται ακολουθώντας τις συμβουλές του Hugo Brehme.

Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της καριέρας του έπαιξε και η γνωριμία του με την φωτογράφο Tina Modotti, η οποία του έδωσε μια ώθηση και τον εισήγαγε στους τότε καλλιτεχνικούς κύκλους. Το αποτέλεσμα ήταν να έρθει σε επαφή με μεγάλους καλλιτέχνες της εποχής και μεταξύ άλλων και με τον Edward H. Weston, ο οποίος μάλιστα τον στήριξε αρκετά και τον παρότρυνε να συνεχίσει το έργο του. 

Την ίδια εποχή είχε αρχίσει ήδη να δουλεύει ως φωτογράφος και να χαίρει μιας κάποιας αναγνώρισης στην χώρα του. Μεταξύ άλλων συμμετείχε ως βασικός φωτογράφος στην προσπάθεια της παθούσας, τότε, χώρας του να προωθήσει μια εικόνα του Μεξικού όπου το μοντέρνο και το παραδοσιακό συνυπάρχουν αρμονικά.

Το 1930 εγκαταλείπει αυτή την ασχολία και ξεκινά να δουλεύει αποκλειστικά ως φωτογράφος με την πιο καλλιτεχνική έννοια. Ήταν η αρχή των πιο λαμπρών χρόνων της καριέρας του…                                                                    

Ορόσημο στην καριέρα του στάθηκε το γεγονός της απέλασης της Tina Modotti από το Μεξικό (για πολιτικούς λόγους) την ίδια χρονική περίπου περίοδο, που στάθηκε αφορμή να έρθει σε επαφή με τον ολοένα και αναπτυσσόμενο μεξικάνικο μουραλισμό και την πολιτική δράσης στην χώρα του, και τα οποία αποτέλεσαν θέματα σπουδαίων φωτογραφιών του.

Εκτός από την ενασχόλησή του με την φωτογραφία, ο M. A. Bravo, ασχολήθηκε και με τον κινηματογράφο κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1940 μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1950 περίπου, όπου και οι επιτυχίες ήταν σημαντικές και εκεί.

Σημαντική επιρροή στην δουλειά του άσκησαν τόσο ευρωπαϊκά ρεύματα (κυβισμός και σουρεαλισμός) όσο και το ίδιο το Μεξικό με τον μουραλισμό και τις πολιτικές εξελίξεις της εποχής να πρωταγωνιστούν. 

Ήρθε σε επαφή με πολλούς καλλιτέχνες όπως τον σουρεαλιστή ποιητή και συγγραφέα André Breton και τον φωτογράφο Paul Strand, ενώ συνεργάστηκε ακόμη και με τον Henri Cartier-Bresson.

Παρ’ όλα αυτά, ο M. A. Bravo προσπάθησε να μην επηρεαστεί, σε πολύ μεγάλο βαθμό, από όσους γνώριζε έτσι ώστε να διατηρήσει το δικό του στυλ στις φωτογραφίες. Δεν ήθελε σε καμία περίπτωση η δουλεία του να διέπεται από έναν γραφικό και στερεότυπο χαρακτήρα, και το κατάφερε θα μπορούσε να πει κανείς. 

Οι φωτογραφίες του απεικονίζουν την απλή καθημερινή ζωή με έναν αέρα ποτισμένο ειρωνεία και μια δόση σουρεαλισμού. Φωτογράφιζε ανώνυμους ανθρώπους και απέφευγε εσκεμμένα την φωτογράφιση πολιτικών αλλά και γενικότερα διάσημων προσωπικοτήτων της χώρας του. 

Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και φωτογράφος του δρόμου μιας και η θεματολογία του περιλαμβάνει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις καθημερινές αλληλεπιδράσεις των ανθρώπων. Επιπλέον, η γκάμα των θεμάτων του εκτείνεται και σε διάφορες τελετουργίες (όπως η ταφή), σκηνές από δρόμους και την ύπαιθρο αλλά και γυμνά. 

Ο Μ. Α. Bravo, δεν χρησιμοποιούσε μικρή φωτογραφική μηχανή όπως άλλοι σύγχρονοι φωτογράφοι αλλά μια μεγάλη, μιας και ήθελε να έχει όσο πιο άμεση επαφή γίνεται με το αντικείμενο που φωτογράφιζε. 

Του άρεσε να δίνει έμφαση στις λεπτομέρειες και επεδίωκε τις αυθόρμητες φωτογραφίες. Αξίζει να σημειώσουμε ακόμη, πως πάντα έδινε ονόματα στις φωτογραφίες του τα οποία προέρχονταν από την μεξικανική κουλτούρα και τις λαϊκές παραδόσεις της.

Μέχρι και τα τελευταία χρόνια της ζωής του δεν σταμάτησε να φωτογραφίζει.  Οι εκθέσεις που έγιναν αποκλειστικά για εκείνον ήταν πολυάριθμες τόσο σε Αμερική όσο και σε Ευρώπη και οι αναφορές στο όνομά του με τον οποιονδήποτε τρόπο πολυπληθής. Μουσεία φιλοξενούν μονίμως το υλικό του και η αναγνώριση του προσώπου ήταν και είναι ακόμα τεράστια είτε μέσα από βιβλία είτε μέσα από δωρεές και ιδρύματα, υπέρ της φωτογραφίας, στο όνομά του. Ενώ ουκ ολίγα ήταν και τα βραβεία με τα οποία τιμήθηκε μέχρι και τα βαθιά γεράματά του…

Πηγή: Manuel Alvarez Bravo