Νέο σύστημα μέτρησης του «βάρους» των μελανών οπών, New Cosmic 'Scale' Could Weigh Distant Black Holes

An artist's impression of a black hole like the one weighed in this work, sitting in the core of a disk galaxy. The black-hole in NGC4526 weighs 450,000,000 times more than our own Sun. CREDIT: NASA/JPL-Caltech

Επιστήμονες του Νότιου Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου (ESO) προτείνουν ένα νέο σύστημα μέτρησης της μάζας μιας μαύρης τρύπας.

Το πρόβλημα

The CARMA telescope located in the Inyo Mountains in Eastern California. The combination of large and small dishes helped the authors zoom in on the gas in the center of NGC 4526 CREDIT: Timothy A. Davis

Επειδή η απευθείας παρατήρηση μιας μελανής οπής δεν είναι είναι δυνατή, οι υπολογισμοί για το μέγεθός της γίνονται με έμμεσους τρόπους. Όμως αυτοί οι έμμεσοι τρόποι δεν είναι πάντα ικανοί να αποκαλύψουν στοιχεία για το μέγεθος μιας μαύρης τρύπας ειδικά όταν αυτή ανήκει στην κατηγορία των «υπερμεγέθων» μελανών οπών, δηλαδή εκείνων η μάζα των οποίων είναι δεκάδες ή και εκατοντάδες εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ έχουν εντοπιστεί εκατοντάδες υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες, οι επιστήμονες έχουν καταφέρει να υπολογίσουν την μάζα παρά λίγων δεκάδων εξ αυτών.

Η λύση των σωματιδίων

Ο συνήθης τρόπος υπολογισμού της μάζας μιας μαύρης τρύπας είναι από την παρατήρηση της κίνησης των άστρων που βρίσκονται κοντά της. Οι ερευνητές υπολογίζουν την ταχύτητα με την οποία κινούνται τα άστρα που βρίσκονται πιο κοντά στην μαύρη τρύπα σε σχέση με εκείνη των άστρων που βρίσκονται πιο μακριά από αυτή. Με αυτόν τον τρόπο γίνεται ένας υπολογισμός της μάζας της μελανής οπής που δεν είναι ακριβής αλλά κατά προσέγγιση. 

Ο γαλαξίας NGC4526 στο κέντρο του οποίου βρίσκεται μια γιγάντια μαύρη τρύπα η μάζα της οποίας υπολογίστηκε με τη νέα μέθοδο. A Hubble Space telescope image of NGC 4526, overlaid with our molecular gas observations from CARMA. The black hole sits in the very center of the galaxy. CREDIT: NASA/ESA and Timothy A. Davis

Οι επιστήμονες του ESO προτείνουν τώρα τον εντοπισμό της ακτινοβολίας που εκπέμπουν οι πυκνές ψυχρές μάζες αερίων. Η ακτινοβολία αυτή μπορεί να εντοπιστεί με την μορφή ραδιοκυμάτων στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα. Η μέθοδος επικεντρώνει την προσοχή της στον εντοπισμό και χαρτογράφηση των μορίων του μονοξειδίου του άνθρακα. Η θέση και η κίνηση των μορίων σε σχέση με τη θέση της μαύρης τρύπας επιτρέπει τον υπολογισμό της μάζας της. Με αυτή τη μέθοδο οι ερευνητές κατάφεραν να υπολογίσουν την μάζα της μαύρης τρύπας που βρίσκεται στον γαλαξία NGC4526.

The ALMA telescope, currently under construction in the Atacama Desert of Chile. Using the power of this new telescope, this study predicts it should be possible to measure black-hole masses in hundreds of galaxies. CREDIT: ALMA, C. Padilla

Όπως διαπιστώθηκε, η μαύρη τρύπα του συγκεκριμένου γαλαξία έχει μάζα 450 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Με αυτή τη μέθοδο οι επιστήμονες πιστεύουν ότι θα υπολογίσουν την μάζα εκατοντάδων μελανών οπών πολλές εκ των οποίων βρίσκονται σε γειτονικούς μας γαλαξίες. Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

Εντοπίστηκαν τα «χαδιάρικα» νεύρα. Sorting out Stroking Sensations: Biologists Find Individual Neurons in Skin That React to Massage

Left: An image of fluorescent nerve fibers in the spinal cord, viewed through the microscope prior to stimulation. Right: A magnified view showing the increase in fluorescence signal in one specific fiber (boxed area, red color) during stroking with the brush. Credit: Anderson Lab / Caltech

Υπάρχουν τρόποι αγγίγματος που αδιαμφισβήτητα ευφραίνουν το κορμί αλλά και την ψυχή – σκεφθείτε για παράδειγμα το μασάζ και το χάδι. 

Sophia Vrontou

Τώρα ερευνητές από το Τμήμα Βιολογίας του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας στην Πασαντίνα μεταξύ των οποίων και μια Ελληνίδα, η μεταδιδακτορική ερευνήτρια Σοφία Βρόντου, κατάφεραν να εντοπίσουν για πρώτη φορά in vivo τους νευρώνες που δημιουργούν αυτά τα ευχάριστα συναισθήματα στο άγγιγμα. Και όχι μόνο αυτό: επέτυχαν επίσης, όπως αναφέρουν με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Nature», να ενεργοποιήσουν τεχνητά τους νευρώνες αυτούς σε ποντίκια, ανοίγοντας τον δρόμο για ανάπτυξη αποτελεσματικότερων φαρμάκων που θα ανακουφίζουν από τον πόνο και το στρες.

Οι νευρικές ίνες- «κλειδιά»

H ερευνητική ομάδα κατάφερε να εντοπίσει σε ποντίκια μια συγκεκριμένη κατηγορία νευρώνων που αποκρίνονται στο χάδι. Τα στοιχεία συνελέγησαν κατά τη διάρκεια εφαρμογής in-vivo απεικονιστικής εξέτασης η οποία έδειξε ενεργοποίηση των νεύρων στον νωτιαίο μυελό των πειραματοζώων ενόσω οι ερευνητές τα χάιδευαν με ένα πινέλο Credit:D. Anderson lab, Caltech

Η ομάδα από την Καλιφόρνια με επικεφαλής τον Ντέιβιντ Άντερσον εντόπισε σε ποντίκια έναν σπάνιο πληθυσμό αισθητήριων νευρώνων που δεν φέρουν περίβλημα μυελίνης και οι οποίοι εκφράζουν την πρωτεΐνη MRGPRB4. Οι νευρώνες αυτοί ενεργοποιούν αποκλειστικώς το τριχωτό δέρμα στο χάδι. Μάλιστα, από τα πειράματα προέκυψε ότι στο τσίμπημα δεν ενεργοποιούνται οι ίδιοι νευρώνες.

Προκειμένου να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους οι ερευνητές από την Καλιφόρνια (με κύρια συγγραφέα της νέας μελέτης την ελληνίδα επιστήμονα) χρησιμοποίησαν μια απεικονιστική μέθοδο που αποτυπώνει την ποσότητα ασβεστίου στους ιστούς προκειμένου να εντοπίσουν νευρώνες που αντιδρούν στο χάδι σε ποντίκια.

Τα πειραματόζωα τοποθετήθηκαν σε έναν ειδικό θάλαμο και οι επιστήμονες τους ενέχυσαν ένα χημικό που ενεργοποίησε τα συγκεκριμένα νεύρα. Όπως προέκυψε,  μετά από αυτή τη διαδικασία τα ποντίκια επισκέπτονταν τον θάλαμο δύο φορές συχνότερα σε σύγκριση με πριν, γεγονός που μαρτυρεί ότι απολάμβαναν την εμπειρία εντός του θαλάμου και αποζητούσαν να τη βιώσουν περισσότερο.

Προς φάρμακα για τον άνθρωπο;

Ένα φάρμακο το οποίο θα προκαλούσε παρόμοια απόκριση στους ανθρώπους θα μπορούσε να αυξήσει την ήδη ευεργετική επίδραση της επαφής δέρματος με δέρμα, όπως συμβαίνει για παράδειγμα στις περιπτώσεις μασάζ για αποκατάσταση ασθενών ή σε άτομα με ψυχικές νόσους.

Why do hairy mammals like being stroked? Scientists think that the answer lies in a particular group of neurons which respond to gentle stroking in mice.

Η αλληλεπίδραση που περιλαμβάνει εκφράσεις όπως το χάδι είναι κοινή σε πολλά θηλαστικά, κυρίως κατά τη φάση ανατροφής των μικρών και εάν αυτή η επαφή σταματήσει τότε μπορεί να υπάρξει αρνητική επίδραση στη σωστή ανάπτυξή τους. Οι επιστήμονες που βρίσκονται πίσω από τη μελέτη σημειώνουν ότι είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται μια νευρολογική βάση για αυτά τα φαινόμενα.

Εικονική περιήγηση στην Αρχαία Ολυμπία. Virtual Olympia Tour

Μια πολύ ενδιαφέρουσα ψηφιακή αναπαράσταση του χώρου της Αρχαίας Ολυμπίας:

Τρισδιάστατη ψηφιακή περιήγηση στην Αρχαία Ολυμπία:

Silver Tetradrachm from Olympia, 360 BC. Obverse: Head of Zeus wearing laurel wreath. Reverse: Head of the nymph Olympia wearing sphendone. OΛYMΠIA to right.

Η Ολυμπία, ήταν πόλη της αρχαίας Ελλάδας στην Ηλεία, γνωστή ως ο τόπος διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων στους κλασικούς χρόνους, συγκρίσιμη στη σημασία με τα Πύθια που διοργανώνονταν στους Δελφούς. Στην Ολυμπία βρισκόταν το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός, έργο του Φειδία, το οποίο ήταν γνωστό στην αρχαιότητα ως ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου. Η αφετηρία των Ολυμπιακών Αγώνων χρονολογείται στο 776 π.Χ. και τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια. Το 394 μ.Χ. ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Θεοδόσιος Α' απαγόρευσε την τέλεσή τους γιατί θεωρούνταν παγανιστικοί.

Palaestra at Olympia.

Olympia, a sanctuary of ancient Greece in Elis, is known for having been the site of the Olympic Games in classical times, the most famous games in history. The Olympic Games were held every four years throughout Classical Antiquity, from the 8th century BC to the 4th century AD. The first Olympic Games were in honor of Zeus.

Σχέδιο του Ιερού χώρου.

Οι απαρχές της Ολυμπίας είναι ελάχιστα γνωστές. Οι παλαιότερες ενδείξεις ανθρώπινης παρουσίας στην περιοχή, ανάγονται στην 3η χιλιετία π.Χ. Τον 9ο αιώνα π.Χ. η Ολυμπία ήταν ήδη ένας ιερός τόπος που προσείλκυε πολλούς προσκυνητές. Αυτό το πυκνό ρεύμα των επισκεπτών μαρτυρείται από το μεγάλο πλήθος αναθημάτων που έφταναν στη Ολυμπία όχι μόνο από την γύρω περιοχή αλλά και από τόπους της Πελοποννήσου και Στερεάς Ελλάδας.

Η είσοδος στο στάδιο.

Τον 8ο αιώνα η φήμη της Ολυμπίας μεγάλωσε τόσο ώσπου έφτασε μέχρι την Ανατολή και Μεσοποταμία και μέχρι την Δύση και κάτω Ιταλία. Σημαντικότατη τομή στην ιστορία της Ολυμπίας αποτέλεσε το έτος 776 π.Χ. όπου τότε κατά την παράδοση, ο Σπαρτιάτης Λυκούργος, πρέπει να πραγματοποίησε συμφωνία με τον βασιλιά της Ήλιδος, Ίφιτο, για την τέλεση λατρευτικών εορτών στην Ολυμπία. Μέρος της συμφωνίας ήταν ότι κατά τις εορτές θα επικρατούσε εκεχειρία σε ολόκληρη την Ελλάδα.

Ο ναός του Δία. Hermann Luckenbach (1856-1949), OLYMPIA THE TEMPLE OF ZEUS.

Κατά τον 5ο αιώνα, η αίγλη της Ολυμπίας έφτασε σε τέτοιο σημείο, ώστε εκεί να συγκεντρώνονται πολιτικοί, φιλόσοφοι και καλλιτέχνες διότι εκεί έβρισκαν μεγάλο κοινό για την διάδοση των ιδεών τους. Κατά τον 4ο αιώνα, δόθηκε σημασία στην οικοδομική δραστηριότητα για την βελτίωση των εγκαταστάσεων και δημιουργίας χώρων στέγασης των επισκεπτών.

Ruins of the Temple of Hera.

Το 393 μ.Χ. ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Θεοδόσιος Α' διέταξε το κλείσιμο όλων των ελληνικών ιερών χωρίς να υπάρχουν πληροφορίες ποιους συγκεκριμένους χώρους εννοούσε. Παρ' όλα αυτά, και τα επόμενα χρόνια ο χώρος παρέμεινε ιδιαίτερα δημοφιλής. Ο χώρος υπέστη αργότερα πολλές καταστροφές από φυσικά αίτια και κατά τον 9ο αιώνα ο χώρος εγκαταλείφθηκε και ερημώθηκε. Με την πάροδο του χρόνου καλύφθηκε πολλά μέτρα κάτω από την γη με την βοήθεια του χειμάρρου Κλαδέου και την διάβρωση του εδάφους του Κρόνιου Λόφου. Η ανακάλυψη του ιερού οφείλεται στον Άγγλο Ρίτσαρντ Τσάντλερ το 1766.

Πηγή: Βικιπαίδεια

«Μετακινείται» η διαστημική «ζώνη της Χρυσομαλλούσας», New definition of the “Goldilocks Zone” puts Earth right on the edge of habitability

Σύμφωνα με τη νέα οριοθέτηση η Γη βρίσκεται στην άκρη της «κατοικήσιμης ζώνης» του ηλιακού μας συστήματος. A new definition of the habitable zone around planets, denoting where liquid water could exist, shifts Earth toward the very edge of the solar system's own habitable zone. CREDIT: PHL @ UPR Arecibo, Rogelio Bernal Andreo

Σύμφωνα με την κρατούσα θεωρία, ένας πλανήτης για να διαθέτει συνθήκες ευνοϊκές για την ανάπτυξη και επιβίωση της ζωής πρέπει να βρίσκεται εντός της λεγόμενης «κατοικήσιμης ζώνης», της «ζώνης της Χρυσομαλλούσας» (Goldilocks) όπως την έχουν ονομάσει οι αστρονόμοι.

Οι πλανήτες που βρίσκονται εντός αυτή της ζώνης είναι σε απόσταση από το μητρικό τους άστρο τέτοια ώστε η θερμοκρασία στην επιφάνειά τους δεν είναι ούτε πολύ ψυχρή ούτε πολύ θερμή. Έτσι υπάρχει στην επιφάνεια νερό σε υγρή μορφή καθώς και άλλοι παράγοντες απαραίτητοι για την ύπαρξη της ζωής.

The graphic shows habitable zone distances around various types of stars, according to an updated habitable zone definition. Some of the known extrasolar planets that are considered to be in the habitable zone of their stars are also shown. On this scale, Earth-Sun distance is 1 astronomical unit, which is roughly 150 million kilometers. CREDIT: Chester Herman

Ερευνητές στις ΗΠΑ χρησιμοποιώντας προσομοιώσεις διαπίστωσαν ότι η «κατοικήσιμη ζώνη» βρίσκεται σε πολύ μεγαλύτερη απόσταση από το άστρο ενός ηλιακού συστήματος από αυτή που πιστεύαμε μέχρι σήμερα. Αυτό σημαίνει ότι πλανήτες που με τα σημερινά δεδομένα θεωρούσαμε ότι είναι πολύ μακριά από το μητρικό τους άστρο και δεν διαθέτουν συνθήκες φιλόξενες για ζωή μπορεί τελικά να διαθέτουν.

Αντίθετα πλανήτες που βρίσκονται πιο κοντά στο μητρικό τους άστρο και μέχρι σήμερα πιστεύαμε ότι μπορεί να διαθέτουν ζωή είναι πιθανότατα «αφιλόξενοι». Μάλιστα σύμφωνα με τη νέα οριοθέτηση η Γη βρίσκεται στην άκρη της κατοικήσιμης ζώνης του ηλιακού μας συστήματος, δηλαδή παραλίγο να μην... υπήρχαμε. Την έρευνα πραγματοποίησαν ερευνητές του τμήματος Γεωεπιστημών του Πολιτειακού Πανεπιστημίου Penn και δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal».

«Βλέποντας» τη μουσική, Sound made visible

Πώς θα ήταν η μουσική αν μπορούσαμε να τη δούμε; Η απορία αυτή λύθηκε – και μάλιστα με φαντασμαγορικό τρόπο – χάρη σε ένα νέο επιστημονικό «εργαλείο» που απεικονίζει τα κύματα των ήχων στην επιφάνεια του νερού.

The beauty of the human voice made visible with cymatic imaging. Here, a range of vowel sounds reveal their extraordinary geometric beauty with the CymaScope.

Κάθε νότα – ακόμη και κάθε ανθρώπινος φθόγγος – φαίνεται να έχει το δικό της, μοναδικό αποτύπωμα, μια ξεχωριστή «υπογραφή». Το εντυπωσιακό είναι δε ότι σε πρόσφατα πειράματα φάνηκε ότι τα δελφίνια είναι σε θέση να αναγνωρίζουν λέξεις με βάση αυτές τις «υπογραφές», χρησιμοποιώντας τες κατά κάποιον τρόπο σαν ένα «αλφάβητο» άγνωστο – τουλάχιστον προς το παρόν – στους ανθρώπους.

Νότες και κύματα

This is the first star sound EVER made visible, quite a milestone in the history of the world! Star HR 3831A, discovered by Professor Don Kurtz, of the University of Central Lancashire Centre for Astrophysics, UK. This is a rapidly oscillating star, known as an roAp* star. It has an interesting acoustic signature that manifests beautifully on the CymaScope and features distinctive geometry that could provide a useful analog for future students of asteroseismology and for outreach projects. 

Το CymaScope (σε ελεύθερη μετάφραση «κυματοσκόπιο») καταγράφει τις δονήσεις που παράγει κάθε μεμονωμένος ήχος στην επιφάνεια απεσταγμένου νερού. Όπως δείχνουν οι εικόνες, εξ αιτίας της υψηλής τάσης της υδάτινης επιφάνειας, οι δονήσεις που προκαλούν οι αρμονικές ενός ήχου αφήνουν ένα απολύτως ορατό «σημάδι». Ο κάθε ήχος φαίνεται να έχει ένα ξεχωριστό αποτύπωμα που τον χαρακτηρίζει και – όπως οι νιφάδες του χιονιού –αποδεικνύεται ότι κανένας δεν είναι πανομοιότυπος με τον άλλο.

An extract from Pink Floyd's Welcome to the Machine seen on a CymaScope. Cymatics (from Greek: κῦμα "wave") is the study of visible sound and vibration, a subset of modal phenomena. Typically the surface of a plate, diaphragm, or membrane is vibrated, and regions of maximum and minimum displacement are made visible in a thin coating of particles, paste, or liquid. Different patterns emerge in the exitatory medium depending on the geometry of the plate and the driving frequency.

Πρόσφατα το Cymascope χρησιμοποιήθηκε για να οπτικοποιήσει για πρώτη φορά τις νότες ενός πιάνου, κατόπιν παραγγελίας του νεοζηλανδού καλλιτέχνη Σάνον Νόβακ. Έχει επίσης καταγράψει σε εικόνες τον ήχο φωνηέντων που απαγγέλλει η ανθρώπινη φωνή αλλά και μουσικά κομμάτια, όπως το «κλασικό» πλέον «Welcome to the machine» των Pink Floyd που μπορείτε να δείτε στο βίντεο.

Οι έρευνες για τη δημιουργία του CymaScope ξεκίνησαν το 2002. Αρχικά οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μια μεμβράνη από PVC και στη συνέχεια μια μεμβράνη από latex, το νερό όμως αποδείχθηκε τελικά το ιδανικό μέσο οπτικοποίησης. Το αποτέλεσμα ήταν εικόνες αντάξιες ενός φαντασμαγορικού καλειδοσκοπίου, οι οποίες αποδεικνύουν ότι εκτός από ακουστικό, ο ήχος μπορεί επίσης να προσφέρει πλούσιο οπτικό θέαμα.

STEVEN HALPERN Cymatic Imagery of Sacred Chant recorded Inside the Great Pyramid.

«Αν τα μάτια μας μπορούσαν να δουν τη μουσική δεν θα βλέπαμε κύματα, όπως πιστεύουν πολλοί, αλλά όμορφες ολογραφικές φυσαλίδες με λαμπυριστά σχέδια σαν από καλειδοσκόπιο στην επιφάνειά τους. Το CymaScope μας επιτρέπει να δούμε αυτή την ως τώρα κρυμμένη ομορφιά» γράφουν στην επίσημη ιστοσελίδα του νέου εργαλείου οι δημιουργοί του, Τζον Στιούαρτ Ριντ και Ερικ Λάνσον.

Μιλώντας με τα δελφίνια

Εκτός από τη μουσική το CymaScope έχει αρχίσει να χρησιμοποιείται σε ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών για επιστημονικές έρευνες, από τη Σεισμογραφία ως τη Βιολογία. Μια από τις πιο πρόσφατες επιτυχίες του ήταν η συμβολή του σε μια μελέτη που υποδηλώνει ότι τα δελφίνια έχουν μια δική τους γλώσσα με την οποία επικοινωνούν μεταξύ τους.

Το σόναρ των δελφινιών χρησιμεύει σαν ένα είδος συμπληρωματικού ματιού – τα κητώδη μπορούν να «δουν» μέσω αυτού σαν σε υπερηχογράφημα και επίσης μπορούν να μεταδώσουν το ένα στο άλλο μια ηχητική εικόνα – όπως π.χ. ενός ενδεχόμενου θηρευτή. Ο Τζακ Κάσεβιτς, ερευνητής με έδρα το Μαϊάμι, σκέφτηκε να χρησιμοποιήσει το CymaScope για να αποκρυπτογραφήσει τους ήχους που παράγουν τα δελφίνια.

Ο ερευνητής κατέγραψε τους ήχους που παρήγαγε ένα δελφίνι  όταν «έβλεπε» διάφορα αντικείμενα – π.χ. έναν κύβο από πλαστικό, μια φουσκωτή πάπια ή μια γλάστρα. Ύστερα μετέτρεψε τους ήχους αυτούς σε εικόνες και τις πρόβαλε ξανά στο δελφίνι χωρίς ηχητική συνοδεία. Όπως είδε, το έξυπνο θηλαστικό μπόρεσε βλέποντάς τες  να αναγνωρίσει τα αντικείμενα που αντιστοιχούσαν σε αυτές με ακρίβεια 86%.

Ακόμη πιο εντυπωσιακό, ο κ. Κάσεβιτς πρόβαλε στη συνέχεια τις ίδιες εικόνες σε ένα άλλο δελφίνι, το οποίο δεν είχε καμία σχέση με το πείραμα: και αυτό αναγνώρισε τα αντικείμενα με την ίδια ακρίβεια, υποδηλώνοντας ότι οι ήχοι λειτουργούν σαν λέξεις σε μια γλώσσα που τα κητώδη χρησιμοποιούν για να επικοινωνούν μεταξύ τους. Το μεγαλόπνοο σχέδιο του ερευνητή, υπό τον τίτλο SpeakDolphin, είναι να αποκρυπτογραφήσει αυτή τη γλώσσα και να χρησιμοποιήσει τις εικόνες για να ανοίξει έστω και μια στοιχειώδη συνομιλία μαζί τους.

Ο «μοναχικός» Μαξ Μπέκμαν. Max Beckmann: A solitary pioneer

Οι Αργοναύτες, The Argonauts, 1949-50. Oil on canvas. Left and right panel: 184,1 x 85,1 cm, central panel: 205,8 x 122 cm.

Τα τρίπτυχα που επανέρχονται στα χρόνια της εξορίας του, ιδίως οι «Αργοναύτες» που ολοκληρώθηκαν την ημέρα του θανάτου του, επιβεβαιώνουν την πίστη του γερμανού ζωγράφου και χαράκτη στο αδάμαστο ανθρώπινο πνεύμα.

Η ιδέα των Αργοναυτών στηρίζεται στην παλιά τεχνική των τριπτύχων, με τα οποία κοσμούσαν οι ζωγράφοι του Μεσαίωνα το Ιερό Βήμα των εκκλησιών. Στο αριστερό μέρος ο άνδρας με τη γενειάδα συμβολίζει τον καλλιτέχνη που βλέπει στο πρόσωπο του καθισμένου μοντέλου με το σπαθί τη Μήδεια. Οι νέες κοπέλες-μουσικοί του δεξιού μέρους του τριπτύχου παίρνουν τη θέση του χορού στην αρχαία τραγωδία. Στο κέντρο της σύνθεσης εμφανίζονται ο Ορφέας και ο Ιάσων, ενώ μπροστά τους αναδύεται από τα κύματα ο θαλάσσιος θεός Γλαύκος, που θα προφητέψει τα σχετικά με την περιπέτεια που θα ζήσουν οι δύο νέοι στο ταξίδι τους με την Αργώ στην Κολχίδα, σε αναζήτηση του Χρυσόμαλλου Δέρατος.

Σημειολογικά πρέπει να προσέξουμε τη σκάλα και τον παπαγάλο, που συμβολίζουν την Αργώ και το ταξίδι των δύο νέων, αλλά και τον σκοτεινό ήλιο με τους δύο φλεγόμενους πλανήτες δίπλα του, οι οποίοι προοιωνίζονται τα τραγικά επακόλουθα του πετυχημένου ταξιδιού: το γάμο του Ιάσωνα με τη Μήδεια και το φόνο των παιδιών τους από την απατημένη σύζυγο.

Self-Portrait with Horn, 1938, Oil on canvas, Collection Dr. and Mrs. Stephan Lackner, Santa Barbara, California.

Ο Μαξ Μπέκμαν πολύ συχνά χαρακτηρίζεται ως ο «μοναχικός» της γερμανικής ζωγραφικής διότι τα έργα του δεν μπορούν να καταταχθούν σε κανένα από τα ρεύματα της εποχής που τα δημιούργησε, παρότι ο ίδιος συμπορεύθηκε με την άνθηση του γερμανικού εξπρεσιονισμού. Όντας από τους σημαντικότερους δημιουργούς του αιώνα που πέρασε, έχει παρουσιάσει ευρύ και πρωτότυπο έργο στη ζωγραφική αλλά και στη χαρακτική, όπου μεγαλούργησαν και οι περισσότεροι συγκαιρινοί του Γερμανοί καλλιτέχνες, τυπικά εξπρεσιονιστές και μη.

Max Beckmann, Brooklyn Museum Art School, New York, 1950. Photo: Paul Weller.

Ο Μαξ Μπέκμαν (Λειψία 1884 - Νέα Υόρκη 1950) σπούδασε από το 1900 ως το 1903 στην Ακαδημία της Βαϊμάρης. Το 1904 εγκαθίσταται στο Βερολίνο και αρχίζει να επηρεάζεται από τον ιμπρεσιονιστή Λόβις Κόριντ. Δύο χρόνια αργότερα προσχωρεί στην «Sezessιon (κίνημα ρήξης με την τέχνη των Ακαδημιών) του Βερολίνου». Τον ίδιο χρόνο συναντά τον Έντβαρντ Μουνκ και η γνωριμία τους επηρεάζει σημαντικά το έργο του.

Falling Man, 1950, Oil on canvas, 141 x 88,8 cm, Washington, National Gallery.

Το 1915 όντας εθελοντής στον Α’ παγκόσμιο πόλεμο, και με τα βιώματα του μετώπου στο πετσί του καταρρέει σωματικά και ψυχολογικά: «ένιωθα προσωπικά το κάθε βλήμα κι έβλεπα τα πιο άγρια οράματα».

Η Νύχτα, The Night, 1919, Nordheim Westfalen Kunstsammlung.

Το αποτέλεσμα ήταν διπλό. Αφενός απολύθηκε από το στρατό, κι αφετέρου μας έδωσε ένα αριστούργημα της τέχνης του, τη Νύχτα. Ο πίνακας κατοπτρίζει μια ταραγμένη μεταπολεμική κατάσταση όπου τρεις κακοποιοί εισβάλλουν βράδυ σε ένα σπίτι καταστρέφοντας το δείπνο τους, βιάζουν την ημίγυμνη μητέρα, βασανίζουν φρικτά τον πατέρα, ετοιμάζονται να πετάξουν το κοριτσάκι από το σπασμένο παράθυρο. Ο Μπέκμαν δίνει μια αλληγορία χωρίς προηγούμενο: τα θύματα παραδίδονται μεν στην ωμή βία, ωστόσο κι οι κακοποιοί δεν είναι κύριοι του εαυτού τους, δεν τους χρεώνει βούληση κακίας, αποδίδονται σπρωγμένοι από μια ξένη δύναμη που τους κυρίευσε.

Christ and the Woman Taken in Adultery, 1917

Ο Μπέκμαν δείχνει ανοχή στην παθητικότητα των μαζών, στρέφει την οργή του κατά του Θεού, όχι απαραίτητα του Θεού της χριστιανικής πίστης, διότι μας έπλασε έτσι που να μην μπορούμε να αγαπήσουμε. Του ήταν αδύνατο να συμβιβάσει το κακό με την ιδέα ενός αγαθού θεού που αγαπά, νιώθει πως όλοι οι άνθρωποι, επιτιθέμενοι και προσβληθέντες είναι άξιοι συμπάθειας. Το αναμμένο κερί δίνει ένα σύμβολο ζωής κι ελπίδας, οι διαγώνιοι άξονες επαναφέρουν τον Εξπρεσιονισμό ως μέσο έκφρασης. Η Νύχτα, με το στενό χώρο, το συνωστισμό των μορφών, το σώμα του πατέρα να παραπέμπει σε Αποκαθήλωση,  είναι η επιτομή του μεταφυσικού πεσιμισμού.

Odysseus and Calypso.

Resting Woman with Carnations, 1940-42, Sprengel Museum, Hanover.

Woman with Mandolin in Yellow and Red, 1950, Oil on canvas, 91,9 x 140,2 cm, Bayerische Staatsgemäldesammlungen, Pinakothek der Moderne, München.

Kreuzabnahme, 1917, Ol auf Leinwand, 151 x 129 cm, Museum of Modern Art, New York.

Μεγάλη σκηνή του θανάτου, Great Scene of Death, 1906, Staatsgalerie Moderner Kunst.

Birds' Hell.

The Beginning, 1946-49, Oil on canvas, central panel: 175 x 150 cm; left and right panel: 165 x 85 cm, Metropolitan Museum of Art, New York.

Carnival (Triptych), 1942-43, University of Iowa Museum of Art, Iowa City.

Μετά την τραυματική του εμπειρία στον πόλεμο, το ζωγραφικό του ύφος θα αλλάξει δραματικά. Επιλέγοντας θρησκευτικά, μυθολογικά και θεατρικά θέματα ασκεί έντονη κριτική στην κοινωνία της εποχής του. Το 1932 οι ναζιστές χαρακτηρίζουν την τέχνη του «εκφυλισμένη» και τον αναγκάζουν να παραιτηθεί από τη Σχολή Καλών Τεχνών της Φραγκφούρτης, ενώ παράλληλα απομακρύνονται τα έργα του από τα μουσεία. Μέχρι το 1937 κατάσχονται συνολικά πάνω από 500 πίνακές του. Πέντε χρόνια αργότερα αναγκάζεται να καταφύγει στο Άμστερνταμ και δέκα χρόνια μετά να μεταναστεύσει στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Birth, 1937, Private Collection.

Death, 1938, Staatliche Museen, Nationalgalerie, Berlin.

Η «Γέννηση», έργο του 1937, η πλέον φωτεινή στιγμή στη ζωή του ανθρώπου, είναι κατάφορτη από σκοτεινά χρώματα, και γειτνιάζει με τον «Θάνατο» (1938): εκεί όπου το νεκρό σώμα έχει ήδη πάρει τα χαρακτηριστικά του σκελετού, ενώ άγγελοι και «μαυροντυμένοι, φίλοι ωχροί», εν χορδαίς και οργάνοις, (σαν) κρεμασμένοι από το ταβάνι παρίστανται μάρτυρες-θεατές της τελικής εκπνοής, σε έναν μακάβριο χορό που ανατρέπει τους νόμους της βαρύτητας.

Αναχώρηση, Departure, 1932/1933-1935, Oil on canvas, central panel: 215,3 x 115,2 cm, left and right panel: 215,3 x 99,7 cm, Museum of Modern Art, New York.

Ένας καλλιτέχνης νομάδας, ταξίδεψε πολύ κι αγάπησε τις γωνιές του κόσμου και τις ιδέες τους. Αρχίζει μέσα από τρίπτυχα να δίνει τη διάσταση του αναπόφευκτου, πως η καταστροφή θα πρέπει να αναμένεται ως καθαρτήρια λύτρωση στο τέλος, κατά τα μυθολογικά πρότυπα πολλών πολιτισμών. Η Αναχώρηση μας δίνει σαφή αυτή τη θέση, όταν στη μέση βλέπουμε την εικόνα ενός Κατακλυσμού, και ο Visnu της ινδικής παράδοσης με μορφή ψαριού -μοτίβο κλειδί- προειδοποιεί για τις επερχόμενες καταστροφές. Επιστρέφει στα μεσαιωνικά τρίπτυχα και μας παρασύρει στην αναγνώριση των ψευδαισθήσεων της ζωής, να αφήσουμε το πνεύμα ελεύθερο να βασιλέψει, η ύπαρξη να ξαναβρεί τη θέση της στις τρεις διαστάσεις του χρόνου. Υποκαθιστά το θρησκευτικό θέμα με το κοσμικό, μεγενθύνει τα πρόσωπα, πλάθει αλληγορίες, αρνείται τη χαρά. Προσωπογραφήθηκε αρκετά, με αυτοκριτική και κυρίως με μελαγχολία, έφθασε ίσως σε έναν μεταφυσικό ρεαλισμό.

Self-Portrait in Black, 1944, Pinakothek der Moderne.

Επέμενε πως η μεταφυσική έπρεπε να νικά την αντικειμενικότητα. Δεν τραγουδά την άνοδο αλλά την πτώση του ανθρώπου. Ένας αγνός ιδεαλιστής δίχως αυταπάτες που θεωρούσε δική μας δουλειά να βάλουμε τάξη στο θαυμαστό χάος της φύσης. Έβλεπε τον εαυτό του μέσα στον κοινωνικό περίγυρο, δεν επέτρεπε δικαιολογίες, ένιωθε την ατομική ευθύνη δίχως κανένα εφησυχασμό.

Πηγή: 254. Max Beckmann, υπαρξιακός αναζητητής (78) | Χαρτογράφος 

Η... Αρχόντισσα των Δαχτυλιδιών. Cool, New Views of Andromeda Galaxy

Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια φωτογραφία της Ανδρομέδας με τα πανέμορφα κοσμικά δακτυλίδια της. The ring-like swirls of dust filling the Andromeda galaxy stand out colorfully in this new image from the Herschel Space Observatory, a European Space Agency mission with important NASA participation. Image credit: ESA/NASA/JPL-Caltech/NHSC

Μπορεί ο Κρόνος να είναι ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών για τους πλανήτες όμως, όπως φαίνεται και στην εντυπωσιακή φωτογραφία που κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Herschel, η Ανδρομέδα μπορεί να λογίζει τον... εαυτό της ως τον γαλαξιακό Άρχοντα των Δαχτυλιδιών. Στην εικόνα πολύχρωμες δίνες κοσμικής σκόνης σε σχηματισμούς δακτυλίων περιστρέφονται στην Ανδρομέδα.

In this new view of the Andromeda galaxy from the Herschel space observatory, cool lanes of forming stars are revealed in the finest detail yet. Herschel is a European Space Agency mission with important NASA participation. Image credit: ESA/Herschel/PACS & SPIRE Consortium, O. Krause, HSC, H. Linz

Το τηλεσκόπιο κατέγραψε με το φωτομετρικό του όργανο SPIRE εικόνες του γαλαξία στο υπέρυθρο του φάσματος. Με αυτόν τον τρόπο οι επιστήμονες κατάφεραν να εντοπίσουν την κοσμική σκόνη που βρίσκεται σε περιοχές όπου η θερμοκρασία κινείται λίγο πάνω από το απόλυτο μηδέν (-273.15 βαθμούς Κελσίου). Οι εικόνες του Herschel αποκαλύπτουν επίσης συγκεντρώσεις σκόνης ανάμεσα στους ομόκεντρους δακτυλίους. Αυτές οι παρατηρήσεις αναμένεται να αποκαλύψουν νέα στοιχεία για την συμπεριφορά της κοσμικής σκόνης.