Ο δεινόσαυρος με τα μεγαλύτερα χέρια. With extra-long arms, Deinocheirus mirificus was one weird dinosaur

Τεράστια χέρια, μεγάλη καμπούρα και μεγαλύτερη κοιλιά είχε ο παράξενος Δεινόχειρας. An artist's illustration shows Deinocheirus mirificus, a strange dinosaur with long arms, a bony sail and a duck-like bill. Recently discovered fossils have allowed researchers to reconstruct what this mysterious species looked like. Credit: Michael Skrepnick

Πριν από 50 χρόνια στην έρημο Γκόμπι της Μογγολίας εντοπίστηκαν τα μπροστινά άκρα ενός άγνωστου είδους δεινοσαύρου. Με μήκος 2,4 μέτρα ήταν τα μεγαλύτερα μπροστινά άκρα που είχαν ποτέ εντοπιστεί σε δεινόσαυρο αλλά γενικότερα και σε οποιοδήποτε δίποδο ζώο στον πλανήτη. Η απουσία άλλων ευρημάτων δεν επέτρεπε στους επιστήμονες να πουν περισσότερα πράγματα για αυτόν τον δεινόσαυρο. Εντοπίστηκαν όμως δύο καλοδιατηρημένοι σκελετοί αυτού του μυστηριώδους όσο και εντυπωσιακού όπως αποδεικνύεται είδους δίνοντας τέλος σε αυτό το παλαιοντολογικό μυστήριο.

Γιγάντιος

Ένας από τους μεγαλύτερους και πιο παράξενους ανατομικά δεινοσαύρους ήταν ο Δεινόχειρας. Deinocheirus mirificus, or ‘unusual horrible hand’, had long, clawed forearms, a sail on its back and a duck-like bill. A reconstruction of the dinosaur Deinocheirus mirificus. Photograph: Yuong-Nam Lee/KIGAM

Επρόκειτο για έναν δεινόσαυρο μεγάλο σχεδόν όσο ο Τυραννόσαυρος, που έφθανε τα 11 μέτρα μήκος και ζύγιζε 6,4 τόνους. Ανήκε στην ομάδα των «ορνιθομιμόσαυρων» (μέλος της ευρύτερης οικογένειας των θηρόποδων δεινόσαυρων), που ονομάστηκαν έτσι, επειδή έμοιαζαν με σαύρες που μιμούνταν τα πουλιά. Ήταν δίποδος όπως οι στρουθοκάμηλοι και χρησιμοποιούσε τα δύο τρομερά μπροστινά χέρια του για να κυνηγά την τροφή του.

Paleontologist Altangerel Perle, with the Museum of Natural History in Ulan Bator, Mongolia, stands between the forearms of Deinocheirus. Credit: Louie Psihoyos/Corbis

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον παλαιοντολόγο Γιανγκ Ναμ Λι του Ινστιτούτου Γεωεπιστημών της Ν. Κορέας,  ανακάλυψαν, επίσης στην έρημο Γκόμπι, δύο σχεδόν πλήρεις σκελετούς του δεινόσαυρου, τον οποίο ονόμασαν «Δεινόχειρα» (Deinocheirus mirificus) λόγω των δεινών (τρομερών) χεριών του. Η αρχική ανακάλυψη των απολιθωμένων χεριών είχε γίνει το 1965 από μια πολωνομογγολική επιστημονική αποστολή.

Taking a stroll with Deinocheirus mirificus. Credit: Yuong-Nam Lee/Korea Institute of Geoscience and Mineral Resources

Το σώμα του παμφάγου δεινόσαυρου, ο οποίος τρεφόταν με φυτά, ψάρια και μικρά ζώα σε υγρότοπους, ήταν πολύ παράξενο, καθώς θύμιζε γιγάντια στρουθοκάμηλο με καμπούρα, ενώ είχε ένα επίμηκες κεφάλι με μήκος πάνω από ένα μέτρο και ράμφος σαν της πάπιας, καθώς και μια τεράστια κοιλιά. «Ήταν ένας από τους πιο περίεργους δεινόσαυρους, παράξενος πέρα από κάθε φαντασία», δήλωσε ο Γιανγκ Ναμ Λι και εκτίμησε ότι το ζώο πρέπει να περπατούσε πολύ αργά. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

«Πετάξτε» πάνω από τα χάιλαντς του Άρη. Fly through the 'chaos canyon' on Mars

Εντυπωσιακό 3D animation επιτρέπει στον θεατή να ταξιδέψει στην «περιοχή χάος» του Κόκκινου Πλανήτη. The area has isolated mountains up to 2000 metres high scattered through it. Seen from orbit, they form a bizarre, chaotic pattern.

Οι επιστήμονες την έχουν ονομάσει «περιοχή χάος». Πρόκειται για τα χάιλαντς του Άρη, μια περιοχή κοντά στον Ισημερινό του Κόκκινου Πλανήτη στην οποία βρίσκονται δεκάδες (μπορεί και εκατοντάδες) λόφοι και όρη τα μεγαλύτερα εκ των οποίων έχουν ύψος δύο χιλιάδες μέτρα.

Hydraotes Chaos, a large basin, approximately the size of the German state of Baden-Württemberg, lies in the Martian highlands, near the equator.

Η περιοχή του χάους έχει μέγεθος περίπου 36 χιλιάδων τετραγωνικών χλμ.

Among the most interesting landforms on Mars are features referred to as ‘chaotic terrain’. Dozens or even hundreds of isolated mountains up to 2000 m high are scattered in these extensive regions. Seen from orbit, they form a bizarre, chaotic pattern. Such terrains are found over a large area to both the west and east of Valles Marineris, the largest canyon in the Solar System. Hydraotes Chaos, showcased in this video, is a typical example of this type of landscape. Credits: ESA/DLR/FU Berlin

Με δεδομένα από τον ευρωπαϊκό δορυφόρο Mars Express που εξερευνά τον Άρη ειδικοί του Γερμανικού Κέντρου Αεροδιαστήματος δημιούργησαν ένα 3D βίντεο που επιτρέπει στον θεατή να «πετάξει» πάνω από τα αρειανά χάιλαντς.

Εντόπισαν το «πρώτο σεξ» ανάμεσα σε Νεάντερταλ και σύγχρονο άνθρωπο. Ancient human bone helps date our first sex with Neanderthal

Οι πρώτες επιμειξίες μεταξύ των δύο ειδών έγιναν πριν από 50.000 έως 60.000 χρόνια σύμφωνα με νέα γενετική ανάλυση. Oldest genome sequence of a modern human suggests Homo sapiens first bred with Neanderthals 50,000-60,000 years ago. Credit: Michael Hofreiter and Kurt Fiusterweier/MPG EVA

Ποιός έκανε σεξ με ποιόν και πότε, είναι ένα βασικό ερώτημα για τους ανθρωπολόγους και άλλους επιστήμονες. Η ανάλυση του αρχαιότερου έως σήμερα ολοκληρωμένου DNA σύγχρονου ανθρώπου, ο οποίος ζούσε πριν από περίπου 45.000 χρόνια, οδήγησε τους επιστήμονες στην εκτίμηση ότι οι πρώτες επιμειξίες μεταξύ των προγόνων μας (Homo sapiens) και των Νεάντερταλ έγιναν πριν από 50.000 έως 60.000 χρόνια.

Ust'-Ishim man's thigh bone. PHOTOGRAPH BY BENCE VIOLA, MPI EVA

H ανάλυση βασίστηκε σε μηριαίο οστό που ανακαλύφθηκε το 2008 στην περιοχή Ουστ Ισίμ της δυτικής Σιβηρίας κοντά στον ποταμό Ιρτίς και προερχόταν από έναν άνδρα κυνηγό-συλλέκτη.

Η μετανάστευση

Neanderthal DNA specialist Svante Pääbo examines the anatomically modern human femur, found near Ust’-Ishim in western Siberia. Photograph: Bence Viola/MPI EVA

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον κορυφαίο στον κόσμο παλαιογενετιστή καθηγητή Σβάντε Πάαμπο του γερμανικού Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ της Λειψίας, ανέφεραν επίσης ότι η νέα ανάλυση του γονιδιώματος υποστηρίζει τη θεωρία πως οι πρόγονοί μας μετανάστευσαν στην Αφρική πριν από περίπου 60.000 χρόνια (όπου είχαν ζήσει επί 100.000 έως 150.000 χρόνια) και στη συνέχεια εξαπλώθηκαν στην Ευρώπη και την Ασία. Φαίνεται έτσι ότι δεν ισχύουν προηγούμενες εκτιμήσεις που υποδεικνύουν έξοδο από την Αφρική πριν από τουλάχιστον 100.000 χρόνια.

Ήδη, από το 2010, οι πρωτοποριακές γενετικές μελέτες του σουηδικής καταγωγής δρος Σβάντε Πάαμπο έχουν δείξει ότι όλοι οι σύγχρονοι άνθρωποι -εκτός από τους κατοίκους της υποσαχάριας Αφρικής- έχουν στο γενετικό υλικό τους και DNA από τους Νεάντερταλ, λόγω των επιμειξιών που προηγήθηκαν. Το ποσοστό αυτό κυμαίνεται γύρω στο 2% του συνολικού γονιδιώματος και είναι κάπως μεγαλύτερο στους ασιάτες από ό,τι στους ευρωπαίους.

Η πρώτη… φορά

The oldest bone from a modern human was found in western Siberia, near the area pictured above. PHOTOGRAPH BY PETER BLAKELY, REDUX

Τώρα, οι επιστήμονες έγιναν πιο συγκεκριμένοι για το πότε περίπου τα «ξαδέρφια» (Homo sapiens και Νεάντερταλ) έκαναν σεξ για πρώτη φορά. Οι έως τώρα εκτιμήσεις ήταν ότι αυτό συνέβη κάποια στιγμή πριν από 37.000 έως 86.000 χρόνια και η νέα έρευνα δείχνει ότι πιο πιθανό είναι να έγινε πριν από 50.000 έως 60.000 χρόνια.

Ο Σβάντε Πάαμπο ήταν ο πρώτος επιστήμονας που αποκωδικοποίησε πλήρως το γονιδίωμα των Νεάντερταλ οι οποίοι εξαφανίστηκαν πριν από περίπου 40.000 χρόνια. Η νέα ανάλυση παρέχει μια καλή εκτίμηση για τον ρυθμό με τον οποίο μεταλλάσσεται διαχρονικά το ανθρώπινο DNA. Διαπιστώθηκε ότι αυτός ο ρυθμός είναι πιο αργός από ό,τι είχε εκτιμηθεί έως τώρα με βάση την μελέτη των απολιθωμάτων.

Αν αυτός ο νέος υπολογισμός είναι σωστός, τότε ο διαχωρισμός των πρώτων ανθρώπων από τους πιθήκους έλαβε χώρα πριν από 10 έως 11 εκατ. χρόνια και όχι πριν από 5 έως 6 εκατ., που είναι η κυρίαρχη σήμερα θεωρία. Επειδή, όμως, μπορεί ο ρυθμός των γενετικών μεταλλάξεων να μεταβάλλεται διαχρονικά και να μην μένει σταθερός, το ζήτημα παραμένει ανοιχτό, έως ότου γίνουν νέες έρευνες.

Πριν τη νέα ανάλυση, το αρχαιότερο σύγχρονο ανθρώπινο DNA που είχε «διαβαστεί», προερχόταν από ένα αγόρι, το οποίο ζούσε πριν από 24.000 χρόνια, επίσης στη Σιβηρία. Οι επιστήμονες αναρωτιούνται ποιές άλλες εκπλήξεις μπορεί να τους επιφυλάσσει η παγωμένη και αχανής αυτή περιοχή της Ρωσίας, αν αρχίσουν να την ψάχνουν συστηματικά - πράγμα όχι εύκολο. Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

Το μενού των μονομάχων είχε σιτηρά και... στάχτη. Roman Gladiators ate a mostly vegetarian diet and drank a tonic of ashes after training

Pollice Verso ("With a Turned Thumb"), an 1872 painting by Jean-Léon Gérôme. Απρόσμενες διατροφικές συνήθειες είχαν όπως φαίνεται οι μονομάχοι. Roman gladiators ate a mostly vegetarian diet and drank ashes after training as a tonic. These are the findings of anthropological investigations carried out on bones of warriors found during excavations in the ancient city of Ephesos.

Οι περίφημοι μονομάχοι της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ήταν χορτοφάγοι και έπιναν ένα ρόφημα με στάχτη μετά την προπόνηση, αποκαλύπτουν αναλύσεις σε οστά που βρέθηκαν στην αρχαία Έφεσο.

H ανάλυση

Το νεκροταφείο των μονομάχων τη Εφέσου αποκαλύφθηκε το 1993. Researchers from the MedUni Vienna examined bones from a 2nd century gladiator cemetery (pictured) in Turkey. Using spectroscopy, stable isotope ratios were investigated in the collagen of the bones, and results show that gladiators mostly ate a vegetarian diet and drank a 'tonic of ashes' as a form of sports drink. Credit: OEAI, Pietsch

Ερευνητές του Ιατρικού Πανεπιστημίου της Βιέννης και του Πανεπιστημίου της Βέρνης εξέτασαν οστά από ένα νεκροταφείο μονομάχων που ανακαλύφθηκε το 1993 και χρονολογείται στον 2ο με 3ο αιώνα π.Χ. H Έφεσος, μια ελληνική πόλη στα τουρκικά παράλια, ήταν τότε η πρωτεύουσα της ασιατικής επαρχίας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, με πληθυσμό 200.000 κατοίκων.

Εφαρμόζοντας μεθόδους φασματοσκοπίας, μέτρησαν τις αναλογίες διαφόρων σταθερών ισοτόπων (άνθρακα, υδρογόνου και θείου) στο κολλαγόνο των οστών, και επιπλέον υπολόγισαν την αναλογία στρόντιου-ασβεστίου στα ανόργανα άλατα των οστών. Η ανάλυση έδειξε ότι η δίαιτα των μονομάχων ήταν χορτοφαγική και δεν διέφερε σε τίποτα από το διατροφολόγιο του «γενικού πληθυσμού». Τα γεύματά τους αποτελούνταν κυρίως από σιτηρά και σπάνια περιλάμβαναν κρέας.

Επιβεβαίωση

Historic sources and ancient texts report that gladiators had their own diet, comprising of beans and grains, and they have been referred to as ‘hordearii’, or ‘barley eaters’. Their diet also featured oatmeal and dried fruit, and it is believed that they may have been larger than modern-day athletes to protect their bodies. Part of the Zliten mosaic from Libya (Leptis Magna), about 2nd century CE. It shows (left to right) a thraex fighting a murmillo, a hoplomachus standing with another murmillo (who is signaling his defeat to the referee), and one of a matched pair.

Επιπλέον, η αναλογία στροντίου-ασβεστίου δείχνει να επιβεβαιώνει τις ιστορικές αναφορές για την κατανάλωση τέφρας. Τα οστά των μονομάχων διέφεραν σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό και περιείχαν περισσότερα ιχνοστοιχεία από κάποια πηγή ασβεστίου πλούσια σε στρόντιο.

In total, 53 individuals, including 22 gladiators, were analysed. This images shows a gladiator tombstone excavated in the Turkish cemetery. A further research project is looking at the migration of gladiators, who often came from different parts of the Roman Empire to Ephesos.

Αυτό σημαίνει ότι το ρόφημα στάχτης μάλλον υπήρχε και στην πραγματικότητα. «Υπάρχουν ενδείξεις ότι κατανάλωναν στάχτη από φυτικά υλικά για να ενισχύσουν τον οργανισμό έπειτα από σωματική καταπόνηση και να προάγουν την επούλωση των οστών» λέει ο Φαμπιάν Κανζ του Ιατρικού Πανεπιστημίου της Βιέννης, επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «PLoS ONE». Η ομάδα του σχεδιάζει τώρα περαιτέρω ισοτοπικές αναλύσεις για να διαπιστώσει αν οι μονομάχοι της Εφέσου ήταν ντόπιοι ή ξενόφερτοι.

«Περπατήστε χαρούμενα» για καλύτερη διάθεση. Change your walking style, change your mood

Gustave Caillebotte, La Place Saint-Augustin, 1878. Huile sur Toile, 54x65 cm, Collection Particulière. Ο τρόπος με τον οποίο βαδίζουμε αλλάζει όταν είμαστε λυπημένοι. Ισχύει όμως και το αντίστροφο. Our mood can affect how we walk -- slump-shouldered if we're sad, bouncing along if we're happy. Now researchers have shown it works the other way too -- making people imitate a happy or sad way of walking actually affects their mood.

Ο τρόπος με τον οποίο βαδίζουμε αλλάζει όταν είμαστε λυπημένοι, αφού οι ώμοι πέφτουν προς τα εμπρός και τα χέρια κινούνται λιγότερο. Φαίνεται όμως ότι ισχύει και το αντίστροφο: το χαρούμενο περπάτημα ίσως προσφέρει χαρούμενη διάθεση.

Τα ευρήματα

Gustave Caillebotte, Homme en blouse, dit Le Père Magloire sur le chemin de Saint-Clair à Etratat, 1884. Huile sur Toile, 65x54 cm, Collection Particulière. People prompted to walk in a depressed style remembered more negative words than those prompted to walk in a happy way.

«Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η διάθεσή μας, το πώς νιώθουμε, επηρεάζει το πώς περπατάμε. Θέλαμε όμως να ελέγξουμε το εάν ο τρόπος με τον οποίο κινούμαστε επηρεάζει το πώς νιώθουμε» αναφέρει ο Νικολάους Τρόγιε του Queen's University στον Καναδά, επικεφαλής της μελέτης.

Τα ευρήματα έρχονται να προστεθούν σε προηγούμενες έρευνες που έδειχναν ότι οι εκφράσεις του προσώπου όχι μόνο εκφράζουν το συναίσθημα, αλλά μπορούν επίσης να το επηρεάσουν. Σύμφωνα με τη θεωρία της «προσωπικής ανάδρασης», για την οποία υπάρχουν αρκετές ερευνητικές ενδείξεις, το χαμόγελο μπορεί να βελτιώσει τη διάθεσή μας ενώ οι εκφράσεις λύπης να την επιδεινώσουν.

Η νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry», διαπιστώνει ότι το ίδιο ισχύει για το περπάτημα. Οι ερευνητές ζήτησαν από 47 εθελοντές να κοιτάξουν μια λίστα με θετικές και αρνητικές λέξεις, όπως «όμορφος», «φοβισμένος» και «αγχωμένος», και στη συνέχεια να περπατήσουν με σταθερή ταχύτητα σε έναν κυλιόμενο περπάτημα.

Το σύστημα

Οι εθελοντές που βάδισαν με θλιμμένο τρόπο έτειναν να θυμούνται περισσότερα αρνητικά ερεθίσματα. Credit: © connel_design / Fotolia

Ένα σύστημα με 17 κάμερες παρακολουθούσε τη στάση του σώματος και το βάδισμα των εθελοντών, ενώ ένας δείκτης που εμφανιζόταν σε μια οθόνη γύριζε προς τα δεξιά ή προς τα αριστερά ανάλογα με το εάν ο τρόπος βάδισης ήταν καταθλιπτικός ή χαρούμενος. Οι εθελοντές δεν γνώριζαν τι ακριβώς μετρούσε ο δείκτης, κλήθηκαν όμως να κάνουν το δείκτη να γυρίσει είτε προς τα δεξιά είτε προς τα αριστερά αλλάζοντας το βηματισμό τους. «Έμαθαν πολύ γρήγορα να περπατούν όπως τους λέγαμε να περπατούν» λέει ο Τρόγιε.

Μετά το τέλος του περίπατου, οι εθελοντές του πειράματος κλήθηκαν να θυμηθούν τις θετικές και αρνητικές λέξεις που είχαν δει νωρίτερα. Όσοι είχαν περπατήσει με θλιμμένο τρόπο θυμούνταν περισσότερες αρνητικές λέξεις από ό,τι θετικές. Όπως εξηγεί η ερευνητική ομάδα, οι ασθενείς με κλινική κατάθλιψη είναι γνωστό ότι έχουν την τάση να θυμούνται τα αρνητικά γεγονότα πολύ περισσότερο από τα θετικά. Επομένως το γεγονός ότι όσοι είχαν περπατήσει με θλιμμένο τρόπο θυμούνταν περισσότερες αρνητικές λέξεις σημαίνει ότι ο θλιμμένος βηματισμός ουσιαστικά χαλάει τη διάθεση.

Είναι βέβαια απίθανο να μπορεί κανείς να ξεπεράσει την κατάθλιψη απλά βαδίζοντας «χαρούμενα», με το σώμα ευθυτενές, τους ώμους γυρισμένους προς τα πίσω και τα χέρια να κινούνται ελεύθερα. Οι ερευνητές πιστεύουν πάντως ότι η αλλαγή του τρόπου με τον οποίο βαδίζουμε είναι ένας εύκολος τρόπος να βελτιώσουμε τη διάθεσή μας. Όπως λέει ο Δρ Τρόγιε, «αν κανείς μπορεί να σπάσει τον φαύλο κύκλο [των δυσάρεστων αναμνήσεων που επιδεινώνουν τη διάθεση] θα μπορούσε να έχει ένα ισχυρό θεραπευτικό εργαλείο για τους καταθλιπτικούς ασθενείς».

Αστρικά γεννητούρια πίσω από τιρκουάζ «κουρτίνα». Hubble Sees Turquoise-Tinted Plumes in Large Magellanic Cloud

Η εντυπωσιακή νέα φωτογραφία του Hubble από το νεφέλωμα της Ταραντούλας. The brightly glowing plumes seen in this image are reminiscent of an underwater scene, with turquoise-tinted currents and nebulous strands reaching out into the surroundings. However, this is no ocean. This image actually shows part of the Large Magellanic Cloud (LMC), a small nearby galaxy that orbits our galaxy, the Milky Way, and appears as a blurred blob in our skies. Image Credit: ESA/Hubble & NASA: acknowledgement: Josh Barrington

Το νεφέλωμα της Ταραντούλας βρίσκεται στο Μεγάλο Μαγγελανικό Νέφος, έναν μικρό γειτονικό μας γαλαξία που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 170 χιλιάδων ετών φωτός από εμάς και θεωρείται γαλαξίας-δορυφόρος του δικού μας. Το νεφέλωμα της Ταραντούλας αποτελεί μόνιμο στόχο των αστρονόμων αφού πρόκειται για ένα τεράστιο εργοστάσιο παραγωγής άστρων. Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble έστειλε μια νέα εντυπωσιακή εικόνα του νεφελώματος. Το Hubble στόχευσε σε μια από τις εξωτερικές περιοχές του νεφελώματος στην οποία απεικονίζονται αέρια που η αλληλεπίδραση τους με το περιβάλλον στο οποίο βρίσκονται δημιούργησε ένα εντυπωσιακό πίνακα όπου τα άστρα κρύβονται πίσω από ένα τιρκουάζ κοσμικό πέπλο.

Το μεγαλύτερο αστρικό μαιευτήριο

This new Hubble image is the best-ever view of a cosmic creepy-crawly known as the Tarantula Nebula, a region full of star clusters, glowing gas, and dark dust. Astronomers are exploring and mapping this nebula as part of the Hubble Tarantula Treasury Project, in a bid to try to understand its starry anatomy. This region is an example of an HII region — a large cloud of partially ionised hydrogen within which new stars are being born. Visible to the left of centre is a sparkling star cluster known as R136. It was initially identified as a star, but astronomers puzzled over how one single monstrous star could ionise a giant HII region. However, astronomers later realised it was actually a cluster of stars: a super star cluster. Image credit: NASA, ESA, E. Sabbi (STScI)

Το νεφέλωμα της Ταραντούλας έχει διάμετρο περίπου χίλια έτη φωτός. Χρωστά το όνομά του στο γεγονός ότι οι  επιστήμονες που το βάφτισαν θεώρησαν ότι το σχήμα του και ειδικά οι πιο λαμπρές περιοχές του θυμίζουν (πολύ αμυδρά είναι η αλήθεια) τη γνωστή αράχνη.

Το νεφέλωμα που ονομάζεται επίσης 30 Δοράδος αποτελεί ένα γιγάντιο κοσμικό μαιευτήριο μέσα στο οποίο γεννιούνται κατά εκατομμύρια νέα άστρα. Είναι δε τόσο λαμπρό που οι ειδικοί λένε πως αν ήταν κοντά μας σε απόσταση ίση με αυτή του νεφελώματος του Ωρίωνα, θα κάλυπτε τον μισό ουρανό μας και το φως του θα μετέτρεπε τη νύχτα σε ημέρα. Το νεφέλωμα είναι σύμφωνα με τους επιστήμονες η πιο γόνιμη αλλά και λαμπρή περιοχή όχι μόνο στο Μεγάλο Μαγγελανικό Νέφος αλλά σε ολόκληρο το γαλαξιακό σμήνος στο οποίο ανήκει ο γαλαξίας μας. Δεν εντυπωσιάζει όμως μόνο ο αριθμός αλλά και το μέγεθος των άστρων που «γεννά» η συγκεκριμένη περιοχή. Είναι χαρακτηριστικό ότι ορισμένα από αυτά έχουν μάζα 100 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Τα γιγάντια άστρα παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον καθώς το μέγεθός τους οδηγεί γρήγορα ένα ποσοστό από αυτά στο θάνατο με εκρήξεις σουπερνόβα.

Βρέθηκε το κεφάλι της Σφίγγας στην Αμφίπολη. Missing Sphinx’s head discovered in Amphipolis

Βρέθηκε στον τρίτο θάλαμο - Σώζεται ακέραιο με ελάχιστη θραύση στη μύτη - Έχει ύψος 0,60 μ.- Το κεφάλι ταυτίζεται και αποδίδεται στον κορμό της ανατολικής Σφίγγας.

Συνεχίζονται οι ανασκαφικές εργασίες από την ΚΗ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, στον Τύμβο Καστά, Αμφίπολης. Το Σάββατο (18/10) και τη Δευτέρα (20/10) προχώρησε η ανασκαφή σε όλη την επιφάνεια στο εσωτερικό του τέταρτου χώρου (4,5Χ6μ.) και σε βάθος μέχρι 5,20 μ. από την κορυφή της θόλου.

Σήμερα, πραγματοποιήθηκε δοκιμαστική τομή (2Χ2μ.), στην είσοδο του τέταρτου χώρου, και σε βάθος 0,45μ. Μπροστά στην είσοδο, στον χώρο αυτό, αποκαλύφθηκαν δυο τμήματα, από το δυτικό θυρόφυλλο, τα οποία και συνανήκουν. Το πρώτο έχει διαστάσεις 0,89Χ1,49Χ0,15 και το δεύτερο 0,89Χ1,30Χ0,15.

Επίσης, αποκαλύφθηκε το βόρειο τμήμα του μαρμάρινου κατωφλίου, το οποίο έχει συνολικά μήκος 2,15μ. πλάτος 1,6μ. και πάχος 0,25μ. Φέρει κυρτές βαθύνσεις, για την ένθεση των μεταλλικών τροχιών που διευκολύνουν την κίνηση των μαρμάρινων θυροφύλλων. Όπως προκύπτει από την συγκεκριμένη τομή, εδώ υπήρχε δάπεδο από πωρόλιθους, που έφεραν λευκό επίχρισμα. Εκατέρωθεν του κατωφλίου εντοπίστηκαν, κατά χώραν, οι πωρόλιθοι του δαπέδου.

Στην ανατολική πλευρά της τομής το δάπεδο φαίνεται ότι έχει υποστεί καθίζηση, ενώ δυτικότερα το δάπεδο είναι κατεστραμμένο και οι λίθοι του πεσμένοι στο εσωτερικό της τομής.

Σε βάθος 0,15μ. από την επιφάνεια του κατωφλίου εντοπίστηκε και αποκαλύφθηκε το μαρμάρινο κεφάλι Σφίγγας. Είναι ακέραιο με ελάχιστη θραύση στη μύτη. Έχει ύψος 0,60 μ. Το κεφάλι ταυτίζεται και αποδίδεται στον κορμό της ανατολικής Σφίγγας, όπου ήταν ένθετο. Στρέφεται προς την είσοδο και φέρει πόλο.

Στο κάτω μέρος του λαιμού σώζεται ακέραιη η διατομή της έδρασης στο σημείο ένθεσης στον κορμό της. Έχει κυματιστούς βοστρύχους, που φέρουν ίχνη κόκκινου χρώματος, οι οποίοι πέφτουν στον αριστερό ώμο της, ενώ συγκρατούνται από λεπτή ταινία. Πρόκειται για γλυπτό εξαιρετικής τέχνης. Βρέθηκαν, επίσης, θραύσματα από τα φτερά των Σφιγγών.

The 3d virtual reconstruction was made by Ing.Nikolaos Alexandrou.

Τις επόμενες ημέρες έχει προγραμματιστεί η αφαίρεση πεσμένων πωρόλιθων από το εσωτερικό του τρίτου χώρου καθώς και των τμημάτων της θύρας τα οποία περιγράψαμε. Συγχρόνως, θα ενισχυθούν οι υποστυλώσεις προκειμένου να συνεχιστεί η ανασκαφική έρευνα στην υπόλοιπη έκταση του τρίτου χώρου.

Πηγή: Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού (Δελτίο Τύπου).