Xαβιάρι και εσπρέσο στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Astronauts take espresso machine and caviar to International Space Station

Απολαύσεις με «άρωμα» Γης, μεταφέρει το Soyuz. Astronauts on the station will finally enjoy a decent brew thanks to the machine designed by Lavazza and Argotec. Photo: Lavazza

Τρία νέα μέλη πληρώματος, ανάμεσά τους η πρώτη Ιταλίδα αστροναύτης, έφτασαν τη Δευτέρα στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS).

Today's voyage will mean major food upgrades for the astronauts aboard. Russian spacecraft carrying Italy’s first female astronaut also delivers espresso machine, apples and tomatoes.

Το Soyuz με το οποίο ταξίδεψαν μετέφερε και ένα άλλο πολύτιμο φορτίο: χαβιάρι, φρέσκα φρούτα, αλλά και την πρώτη μηχανή εσπρέσο σχεδιασμένη για το Διάστημα.

A Soyuz TMA-15M spacecraft carrying supplies for the international space station blasts off from the launch pad at the Baikonur cosmodrome Photograph: Shamil Zhumatov/Reuters

Το Soyuz εκτοξεύτηκε από το κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ του Καζακστάν στις 3 τα ξημερώματα τοπική ώρα, μεσάνυχτα ώρα Ελλάδας. Το ταξίδι διήρκεσε μόλις έξι ώρες, ακολουθώντας μια πιο σύντομη διαδρομή σε σχέση με παλαιότερες πτήσεις, οι οποίες διαρκούσαν πάνω από δύο μέρες.

Η αποστολή

H Σαμάνθα Κριστοφορέτι, σμηναγός της ιταλικής πολεμικής αεροπορίας, στις προετοιμασίες για την εκτόξευση. Samantha Cristoforetti taking part in a preflight training session (AFP).

Η 37χρονη Σαμάνθα Κριστοφορέτι, σμηναγός της ιταλικής πολεμικής αεροπορίας, έφτασε στο πολυεθνικό τροχιακό συγκρότημα μαζί με τον ρώσο Αντόν Σκαπλέροφ και τον αμερικανό Τέρι Βερτς.

The new team is to stay at the space station until May.

Θα μείνουν μέχρι τον Μάιο στον ISS, στον οποίο βρίσκονταν ήδη ένας αμερικανός και δύο ρώσοι.

Θα μπορέσουν να απολαύσουν «15 κουτιά με 30 γραμμάρια χαβιάρι το καθένα, καθώς και μήλα, πορτοκάλια, τομάτες και 140 δόσεις γάλακτος σε σκόνη και μαύρο τσάι χωρίς ζάχαρη» όπως είπε ρώσος αξιωματούχος στο πρακτορείο Itar-Tass.

H ειδικά σχεδιασμένη μηχανή espresso ώστε να αντιμετωπίζει τις συνθήκες έλλειψης βαρύτητας στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Pouch coffee that packs a punch. (Lavazza)

To πλήρωμα θα έχει επίσης στη διάθεσή του μια μηχανή εσπρέσο, βάρους 20 κιλών, που σχεδιάστηκε από την ιταλική εταιρεία καφέ Lavazza και την εταιρεία Argotec, η οποία ειδικεύεται στη διαστημική κουζίνα.

Πως λειτουργεί μια μηχανή εσπρέσο στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. No baristas needed. (Lavazza)

Έτσι οι αστροναύτες θα έχουν για πρώτη φορά την ευκαιρία να απολαύσουν αυθεντικό ιταλικό καφέ σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας.

Συνολικά 16 χώρες συνεργάζονται στο πρόγραμμα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, του οποίο το κόστος ξεπερνά τα 100 δισ. δολάρια.

After docking their Soyuz TMA-15M spacecraft to the Rassvet module of the International Space Station, Expedition 42/43 Soyuz Commander Anton Shkaplerov of the Russian Federal Space Agency (Roscosmos), NASA Flight Engineer Terry Virts and Flight Engineer Samantha Cristoforetti of the European Space Agency opened hatches and were greeted by station Commander Barry Wilmore of NASA and Flight Engineers Alexander Samokutyaev and Elena Serova of Roscosmos.

Μετά τον παροπλισμό των αμερικανικών διαστημικών λεωφορείων το 2011, τα ρωσικά Soyuz είναι τα μόνα που μπορούν να μεταφέρουν πληρώματα στο τροχιακό συγκρότημα. Η Ρωσία χρεώνει τη NASA 70 εκατομμύρια δολάρια για κάθε θέση.

Πρόσφατες ηφαιστειακές εκρήξεις επιβραδύνουν την κλιματική αλλαγή. Thanks, volcanoes! Earth cooler than expected due to recent eruptions

Η έκρηξη του ηφαιστείου Σάριτσεφ στη Ρωσία σε εικόνα που ελήφθη από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό στις 12 Ιουνίου 2009. Since 2000, minor volcanic eruptions (such as Russia’s Sarychev Peak, seen erupting in this image taken from the International Space Station on 12 June 2009) have slowed Earth’s warming as a result of carbon dioxide and other greenhouse gases. Credit: NASA

Το τελευταίο επιχείρημα των αρνητών της κλιματικής αλλαγής είναι η «παύση» της ανόδου της θερμοκρασίας από τις αρχές του αιώνα. Η επιβράδυνση μπορεί να εξηγηθεί, τουλάχιστον εν μέρει, από ηφαιστειακές εκρήξεις που σκίασαν την επιφάνεια του πλανήτη.

A lava pool bubbles over violently at Mount Etna in Sicily.

Διεθνής μελέτη που πρόκειται να δημοσιευτεί στην επιθεώρηση «Geophysical Research Letters» δείχνει ότι μικρές εκρήξεις ηφαιστείων το διάστημα 2000-2013 περιόρισαν την άνοδο της θερμοκρασίας κατά 0,05 έως 0,12 βαθμούς Κελσίου. Αυτό αντιστοιχεί στο ένα τέταρτο έως το μισό της ανόδου που εκτιμάται ότι θα προκαλούσαν τα αέρια του θερμοκηπίου σε αυτό το διάστημα.

The Eyjafjallajkull volcano, in Iceland, pictured erupting in 2010.

Οι μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις είναι γνωστό ότι ψύχουν τη Γη, καθώς εκτοξεύουν τεράστιες ποσότητες θείου και άλλων υλικών, τα οποία ανακλούν την ηλιακή ακτινοβολία πίσω στο Διάστημα.

Ωστόσο ο ρόλος των μικρότερων εκρήξεων δεν είχε διερευνηθεί σε βάθος, καθώς σε αυτή την περίπτωση τα αερολύματα των ηφαιστείων δεν φτάνουν μέχρι τη στρατόσφαιρα για να εξαπλωθούν σε όλο τον πλανήτη.

Επιπλέον, η μέτρηση των αερολυμάτων είναι δύσκολη σε ύψη μικρότερα από 15 χιλιόμετρα, καθώς τα σύννεφα που κινούνται μέχρι αυτό το ύψος επηρεάζει τις μετρήσεις από δορυφόρους. Ελλείψει δορυφορικών δεδομένων, η διεθνής ερευνητική ομάδα αξιοποίησε μετρήσεις από επίγεια όργανα.

Τα νέα επιστημονικά ευρήματα

Η ηφαιστειακή δραστηριότητα ενδεχομένως να «φρενάρει» την άνοδο της θερμοκρασίας, εκτιμούν οι επιστήμονες. The Sakurajima Volcano in Japan, pictured here, is a notoriously unpredictable volcano. New research shows that eruptions of this size may contribute more to the recent lull in global temperature increases than previously thought.

Η ανάλυση έδειξε ότι ένα σημαντικό μέρος των ηφαιστειακών αερολυμάτων ανεβαίνει στη στρατόσφαιρα αλλά σε ύψος κάτω από 15 χιλιόμετρα. Σε αυτά τα κατώτερα στρώματα της στρατόσφαιρας, τα αερολύματα αυξηθήκαν έπειτα από γνωστές ηφαιστειακές εκρήξεις και αργότερα έπεσαν.

«Πρόκειται για σημαντική δημοσίευση» σχολίασε στο δικτυακό τόπο του Science ο Μπράιαν Τουν, φυσικός της ατμόσφαιρας στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο στο Μπούλντερ, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη. Η μελέτη «μας βοηθά να καταλάβουμε γιατί η Γη δεν ζεστάθηκε την τελευταία δεκαετία όσο εκτιμούσαν τα μοντέλα» προσθέτει.

Lava spills from the top of mount Stromboli in Italy. The volcano has been in almost continuous eruption for the last 2,000 years.

Παρόλα αυτά, τα ηφαίστεια δεν αρκούν από μόνα τους για να εξηγηθεί η επιβράδυνση της ανόδου της θερμοκρασίας. Όλο και περισσότερο οι κλιματολόγοι πιστεύουν ότι η θερμότητα που λείπει κατεβαίνει σε βαθιά νερά των ωκεανών. Και αυτό θα παρατείνει την παγκόσμια θέρμανσης για αιώνες.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΟΗΕ για το κλίμα, η επιβράδυνση της θέρμανσης την τελευταία δεκαετία οφείλεται σε φυσικές διακυμάνσεις του κλίματος, στην αύξηση της ηφαιστειακής δραστηριότητας και την περιοδική εξασθένιση της ηλιακής δραστηριότητας. Η έκθεση προειδοποιούσε ότι η επιβράδυνση κάποια στιγμή θα σταματήσει.

Νέο σκάφος της NASA έτοιμο προς εκτόξευση. Orion: Spacecraft to Take Astronauts Beyond Earth Orbit

Ο Ωρίων ανατέλλει και ετοιμάζεται να μεταφέρει τους αμερικανούς αστροναύτες πέρα από τη Σελήνη. The Orion spacecraft stands ready for mounting atop a Delta IV Heavy rocket at Cape Canaveral Air Force Station's Launch Complex 37 on Nov. 12, 2014. Credit: NASA

Τρία χρόνια μετά τον παροπλισμό των διαστημικών λεωφορείων, η NASA ετοιμάζεται να εκτοξεύσει σε λίγες μέρες το νέο σκάφος Orion, σχεδιασμένο να μεταφέρει τους αμερικανούς αστροναύτες πέρα από τη Σελήνη, και τελικά στον Άρη. Θα είναι όμως μια δοκιμαστική πτήση χωρίς πλήρωμα.

Ήδη τοποθετημένο στην κορυφή ενός πυραύλου βαρέων-βαρών Delta ΙV, το Orion προγραμματίζεται να εκτοξευτεί το πρωί της 4ης Δεκεμβρίου από το ακρωτήριο Κανάβεραλ.

Στις 4,5 ώρες που θα διαρκέσει η αποστολή, η κάψουλα θα πραγματοποιήσει δύο περιφορές από τη Γη, φτάνοντας σε ύψος 5.800 χιλιομέτρων, 15 φορές μεγαλύτερο από το ύψος στο οποίο κινείται ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός.

A test version of NASA’s Orion spacecraft touches down in the Arizona desert after its most complicated parachute test to date. Credit: NASA

Στη συνέχεια το Orion θα εισέλθει στην ατμόσφαιρα με ταχύτητα 32.000 χιλιομέτρων την ώρα, ανεβάζοντας τη θερμοκρασία της θερμικής ασπίδας του στους 2.200 βαθμούς Κελσίου. Τελικά θα πέσει με αλεξίπτωτα στον Ειρηνικό, περίπου 800 χιλιόμετρα από τις αμερικανικές ακτές, και θα συλλεχθεί από σκάφη του αμερικανικού ναυτικού.

To Orion είναι το πρώτο σκάφος που σχεδιάστηκε για αποστολές πέρα από την τροχιά της Σελήνης. NASA's Orion spacecraft boasts the world's largest heat shield at 16.5 feet (5 meters) in diameter. Credit: NASA

To Orion μπορεί να θυμίζει τις κάψουλες του προγράμματος Apollo τη δεκαετία του 1970, φέρει όμως πιο προηγμένα συστήματα, όπως βελτιωμένη θερμική ασπίδα και χειριστήρια που αναπτύχθηκαν αρχικά για το Boeing 787 Dreamliner. Βασικός εργολάβος για την κάψουλα, η οποία έχει πέντε μέτρα διάμετρο και θα προσφέρει τέσσερις με έξι θέσεις, είναι η Lockheed Martin.

Η ιστορία του νέου σκάφους

Καλλιτεχνική απεικόνιση του Orion με τους ηλιακούς συλλέκτες ανοιχτούς. NASA's Constellation Program is getting to work on the new spacecraft that will return humans to the moon and serve as the building blocks for trips to Mars and other destinations in our solar system. The new spacecraft will be similar in shape to the Apollo spacecraft, but significantly larger. The tried-and-true conical form is the safest and most reliable for re-entering the Earth's atmosphere, especially when returning directly from the moon. This artist's rendering represents a concept of the Orion crew exploration vehicle in lunar orbit. (Depicts obsolete configuration.) Photo credit: Lockheed Martin Corp.

Ο σχεδιασμός του Orion ξεκίνησε το 2004 επί προεδρίας Τζορτζ Μπους, στο πλαίσιο του προγράμματος Constellation για την επιστροφή των αμερικανών στη Σελήνη. Όταν ο νέος πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα ακύρωσε τα σχέδια του προκατόχου του, το Orion παρέμεινε αλλά ο προορισμός άλλαξε: η NASA πρώτα θα πραγματοποιήσει μια επανδρωμένη αποστολή σε αστεροειδή και αργότερα, πιθανώς τη δεκαετία του 2030, θα προχωρήσει στην πρώτη επανδρωμένη αποστολή στον Άρη.

Μελλοντικά η κάψουλα θα εκτοξεύεται με τον πύραυλο SLS («Σύστημα Διαστημικών Εκτοξεύσεων») ο οποίος θα είναι ο ισχυρότερος που έχει κατασκευαστεί ποτέ. Η ανάπτυξή του δεν έχει ολοκληρωθεί.

Η επόμενη δοκιμαστική πτήση του Orion, και αυτή χωρίς πλήρωμα, προγραμματίζεται για το 2017. Η κάψουλα θα περάσει πίσω από τη Σελήνη πριν επιστρέψει τη Γη.

Η «παιδαγωγική» της βίας

Max Beckmann, The Night (Die Nacht), 1918-19, oil on canvas, 133 x 154 cm, Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen, Düsseldorf.

Μετά τις σιδερόφρακτες και αστυνομοκρατούμενες παρελάσεις της 28ης Οκτωβρίου ήρθε η σειρά της επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου να στιγματιστεί από τον αυταρχισμό  και τη βία της κυβέρνησης και την καταστολή. Και πράγματι ο φετινός Νοέμβρης στιγματίζεται από τον αστυνομικό κλοιό που έχει στηθεί γύρω από τα πανεπιστήμια και τη βίαιη καταστολή των μαθητικών και φοιτητικών κινητοποιήσεων. Παραμονές της επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου και η «παιδαγωγική» της βίας και του αυταρχισμού της κυβέρνησης και του πρύτανη του ΕΚΠΑ επιβάλλουν τη μόνιμη παρουσία της αστυνομίας στις συνεδριάσεις της Συγκλήτου για την επιβολή του «νόμου και της τάξης», το κλείσιμο της Νομικής, ενώ και στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας σφραγίστηκε αμφιθέατρο και διακόπηκαν τα μαθήματα για να μην πραγματοποιηθεί συνέλευση φοιτητών. Στη συνέχεια «απρόκλητες επιθέσεις» των ΜΑΤ, με χειροβομβίδες κρότου - λάμψης και ο τραυματισμός φοιτητών συνθέτουν το γκρίζο τοπίο της βίας και του αυταρχισμού. Σε αυτό το τοπίο «έπεσε» και η «φαεινή ιδέα» του πρύτανη για κατάργηση των φοιτητικών συλλόγων και ηλεκτρονικά δημοψηφίσματα. Μια ιδέα ανάλογη με την κυβερνητική πολιτική για αντιδραστική αλλαγή του ν.1264/82 για τον συνδικαλισμό επιδιώκοντας την παρεμπόδιση της συνδικαλιστικής δράσης και την κατάργηση ουσιαστικά ακόμα και του δικαιώματος της απεργίας.

John George Brown, The Gang, 1894.

Είχαν προηγηθεί, βέβαια, από τις πρώτες μέρες του Νοέμβρη οι κινητοποιήσεις και καταλήψεις των μαθητών διαμαρτυρόμενοι για το «Νέο Λύκειο» και την περιβόητη «Τράπεζα θεμάτων» που λειτουργεί ως μηχανισμός έξωσης των κοινωνικά αδύνατων μαθητών από το σχολείο. Στο στόχαστρο των μαθητικών αντιστάσεων τόσο η γενίκευση του θεσμού της «μαθητείας», της απλήρωτης εργασίας, όσο και η προκλητική υποχρηματοδότηση της εκπαίδευσης. Με την παράταση του σχολικού έτους, την παρέμβαση εισαγγελέα και αστυνομίας, απάντησε η κυβέρνηση δια του Υπουργού Παιδείας.

Hannah Höch, Angst (Fear), 1936.

Το μάθημα που πρέπει να διδαχθούν μαθητές και φοιτητές από τη Γραμματική και το Συντακτικό του ... αυταρχισμού και της βίας είναι ένα: να εθιστούν στην ιδέα ότι δεν έχουν βασικά δικαιώματα και ελευθερίες. Να σκύψουν το κεφάλι και να γίνουν οι αυριανοί «απασχολήσιμοι» - καύσιμη ύλη για την κερδοφορία του κεφαλαίου, την ώρα που τα πτυχία απαξιώνονται. Άλλωστε το δόγμα του Υπουργού Παιδείας για «λιγότερη ύλη - περισσότερη παιδεία» δεν είναι παρά το περιτύλιγμα για την πρώιμη εξειδίκευση και τη μετάδοση δεξιοτήτων, όπως απαιτεί η αγορά εργασίας, από την Α' Δημοτικού. «Δε μας αφήνονται περιθώρια να κοιτάξουμε πίσω από τις σελίδες των βιβλίων και όποιος αποπειραθεί θεωρείται αλλόκοτος και ενοχλητικός. Μαθητές και καθηγητές γίνονται πιόνια ενός αναλυτικού προγράμματος, εργαλεία προκαθορισμένων οδηγιών», έγραφαν εύστοχα σε επιστολή τους οι μαθητές του 3ου ΓΕΛ Άρτας.

Max Beckmann, Family Picture, 1920.

Είναι προφανές ότι το σχέδιο των κυρίαρχων τάξεων και των πολιτικών τους εκπροσώπων είναι μόρφωση για τους λίγους - κατάρτιση για τους πολλούς! Στην εποχή της επισφάλειας, της συντριβής της μόνιμης εργασίας και των ελαστικών σχέσεων εργασίας, η γενική παιδεία ισοπεδώνεται και αποθεώνονται οι «δεξιότητες»: ο χειρισμός πληροφοριών αντί της κριτικής σκέψης, ο κατακερματισμός της γνώσης σε χρήσιμα στοιχεία.

Isabel Bishop, Dante et Virgile à Union Square, 1932.

Η βία και αυταρχισμός δεν είναι παρά η αναγκαία προέκταση μιας πολιτικής που θεωρεί την εκπαίδευση ως εμπόρευμα και ατομική δυνατότητα για όσους έχουν την οικονομική δυνατότητα να το αγοράσουν. Μια πολιτική που διαλύει τον δημόσιο χαρακτήρα της εκπαίδευσης προωθώντας ποικίλες μορφές ιδιωτικοποίησής της.

Γιώργος Κ. Καββαδίας, φιλόλογος, μέλος της ΣΕ του περιοδικού «Αντιτετράδια της εκπαίδευσης» και αρθρογράφος στο «ΕΘΝΟΣ».

Εξερευνώντας τα Μυστήρια της Μαγνητικής Επανασύνδεσης. Unlocking the Mysteries of Magnetic Reconnection

Η αποστολή Magnetospheric Multiscale (MMS) θα ερευνήσει το φαινόμενο της μαγνητικής επανασύνδεσης με 4 διαστημικά σκάφη. An artist's rendition of MMS as it sweeps through a magnetic reconnection event caused when the solar wind meets Earth's magnetic fields. Credit: SWRI

Η μαγνητική επανασύνδεση είναι ο βασικός μηχανισμός που η μαγνητική ενέργεια διαχέεται στο σύμπαν. Η ενέργεια απελευθερώνεται όχι με συνεχή τρόπο, αλλά με «εκρήξεις», δημιουργώντας φαινόμενα όπως οι ηλιακές εκλάμψεις ή οι μαγνητοσφαιρικές υποκαταιγίδες.

Technicians work on NASA’s 20-foot-tall Magnetospheric Multiscale (MMS) mated quartet of stacked observatories in the cleanroom at NASA’s Goddard Space Flight Center in Greenbelt, Md., on May 12, 2014. Credit: Ken Kremer- kenkremer.com

Οι βασικές αρχές της μαγνητικής επανασύνδεσης έγιναν κατανοητές προς το τέλος του 1950. Αν δυο πακέτα μαγνητισμένου πλάσματος βρίσκονται σε αντίθετης κατεύθυνσης μαγνητικά πεδία και υπάρχει μια περιοχή ασθενέστερου ή μηδενικού πεδίου μεταξύ τους, τότε κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες τα πακέτα μπορούν να πλησιάσουν μεταξύ τους. Οι μαγνητικές ροές με αντίθετες κατευθύνσεις εξουδετερώνονται και το πλάσμα εκτοξεύεται προς τα έξω, κατά μήκος των διευθύνσεων όπου το πεδίο είναι ασθενέστερο, με μια χαρακτηριστική ταχύτητα που ονομάζεται ταχύτητα Alfvén.

H μαγνητική επανασύνδεση είναι μια φυσική διαδικασία που πραγματοποιείται παρουσία πλάσματος κατά την οποία οι δυναμικές γραμμές του μαγνητικού πεδίου (με αντίθετο προσανατολισμό) ενώνονται και αναδιατάσσονται, ενώ ταυτόχρονα απελευθερώνεται μαγνητική ενέργεια εκσφενδονίζοντας φορτισμένα σωματίδια με μεγάλες ταχύτητες.

Οι αρχικές μαγνητικές γραμμές «επανασυνδέονται» και εμφανίζονται νέες όπως βλέπουμε στην παραπάνω εικόνα. Καθώς το πλάσμα προσεγγίζει την κεντρική περιοχή, το μαγνητικό πεδίο αλλάζει κατεύθυνση πολύ γρήγορα, παράγοντας κανάλια με ηλεκτρικό ρεύμα μεγάλης πυκνότητας τα οποία θερμαίνουν το πλάσμα.

NASA’s Magnetospheric Multiscale (MMS) science mission.

Πρόσφατες παρατηρήσεις στην μαγνητόσφαιρα και στο ηλιακό στέμμα μας δίνουν όλο και περισσότερα στοιχεία για τον ρόλο της επανασύνδεσης στο πλάσμα του διαστήματος. Υπάρχουν πολλά εκκρεμή ζητήματα σχετικά με την μικρής κλίμακας δομή της περιοχής επανασύνδεσης, στην οποία κυριαρχούν τα φαινόμενα της κίνησης του πλάσματος. Σ’ αυτές της μικρής κλίμακας περιοχές, τα σωματίδια μπορούν να επιταχυνθούν σε υψηλές ενέργειες, οι μαγνητικές γραμμές «σπάνε» και επανασυνδέονται, πίδακες πλάσματος εκτοξεύονται, απελευθερώνεται θερμότητα και ενέργεια μεταφέρεται από τη μια περιοχή στην άλλη. Τα φαινόμενα αυτά, όπου η δυναμική μεγάλης κλίμακας και η φυσική πλάσματος μικρής κλίμακας έρχονται πρόσωπο με πρόσωπο, θα μελετήσει η αποστολή της NASA, Magnetospheric Multiscale, ή MMS. Η αποστολή ξεκινάει τον Μάρτιο του 2015, όταν θα εκτοξευθούν και θα τεθούν σε τροχιά τέσσερα ειδικά εξοπλισμένα διαστημικά σκάφη.

Οι 4 διαστημικές συσκευές απελευθερώνονται στο διάστημα (στιγμιότυπο από το animation).

Στο βίντεο που ακολουθεί περιγράφεται το πως ακριβώς θα γίνει αυτή η έρευνα:

In March of 2015, an unprecedented NASA mission will launch to study a process so mysterious that no one has ever directly measured it in action. To create the first-ever 3-dimensional maps of this process, a process called magnetic reconnection, which occurs all over the universe, the Magnetospheric Multiscale, or MMS, mission uses four separate spacecraft equipped with ultra high speed instruments. Watch the video to get a sneak preview of how MMS will make this journey: The four spacecraft are housed in a single rocket on their trip into space. One by one, each ejects out, before moving into a giant pyramid-shaped configuration. Next each spacecraft deploys its six booms. Once in orbit, MMS will fly through regions near Earth where this little-understood process of magnetic reconnection occurs. Magnetic reconnection happens in thin layers just miles thick, but can tap into enough power at times to create gigantic explosions many times the size of Earth. For more information about MMS, visit: www.nasa.gov/mms

Πηγή: www.nasa.gov - web.physics.udel.edu

Εντυπωσιακό ψηφιδωτό στην Πλωτινόπολη Διδυμοτείχου. Impressive mosaic in Didymoteicho came to light

Νέα αρχαιολογικά ευρήματα που εντυπωσιάζουν ως κομψοτεχνήματα υψηλής καλλιτεχνικής αρτιότητας, ήρθαν στο φως στο μεγάλο ψηφιδωτό δάπεδο, στο ρωμαϊκό λουτρό της ανασκαφής στην Πλωτινόπολης Διδυμοτείχου. Another impressive mosaic, but this time on the floor of a Roman bath, has been discovered by Greek archaeologists during the excavations near the city of Didymoteicho in northeastern Greece, which was called Plotinopolis in Roman times.

Δίχως τέλος είναι ο αρχαιολογικός πλούτος της χώρας. Και μπορεί η Αμφίπολη να μονοπωλεί το ενδιαφέρον, δεν εδρεύει όμως μόνο εκεί ανασκαφική ομάδα που φέρνει στο φως ευρήματα που προκαλούν θαυμασμό. Το ίδιο συμβαίνει και αλλού, με τελευταίο παράδειγμα την Πλωτινόπολη Διδυμοτείχου.

Ανασκαφή Πλωτινόπολης Διδυμοτείχου Έβρου

Ανασκαφή Πλωτινόπολης Διδυμοτείχου Έβρου. Τοπογραφική αποτύπωση του ανασκαμμένου χώρου. Copyright: ΥΠΠΟ/ΙΘ΄ ΕΠΚΑ

Στη ΝΑ πλευρά του Διδυμοτείχου υπάρχει ο λόφος της Αγίας Πέτρας, που έχει ταυτιστεί από τον Καθηγητή Γ. Μπακαλάκη με την Πλωτινόπολη. Πρόκειται για μία ρωμαϊκή πόλη που ιδρύθηκε από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Τραϊανό, ο οποίος της έδωσε το όνομα της γυναίκας του Πλωτίνης. Πριν από τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο διαπιστώθηκε ότι ο λόφος αυτός, με τη στρατηγική θέση, παρουσιάζει αρχαιολογικό ενδιαφέρον.

Η χρυσή προτομή του Σεπτίμιου Σεβήρου που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής.

Το 1965, κατά την κατασκευή χαρακώματος από στρατιώτες, βρέθηκε η χρυσή σφυρήλατη προτομή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Σεπτίμιου Σεβήρου (193-211 μ.Χ.). Συστηματική ανασκαφική έρευνα πραγματοποιήθηκε στην Αγία Πέτρα από τη ΙΘ΄ ΕΠΚΑ το καλοκαίρι του 1977 και στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Το φθινόπωρο του 1996 ξανάρχισαν οι ανασκαφές στην Πλωτινόπολη.

Υπόκαυστο (από Νότια). Copyright: ΥΠΠΟ/ΙΘ΄ ΕΠΚΑ

Η ανασκαφική έρευνα πραγματοποιείται στο μέσον περίπου της ανατολικής ομαλής πλαγιάς του λόφου, απέναντι ακριβώς από τον ποταμό Έβρο, στην περιοχή όπου στα μέσα της δεκαετίας του ’80 ανασκάφηκε κτήριο με ψηφιδωτά δάπεδα. Ανασκάφηκαν λείψανα κτηρίων, τα οποία μαζί με το κτήριο με τα ψηφιδωτά φαίνεται να ανήκουν σε ένα μεγάλο κτηριακό συγκρότημα. Ο χώρος βρισκόταν σε χρήση από τον 2ο μέχρι το τέλος του 6ου αι. μ.Χ. Επίσης αποκαλύφθηκε δάπεδο κτηρίου ρωμαϊκών χρόνων και αγωγός. Βόρεια του κτηρίου αποκαλύφθηκε υπόκαυστο, γεγονός που επιβεβαιώνει την αρχική υπόθεση ότι πρόκειται για λουτρό.

Το ψηφιδωτό του τρικλίνιου του ρωμαϊκού κτιρίου

Σιγά σιγά και παρά τις βεβηλώσεις των μεταγενέστερων φάσεων το ψηφιδωτό δάπεδο μας αποκαλύπτεται και μας δίνει την εντύπωση ότι αποτελεί έναν Άτλαντα μυθολογικών παραστάσεων και γεωμετρικών σχημάτων ιδιαίτερου συμβολισμού, που φιλοτέχνησαν οι καλλιτέχνες μετά από εντολή του ιδιοκτήτη του ρωμαϊκού κτιρίου. Δεν είναι υπερβολή, αν για την πλήρη αποκωδικοποίησή τους χρειαστεί ένα μεταπτυχιακό για να προσεγγίσουμε τα κρυμμένα μυστικά και μηνύματα των παραστάσεων και των σχημάτων.

They have so far discovered the images depicted on 90 square metres of the total area of 140 square metres, which is covered with mosaics. Archaeologists define the sea and mythical creatures depicted as very unusual for this region. The right side of the central scene depicts ichthyocentaurs, dolphins, the Nereids (sea nymphs in Greek mythology) and young Evros, the son of Thracian king Cassander, which today is also the name of the part of the River Maritsa that passes through Greece.

Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως νέες εντυπωσιακές παραστάσεις. Στα δυτικά της κεντρικής παράστασης, όπου κυριαρχούν ιχθυοκένταυροι, δελφίνια, Νηρηίδες, αλλά και ο νεαρός Έβρος, γιος του βασιλιά της Θράκης Κάσσανδρου, που αναδύεται από το νερό, αποκαλύφθηκε φέτος μία παράσταση με θαλάσσιο ίππο και δύο θεούς Έρωτες, που συμπληρώνουν διάχωρα με πτηνά και φυσικά μοτίβα. Ο ένας κρατάει τα χαλινάρια του ίππου και ο άλλος το κεφάλι του σε στάση «σκεπτόμενος».

The western part of the mosaic depicts geometric patterns, one of which is "Solomon’s cube" full of meanders, whereas there are two separate parts at the bottom, decorated with birds and natural motifs.

Στη νότια πλευρά της κεντρικής παράστασης αποκαλύφθηκαν Θαλάσσιος ίππος με έρωτα που κρατάει τα χαλινάρια του αλόγου ενώ βόρεια της κεντρικής παράστασης δυο διάχωρα με γεωμετρικό μοτίβο στο ένα και στο άλλο ο κόμβος του Σολομώντα που είναι εγγεγραμμένος σε πέλτες. Νότια της κεντρικής παράστασης αποκαλύφθηκαν άλλα δυο διάχωρα με πτηνά και φυτικά μοτίβα, τα οποία αποτελούν συνέχεια των πτηνών που αποκαλύφθηκαν κατά την ανασκαφική περίοδο του 2011. Πλωχμός περικλείει την κεντρική παράσταση και αποκαλύφθηκε τμήμα ενός διάχωρου όπου η παράσταση είναι κατεστραμμένη και δεν είναι δυνατόν να διακρίνουμε τι απεικονίζει. 

The middle part of the mosaic depicts a walrus and two figures of Eros. One of the men holds the reins of the walrus and the other rests his head on his hand in the pose of a "thinker". "This is an impressive composition that, upon being uncovered in its entirety, will present a "sea group" consisting of dolphins, Cupids, the Nereids who ride mythical sea creatures, and ichthyocentaurs and horses. Similar themes have been discovered in compositions in the region of Ostia in Italy and in the house with red pillars in Tunisia," Mateos Koutsoumanis, archaeologist from the regional office for prehistoric and classical ancient discoveries, told. 

«Είναι μια εντυπωσιακή παράσταση που όταν αποκαλυφθεί στο σύνολό της θα φέρει στο φως έναν ‘‘θαλάσσιο θίασο’‘, με δελφίνια, ερωτιδείς, Νηρηίδες, που ιππεύουν θαλάσσια μυθικά όντα, όπως ιχθυοκένταυρους και ίππους. Παρόμοια θέματα βρίσκουμε σε παραστάσεις στην Όστια της Ιταλίας, αλλά και την οικία των κόκκινων κιόνων στην Τυνησία», είπε ο επικεφαλής της ανασκαφής, αρχαιολόγος της ΙΘ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Ματθαίος Κουτσουμανής.

Το ρωμαϊκό ψηφιδωτό που αποκαλύπτεται στην Πλωτινόπολη.

Μέχρι στιγμής έχουν ανασκαφεί τα 90 από τα 140 τ.μ. του τεράστιου ψηφιδωτού δαπέδου με το εξαιρετικά ασυνήθιστο για την περιοχή θέμα, με τα θαλάσσια, μυθικά όντα. Το ψηφιδωτό χρονολογείται στο β’ μισό του 2ου μ.Χ. αιώνα και στις αρχές του 3ου μ.Χ. αιώνα και ανήκει σε triclinium (αίθουσα συνεστιάσεων με τρεις κλίνες) λουτρού.

Όσο προχωρά η ανασκαφή, οι αρχαιολόγοι καταλήγουν στο ότι το spa ήταν δημόσιο και δεν αποτελούσε τμήμα πολυτελούς έπαυλης, ενώ οι τοίχοι, καθώς επίσης τέσσερις λίθινοι τροχοί, αξίνες και λόγχες, που βρέθηκαν φέτος, αποδεικνύουν ότι στους παλαιοχριστιανικούς χρόνους (4ος-5ος αιώνας) λειτουργούσε εκεί εργαστήριο κεραμικής.

Το κτίριο ήταν σε συνεχή χρήση έως τον 7ο αιώνα, όπως μαρτυρά ένα νόμισμα του Φωκά (602 μ.Χ.), αρκετά παρακμασμένο ωστόσο τους τελευταίους αιώνες και μετά εγκαταλείφθηκε, όπως και ολόκληρη η πόλη. Σε κάποια φάση πιθανόν χρησιμοποιήθηκε εκτός από εργαστήριο κεραμικής και ως πιθεώνας, καθώς βρέθηκαν τεράστια πιθάρια αποθήκευσης σιτηρών.

Με τα νέα ευρήματα ο μυθολογικός κύκλος στην Πλωτινόπολη αποκτάει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Στο βιβλίο των μυθολογικών παραστάσεων και γεωμετρικών σχημάτων ιδιαίτερου συμβολισμού προστίθενται φέτος ο Θαλάσσιος ίππος με τον έρωτα να κρατάει τα χαλινάρια του, ένας έρωτας σκεπτόμενος, ένας μαίανδρος με παραλλαγή, δυο πουλιά με φυτικά μοτίβα, ένας πολύχρωμος κόμβος του Σολομώντα, ενώ η όλη παράσταση περικλείεται από βλαστόσπειρες και κισσόφυλλα, που μας προϊδεάζουν για τη λατρεία του Διόνυσου. Η Θρακική γη δεν μας έχει αποκαλύψει όλα τα μυστικά της για την Πλωτινόπολη. Η ανασκαφή μπορεί να εξελιχθεί σε μια από τις σημαντικότερες των τελευταίων ετών. Σ’ αυτό συνηγορεί η μέχρι τώρα πορεία των ανασκαφικών εργασιών με τα εντυπωσιακά ευρήματα.

Μεγάλη πρόκληση η ταυτοποίηση της μορφής του ήρωα – Θεού

Ο Απόλλωνας ή ο Διόνυσος στο ρωμαϊκό ψηφιδωτό της Πλωτινόπολης.

Η σύνθεση της παράστασης είναι μνημειώδης για τους συμβολισμούς της. Έχουμε τον ερωτιδέα, το δελφίνι, τον Τρίτωνα, τον δράκοντα, τον Ιχθυο-Κένταυρο, την κύρια μορφή του ήρωα-Θεού, η ταυτοποίηση της οποίας συνιστά για την αρχαιολογική έρευνα μια μεγάλη πρόκληση. Τα στοιχεία μας παραπέμπουν σε πολλές εκδοχές. Είναι ο Απόλλωνας; Είναι ο Ποσειδώνας; Είναι ο Έβρος; Ή ακόμη ο Διόνυσος με την καταλυτική επίδραση σε πανάρχαιες μορφές λατρείας που επιβιώνουν στο χώρο της Θράκης μέχρι τις μέρες μας; Ο κισσός που κυριαρχεί στο ψηφιδωτό είναι το ιερό φυτό του Διόνυσου. 

Τα γεωμετρικά διακοσμητικά θέματα και σύμβολα έλκουν την καταγωγή τους από προγενέστερες περιόδους. 

Το ίδιο ισχύει και το πουλί που αν επιβεβαιωθεί ότι είναι το αηδόνι, τότε μέσω αυτού έχουμε το συμβολισμό ενός από τους αρχαιότερους μύθους της ελληνικής μυθολογίας, της Πρόκνης και της Φιλομήλας, που είναι συγκλονιστικός με την καταγραφή αιματηρών τελετών ανθρωποθυσίας και ανθρωποφαγίας στον ελληνικό χώρο!

Ο ανθρωπομορφισμός με τις μορφές των Τριτώνων και των Κενταύρων είναι μια επιβίωση προγενέστερων θρησκευτικών και λατρευτικών δοξασιών. Η θεότητα του ποταμού Έβρου είναι ένα ακόμη θέμα προς διερεύνηση καθώς ως υδάτινος δρόμος διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στη γεωγραφία και στην οικονομία της περιοχής και ασφαλώς στην ίδρυση της πόλης των Ρωμαϊκών χρόνων, όταν ο αυτοκράτορας της εποχής Σεπτήμιος Σεβήρος θεμελιώνει τη νέα πόλη προς τιμήν της συζύγου της Πλωτίνης σε μια στρατηγική τοποθεσία, σε ένα λόφο που επιτρέπει την εύκολη αμυντική οχύρωσή της και την πρόσβασή της σε δυο ποτάμια, αφού είναι πολύ κοντά στις εκβολές του Ερυθροποτάμου στον ποταμό Έβρο. Είναι προφανές ότι οι αρχαιολόγοι και οι λαογράφοι έχουν μπροστά τους πεδίο δόξης λαμπρό και σίγουρα πάνω σ’ αυτά και μόνο τα ευρήματα μπορούν να γίνουν στο μέλλον πολλές μεταπτυχιακές έρευνες.