Φαντάσματα αρχαίων ιών «ρυθμίζουν τη λειτουργία του εγκεφάλου». “Old” Viruses Influences Behavior

Theo van Rysselberghe, The Reading, 1903. Γονίδια ενδογενών ρετροϊών ίσως είναι τα υπεύθυνα για τον ιδιαίτερο ανθρώπινο εγκέφαλο. Do viruses make us smarter? Retroviruses seem to play a central role in the basic functions of the brain, more specifically in the regulation of which genes are to be expressed, and when, researchers say.

Γονίδια αρχαίων ιών που ενσωματώθηκαν στα κύτταρα των προγόνων μας πριν από εκατομμύρια χρόνια περιέργως δείχνουν να ρυθμίζουν τη δημιουργία νευρικών κυκλωμάτων στον εγκέφαλο, αναφέρουν ερευνητές στη Σουηδία.

Οι βιολόγοι γνωρίζουν εδώ και καιρό ότι το γονιδίωμα του ανθρώπου και των περισσότερων θηλαστικών περιέχει «ενδογενείς ρετροϊούς», ιούς που ενσωματώνουν το γενετικό υλικό τους στα κύτταρα του ξενιστή (όπως για παράδειγμα ο ιός του HIV).

Το 5% του ανθρώπινου γονιδιώματος 

A new study from Lund University in Sweden indicates that inherited viruses that are millions of years old play an important role in building up the complex networks that characterise the human brain. Photo credit: Mehmet Pinarci (Creative Commons licensed)

Οι ενδογενείς ρετροϊοί αντιστοιχούν γύρω στο 5% του ανθρώπινου γονιδιώματος, ωστόσο για πολλά χρόνια οι αλληλουχίες αυτές θεωρούνταν «άχρηστο» DNA χωρίς πραγματικές λειτουργίες.

Στη νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Cell Reports, πολυμελής ομάδα του Πανεπιστημίου της Λουντ αναφέρει ότι οι ενδογενείς ιοί δείχνουν να παίζουν κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη του ανθρώπινου εγκεφάλου.

Συγκεκριμένα, τα γονίδια των αρχαίων αυτών ιών δείχνουν να ρυθμίζουν τη λειτουργία, ή έκφραση, γονιδίων που παίζουν ρόλο στη δημιουργία των νευρικών δικτύων του εγκεφάλου.

«Παρατηρήσαμε ότι οι ιοί αυτοί ενεργοποιούνται ειδικά στα εγκεφαλικά κύτταρα και έχουν σημαντικό ρυθμιστικό ρόλο» αναφέρει ο Γιόχαν Γιάκομπσον, επικεφαλής του τμήματος Μοριακής Νευρογενετικής του πανεπιστημίου.

Υποστηρίζει μάλιστα ότι «ο ρόλος των ρετροϊών μπορεί να βοηθήσει να εξηγηθεί το γιατί τα εγκεφαλικά κύτταρα είναι τόσο δυναμικά και πολύπλευρα στη λειτουργία τους». Με άλλα λόγια, οι ενδογενείς ρετροϊοί ίσως ευθύνονται για τον ιδιαίτερο ανθρώπινο εγκέφαλο.

Η μελέτη δείχνει ότι τα βλαστικά κύτταρα του εγκεφάλου χρησιμοποιούν έναν εξειδικευμένο μοριακό μηχανισμό για να ελέγχουν την έκφραση των ιικών γονιδίων.

Δεν ενεργοποιούνται σε άλλους ιστούς

Inherited viruses that are millions of years old play an important role in building up the complex networks that characterize the human brain, researchers say. They have found that retroviruses seem to play a central role in the basic functions of the brain, more specifically in the regulation of which genes are to be expressed, and when. A Retrovirus.

Οι εν λόγω ρετροϊοί δεν ενεργοποιούνται σε άλλους ιστούς του σώματος, πιθανώς επειδή θα προκαλούσαν την εμφάνιση όγκων, οι οποίοι δεν εμφανίζονται ποτέ στο νευρικό σύστημα.

Η ιδιαιτερότητα αυτή οδηγεί τους ερευνητές στην υποψία ότι τα φαντάσματα των ιών που μόλυναν κάποτε τους προγόνους μας δεν αποκλείεται να παίζουν ρόλο σε νευροεκφυλιστικές και ψυχικές ασθένειες.

Είναι μια ευλογοφανής αλλά μάλλον τραβηγμένη υπόθεση, για την οποία σίγουρα απαιτούνται περαιτέρω μελέτες τόσο στον άνθρωπο όσο και σε άλλα θηλαστικά.

Ωστόσο, ακόμα κι αν οι ρετροϊοί δεν παίζουν ρόλο στη δημιουργία της βασικής αρχιτεκτονικής του εγκεφάλου, δεν αποκλείεται να επηρεάζουν τον εγκέφαλο με άλλους τρόπους: έρευνα του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Οκτώβριο έδειξε ότι ένας ιός που κανονικά προσβάλλει μονοκύτταρα φύκη δεν αποκλείεται να προσβάλλει και τον άνθρωπο και να προκαλεί επιβράδυνση των γνωστικών λειτουργιών.

Παραισθησιογόνα σε αρχαία πιθάρια στο Νεκρομαντείο του Αχέροντα. Hallucinogenic in ancient jars at the Necromanteion of Acheron

Σε υπόγεια αίθουσα ενός οικοδομήματος στην κοιλάδα του Αχέροντα βρέθηκαν τα πιθάρια με τα απανθρακωμένα αγροτικά προϊόντα. The dead-end corridor and underground cavern of the Sacred Hall in the Necromanteion ("Oracle of the Dead") of Ephyra in Thesprotia, Epirus, where pilgrims could have their future told by talking with the dead.

Απανθρακωμένα κουκιά, τα οποία κατανάλωναν οι πιστοί και έφταναν σε έκσταση και μέσα από τις παραισθήσεις «επικοινωνούσαν» με τις ψυχές των νεκρών στο πιο φημισμένο νεκρομαντείο του αρχαίου ελληνικού κόσμου, αυτό του Αχέροντα στην Πρέβεζα, βρέθηκαν σε μικρά και μεγάλα πιθάρια που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στον αρχαιολογικό χώρο.

Η υποψήφια διδάκτωρ Αρχαιολογίας στο ΑΠΘ Ευγενία Γκατζόγια, που έκανε την αρχαιοβοτανική μελέτη σε απανθρακωμένους σπόρους και παρουσίασε τα αποτελέσματά της στο συμπόσιο για το Αρχαιολογικό Έργο στη Βορειοδυτική Ελλάδα και στα Νησιά του Ιονίου, στα Γιάννενα, βρήκε ανάμεσα στους σπόρους μεγάλο αριθμό από κουκιά καθώς επίσης σταφύλια, ελιές και άλλα δημητριακά.

«Μικρά και μεγάλα πιθάρια για την αποθήκευση στερεών και υγρών τροφών βρέθηκαν σε υπόγεια αίθουσα ενός οικοδομήματος στην κοιλάδα του Αχέροντα. Μέσα στα πιθάρια διατηρήθηκαν σε απανθρακωμένη μορφή πλούσιες συγκεντρώσεις αγροτικών προϊόντων», ανέφερε η κ. Γκατζόγια, προσθέτοντας ότι από τα δημητριακά ξεχωρίζουν τα κουκιά, το σιτάρι, τα μπιζέλια, ενώ από τα φρούτα τα μόνα που εντοπίστηκαν σε μεγάλες ποσότητες σε έναν μικρό πίθο είναι τα σταφύλια και μάλιστα μια ποικιλία σαν σταφίδα.

Γενική άποψη Νεκρομαντείου. The most famous nekromanteion (or nekyomanteion), or oracle of the dead, of the ancient Greek world lies near the northwest shores of the Acherousian Lake, where Acheron and Kokytos, the rivers of Hades, meet. Ancient literary sources describe the Acherousian Lake as the place where the dead began their descent to Hades, and associate Ephyra, the Epirote city located further north, with the ancient cult of the god of death. © Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α. - Γενική Γραμματεία Πολιτισμού

Τα σωζόμενα λείψανα του νεκρομαντείου του Αχέροντα χρονολογούνται στην Ελληνιστική περίοδο και το κύριο τμήμα του ιερού στο τέλος του 4ου-αρχές του 3ου π.Χ. αιώνα, στην ίδια περίοδο ανάγεται και η χρήση του οικοδομήματος μέσα στο οποίο βρέθηκαν τα πιθάρια. Η χρήση του νεκρομαντείου είναι γνωστή από τις αρχαίες πηγές. Οι ιερείς οδηγούσαν τους επισκέπτες μέσα στο ιερό και με τελετουργικό τρόπο εκείνοι έρχονταν σε επαφή με τα είδωλα των νεκρών.

Ειδική διατροφή

Τα απανθρακωμένα κατάλοιπα και μάλιστα σε μεγάλη ποσότητα επιβεβαιώνουν αυτό που ο αείμνηστος καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, έφορος Αρχαιοτήτων και ανασκαφέας της περιοχής, Σωτήρης Δάκαρης, είχε επισημάνει ότι δηλαδή αυτά αποτελούσαν συστατικά μια ειδικής διατροφής με την οποία οι επισκέπτες προετοιμάζονταν ψυχικά και σωματικά για την επικοινωνία με τις ψυχές των νεκρών, όπως περιγράφει ο Όμηρος στη Νέκυια της Οδύσσειας.

Πελίκη του “ζωγράφου του Λυκάονα”: Ο Οδυσσέας στον κάτω κόσμο. Βοστόνη, Museum of Fine Arts.

Η θεωρία του βασίζεται στο ότι η υπερβολική κατανάλωση κουκιών και μάλιστα ωμών προκαλεί ζάλη και παραισθήσεις, ενώ, σύμφωνα με τον ανασκαφέα, τα κουκιά συνδυάζονταν με άλφιτα (είδος κριθαρένιου ψωμιού), με μέλι και κρασί. Η «συνάντηση» των επισκεπτών με τις ψυχές των νεκρών ήταν ιδιαίτερα σημαντική για τους αρχαίους Έλληνες, καθώς πίστευαν ότι οι νεκροί τους έστελναν σημάδια για το μέλλον.

Οι σπόροι από τα κουκιά, τα υπόλοιπα δημητριακά, τα φρούτα και τις ελιές βρέθηκαν σε απανθρακωμένη μορφή, γεγονός που αποδίδεται σε μια μεγάλη φωτιά που κατέστρεψε ολόκληρο το οικοδομικό συγκρότημα στο Νεκρομαντείο του Αχέροντα, γύρω στο 167 π.Χ. όταν οι ρωμαϊκές λεγεώνες λεηλάτησαν την Ήπειρο.

Η μέχρι τώρα μελέτη των σπόρων έδειξε ότι ανάμεσά τους υπήρχε δίκοκκο σιτάρι, σιτάρι σπέλτα, μαλακό και σκληρό σιτάρι, εξάστοιχο κριθάρι, κουκιά, ρόβια, μπιζέλια και λούπινα.

Εκτός από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα, μεγάλος αριθμός απανθρακωμένων σπόρων βρέθηκε και στην Επισκοπή Σερβιανών, μια περιοχή νότια της λίμνης Παμβώτιδας στα Γιάννενα. Στα οικιστικά κατάλοιπα συγκροτήματος, πιθανόν αγροικίας ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, βρέθηκαν σπόροι από δημητριακά και φρούτα, τους οποίους επίσης μελέτησε η κ. Γκατζόγια. Στην Επισκοπή Σερβιανών τα κύρια είδη που καλλιεργούνταν ήταν η βρόμη και το κριθάρι, ενώ μεταξύ των φρούτων εντοπίστηκαν πολλοί ελαιοπυρήνες, σπασμένοι και ολόκληροι. Από τη μέχρι τώρα μελέτη δεν φαίνεται να αποτελούν κατάλοιπα εξαγωγής ελαιολάδου, αλλά πιο πολύ δίνουν την εικόνα βρώσιμων ελιών.

Πηγή: www.ethnos.gr

Η «εξαφάνιση» ενός αστέρα νετρονίων και η στρέβλωση του χώρου. Scientists watch as pulsar vanishes thanks to warped space-time

Η τροχιά του πάλσαρ J1906. Arecibo Observatory. Illustration of one orbit of pulsar J1906 (on the right, with radio beams) around its companion (centered). In the space-time curvature caused by the companion (blue), the pulsar rotation axis slants throughout the orbit. For illustration the effect is exaggerated 1 million times here. Credit: Joeri van Leeuwen/ASTRON

Επιστήμονες από το Ολλανδικό Ινστιτούτο Ραδιοαστρονομίας παρακολούθησαν για μια πενταετία τη σταδιακή «εξαφάνιση» ενός αστέρα νετρονίων, μετρώντας έτσι με ακρίβεια τόσο τη μάζα όσο την αιτία της «εξαφάνισής» του – τη στρέβλωση του χώρου, λόγω του ισχυρού βαρυτικού πεδίου που αργά αλλά σταθερά μετέβαλλε την περιστροφή του.

Γνωστοί και ως πάλσαρ, οι περιστρεφόμενοι αστέρες νετρονίων συχνά αναφέρονται σαν «φάροι του διαστήματος», επειδή εκπέμπουν ραδιοκύματα που, όταν φτάνουν στη Γη, γίνονται αντιληπτά σαν παλμοί ακτινοβολίας.

Η ιδιαιτερότητα του πάλσαρ που μελέτησαν οι Ολλανδοί αστρονόμοι είναι πως ανήκει σε ένα διπλό σύστημα, το J1906, αλληλεπιδρώντας με έναν δεύτερο αστέρα νετρονίων που βρίσκεται σε μικρή απόσταση. Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργείται ένα ισχυρό βαρυτικό πεδίο το οποίο, όπως προβλέπει η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, στρεβλώνει τον χώρο και επομένως μεταβάλλει τον άξονα περιστροφής του πάλσαρ.

Το φαινόμενο ονομάζεται γεωδαιτική μετάπτωση και κάνει τον άξονα περιστροφής του πάλσαρ να ταλαντώνεται, όπως περίπου συμβαίνει σε μία περιστρεφόμενη σβούρα. Με τον ίδιο τρόπο αλλάζουν όμως σταδιακά διεύθυνση και οι εκπεμπόμενοι παλμοί, με συνέπεια αν και πριν από πέντε χρόνια έφταναν τον πλανήτη μας, σήμερα η πορεία τους να μην «συναντά» τη Γη. Κάτι που σημαίνει πως αυτή τη στιγμή ο πάλσαρ έχει «εξαφανισθεί» από τα επίγεια ραδιοτηλεσκόπια.

Η μελέτη των Ολλανδών επιστημόνων δημοσιεύθηκε στο περιοδικό The Astrophysical Journal, ενώ παρουσιάσθηκε επίσης στο 225ο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας. Αναλύοντας τα δεδομένα της τελευταίας πενταετίας για την κίνηση του πάλσαρ, μπόρεσαν όχι μόνο να μετρήσουν τη μάζα του, αλλά και να εκτιμήσουν την επίδραση της βαρυτικής παραμόρφωσης του χώρου. Έτσι, βρήκαν πως ο άξονας μετατοπίζεται 2 μοίρες ανά έτος, υπολογίζοντας μάλιστα πως ο αστέρας νετρονίων θα ξαναγίνει «ορατός» από τη Γη το 2170.

Arecibo Observatory.

Η ανακάλυψη του J1906 έγινε τυχαία, από αναλύσεις δεδομένων από το Τηλεσκόπιο Arecibo, στο Πουέρτο Ρίκο. «Ήταν πραγματική αποκάλυψη, αφού η συγκεκριμένη περιοχή είχε ερευνηθεί αρκετές φορές στο παρελθόν», είπε στο συνέδριο ο Γιούρι βαν Λιούβεν, επικεφαλής της έρευνας του Ολλανδικού Ινστιτούτο Ραδιοαστρονομίας.

Οι επιστήμονες γρήγορα διαπίστωσαν πως το J1906 ήταν ένα διπλό σύστημα αστέρων νετρονίων – δηλαδή «αστρικών πτωμάτων» με απίστευτη πυκνότητα, αφού έχουν μάζα όση και ο Ήλιος, αλλά διάμετρο μόλις 16 χιλιόμετρα.

Κάθε αστέρας ολοκληρώνει μια περιφορά γύρω από τον συνοδό του σε μόλις τέσσερις ώρες, ενώ ο πάλσαρ περιστρέφεται σε συχνότητα επτά φορές το δευτερόλεπτο. Παράλληλα, η μεταξύ τους απόσταση είναι αρκετά μικρή, μόλις όσο η διάμετρος του Ήλιου. Έτσι, οι επιστήμονες προέβλεψαν πως η επίδραση της βαρύτητας στον χώρο θα ήταν αρκετά έντονη, κάτι που επαλήθευσαν στη συνέχεια οι μετρήσεις τους.

Πηγή: naftemporiki.gr – www.astron.nl

To Facebook σε γνωρίζει καλύτερα από τους φίλους σου! Facebook knows you better than your friends do!

Η μελέτη των Likes αποκαλύπτει τη προσωπικότητα και τον χαρακτήρα του χρήστη. Cambridge University has created an algorithm which can accurately predict personalities simply based on Facebook 'Likes'. Photo: Alamy

Η εξέλιξη των ηλεκτρονικών υπολογιστών στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης είναι τέτοια που μπορούν πλέον να κρίνουν την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου καλύτερα από ό,τι οι άλλοι άνθρωποι, ακόμη κι αν πρόκειται για συγγενείς και φίλους.

Η σύγκριση

The research, and online test, was created by PhD student Wu YouYou from Cambridge University’s Psychometrics Centre. In addition to predicting a user's personality (pictured), the test predicts a user's age, relationship status, intelligence levels, life satisfaction, political and religious beliefs and education.

Αμερικανοί επιστήμονες, για πρώτη φορά, συνέκριναν άμεσα την ικανότητα των υπολογιστών και των ανθρώπων, όσον αφορά την ακρίβεια των κρίσεων για την προσωπικότητα και συμπέραναν ότι τα μηχανήματα μπορούν πλέον να «διαβάσουν» πιο σωστά έναν άνθρωπο.

Η κρίση των υπολογιστών βασίζεται σε λογισμικό που χρησιμοποιεί ένα μόνο κριτήριο: τα "likes" (μου αρέσει) ενός ανθρώπου στο facebook σχετικά με διάφορα πράγματα, όπως ταινίες, μουσική, βιβλία, σπορ, προϊόντα, διασημότητες, πολιτικούς κ.α. Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι τα «likes» ενός χρήστη, που θεωρούνται το «ψηφιακό αποτύπωμά» του, μπορούν να αποκαλύψουν τις πολιτικές και σεξουαλικές τάσεις του.

Το μοντέλο

By ‘mining’ for Likes on the social network, software has been developed that can accurately predict how open, conscientious, outgoing and neurotic that individual user is. And, in the majority of cases, these predictions were found to be more accurate than those made by close friends and family.

Ερευνητές των πανεπιστημίων Κέμπριτζ της Βρετανίας και Στάνφορντ των ΗΠΑ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στην επιθεώρηση «PNAS» ανέπτυξαν ένα λογισμικό που, μελετώντας το facebook, μπορεί να αξιολογήσει μια προσωπικότητα με μεγαλύτερη ακρίβεια από ό,τι οι φίλοι και τα μέλη της οικογένειας, παρ’ όλο που οι τελευταίοι έχουν οικειότητα με έναν άνθρωπο. Μόνο ο ή η σύζυγος τα καταφέρνει (οριακά) καλύτερα από τον υπολογιστή.

Το μοντέλο των ερευνητών αποτελεί μια εντυπωσιακή απόδειξη της ικανότητας των υπολογιστών να αναλύουν τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου μέσω ανάλυσης ψηφιακών δεδομένων (data) και τίποτε άλλο. Το γεγονός ότι οι μηχανές μπορούν να μάθουν έναν άνθρωπο καλύτερα και από τους συνανθρώπους του, όπως είπαν οι επιστήμονες, αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο στον μακρύ δρόμο για μια πιο στενή σχέση μεταξύ ανθρώπων και μηχανών.

Lead researcher Wu Youyou said: ‘In this context, the human-computer interactions depicted in science fiction films such as Her seem to be within our reach.’ In Her, starring Joaquin Phoenix, (pictured) a man develops a close relationship with an operating system personified by a female voice, called Samantha.

«Στο μέλλον οι υπολογιστές θα μπορούν να διαβάζουν τα ψυχολογικά γνωρίσματά μας και να αντιδρούν ανάλογα, οδηγώντας έτσι στην ανάδυση μηχανών με συναισθηματική νοημοσύνη και κοινωνική επιδεξιότητα», δήλωσε η υπεύθυνη της μελέτης Γου Γιουγιού του Κέντρου Ψυχομετρικής του Κέμπριτζ. «Υπό αυτή την έννοια, οι διαδράσεις ανθρώπων - υπολογιστών που αποτυπώνονται σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας όπως το φιλμ «Δικός της», φαίνεται να βρίσκονται πλέον στη σφαίρα του εφικτού», πρόσθεσε.

Η μελέτη

Study of 86,000 users reveals the power of intelligent machines, and they're getting better. The work, reported in the journal Proceedings of the National Academy of Sciences, builds on a previous study by Cambridge University scientists which showed that a variety of psychological and demographic characteristics can be predicted through Facebook Likes. Computer-based personality judgment accuracy (y axis) is plotted against the number of Likes available for prediction (x axis). The red line represents the average accuracy of computers’ judgment across the five personality traits.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα δείγμα 86.220 εθελοντών στο facebook, που συμπλήρωσαν ένα εκτενές ερωτηματολόγιο σχετικά με την προσωπικότητά τους, ενώ επέτρεψαν και την πρόσβαση στα «likes» τους. Με αυτό τον τρόπο, οι ερευνητές μπόρεσαν να δημιουργήσουν αλγόριθμους που συσχετίζουν τα «likes» με βασικά ψυχολογικά γνωρίσματα, όπως η εξωστρέφεια, η φιλικότητα, η αίσθηση καθήκοντος, η ύπαρξη νευρωτικών χαρακτηριστικών κ.α.

Στη συνέχεια, όσοι εθελοντές ήθελαν, κάλεσαν τους φίλους και συγγενείς τους να κρίνουν την προσωπικότητά τους μέσω ενός μικρότερου ερωτηματολογίου. Έτσι, 17.622 εθελοντές κρίθηκαν από ένα άτομο (συγγενή ή φίλο) και 14.410 από δύο.

Τελικά, ο υπολογιστής έκανε τις δικές του ψυχολογικές αξιολογήσεις. Το συμπέρασμα ήταν ότι οι μηχανές και οι αλγόριθμοί τους, αναλύοντας έναν επαρκή αριθμό από «likes», πλησίαζαν περισσότερο από ό,τι οι συγγενείς και οι φίλοι στη «σκιαγράφηση» του ψυχολογικού «πορτρέτου» ενός ανθρώπου.

Μόλις δέκα «likes» αρκούσαν για να ξεπεράσει ο υπολογιστής την κρίση ενός συναδέλφου, με 70 το μηχάνημα ήταν καλύτερος ψυχολόγος από έναν φίλο ή συγκάτοικο, με 150 από ένα μέλος της οικογένειας, ενώ με 300 συναγωνιζόταν τον/την σύζυγο. Ο μέσος χρήστης του facebook έχει 227 «likes» στο προφίλ του και ο αριθμός αυτός διαχρονικά αυξάνει, άρα στο μέλλον οι υπολογιστές θα έχουν την ευκαιρία να γίνουν ακόμη καλύτεροι ψυχολόγοι.

Όπως είπαν οι ερευνητές, οι συγγενείς και φίλοι μπορεί να γνωρίζουν κάποιον και να βασίζονται στη διαίσθησή τους, όμως οι υπολογιστές έχουν ένα μεγάλο «όπλο»: έναν όγκο από «μεγάλα δεδομένα» (big data) που κρατούν στην μνήμη τους και με τη βοήθεια των οποίων κάνουν συγκρίσεις και κρίσεις.

Τα ευρήματα

Analysis of the data revealed which Likes equated with higher levels of particular traits. For instance, liking Salvador Dali (picutred), TED talks, or pages about meditation revealed a high degree of openness. The results of the computerised assessment were compared with judgements of friends and family members.

Ο ερευνητής δρ. Ντέιβιντ Στίλγουελ τόνισε ότι «η ικανότητα να κρίνει κανείς μια προσωπικότητα, συνιστά ουσιώδες συστατικό της κοινωνικής ζωής, από τις καθημερινές αποφάσεις έως τα μακροπρόθεσμα σχέδια ποιόν θα παντρευτείς, θα εμπιστευτείς, θα προσλάβεις ή θα εκλέξεις για πρόεδρο. Τα ευρήματα μια τέτοιας ανάλυσης δεδομένων μπορεί μελλοντικά να φανούν πολύ χρήσιμα στο να βοηθήσουν τους ανθρώπους, όταν παίρνουν αποφάσεις».

Η διαισθητική κρίση ποτέ δεν θα καταργηθεί, σύμφωνα με τη Γου Γιουγιού, αλλά γιατί να μην βρει έναν αξιόπιστο συμπαραστάτη στο «πρόσωπο» ενός υπολογιστή; Από την άλλη όμως, πολλοί θα θεωρήσουν ως δυστοπικό ένα μέλλον, όπου οι μηχανές «διαβάζουν» σε μαζική κλίμακα τους ανθρώπους ως ανοικτά βιβλία.

Οι ερευνητές παραδέχτηκαν ότι οι νέες «ψυχαναλυτικές» δυνατότητες των υπολογιστών θέτουν ηθικά ζητήματα προστασίας των δεδομένων της ιδιωτικής ζωής, γι’ αυτό, όπως είπαν, οι χρήστες πρέπει να έχουν πάντα τον έλεγχο του «ψηφιακού αποτυπώματός» τους. «Υπάρχει μια πολύ μεγάλη σκοτεινή πλευρά σε αυτή την τεχνολογία. Με το πάτημα ενός κουμπιού, θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε όλο τον πληθυσμό της Γης. Πρέπει να σιγουρευτούμε ότι θα λύσουμε σωστά αυτά τα ζητήματα», δήλωσε ο ερευνητής Μιχάλ Κοζίνσκι.

Άλλοι ψυχολόγοι, όπως ο Ντέηβιντ Φάντερ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, επεσήμαναν ότι η ανθρώπινη προσωπικότητα είναι άκρως πολύπλοκη και έτσι ποτέ δεν θα καταφέρουν να την «πιάσουν» σωστά ακόμη και οι πιο εξελιγμένοι αλγόριθμοι. Ίσως ναι, ίσως όμως και όχι...

Είμαστε αστρόσκονη. We are stardust

Η εικόνα της έκρηξης σουπερνόβα στον γαλαξία Μ81 από το τηλεσκόπιο Χαμπλ. This is an artist’s impression of supernova 1993J, which exploded in the galaxy M81. Using the Hubble Space Telescope, astronomers have identified the blue helium-burning companion star, seen at the center of the expanding nebula of debris from the supernova. Image Credit: NASA, ESA, G. Bacon (STScI)

Π​​ριν από μερικές ημέρες ένας φίλος μου έστειλε μια επεξεργασμένη φωτογραφία από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ που κατέγραφε την εικόνα ενός ασυνήθιστου είδους σουπερνόβα έκρηξης στον γαλαξία Μ81 προς την κατεύθυνση του αστερισμού της Μεγάλης Άρκτου και σε απόσταση 11 εκατ. ετών φωτός από τη Γη.

This NASA/ESA Hubble Space Telescope photo composite shows the location of supernova 1993J inside the majestic spiral galaxy M81. Though astronomers saw the star explode as a supernova 21 years ago, the glow of that explosion is still present, as seen in the inset image. The supernova has faded to the point where astronomers are confident that they have picked up the ultraviolet glow of a very hot companion star. This is the first time astronomers have been able to put constraints on the properties of the companion star in this unusual class of supernova called Type IIb. Hubble observations in ultraviolet light confirm the theory that the explosion originated in a double-star system where one star fueled the mass-loss from the aging primary star. Credit: NASA, ESA, A. Zezas (CfA), and A. Filippenko (UC Berkeley)

Μία έκρηξη σουπερνόβα ανακοινώνει στο Σύμπαν τον θάνατο ενός άστρου που διαλύεται κυριολεκτικά στα «εξ ων συνετέθη», και παρ’ όλο που εκρήξεις σουπερνόβα συμβαίνουν κάπου στο Σύμπαν κάθε δευτερόλεπτο, εντούτοις η μελέτη τους είναι ιδιαίτερα σημαντική στην κατανόηση των διαδικασιών εκείνων που οδηγούν ένα γιγάντιο άστρο στον θάνατο. Η φωτογραφία αυτή αλλά και άλλες παρόμοιες που καταγράφουν τα λείψανα κατεστραμμένων άστρων με έβαλε σε σκέψεις.

Γιατί όσο κι αν σας φανεί παράξενο, είναι πλέον γεγονός ότι το όνειρο της ανθρωπότητας να φτάσει στα άστρα και να τα ψηλαφήσει με τα ίδια του τα χέρια, ή ακόμη και να επιστρέψουμε πίσω στις πρώτες στιγμές της γέννησης του Σύμπαντος, γίνεται καθημερινά πραγματικότητα εδώ πάνω στον δικό μας πλανήτη. Σκεφτείτε το εξής: το ανθρώπινο σώμα (ενός ανθρώπου 70 κιλών για παράδειγμα) αποτελείται από 7.000 τρισεκατομμύρια τρισεκατομμυρίων άτομα. Ψηφιακά ο αριθμός αυτός είναι ίσος με το 7 ακολουθούμενο από 27 μηδενικά. Από τον τεράστιο αυτόν αριθμό ατόμων το 67% είναι υδρογόνο, ένα χημικό στοιχείο που γεννήθηκε (μαζί με το μεγαλύτερο ποσοστό ηλίου) τη στιγμή της γέννησης του Σύμπαντος πριν από 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια. Γεγονός που σημαίνει ότι τα δύο τρίτα των ατόμων που αποτελούν το σώμα καθενός από εμάς έχουν ηλικία 13,8 δισεκατομμυρίων ετών.

Όλα τα υπόλοιπα 90 χημικά στοιχεία γεννήθηκαν στο εσωτερικό των άστρων, στις θερμοπυρηνικές τους αντιδράσεις και στις επιθανάτιες αστρικές τους εκρήξεις. Οπότε εάν κόψετε κάποιο λουλούδι, ή αν δοκιμάσετε ένα φρούτο, ή αν χαϊδέψετε το πρόσωπό σας, ακουμπάτε κάποιο άστρο. Γιατί όλα αυτά, κι οτιδήποτε άλλο υπάρχει γύρω μας, είναι κομμάτια κάποιου άστρου. Ο Ήλιος μας, η Γη μας και τα πάντα πάνω της δημιουργήθηκαν από αστροϋλικά που εκτοξεύθηκαν πριν από δισεκατομμύρια χρόνια από κάποια καταστρεφόμενη αστρική έκρηξη σουπερνόβα. Όλη η ύλη στα σώματά μας (εκτός φυσικά από το υδρογόνο) φτιάχτηκε στην «κόλαση» τέτοιων αστρικών θανάτων. Είμαστε δηλαδή αστράνθρωποι που δημιουργηθήκαμε από χημικά στοιχεία φτιαγμένα στις θανατηφόρες εκρήξεις υπεργιγάντιων άστρων. Χωρίς τις εκρήξεις των σουπερνόβα δεν θα υπήρχαν πλανήτες και δορυφόροι. Χωρίς τις σουπερνόβα δεν θα υπήρχε η Γη, δεν θα υπήρχαν βράχια και βότσαλα, δεν θα υπήρχαν φυτά και ζώα. Χωρίς τις εκρήξεις των σουπερνόβα, δεν θα υπήρχε ο άνθρωπος.

Αλλά κι εμείς ακόμη, όταν πεθάνουμε, τα χημικά στοιχεία από τα οποία αποτελούνται τα σώματά μας θα διασκορπιστούν παντού γύρω μας ενώ ορισμένα απ’ αυτά θα ενσωματωθούν σε άλλα είδη ζωής. Ήδη καθένας από εμάς αναπνέει καθημερινά αρκετές δεκάδες μόρια που είχαν εισπνεύσει πριν από εμάς ο Σωκράτης, ο Ίππαρχος, ο Νεύτων ή ο Κολοκοτρώνης.

Όπως μας λένε σήμερα οι σύγχρονοι βιολόγοι, το πρώτο ζωντανό κύτταρο στη Γη εμφανίστηκε πριν από περίπου 4 δισ. χρόνια και οι απευθείας απόγονοί του είναι διάσπαρτοι σε ολόκληρο το σώμα μας με τη μορφή των κυττάρων του αίματος που διατρέχουν τις φλέβες και τις αρτηρίες μας. Καθένας από εμάς περιλαμβάνει μέσα του 370 τρισ. κύτταρα εκ των οποίων το 90% ΔΕΝ είναι ανθρώπινα αλλά ξένοι μικροοργανισμοί και βακτήρια. Κι όμως, τα σώματά μας αποτελούν μιαν ολάκερη κοινωνία, και χωρίς όλους αυτούς τους άλλους μικροοργανισμούς δεν θα μπορούσαμε να ζήσουμε ούτε μία στιγμή, ούτε ένα δευτερόλεπτο.

Και κάτι ακόμη. Καθένα από τα ανθρώπινα κύτταρα διαθέτει 400 δισ. μόρια, τα οποία εκτελούν εκατομμύρια διαφορετικές δραστηριότητες ανάμεσα στα τρισεκατομμύρια των ατόμων από τα οποία αποτελούνται. Οι βιολόγοι υπολογίζουν ότι εκτελούνται ένα τρισεκατομμύριο τρισεκατομμυρίων δραστηριότητες κάθε στιγμή που περνάει. Αριθμητικά μιλάμε για έναν αριθμό ο οποίος αποτελείται από τη μονάδα ακολουθούμενη από 24 μηδενικά. Σκεφτείτε το για λίγο! Σ’ ένα χιλιοστό του δευτερολέπτου το σώμα μας εκτελεί δέκα φορές περισσότερες δραστηριότητες απ’ όσα είναι τ’ άστρα που υπάρχουν στο Σύμπαν. Αισθάνεστε καθόλου το τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο εσωτερικό του σώματός σας; Αισθάνεστε καθόλου το ένα τρισεκατομμύριο, τρισεκατομμυρίων δράσεις που συμβαίνουν ταυτόχρονα κάθε στιγμή που περνάει; Κι όμως, το σώμα σας δραστηριοποιείται τόσο καλά ώστε καθένας από εσάς να μένει απερίσπαστος στην καθημερινότητά του!

Ένας μεγάλος αστρονόμος είχε πει κάποτε ότι «ο άνθρωπος είναι το μέσο για το Σύμπαν να γνωρίσει τον εαυτό του», και ίσως αυτό να αποτελεί και τον καλύτερο προσδιορισμό μας γιατί είμαστε πράγματι παιδιά του Σύμπαντος. Γιατί είμαστε όλοι μας αστρόσκονη, και κάποια μέρα θα ξαναγυρίσουμε στα άστρα.

Διονύσης Σιμόπουλος, επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου.

Πηγή: kathimerini.gr

Τι εξόντωσε τον πολιτισμό του Νησιού του Πάσχα; Easter Island's Demise May Have Surprising New Explanation

Οι Ράπα Νούι δεν εξαφανίσθηκαν λόγω της αποψίλωσης των δασών αλλά εξαιτίας κλιματικών αλλαγών. The downfall of Easter Island may have had more to do with preexisting environmental conditions than degradation by humans, according to a new study of the remote speck of land made famous by its enormous stone-head statues. Easter Island "heads" on the slope of Rano Raraku volcano. Credit: Image via Shutterstock

Πολλοί αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι ο λαός των Ράπα Νούι κατέρρευσε στο Νησί του Πάσχα λόγω της απερίσκεπτης αποψίλωσης του δάσους. Άλλοι πάλι πιστεύουν ότι ο απομονωμένος πολιτισμός τους καταστράφηκε λόγω της άφιξης των Ευρωπαίων. Νέα μελέτη προσφέρει τώρα μια εναλλακτική εξήγηση: οι Ράπα Νούι ίσως έπεσαν θύματα κλιματικών αλλαγών.

Απομονωμένο αλλά πλούσιο

Το Νησί του Πάσχα είναι γνωστό από τα περίφημα μοάι, μνημειώδη αγάλματα με ανθρώπινη μορφή.

Το Νησί του Πάσχα, ή Ράπα Νούι στην τοπική γλώσσα, ένα από τα πιο απομονωμένα κατοικημένα νησιά του κόσμου, 3.500 χιλιόμετρα δυτικά της Χιλής στον Ειρηνικό. Ήταν κάποτε καλυμμένο από πλούσια δάση φοινικόδεντρων, σήμερα όμως τα δέντρα απουσιάζουν από το σκληρό τοπίο.

Οι πολυνήσιοι ναυτικοί που αποίκησαν το νησί την πρώτη χιλιετία μετά Χριστόν δημιούργησαν τον πολιτισμό των Ράπα Νούι, γνωστό από τα περίφημα μοάι, μνημειώδη αγάλματα με ανθρώπινη μορφή.  Η τελευταία μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην ανοιχτή επιθεώρηση «PNAS», δείχνει ότι ο πληθυσμός του νησιού μειώθηκε δραματικά λόγω τοπικών μεταβολών του κλίματος.

«Τα αποτελέσματα της μελέτης μου προκάλεσαν έκπληξη» λέει ο Τεν Λάντεφογκ, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Όκλαντ στη Νέα Ζηλανδία και επικεφαλής της έρευνας. Η ομάδα του χρονολόγησε περισσότερα από 400 εργαλεία, κατασκευασμένα από οψιδιανό λίθο, τα οποία βρέθηκαν σε διάφορες περιοχές του νησιού. Η ανάλυση επέτρεψε στους ερευνητές να προσδιορίσουν πότε και πώς χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι τη διαθέσιμη γη.

Τα ευρήματα

A Rapa Nui Rock Garden, or agricultural field, with Poike volcano in the background. (Image courtesy of Christopher M. Stevenson)

Το βασικό εύρημα είναι ότι δεν υπήρχε ομοιομορφία όσον αφορά τη χρήση γης και την αξιοποίηση του δάσους σε όλη την έκταση του νησιού. «Αν και δεν έχουμε στη διάθεσή μας άμεσα δεδομένα για το μέγεθος του πληθυσμού, είναι ξεκάθαρο ότι οι κάτοικοι αντιδρούσαν σε τοπικές περιβαλλοντικές διακυμάνσεις στο νησί πριν καταστραφούν από την εισαγωγή ευρωπαϊκών ασθενειών και από άλλες ιστορικές διαδικασίες» λέει ο Δρ Λάντεφογκ.

Chemical analyses of teeth from 41 human skeletons excavated on Easter Island revealed the inhabitants ate rats rather than seafood; Here, Moai statues at Ahu Tongariki on the south-eastern part of the island, where 26 of the skeletons were found. Credit: Photo by Amy Commendador

Οι περιβαλλοντικές αλλαγές στις οποίες αναφέρονται ήταν μεταβολές στη βροχόπτωση και την ποιότητα των εδαφών, μεταξύ άλλων. Η μελέτη υποδεικνύει, χωρίς όμως να αποδεικνύει, ότι οι Ράπα Νούι έπεσαν θύματα περιβαλλοντικών περιορισμών και όχι της άπληστης αποψίλωσης των δασών. Ό,τι κι αν συνέβη, ο πληθυσμός είχε μειωθεί από τα περίπου 15.000 άτομα σε μόλις 2 με 3 χιλιάδες όταν οι Ευρωπαίοι έφτασαν στο νησί το 1722. Ασθένειες που μετέφεραν οι ευρωπαίοι ναυτικοί, σε συνδυασμό με το εμπόριο σκλάβων, μείωσαν περαιτέρω τον πληθυσμό στα 111 άτομα το 1877.

Σήμερα το Νησί του Πάσχα έχει περίπου 6.000 κατοίκους, από τους οποίους το 60% κατάγεται από τους ιθαγενείς Ράπα Νούι. Η νέα μελέτη δείχνει ότι ο απομονωμένος πολιτισμός επλήγη από περιβαλλοντικές αλλαγές πριν από την άφιξη των κατακτητών. Δεν αρκεί όμως για να αποδείξει ότι η θεωρία της εξάντλησης των φυσικών πόρων είναι εσφαλμένη, ή ότι δεν υπήρξαν άλλοι παράγοντες που έπαιξαν ρόλο. Και αυτό σημαίνει ότι το μυστήριο της εξαφάνισης των Ράπα Νούι δεν έχει λυθεί οριστικά.

Το προϊστορικό τέρας του Λοχ Νες. Was this Nessie’s ancestor? Giant prehistoric monster roamed Scottish waters

Καλλιτεχνική απεικόνιση του ιχθυόσαυρου που ζούσε στα νερά της Σκοτίας. The 'ichthyosaur' was a large dolphin-like marine reptile that grew up to 14 feet long from snout to tail. An artist's impression of the ichthyosaur recently unearthed in Scotland. Photo: Todd Marshall/PA

Εκτός από τη Νέσι, το μυστηριώδες θαλάσσιο ον που υποτίθεται ότι ζει εδώ και δεκαετίες στη λίμνη του Λοχ Νες, η Σκοτία έχει πλέον και το δικό της προϊστορικό θαλάσσιο «τέρας». Πρόκειται για ένα άγνωστο μέχρι σήμερα είδος ιχθυόσαυρου που ζούσε στα νερά της Σκοτίας.

Χαμένος κρίκος

Skye, above, is one of the few places in the world where fossils from the Middle Jurassic Period can be found.

Ο… σκοτσέζος ιχθυόσαυρος ονομάστηκε Dearcmhara shawcrossi, είχε μήκος 4,3 μέτρα και έμοιαζε με δελφίνι. Τα απολιθώματα του Dearcmhara είχαν εντοπιστεί από ένα κυνηγό απολιθωμάτων στο νησί Skye το 1959 ο οποίος τα κράτησε στην κατοχή του και τα δώρισε τελικά στην επιστημονική κοινότητα πριν από 20 χρόνια. Όμως μέχρι σήμερα κανείς ερευνητής δεν είχε ασχοληθεί με αυτά τα απολιθώματα. Τελικά ομάδα ειδικών του Μουσείου Hunterian του Πανεπιστημίου της Γλασκόβης αποφάσισε να τα μελετήσει και αποκάλυψε τελικά την ταυτότητα τους. 

Mounted Ichthyosaur skeleton. Photo by Ballista/Wikimedia

Εκτός από την ανακάλυψη ενός νέου είδους ιχθυόσαυρων ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι αυτό το είδος ζούσε πριν από περίπου 170 εκ. έτη. Πρόκειται για ένα χρονικό διάστημα για το οποίο υπάρχουν ελάχιστα ευρήματα σχετικά με την παρουσία των ιχθυόσαυρων στον πλανήτη. Με απλά λόγια ο Dearcmhara φωτίζει μια εποχή που υπάρχει σκοτάδι για τους ιχθυόσαυρους. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Scottish Journal of Geology».