Μπρους Ντάβιντσον. Bruce Davidson

Bruce Davidson was born in Oak Park, Ill., where his prolific career began at the tender age of 10 when his mother built him a dark room. He spent his adolescence photographing different neighborhoods in Chicago. This photograph was taken in Queens, N.Y., in 1980.

Drive-Through. After graduating from high school, Davidson entered Rochester Institute of Technology and Yale University. This photograph was made in Los Angeles in 1964 and was famously used for the cover of the Beastie Boys' triple-platinum album Ill Communication.

Child's Play. After college, Davidson enlisted in the Army; at his first station, he was assigned to the base's photo pool. In this photo, a girl pushes a baby carriage down a factory road in Wales.

Dining Out. His talent as a photographer was recognized by an editor of the post's newspaper, and Davidson was asked to be permanently assigned to the paper, where he was given a certain amount of autonomy. In the above shot, an elderly couple eats in a New York cafeteria in 1973.

During these golden years he photographed extensively, taking photos of two of his famous projects, “Brooklyn Gang” – a project on troubled teenage youth in the area and “The Dwarf” – a circus-dwarf named Jimmy Armstrong that he befriended which showed the various levels of emotional complexity that Jimmy faced as a performer.

Circus. Not long after, Davidson was stationed in Paris, where he met the famed photographer Henri Cartier-Bresson, a founder of the storied Magnum photo agency. Above, a circus dwarf is photographed in Palisades, N.J., in 1958.

Portrait. In this photo, two people pose for a portrait in Alabama in 1965.

From 1961 to 1965, Davidson produced one of his most famous bodies of work, “Time of Change” in which he followed the Civil Rights Movement and Freedom Riders around the United States, in both the North and South. This project awarded him the first National Endowment for the Arts grant ever given to a photographer.

Davidson’s next project, “East 100th Street” is probably his most famous bodies of work, in which he photographed an infamously run-down block in East Harlem for two years. Using a 4×5 large-format view camera, he befriended many of the locals and constantly gave out prints from the project that he worked on. Through the project you get a very intimate look into the lives of people in East 100th Street – both the difficulties they faced as well as the joys.

Looking Out. In 1998, the photographer returned to East 100th Street to document the changes that had occurred in the 30 years since his seminal work documenting the neighborhood.

Lean on Me. Two kids sit on a sofa in a New York City apartment in 1966. This photo is taken from Davidson's series East 100th Street, the result of his spending two years documenting the people inhabiting the East Harlem street.

To create a memorable street photograph is a combination of content & form. We want strong content (capturing interesting people, scenes, situations) and strong form (composition, framing, backgrounds). Although both are important, Davidson says that his photographs revolve more around the content by capturing moods: “From the start, my photographs were about capturing a mood. I didn’t do picture stories; it was more about taking a picture that caught a mood, then building a series that sustained that mood.”

March to Freedom. After briefly working as a freelance photographer, Davidson joined Magnum in 1958. Above, a group of civil rights demonstrators led by Martin Luther King Jr. marches from Selma to Montgomery, Ala., during the civil rights movement.

«Οι περισσότερες από τις φωτογραφίες μου είναι συμπονετικές, ευγενικές και προσωπικές. Τείνουν να επιτρέπουν στο θεατή να δει μόνος του. Και τείνουν να μην παρουσιάζονται ως τέχνη.» Μπρους Ντάβιντσον

Μεγάλος αστεροειδής θα περάσει στις 19 Απριλίου σχετικά κοντά από τη Γη. Asteroid to fly safely past Earth on April 19

This computer-generated image depicts the flyby of asteroid 2014 JO25. The asteroid will safely fly past Earth on April 19 at a distance of about 1.1 million miles (1.8 million kilometers), or about 4.6 times the distance between Earth and the moon. Credit: NASA/JPL-Caltech

Ένας αρκετά μεγάλος αστεροειδής, ο «2014 JO25», διαμέτρου περίπου 650 μέτρων, θα περάσει σχετικά κοντά από τον πλανήτη μας στις 19 Απριλίου.

Δεν υπάρχει ο παραμικρός κίνδυνος πρόσκρουσης, όπως ανακοίνωσαν οι επιστήμονες του Εργαστηρίου Αεριοπροώθησης της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), παρόλα αυτά θεωρείται ασυνήθιστα κοντινό πέρασμα από τη Γη για έναν αστεροειδή του μεγέθους του.

Ο αστεροειδής, ο οποίος ανακαλύφθηκε προ τριετίας από αστρονόμους στις ΗΠΑ, θα περάσει σε απόσταση 1,8 εκατομμυρίων χιλιομέτρων (περίπου 4,6 φορές η απόσταση Γης-Σελήνης). Θα προσεγγίσει τον πλανήτη μας από την κατεύθυνση του Ήλιου και προβλέπεται να είναι ορατός ακόμη και με μικρά τηλεσκόπια για μία-δύο νύχτες.

Μικροί αστεροειδείς, διαμέτρου μερικών δεκάδων μέτρων, περνούν αρκετά συχνά στην ίδια απόσταση από τη Γη ή και κοντινότερη. Όμως η τροχιά του «2014 JO25» θα τον φέρει πλησιέστερα στον πλανήτη μας από κάθε άλλο μεσαίο ή μεγάλο αστεροειδή, από τότε που ο αστεροειδής «Τουτάτης», διαμέτρου πέντε χιλιομέτρων, πέρασε από τη Γη περίπου στην ίδια απόσταση το Σεπτέμβριο του 2004.

Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι η επόμενη φορά που ένας αστεροειδής ανάλογου μεγέθους θα πλησιάσει τόσο τον πλανήτη μας, θα είναι το 2027, όταν ο -διαμέτρου 800 μέτρων- αστεροειδής «1999 ΑΝ10» θα περάσει σχεδόν ξυστά, σε απόσταση μόλις 380.000 χιλιομέτρων, δηλαδή όσο απέχει η Σελήνη από τη Γη.

Η προσέγγιση του «2014 JO25» αναμένεται με ενδιαφέρον από τους αστρονόμους σε όλο τον κόσμο, προκειμένου να τον μελετήσουν με τα τηλεσκόπιά τους. Ο συγκεκριμένος αστεροειδής δεν είχε πλησιάσει ποτέ τόσο τη Γη τουλάχιστον κατά τα προηγούμενα 400 χρόνια, ενώ δεν αναμένεται να την ξαναπλησιάσει τουλάχιστον μέσα στα επόμενα 500 χρόνια.

Φωτογραφία του κομήτη που λήφθηκε στις 5 Απριλίου. This April 5th photo catches the comet PanSTARRS (C/2015 ER61) in the full glory of its outburst. Credit: Gerald Rhemann

Επίσης, συμπτωματικά, την ίδια μέρα στις 19 Απριλίου, ο κομήτης PanSTARRS (γνωστός και ως C/2015 ER61) θα κάνει το κοντινότερο πέρασμά του από τη Γη, στην ασφαλή απόσταση των 175 εκατομμυρίων χιλιομέτρων. Είχε ανακαλυφθεί το 2015 από τηλεσκόπιο στη Χαβάη και καθώς πλησιάζει, έχει γίνει αρκετά φωτεινός, ώστε να είναι ήδη ορατός με μικρά τηλεσκόπια ή και με ισχυρά κιάλια.

Πηγές: www.amna.gr – watchers.news – skyandtelescope.com

Ντίνος Χριστιανόπουλος, «Η οδός Δημητρίου Πολιορκητού»

Δρόμος στην Άνω Πόλη και Πύργος Τριγωνίου (από καρτ ποστάλ εποχής). Από το αρχείο του Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Εδώ και πέντε χρόνια είμαι κάτοικος της άνω πόλης. Έφυγα από την Κάτω Τούμπα και ησύχασα. Είχε χαλάσει πια η παλιά Τούμπα• σπίτια και άνθρωποι όλα άλλαξαν προς το χειρότερο. Επιπλέον ο νοικοκύρης μου μ’ ανάγκασε να φύγω γιατί τον ενοχλούσαν τα γατιά μου. Πήρα λοιπόν κι εγώ τα μάτια μου κι αναζήτησα νέα γειτονιά.

Απ’ την αρχή λογάριαζα να ψάξω στην άνω πόλη, κάτι με τραβούσε κατά κει, ίσως η πιθανότητα μιας πιο ανθρώπινης ζωής. Φίλος καλός, ο Γιάννης Παλαιοδημόπουλος, που έμενε στην οδό Παλαμήδους, προσφέρθηκε κι αυτός κι ο αδελφός του, να με βοηθήσουν και, ω του θαύματος, παρόλο που δε βρίσκονταν εύκολα τα σπίτια, πετύχαμε ένα από τα τρία τελευταία αρχοντικά της άνω πόλης, στη δυτική μεριά, πίσω και πάνω απ’ το διοικητήριο.

Ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος στον κήπο του παλιού (νοικιασμένου) σπιτιού του στην οδό Δημ. Πολιορκητού της Άνω Πόλης.

Το σπίτι, ένα πολύ ωραίο διατηρητέο, χτισμένο πριν εκατό χρόνια μα καλοστεκούμενο και καλοδιατηρημένο, τρίπατο, με δύο σαχνισιά να βγαίνουν στο δρόμο και με στριφογυριστή εσωτερική ξύλινη σκάλα, ανήκε σ’ έναν μπέη και το είχε χαρέμι• κάθε πάτωμα και μια χανούμισσα. Το 1924, το έτος της ανταλλαγής των πληθυσμών, το αγόρασε ένας Κωνσταντινουπολίτης από τον Άγιο Στέφανο και το συντήρησε με πολύ μεράκι. Σήμερα μένει σ’ αυτό η μία κόρη του, ψηλά, στο τρίτο πάτωμα, ενώ εγώ βολεύτηκα στο δεύτερο, κι όσο για το πρώτο, είναι αποθήκη. Στο πίσω μέρος, χωρίς να φαίνεται, υπάρχει κήπος με λογιώ λογιώ λουλούδια, τριαντάφυλλα, γαρίφαλα, γεράνια, βιολέτες, βασιλικά κι αηδημητριάτικα, ανάλογα με την εποχή. Ο κήπος διαθέτει και μια επιχωματωμένη δεξαμενή ρωμαϊκών ή βυζαντινών χρόνων — για να μην ξεχνάμε και τ’ αρχαία. Μαζί με τον τεράστιο κήπο του διπλανού διατηρητέου, αποτελεί μια ενότητα με πολλά οπωροφόρα δέντρα (ροδιές, συκιές, κληματαριές, κυδωνιές, αχλαδιά, ερεικιά, ελιά, έναν υπέροχο λωτό και άλλα — ακόμα και κυπαρίσσια υπήρχαν λίγο πριν έρθω), χώρια τα εποχιακά λαχανικά που καλλιεργεί ο διπλανός συμπαθής φοιτητής. Καμιά εικοσαριά γάτες περιτρέχουν τον επίγειο αυτό παράδεισο […]. Αλλά και τα πετεινά του ουρανού είναι ουκ ολίγα: σπουργίτια, δεκαοχτούρες, κάργες, το καναρίνι της νοικοκυράς μες στο κλουβί, και πολλά άλλα που κατεβαίνουν το χειμώνα από το Σέιχ-Σου για πιο πολλή ζεστασιά. Όλο αυτό το αλσύλλιο πιάνει 840 μέτρα και θα το είχαν φάει λάχανο οι εργολάβοι αν δεν ήταν κι αυτό διατηρητέο. Στη νότια πλευρά, προς στην οδό Ολυμπιάδος, ο κήπος καταλήγει απότομα σε γκρεμό έξι μέτρων, επειδή το σπίτι είναι χτισμένο σ’ ένα υπερυψωμένο βράχο κι όλα τα πέριξ είναι επιχωματώσεις.

Πέτυχα πολύ καλή νοικοκυρά. Το ’χει καμάρι που έχει νοικάρη συγγραφέα κι όλο προσέχει να μην τρίξουν τα σανίδια όταν περπατάει και μ’ ενοχλήσει. Κάθε λίγο μου φέρνει από τα φαγιά και τα γλυκά που κάνει. Μια τέτοια λαϊκή αρχοντιά (ύστερα μάλιστα από τα όσα τράβηξα με το νοικοκύρη μου στην Τούμπα) είχα πολύν καιρό να συναντήσω. Αλλά κι εγώ προσπαθώ να τη βοηθώ όσο μπορώ, ποτίζοντας πότε πότε τον κήπο κι απολαμβάνοντας από κοντά τα μυριστικά του (βασιλικά, μαντζουράνα, δυόσμο — ευλογία Θεού).

Άνω Πόλη. Γύρω στα 1950. Φωτογραφία: Σωκράτης Ιορδανίδης. Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης.

Η γειτονιά έχει πολύ χρώμα. Πολλές φτωχικές οικογένειες, που διαθέτουν αυλή, ακόμα βγάζουν ουζάκι το απόγευμα κάτω από το τσαρδάκι με την κληματαριά. Δε λείπουν και αρκετοί συμπαθείς φοιτητές που συζούν με τις φιληνάδες τους, μερικοί μάγκες που εκτονώνονται ακόμα κάνοντας σούζες με τα μηχανάκια τους, μερικοί ξένοι διανοούμενοι αθεράπευτοι εραστές της άνω πόλης, και αρκετές οικογένειες συμπαθών Ρωσοποντίων (άλλοι ρωσόγλωσσοι κι άλλοι τουρκόγλωσσοι), που θυμίζουν έντονα μικροαστική Θεσσαλονίκη του 1950.

Καφενείο Τσινάρι. Φωτογραφία: Άγγελος Οικονόμου. Από την ιστοσελίδα: Παλιές Φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης. 

Αλλά και η ευρύτερη συνοικία έχει ενδιαφέρον. Πριν από το 1924 η περιοχή χωρίζονταν στο Κονάκι (δεξιά) και στο Τσινάρι (αριστερά). Το Κονάκι, που θα πει διοικητήριο, ήταν αριστοκρατική γειτονιά και κατοικούνταν από εύπορους Τούρκους, που δούλευαν ως ανώτεροι υπάλληλοι στο διοικητήριο. Τέτοιος ήταν και ο δικός μας παλιός νοικοκύρης με το χαρέμι. Αντίθετα το Τσινάρι, που θα πει πλάτανος, κατοικούνταν, μέχρι την ανταλλαγή, από τούρκικη φτωχολογιά. Παρόλο που το Τσινάρι από παλιά είχε κακή φήμη για την ηθική ποιότητα των γυναικών του, οι Μικρασιάτες πρόσφυγες που τους διαδέχτηκαν είναι πολύ καλή πάστα. Στο Τσινάρι κάθονταν μερικές από τις πιο εξαιρετικές φίλες μου από το πανεπιστήμιο, στο Τσινάρι κάθονταν και ο φιλόλογος καθηγητής μου στο γυμνάσιο Κωνσταντίνος Σγουρής, απ’ τον οποίο έμαθα γράμματα. Ανέκαθεν το Τσινάρι ήταν γλεντζέδικη περιοχή. Στο κέντρο του, όπου υπήρχε παλαιότερα ο πλάτανος και σήμερα σώζεται μια τούρκικη βρύση (απ’ τις πολλές της περιοχής) με βυζαντινό ανάγλυφο θωράκιο στον τοίχο και με γούρνα από λάρνακα ελληνιστικών χρόνων, λειτουργούν σήμερα πολλά γραφικά ταβερνάκια, που τραβούν τους ξένους τουρίστες και τους ντόπιους κουλτουριάρηδες. Έτσι λοιπόν το Τσινάρι από μόνο του εξακολουθεί να συντηρεί τη λαϊκουριά του, ενώ το εύπορο Κονάκι αποχρωματίστηκε και τελικά χάθηκε. Ακόμη και η βίλα Μοσκώφ που το στόλιζε παλαιότερα και βρίσκονταν λίγο πιο πάνω από το σπίτι μας, στην οδό Άθωνος, και που τον Οκτώβρη του 1944 είχε φιλοξενήσει τον ελασίτη καπετάνιο Μάρκο Βαφειάδη, εξαφανίστηκε και στη θέση της ξεφύτρωσε ένα αχαμνό δημοτικό παρκάκι με πολλές γάτες.

Ξέχασα να πω ότι το Τσινάρι είναι η πιο ακραία συνοικία της Θεσσαλονίκης και βρίσκεται πολύ κοντά στα δυτικά τείχη που χωρίζουν τον Δήμο Θεσσαλονίκης από τον Δήμο Συκεών.

Απεικόνιση του Διοικητηρίου στις αρχές του 20ού αιώνα. Αρχικά το κτίριο ήταν τριώροφο. Αριστερά διακρίνεται το Σαατλί Τζαμί όπου το 1876 έγινε η σφαγή των προξένων της Γαλλίας και της Γερμανίας.

Το κτίριο που στεγάζει στο σημερινό Διοικητήριο (τότε Κονάκι) χτίστηκε το 1891 και είναι έργο του Βιταλιάνο Ποζέλι, και δίπλα σ’ αυτό εκτός από το Σαατλί Τζαμί, υπήρχαν διαμερίσματα χαρεμιού, λουτρό, διοικητικά κτίρια, φυλακές, τηλεγραφείο αποτελώντας έτσι ένα ιδιότυπο διοικητικό κέντρο της εποχής Τα περισσότερα γειτονικά κτίρια του Διοικητηρίου θα καταστραφούν στην πυρκαγιά του 1917, ανοίγοντας έτσι το χώρο στο νότιο μέρος για τη μεγάλη πλατεία που θα διαμορφωθεί και θα ονομαστεί Πλατεία Διοικητηρίου. Επίσης στο κτίριο θα προστεθεί ακόμα ένας όροφος το 1954, μαζί με το χαρακτηριστικό αέτωμα.

Πολύκλειτος Ρέγκος, Η Πλατεία Δικαστηρίων. Θεσσαλονίκη.

Το Κονάκι υπάγεται στην ενορία του Προφήτη Ηλία και το Τσινάρι στην ενορία της Αγίας Αικατερίνης. Και οι δύο εκκλησίες είναι αριστουργήματα της βυζαντινής αναγέννησης του 14ου αιώνα στη Θεσσαλονίκη. Η περιοχή συνδέεται άμεσα με το κίνημα των Ζηλωτών: από δω ξεκίνησε, το 1342, η πρώτη κομμουνιστική επανάσταση στο Βυζάντιο, που κράτησε μέχρι το 1349. Κάθε λίγο ακούω τις καμπάνες των δύο εκκλησιών• ακούγονται όμως και οι καμπάνες του Αγίου Δημητρίου, του Οσίου Δαυίδ και της μονής Βλατάδων. Θυμούμαι πόσο λαχταρούσαμε επί κατοχής ν’ ακούσουμε καμπάνες• τώρα τις βαριόμαστε, εκτός από τους Ρωσοπόντιους, που τις είχαν στερηθεί εβδομήντα ολόκληρα χρόνια.

Στη Θεσσαλονίκη, που κάποτε είχε 12 ιμαρέτ, το Αλατζά Ιμαρέτ (στην οδό Κασσάνδρου) λειτουργεί ως Αίθουσα Τέχνης. Χτίστηκε το 1484 και ονομάστηκε Αλατζά Ιμαρέτ Τζαμί (πολύχρωμο πτωχοκομείο) από τις πολύχρωμες πέτρες του μιναρέ του.

Γενικότερα, η περιοχή είναι διάσπαρτη από ρωμαϊκά και βυζαντινά υπολείμματα, καθώς και από ποικίλες ιστορικές μνήμες. Σε πολλά ντουβάρια και μαντρότοιχους ανακαλύπτω διαρκώς εντοιχισμένα μικρά αρχαία κολονάκια ή βάσεις από κολόνες ή πανάρχαιες πέτρες και κομμάτια από αρχαία μάρμαρα. Στην οδό Προφήτη Ηλία βρήκα μαρμάρινο κομμάτι από αρχαίο θριγκό με ιωνικά «αυγά». Αλλά και στο Αλατζά Ιμαρέτ ο καθηγητής Φ. Πέτσας έγραψε ότι εντόπισε οικοδομικό υλικό από τον ναό της αρχαίας Θέρμης, που βρίσκονταν στην πλατεία Αντιγονιδών. Στην πίσω αυλή του Προφήτη Ηλία βλέπει κανείς συγκεντρωμένα θαυμάσια κιονόκρανα και άλλα γλυπτά μέλη από παλαιοχριστιανικό ναό, ενώ στη νότια πλευρά του Προφήτη Ηλία σώζονται τα ερείπια του βυζαντινού μοναστηριού, που κατοικούνταν από πρόσφυγες μέχρι τη γερμανική κατοχή. Στην αυλή της Λαγουδιανής υπάρχουν επίσης πολλές αρχαίες ευτελείς κολόνες, ενώ στην οδό Ολυμπιάδος ανακαλύφθηκαν ως τώρα τουλάχιστον τέσσερις ωραίες ρωμαϊκές δεξαμενές, που ο λαός τις λέει γαλαρίες. (Κι ήταν τόσο γερά χτισμένες, που κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου χρησίμευαν για καταφύγια). Κι όσο για σπασμένα κεραμικά, όπου σκάψει ο Δήμος ή άλλοι οργανισμοί για χαντάκια ή πεζοδρόμια βρίσκονται πολλά ρωμαϊκά αλλά και νεώτερα όστρακα: μια διαρκής υπόμνηση ότι και στους υπονόμους μας ακόμη υπάρχει Βυζάντιο. Όμως και οι δρόμοι, που πολλοί από αυτούς έχουν αρχαία ονόματα, υπενθυμίζουν μόνιμα τη μακεδονική και ελληνιστική εποχή, ενώ παραδόξως τα ονόματα από το Βυζάντιο είναι λιγοστά.

*

Η πλατεία Τερψιθέας, ή πλατεία των Ρόδων, βρίσκεται βορειοανατολικά από το Τσινάρι. Στο κέντρο της υπάρχει ένα οκταγωνικό οθωμανικό μαυσωλείο του 16ου αιώνα, ο Τουρμπές του Μουσά Μπαμπά που εδώ εικονίζεται σε παλαιό καρτ-ποστάλ (αρχές 20ου αιώνα). 

Στην περιοχή δεν έχει δημοτικό σχολείο, εκτός απ’ το ωραίο πέτρινο δημοτικό της οδού Κασσάνδρου, που χτίστηκε επί τουρκοκρατίας από ξένους αρχιτέκτονες. Από τα κάστρα, κυρίως απ’ τη συνοικία Εσκί Ντελίκ, που στα τούρκικα σημαίνει παλιά τρύπα, κατεβαίνουν πρωί κι ανεβαίνουν μεσημέρι δεκάδες μαθητές, που πηγαίνουν στο δημοτικό της οδού Ολυμπιάδος. Είναι όλα ροδομάγουλα, μασουλούν αδιάκοπα γκοφρέτες (με κουπόνια για διάφορα δώρα), εκείνο όμως που μου αρέσει περισσότερο είναι που δεν τα πάνε στο σχολείο οι μπαμπάδες τους με τα γιώτα-χι, ούτε τα συνοδεύουν οι Ταϋλανδέζες υπηρέτριες, όπως έβλεπα στην ξιπασμένη Τούμπα. Επίσης αρκετά συχνά ο δρόμος μας πλημμυρίζει από μικρά μαθητούδια που τα συνοδεύουν οι δάσκαλοί τους και ανεβαίνουν κατά τάξεις τιτιβίζοντας για να παίξουν στην ωραία πλατεία Τερψιθέας, με τον μοναδικό τούρκικο κουρμπέ, που έχει απομείνει στη Θεσσαλονίκη. Έτσι κι εμείς, όταν ήμασταν στο γυμνάσιο, πηγαίναμε με τα πόδια και με συνοδεία καθηγητών εκδρομή στα εβραίικα μνήματα ή στους Χορταζήδες, για να παίξουμε ξένοιαστα στο γρασίδι, που όμως το βρίσκαμε γεμάτο ερωτικά τεκμήρια της νύχτας.

Εκτός απ’ τα παιδιά, κάθε πρωί ακούω στο καλντερίμι, ακόμα από τα χαράματα, τα βήματα των εργατών που κατεβαίνουν για τις δουλειές τους και κουβεντιάζουν ζωηρά, κρατώντας στο χέρι το ζεμπίλι με το κολατσιό ή το μεσημεριανό τους. Τέτοιες εικόνες δεν είχα δει ούτε μια φορά στην Τούμπα. Απ’ αυτούς, άλλοι μιλούνε ρωσικά, άλλοι γύφτικα (έχει μερικούς Ρουμανόγυφτους πιο πάνω) κι όταν ακούω να παίρνει και να δίνει το «μαλάκα» καταλαβαίνω πως κατεβαίνουν και οι ημέτεροι.

*

Δρόμος στην Άνω Πόλη, Πύργος Τριγωνίου (από καρτ ποστάλ εποχής). Από το αρχείο του Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Το κλίμα είναι στεγνό• αυτό το αισθάνομαι μόνο όταν κατεβαίνω από τη Βενιζέλου και πλησιάζω στη Φιλίππου, οπότε το κλίμα το νιώθω πιο υγρό. Αυτό το ήξεραν καλά οι αρχαίοι, οι Ρωμαίοι, οι Βυζαντινοί και οι Τούρκοι, γι’ αυτό και κάθονταν απ’ την οδό Αγίου Δημητρίου και πάνω. Μόνο που η θέα, απ’ τα πυκνά σπίτια είναι λιγοστή στο δυτικό τμήμα. Απ’ την πόρτα μου φαίνονται οι άθλιες εκβολές του Αξιού• και πρέπει να στρίψω ανατολικά στην Ολυμπιάδος για να δω να ξεπροβάλλει ο γραφικός Χορτιάτης, που τη νύχτα με πανσέληνο γίνεται ακόμη γραφικότερος. Ωστόσο, μόνο όταν κατεβαίνω από την οδό Προφήτη Ηλία — όπου μέχρι το 1963 υπήρχε το ωραιότερο τουρκόσπιτο της άνω πόλης, που με υπόδειξη του Πεντζίκη πρόλαβε και το ζωγράφισε ο Γιώργος Μανουσάκης — μπορώ να χαίρομαι τον ανεπανάληπτο Όλυμπο σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια, αλλά και όλη την ανοιχτωσιά από τον Άγιο Δημήτριο ως την πλατεία Αριστοτέλους.

Πολλά θα είχα να γράψω ακόμη για τη Δημητρίου Πολιορκητού και τη δυτική άνω πόλη. Φοβάμαι όμως μήπως μερακλωθούν οι κουλτουριάρηδες κι αρχίσουν να εγκαθίστανται στην περιοχή μας, οπότε υπάρχει κίνδυνος να ανεβούν ακόμη περισσότερο τα ήδη υψηλά ενοίκια.

Ντίνος Χριστιανόπουλος, Θεσσαλονίκην, ου μ’ εθέσπισεν… αυτοβιογραφικά κείμενα, Ιανός, Θεσσαλονίκη 1999, σ. 169-173.

Ανακαλύφθηκε μια νέα ομάδα γιγάντιων ιών. Novel group of giant viruses discovered

Giant virus acquiring genes from different eukaryotic host cells. This image complements the DOE Joint Genome Institute news release about the discovery of a novel group of giant viruses reported in the April 7, 2017 issue of Science. Credit: Ella Maru studio

Επιστήμονες στις ΗΠΑ και την Αυστρία, μεταξύ των οποίων ένας Έλληνας μικροβιολόγος, ανακάλυψαν μια νέα ομάδα γιγάντιων ιών, που ονόμασαν «Klosneuviruses».

Ο πρώτος γιγάντιος ιός, ο Mimivirus, είχε ανακαλυφθεί το 2003 από Γάλλους μικροβιολόγους, με επικεφαλής τον μικροβιολόγο του Πανεπιστημίου Αιξ-Μασσαλίας. Έκτοτε, αυτοί οι μικροοργανισμοί, που είναι κατά πολύ μεγαλύτεροι από τους συνηθισμένους ιούς, ασκούν μεγάλη γοητεία στους επιστήμονες, οι οποίοι στο μεταξύ έχουν ανακαλύψει μερικές ακόμα ομάδες τέτοιων μεγάλων ιών (Mamavirus, Megavirus και Pithovirus).

Giant viruses grow by acquiring DNA from other organisms, as shown in this GIF. Credit: Carla Schaffer / AAAS

Όπως δείχνει και η μελέτη του νέου ιού, οι γιγάντιοι ιοί φαίνεται να έχουν εξελιχθεί από τους μικρότερους ιούς, αποκτώντας (ή μάλλον κλέβοντας) στην εξελικτική πορεία τους εκατοντάδες γονίδια από άλλα κύτταρα, ενώ οι συνήθεις μικροί ιοί έχουν ελάχιστα γονίδια (π.χ. ο HIV του AIDS έχει μόνο εννέα, αλλά ο Mimivirus 1.018, ενώ ο Klosneuvirus περίπου 700).

Οι κάθε είδους και μεγέθους ιοί είναι πανταχού παρόντες στη Γη και ο πληθυσμός τους υπολογίζεται ότι φθάνει στον αστρονομικό αριθμό των 10³¹ (ο αριθμός 1 ακολουθούμενος από 31 μηδενικά), δεκαπλάσιος από τον εκτιμώμενο αριθμό των μικροβίων που υπολογίζονται σε 10³⁰. Οι ιοί στον πλανήτη μας είναι περισσότεροι και από τα άστρα στο γαλαξία μας.

Οι ερευνητές του Κοινού Ινστιτούτου Γονιδιώματος του Υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ, με επικεφαλής την Τάνια Βόϊκε και τον Νίκο Κυρπίδη, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science», εκτιμούν ότι ο Klosneuvirus ζει μέσα στα πρώτιστα (μονοκύτταρους ευκαρυωτικούς μικροοργανισμούς με πυρήνα), ασκώντας μεγάλη επίδραση πάνω τους.

Bubbling nitrifying activated sludge tank in Klosterneuburg, Austria, which was the source of the sludge samples used for microcolony sorting. This image complements the DOE Joint Genome Institute news release about the discovery of a novel group of giant viruses reported in the April 7, 2017 issue of Science. Credit: Marton Palatinszky

Η νέα ομάδα γιγάντιων ιών, που ανακαλύφθηκε κατά την ανάλυση δειγμάτων από ένα εργοστάσιο βιολογικού καθαρισμού λυμάτων στην πόλη Κλοστερνόϊμπουργκ της ανατολικής Αυστρίας, μοιάζει με τους μονοκύτταρους οργανισμούς περισσότερο από κάθε άλλο ιό.

Nikos C. Kyrpides, Ph.D. Prokaryote Super Program Head. Dr. Kyrpides joined the DOE Joint Genome Institute in 2004 to lead the Genome Biology Program and the development of the data management and comparative analysis platforms for microbial genomes and metagenomes (IMG). He became the Metagenomics Program head in 2010 and leads the Prokaryotic Super Program and the Microbiome Data Science Group since 2011. Prior to joining the DOE Joint Genome Institute, Dr. Kyrpides led the development of the genome analysis and Bioinformatics core at Integrated Genomics Inc. in Chicago, IL. He did his postdoctoral studies with Carl Woese at the University of Illinois at Urbana-Champaign and with Ross Overbeek at the Argonne National Laboratory.

Ο Νίκος Κυρπίδης σπούδασε βιολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, πήρε το διδακτορικό του στη μοριακή βιολογία και βιοτεχνολογία από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και έκανε μεταδιδακτορική έρευνα με τον διάσημο μικροβιολόγο Carl Woese στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις. Από το 2004 εργάζεται στο Joint Genome Institute του Υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ, όπου διευθύνει σημαντικά ερευνητικά προγράμματα πάνω στην ανάλυση των γονιδιωμάτων των μικροοργανισμών.

Πηγές: "Giant viruses with an expanded complement of translation system components," Science (2017). science.sciencemag.org/cgi/doi/10.1126/science.aal4657 - http://www.amna.gr