Γιώργος Σαραντάρης, «Δύο τραγούδια της Άνοιξης»

Ι

Μοῦ φαίνεται, πὼς ἡ ἄνοιξη

Σὰν κελαηδᾶ μὲ τρέμει

Μὴν τῆς ζητήσω ἕνα σκοπὸ

Νὰ δώσει τοῦ ἔρωτά μου

Μὴν τῆς ζητήσω ἕνα φιλὶ

Νὰ σοῦ φιλήσω τὴν καρδιὰ

Νὰ σοῦ χαρίσω δυὸ φτερὰ

Καὶ νὰ σὲ δῶ δικιά μου

Harold Gilman, Nude on a bed, circa 1914.

ΙΙ

Ἔλα νὰ δεῖς τὴν ἄνοιξη ποὺ περπατάει

Ποὺ μὲ τὰ σύννεφα ἀγκαλιὰ μᾶς χαιρετάει

Ἔλα νὰ δεῖς τὴν κόρη μου πῶς ἔγινε μεγάλη

Καὶ τραγουδάει μὲ μιὰ φωνὴ ποὺ δὲν ἦταν δικιά της

Καὶ τραγουδάει μ᾿ ἕνα παλμὸ ποὺ εἶναι τοῦ κόσμου ὅλου

Σὰν νὰ βρέχει τὰ χείλια της στὴ βρύση τ᾿ οὐρανοῦ

Σὰν νὰ πετάει ἡ καρδούλα της μὲ κάθε χελιδόνι

Καὶ νὰ μὴν ξέρει ἡ ἄνοιξη ἂν εἶν᾿ δικιά της κόρη!

Φωτογραφίες: © Κωνσταντίνος Βακουφτσής

Γιώργος Σαραντάρης, «Δύο τραγούδια της Άνοιξης», Ι, [1939]. Ποιήματα. Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», 1961. 89.

Η βαρύτητα μετατρέπει γαλαξία σε «Δακτύλιο του Αϊνστάιν». Einstein Ring seen in stunning image of lensed galaxy

O πορτοκαλί δακτύλιος είναι η παραμορφωμένη εικόνα ενός μακρινού γαλαξία. Η γαλάζια αίγλη είναι το φως ενός ενδιάμεσου γαλαξία όπως απεικονίστηκε με το Hubble. ALMA/Hubble composite image of the gravitationally lensed galaxy SDP.81. The bright orange central region of the ring (ALMA's highest resolution observation ever) reveals the glowing dust in this distant galaxy. The surrounding lower-resolution portions of the ring trace the millimeter wavelength light emitted by carbon monoxide. The diffuse blue element at the center of the ring is from the intervening lensing galaxy, as seen with the Hubble Space Telescope. Credit: ALMA (NRAO/ESO/NAOJ); B. Saxton NRAO/AUI/NSF; NASA/ESA Hubble, T. Hunter (NRAO)

Χάρη στις καλύτερες εικόνες που έχουν ληφθεί ως σήμερα από το ισχυρότερο ραδιοτηλεσκόπιο του κόσμου, οι αστρονόμοι είδαν έναν μακρινό γαλαξία να παραμορφώνεται από τη βαρύτητα ενός δεύτερου γαλαξία και να εμφανίζεται με τη μορφή ενός κοσμικού δαχτυλιδιού.

Το φαινόμενο

ALMA image of the gravitationally lensed galaxy SDP.81. The bright orange central region of the ring (ALMA's highest resolution observation ever) reveals the glowing dust in this distant galaxy. The surrounding lower-resolution portions of the ring trace the millimeter wavelength light emitted by carbon monoxide. Credit: ALMA (NRAO/ESO/NAOJ); B. Saxton NRAO/AUI/NSF

To τηλεσκόπιο ALMA, μια συστοιχία 66 επιμέρους ραδιοτηλεσκοπίων στην έρημο Ατακάμα της Χιλής, παρατήρησε μια σπάνια περίπτωση βαρυτικού φακού, ενός φαινομένου που είχε προβλέψει ο Άλμπερτ Αϊνστάιν στο πλαίσιο της Γενικής Σχετικότητας. Το φαινόμενο εκδηλώνεται όταν το φως ενός γαλαξία ή άλλου φωτεινού αντικειμένου παραμορφώνεται από τη βαρύτητα ενός άλλου γαλαξία ή αντικειμένου μεγάλης μάζας. Η βαρύτητα ουσιαστικά παραμορφώνει το χώρο έτσι ώστε οι ακτίνες φωτός να ακολουθούν καμπύλη πορεία.

Ο δακτύλιος

ALMA's highest resolution image ever reveals the dust glowing inside the distant galaxy SDP.81. The ring structure was created by a gravitational lens that distorted the view of the distant galaxy into a ring-like structure. Credit: ALMA (NRAO/ESO/NAOJ)

Ο «Δακτύλιος του Αϊνστάιν» στην παραπάνω εικόνα είναι μια παραμορφωμένη, μεγεθυμένη εικόνα ενός γαλαξία που βρίσκεται σε απόσταση 12 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Ανάμεσα στη Γη και τον γαλαξία βρίσκεται ένας δεύτερος, ενδιάμεσος γαλαξίας σε απόσταση 4 δισ. ετών φωτός.

Είναι μια σπάνια περίπτωση βαρυτικού φακού που εμφανίζεται ως σχεδόν πλήρης δακτύλιος, επισημαίνουν οι ερευνητές του ALMA. Αυτό συμβαίνει επειδή η Γη και οι δύο γαλαξίες είναι σχεδόν τέλεια ευθυγραμμισμένοι. Η εικόνα έχει απίστευτα μεγάλη ανάλυση, καθώς καλύπτει μια περιοχή μόλις 0,0000063888888889 μοιρών στον ουρανό. Αυτό θα ισοδυναμούσε με το να βλέπει κανείς από τη Νέα Υόρκη το δαχτυλίδι μιας μπασκέτας στην κορυφή του Πύργου του Άιφελ.

Χάρη στη μεγέθυνση του βαρυτικού φακού, το ALMA μπόρεσε να κοιτάξει ακόμα πιο μακριά στο Σύμπαν. «Το φαινόμενο του βαρυτικού φακού χρησιμοποιείται στην αστρονομία για τη μελέτη του πολύ μακρινού, πολύ αρχαίου Σύμπαντος, αφού προσφέρει μια εντυπωσιακή αύξηση ισχύος ακόμα και στα καλύτερα τηλεσκόπιά μας» αναφέρει η Κάθριν Βλαχάκις, ερευνήτρια του ALMA. Χρησιμοποιώντας ειδικό λογισμικό, οι αστρονόμοι θα μπορέσουν τώρα να υπολογίσουν το πραγματικό σχήμα του μεγεθυμένου γαλαξία. Η μελέτη έχει γίνει δεκτή για δημοσίευση από την επιθεώρηση «The Astrophysical Journal».

The paper, "ALMA Long Baseline Observations of the Strongly Lensed Submillimeter Galaxy HATLAS J090311.6+003906 at z=3.042," is located here: http://arxiv.org/abs/1503.02652

Οι βροχερές μέρες δεν μας «μαυρίζουν» τη διάθεση. How blue skies leave the British feeling blue

Jean Béraud, La Modiste Sur Les Champs Elysées. Ό,τι κι αν λένε οι Βρετανοί, εμείς οι Νότιοι ψηφίζουμε ήλιο... Forget the winter blues: 17-year study concludes grey skies do not make Britons less happy – but they do feel less content at work on sunny days.

Με τα τερτίπια του καιρού έχουμε συνηθίσει λίγο-πολύ να παρομοιάζουμε τη διάθεσή μας. Στην πραγματικότητα, όμως, όπως ισχυρίζονται βρετανοί επιστήμονες, τελικά το αν βρέχει ή έχει καλό καιρό δεν φαίνεται να μας επηρεάζει ψυχολογικά.

Τα νέα ευρήματα των ειδικών από το Πανεπιστήμιο του Γουεστμίνστερ, τα οποία παρουσιάστηκαν στο συνέδριο της Royal Economic Society, καταρρίπτουν τον μύθο που μας θέλει «συννεφιασμένους» κάθε φορά που έξω βρέχει. Σύμφωνα με τους ειδικούς, είτε κάνει ζέστη ή κρύο είτε έχει καλό καιρό είτε όχι, οι εργαζόμενοι κατά τη διάρκεια της εβδομάδας δεν πρόκειται να είναι ούτε πιο χαρούμενοι αλλά ούτε και πιο λυπημένοι.

Ο ήλιος φέρνει… σύννεφα;

Οι ηλιόλουστες μέρες είναι εκείνες που, σύμφωνα με νέα μελέτη, τελικά επηρεάζουν την ψυχολογική μας κατάσταση. People sunbathe in St James's Park, London. Photo: Owen Humphreys/PA

Βάσει της ανάλυσης, φάνηκε ότι οι εθελοντές έτειναν να έχουν περισσότερα νεύρα κατά τη διάρκεια των ηλιόλουστων ημερών καθώς ήταν αναγκασμένοι να βρίσκονται καθηλωμένοι στα γραφεία ή στα καταστήματα στα οποία εργάζονταν από το να βρίσκονται έξω και να απολαμβάνουν τη μέρα. Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ωστόσο ότι η επίδραση αυτή στον ψυχισμό των εργαζομένων ήταν τόσο μικρή που δεν υπάρχει ανάγκη για τη λήψη μέτρων από πλευράς των εργοδοτών ή των Αρχών. Το ίδιο μικρή, αναφέρουν, ήταν και η επίδραση του παρατεταμένου κρύου και των συχνών βροχοπτώσεων. 

Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της μελέτης τους, οι ειδικοί ανέλυσαν μια περίοδο 17 ετών, από το 1991 ως το 2008, κατά τη διάρκεια της οποίας συνέκριναν στοιχεία που αφορούσαν τη διάθεση των πολιτών με τις καιρικές συνθήκες. Τα στοιχεία γύρω από τα επίπεδα της χαράς, της υγείας, της ικανοποίησης των εργαζομένων και της οικονομικής ευημερίας ελήφθησαν από την πολυετή μελέτη British Household Panel Survey του Ινστιτούτου Κοινωνικής και Οικονομικής Ερευνας (ISER) του Πανεπιστημίου του Εσεξ, η οποία αφορούσε συνολικά 10.000 νοικοκυριά.

Μικρή ως ανεπαίσθητη η επίδραση του καιρού

André Derain, Westminster, 1906.

«Η κοινή πεποίθηση ότι ο καλός καιρός μάς φτιάχνει τη διάθεση δεν υποστηρίζεται επιστημονικά» εξηγεί ο επικεφαλής της μελέτης δρ Φραντζ Μπούσκα. «Ιδιαίτερα στην περίπτωση των Βρετανών βλέπουμε ότι ο κόσμος έχει αποκτήσει μια σχετική "ανοσία" γύρω από τα τερτίπια του καιρού».

«Η ανάλυση των παραπάνω δεδομένων αποκαλύπτει ότι η αύξηση της εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων, π.χ. η αύξηση της θερμοκρασίας και της συχνότητας των βροχοπτώσεων, δεν φαίνεται να επηρεάζει άμεσα την ψυχολογική διάθεση των πολιτών» αναφέρει ο ειδικός.

«Συγκεκριμένα είδαμε ότι οι εναλλαγές του καιρού είχαν πολύ μικρή επίδραση ως προς τα επίπεδα της προσωπικής ευημερίας του καθενός. Επιπλέον, η ηλιοφάνεια και η καλοκαιρία δεν φάνηκε να κάνουν τον κόσμο πιο ευτυχισμένο. Η επίδραση του καιρού, λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι είναι, στην καλύτερη περίπτωση, πολύ μικρή» προσθέτει ο δρ Μπούσκα.

Από τη μελέτη φάνηκε ότι οι ηλιόλουστες μέρες ενδεχομένως να συνέβαλαν στην απογοήτευση που ένιωθαν οι εργαζόμενοι για τη δουλειά τους. Ωστόσο οι ειδικοί είδαν ότι 10 ώρες ηλιοφάνειας μείωναν το συναίσθημα της ικανοποίησης των εργαζομένων κατά μόλις 1%.

Οι βρετανοί επιστήμονες καταλήγουν ότι υπάρχουν κάποιες ενδείξεις κατά τις οποίες οι παρατεταμένες περίοδοι ηλιοφάνειας θα μπορούσαν ενδεχομένως να ενισχύσουν σε μικρό βαθμό το συναίσθημα της χαράς και τα επίπεδα της ευημερίας των πολιτών.

Aποστολή αστροναυτών στον Άρη μέχρι το 2040. Planetary Society: We Can Afford to Orbit Humans at Mars by 2033

Η τεχνογνωσία αλλά και ο προϋπολογισμός της NASA θα της επέτρεπαν να στείλει σε 18 χρόνια από σήμερα μια ομάδα αστροναυτών για να εξερευνήσουν τον Φόβο, τον δορυφόρο του Άρη, ενώ 6 χρόνια αργότερα να πραγματοποιήσει την πρώτη επανδρωμένη αποστολή με προορισμό τον ίδιο τον Κόκκινο Πλανήτη. The road to Mars. The Planetary Society, a nongovernmental space advocacy group headed by Bill Nye, announced that we may be able to achieve this as planned. Image credit: NASA

Η NASA θα μπορούσε να πραγματοποιήσει την πρώτη επανδρωμένη της αποστολή στους δορυφόρους του Άρη μέχρι το 2033, προετοιμάζοντας έτσι το έδαφος ώστε το 2039 να προγραμματίσει το πρώτο «ταξίδι» αστροναυτών στον Κόκκινο Πλανήτη.

Αυτό είναι το συμπέρασμα της έκθεσης που συνέταξαν ειδικοί από την Planetary Society, τη διάσημη μη κερδοσκοπική οργάνωση που προωθεί την εξερεύνηση του διαστήματος.

Η έκθεση συντάχθηκε από μέλη της οργάνωσης, τα οποία συμμετείχαν σε ένα διήμερο συνέδριο στην Ουάσιγκτον, με σκοπό να εξετάσουν τις τεχνικές και οικονομικές λεπτομέρειες για την «κατάκτηση» του Άρη.

The Planetary Society says Nasa can afford a crewed mission to orbit the Martian moon Phobos in 2033, leading up to a crewed landing on the Red Planet in 2039.

Όπως συμπέραναν, η τεχνογνωσία αλλά και ο προϋπολογισμός της NASA θα της επέτρεπαν να στείλει σε 18 χρόνια από σήμερα μια ομάδα αστροναυτών για να εξερευνήσουν τον Φόβο, τον δορυφόρο του Άρη, ενώ 6 χρόνια αργότερα να πραγματοποιήσει την πρώτη επανδρωμένη αποστολή με προορισμό τον ίδιο τον Κόκκινο Πλανήτη.

«Νομίζουμε πως μπορεί να καταστρωθεί ένα βιώσιμο πρόγραμμα κατάκτησης του Άρη», αναφέρει στη συνέντευξη Τύπου της Planetary Society ο Σκοτ Χάμπαρντ, μέλος του Δ.Σ. της οργάνωσης και καθηγητής στο τμήμα Αεροναυτικής και Αστροναυτικής του πανεπιστημίου Στάνφορντ.

Planetary Society CEO Bill Nye addresses the workshop. Photo Credit: Tushar Dayal for The Planetary Society

Παρών στη συνέντευξη ήταν επίσης ο Μπιλ Νάι, CEO της οργάνωσης και γνωστός μηχανικός, ηθοποιός, συγγραφέας, με εξαιρετικά πλούσιο βιογραφικό στην εκλαΐκευση της επιστήμης.

Στο διήμερο, τα μέλη της Planetary Society κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η «κατάκτηση» του Άρη θα μπορούσε να υποστηριχθεί οικονομικά από τον προϋπολογισμό της NASA.

Phobos is the larger and inner of the two natural satellites of Mars, the other being Deimos. Both moons were discovered in 1877.

Επίσης, συμφώνησαν ότι, πριν από την εξερεύνηση του πλανήτη, θα πρέπει να προηγηθεί μια επανδρωμένη αποστολή στον Φόβο – περίπου όπως, πριν ο πρώτος Αμερικανός αστροναύτης πατήσει το πόδι του στο φεγγάρι, είχε προηγηθεί μία επανδρωμένη αποστολή η οποία τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον δορυφόρο του πλανήτη μας.

Η αποστολή στον Φόβο θα διαρκούσε περίπου 30 μήνες, από τους οποίους έναν περίπου χρόνο οι αστροναύτες θα παρέμεναν γύρω από τον δορυφόρο του Άρη. Από εκεί, θα μπορούσαν να μελετήσουν επίσης τον Δείμο, ένα ακόμη «φεγγάρι» του Κόκκινου Πλανήτη, ενώ θα είχαν τη δυνατότητα να τηλεχειρισθούν ρομπότ πάνω στην επιφάνεια του Άρη. Το ταξίδι θα μπορούσε να γίνει με το νέο διαστημόπλοιο Orion της NASA, σύμφωνα με την έκθεση.

Όταν ρωτήθηκαν για τα εμπόδια που θα έπρεπε να ξεπερασθούν ώστε να γίνει πραγματικότητα το πρόγραμμα, οι δύο ειδικοί ανάφεραν ότι τα μεγαλύτερα προσκόμματα είναι πολιτικά, και όχι τεχνικά.

«Δεν ισχυρίζομαι πως οι τεχνικές δυσκολίες δεν είναι πραγματικά σημαντικές», απάντησε ο Νάι. «Σίγουρα θα χρειασθούν πολλοί πεπειραμένοι μηχανικοί και επιστήμονες, οι οποίοι θα πρέπει να αφιερώσουν πολλή σκέψη. Το πραγματικό όμως πρόβλημα είναι πολιτικό».

Various forms of propulsion have been touted for a mission to Mars, including chemical, ion (electric) and nuclear. But while nuclear is often said to be the 'holy grail', the team found it did not noticeably shorten the mission over other versions. Shown is an illustration of a concept Mars Transfer Vehicle.

Σύμφωνα με τον Χάμπαρντ, πλέον η κατάκτηση του Άρη δεν θα συναντούσε ανυπέρβλητες τεχνολογικές και επιστημονικές προκλήσεις, όπως συνέβαινε στο παρελθόν.

«Παλιότερα, όταν έμπαινε το ερώτημα μιας επανδρωμένης αποστολής στον Άρη, απαριθμούσα μια σειρά από μεγάλα εμπόδια, όπως βιοϊατρικά ή μειονεκτήματα των συστημάτων εκτόξευσης», είπε. «Σήμερα νομίζω πως αυτά τα ρίσκα έχουν μειωθεί ή γνωρίζουμε πώς να τα μειώσουμε».

Πηγή: http://www.universetoday.com/119713/planetary-society-we-can-afford-to-orbit-humans-at-mars-by-2033/

Γιώργος Δάγλας, «Η Μάνα Νύχτα»

Edward Le Bas, Saloon Bar, 1940

Πλησίασε να καταθέσει τον πενιχρό της οβολό

στα πέτρινα χέρια των αγνοούμενων.

Εν μέσω αρχαγγέλων κι ανταρτών.

Με φανταχτερό διάδημα και κόκκινο βελούδο.

Οπλισμένη.                          

Ξυπόλυτη και ξάγρυπνη.

Πλησίασε ευλαβικά η μάνα νύχτα

κρατώντας την ανάσα στην προσμονή

της έκρηξης.

Πλησίασε κι έβαλε το λαιμό της

κάτω απ’ το λεπίδι των γνωστικών.

“Ας έρθουν τώρα'. Είπε.

“Ας έρθουν οι υπάλληλοι. Ας έρθει η πουτάνα η

μέρα.

Από την Ιθάκη ας έρθουν. Κι από την Πέλλα.

Εγώ θα χωθώ, να κοιμηθώ λίγο, εδώ,

στις τσέπες των πουλημένων, των προδομένων,

των σακατεμένων απ’ αγάπη. Ας έρθουν'.

Απομακρύνθηκε. Άφησε πίσω τον τόπο του

κρανίου.

Του κρανίου που σήμαινε:

Έτσι θα δοθείς στην κοινωνία. Ούτε λογοτεχνικά

άλλοθι, ούτε έρωτες θα σε σώσουν. Όπως οι

πρωθύστεροι

και οι μετέπειτα θα συρθείς στη δίνη μου.

Στο προσωπικό μου κενό θ’ αφομοιωθείς.

Απομακρύνθηκε.

Πίσω,

Σαν κομμένη ουρά φιδιού, σφάδαζε το πάθος.

Απ’ τη συλλογή «Το μαύρο χιόνι» εκδ. Ελλέβορος.

*

Józef Simmler (1823–1868), Portrait of Jadwiga Łuszczewska (Diotima - Deotymy), 1855

Έτρεχε με μάτι αγριεμένο.

Τρίχα ορθή. Αλαφιασμένη στο κεντρικό

πλακόστρωτο της Ρώμης.

Λόγια ακατάληπτα και μυστηριώδη έβγαιναν σαν

αφρός απ’ το στόμα της:

“Στην Αίγυπτο, στην Αίγυπτο. Καίγονται τα

όνειρα.

Λυγίζουν τα λιμάνια, σταυροφόρε. Γουρούνια

διοικούν το θόλο.

Καίγονται τα όνειρα'.

Στις σκήτες. Στις κρύπτες των αλχημιστών. Στην

έρημο και στον πόλο.

Είναι πίσω μου και ουρλιάζει. Με δείχνει μ’ ένα

χέρι κόκκινο

σαν φωτιά. Βγάζει φλόγες. Άνοιξε, γη. Άνοιξε!

(Απαρνημένος και καταραμένος κρύβομαι σ’ αυτή

την πόλη. Εξόριστος

κι ιερόσυλος. Σχεδόν γυμνός και σίγουρα βρώμικος.

Πάντα πιωμένος.

Δεν υπάρχει ταβερνιάρης που δεν με ξέρει, που δεν

μου λέει τον πόνο του κλαίγοντας.

Δεν υπάρχει σκυλί αδέσποτο που δεν μου κούνησε

την ουρά του. Οι πέτρες

δεν θα μ’ ανεχτούν πολύ ακόμα).

Ανακάλυψα την πλήξη των ηρώων. Το μεγάλο

ελάχιστο.

Ύστερα, τον καιρό της παλίρροιας, έγραφα αυτά.

Και ξανά η πτώση των

άδικων χρόνων. Τώρα στη Ρώμη, η ακατάσχετη

επιθυμία της διήγησης.

Έλεγα λοιπόν γι’ αυτή τη γυναίκα-φάντασμα:

Έτρεχε με μάτι αγριεμένο.

Φωτογραφίες: © Κωνσταντίνος Βακουφτσής

ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΑΓΛΑΣ

-Γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1958, όπου και τελείωσε το Ναυτικό Λύκειο χωρίς ποτέ να μπαρκάρει.

-1977, Αθήνα.

Προλαβαίνει ζωντανούς τους τελευταίους ρεμπέτες. Ακούει τον Ρούκουνα και πίνει ούζο με τον Γιάννη Κυριαζή.

-1980, άγριες διαδηλώσεις-καταλήψεις.

Δουλεύει κομπάρσος με τη μεσολάβηση της Κατερίνας Γώγου.

Με τον Άσιμο στο υπόγειο της Αραχώβης.

Γράφει στο ΙΔΕΟΔΡΟΜΙΟ του Λεωνίδα Χρηστάκη.

Παράλληλα βιοπορίζεται ως βιομηχανικός εργάτης, ταβερνιάρης και υπάλληλος γραφείου τελετών.

-1982, εκδίδεται η “ΜΕΡΑ ΤΩΝ ΦΩΤΑΓΩΓΩΝ” στον "ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ".

-1985, Αποσύρεται στην Ιθάκη.

Εκδίδει την τοπική εφημερίδα “ΑΓΟΝΗ ΓΡΑΜΜΗ” διορίζεται στο νοσοκομείο και παντρεύεται.

-1992, παραιτείται από δημόσιο και συζυγικό βίο και φεύγει στη Θεσσαλονίκη.

Γράφει, πίνει, χάνεται.

-1999, εκδίδεται το “ΜΑΥΡΟ ΧΙΟΝΙ” στις εκδόσεις ΕΛΛΕΒΟΡΟΣ (Άργος).

-2004, επιστροφή στην Ιθάκη.

Ετοιμάζει την καινούργια απόδραση.

Πώς το ανθρώπινο αυτί αξιοποιεί την ηχώ. How we hear distance: Echoes are essential for humans to perceive how far away a sound is

Rémy Cogghe, Madame reçoit, 1908. Η ηχώ παίζει καθοριστικό ρόλο στην ικανότητά μας να υπολογίζουμε την απόσταση από την οποία προέρχεται ένας ήχος. Mammals are good at figuring out which direction a sound is coming from, whether it's a predator breathing down our necks or a baby crying for its mother. But how we judge how far away that sound is was a mystery until now. Researchers report that echoes and fluctuations in volume are the cues we use to figure the distance between us and the source of a noise.

Η ηχώ παίζει καθοριστικό ρόλο στην ικανότητά μας να υπολογίζουμε την απόσταση από την οποία προέρχεται ένας ήχος, διαπιστώνουν αμερικανοί ερευνητές.

Όπως επισημαίνουν σε ανακοίνωσή τους οι νευροεπιστήμονες του Πανεπιστημίου του Κονέκτικατ, ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την κατεύθυνση από την οποία προέρχεται ένας ήχος είναι καλά μελετημένος. Δεν ισχύει όμως το ίδιο και με την αντίληψη της απόστασης από την πηγή του ήχου, για την οποία λίγα ήταν γνωστά μέχρι σήμερα.

Πείραμα με εθελοντές έδειξε ότι ο υπολογισμός της απόστασης είναι αδύνατος όταν δεν υπάρχει καθόλου αντίλαλος και ο ήχος έχει σταθερή ένταση, αναφέρει η ερευνητική ομάδα στο Journal of Neuroscience.

Ανεπιθύμητη αλλά χρήσιμη

Scientists at the University of Connecticut say we know how far away the source of a sound is by listening to the echoes it produces. In a study they found that the reverberation of sound helps us locate the distance of, for example, a car passing round a bend or a person nearby.

«Η αντήχηση θεωρείται συνήθως ανεπιθύμητη επειδή μας εμποδίζει να ακούσουμε καθαρά», σχολιάζει η Σιγκεϊγιούκι Κουβάντα, μέλος της ερευνητικής ομάδας. «Είναι όμως απαραίτητη και χρήσιμη προκειμένου να αναγνωρίζουμε την απόσταση» λέει.

The researchers say that the effect echoes have on volume - or amplitude modulation - could be key in our ability to perceive a sound's distance from us. Without amplitude modulation, for example in an anechoic (echo-free) room, pictured, a person can't tell how far away a noise is from them.

Όλοι οι φυσικοί ήχοι παρουσιάζουν διακυμάνσεις της έντασης, και σχεδόν όλα τα περιβάλλοντα παράγουν ηχώ, καθώς ο ήχος ανακλάται σε αντικείμενα όπως τα δέντρα και το έδαφος.

Η ερευνητική ομάδα υποψιαζόταν ότι το εύρος αυξομείωσης της έντασης, και η επίδραση της ηχούς σε αυτό το εύρος, είναι το κλειδί για την αντίληψη της απόστασης.

Το πείραμα με τα κουνέλια

Scientists have discovered exactly how we judge how far away a sound happens to be. (Photo : Flickr/Matt Reinbold)

Για να διερευνήσουν την ιδέα, οι ερευνητές τοποθέτησαν μικρά μικρόφωνα μέσα στα αφτιά κουνελιών και ηχογράφησαν ήχους που προέρχονταν από ηχεία σε διάφορες αποστάσεις. Στη συνέχεια χρησιμοποιήσαν αυτές τις ηχογραφήσεις για να προσομοιώσουν ήχους που προέρχονταν από διαφορετικές αποστάσεις. Τελικά έπαιξαν αυτούς τους ήχους στο δωμάτιο όπου βρισκόταν το πειραματόζωο, και μέτρησαν τα επίπεδα δραστηριότητας στο κάτω διδύμιο, μια περιοχή του εγκεφάλου που συμμετέχει στην αντίληψη των ήχων.

Όταν το κουνέλι άκουγε τους τεχνητούς ήχους, η δραστηριότητα συγκεκριμένων νευρώνων του κάτω διδυμίου ήταν εντονότερη όταν η απόσταση ήταν μικρή και το εύρος της έντασης μεγάλο.

Υπολογισμός της απόστασης

The farther away the source of a sound is from a listener, the more echoes there are, and the more degraded the depth of amplitude modulation gets. As you would expect, the neurons fired less and less when the sound moved further away and the depth of amplitude modulation degraded more and more. Credit: © Voyagerix / Fotolia

Η αντήχηση, επισημαίνουν οι ερευνητές, τείνει να περιορίζει το εύρος αυξομείωσης της έντασης, μια μεταβολή που επιτρέπει στον εγκέφαλο να υπολογίζει την απόσταση.

Και ο υπολογισμός της απόστασης έχει συχνά κρίσιμη σημασία για την επιβίωση, τόσο για ένα κουνέλι που ακούει την αλεπού να πλησιάζει, όσο και για έναν άνθρωπο που ακούει τα αυτοκίνητα καθώς διασχίζει τον δρόμο.