Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου 2016

Γιατί βγάζει τη γλώσσα ο Einstein; Einstein's tongue

Τυχαία πόζα, βαρεμάρα ή συμβολισμός; 14 March 1951: Arthur Sasse was amongst the pack of photographers hounding Albert Einstein as he left his 72nd birthday celebration but the only one to get this shot of him playfully sticking his tongue out. This crop (from a wider image showing his companions in the back of a car) was chosen by Einstein himself to put on greetings cards to be sent out to friends. The photograph, arguably one of the best known press photographs of any 20th century personality, established a public image of Einstein as the 'nutty professor' rather than the nobel prize-winning physicist who developed the theory of general relativity. The theoretical physicist Albert Einstein sticks his tongue out while leaving his 72nd birthday celebration on 14 March 1951. Sasse's oft-parodied photograph has appeared on everything from mugs and posters to t-shirts and mouse mats. Illustration: Photograph: Arthur Sasse/ AFP

Είναι 14 Μαρτίου του 1951 και είναι και τα γενέθλιά του. Ο Albert Einstein έχει κανονίσει να τα γιορτάσει με φίλους στο κλαμπ του Princeton, δίπλα στο ομώνυμο Πανεπιστήμιο στο New Jersey. Αφού έσβησε τα 72 του κεράκια, σηκώθηκε να φύγει με ένα φιλικό ζευγάρι που θα τον πήγαινε στο σπίτι με το αυτοκίνητο.

Λίγα δευτερόλεπτα πριν το διάσημο κλικ ο Einstein δεν κρύβει την κούραση και τη βαρεμάρα του.

Ο Einstein είναι χαλαρός αλλά εμφανώς κουρασμένος και θέλει απλώς να επιστρέψει στο σπίτι του. Από το πρωί οι φωτορεπόρτερ τον ακολουθούν και έχει βαρεθεί να τους χαρίζει τυπικά χαμόγελα. Μόλις έχει καθίσει επιτέλους στην πίσω θέση του αυτοκινήτου ανάμεσα στον Frank και τη σύζυγό του. Τα φλας δεν σταματούν να απαθανατίζουν έναν άνθρωπο φανερά κουρασμένο με ύφος βαρεμάρας. Ένας φωτογράφος πλησιάζει και του ζητάει ένα τελευταίο χαμόγελο. Ο νομπελίστας φυσικός απλώς γουρλώνει τα μάτια, βγάζει την γλώσσα και του χαρίζει την πιο διάσημη πόζα του.

Σε μόλις τέσσερις μέρες η φωτογραφία διέσχισε τον Ατλαντικό για να γίνει πρωτοσέλιδο στις ευρωπαϊκές εφημερίδες.

Ο φωτογράφος ονομάζεται Arthur Sasse και δουλεύει στο αμερικανικό πρακτορείο τύπου UPI ή αλλιώς United Press International και μόλις έχει βγάλει μία ιστορική φωτογραφία. Την έβγαλε βιαστικά αφού η γκριμάτσα ήρθε αναπάντεχα ενώ αυτός περίμενε στην καλύτερη ένα συγκαταβατικό χαμόγελο. Λέγεται μάλιστα ότι η αυθεντική φωτογραφία είναι εντελώς λάθος καδραρισμένη και κόπηκε καλύτερα στην πορεία. Τις επόμενες εβδομάδες η εικόνα αυτή θα τυπωθεί σε χιλιάδες εφημερίδες ανά τον κόσμο.

Αυτή η πόζα, όπως δήλωσε λίγο καιρό αργότερα ο ίδιος ο Einstein, εκφράζει την αποστροφή του απέναντι στην εξουσία και τις εντολές της.

Ο ίδιος ο Einstein λίγο καιρό αργότερα σε μία συνέντευξή του ενάντια στον μακαρθισμό και τις ρατσιστικές συμπεριφορές αναφέρει: «Αυτή η πόζα αποτυπώνει πολύ καλά την συμπεριφορά μου. Πάντα είχα δυσκολία να δεχτώ την εξουσία και τις εντολές. Το να βγάλω τη γλώσσα σε έναν φωτογράφο που περιμένει προφανώς μία πιο πρέπουσα πόζα αντιπροσωπεύει την άρνησή μου να παίξω με τους κανόνες του παιχνιδιού αφού αρνούμαι να χαρίσω μία εικόνα του εαυτού μου κλασική και σύμφωνη με τις νόρμες».

Ο νομπελίστας φυσικός γούσταρε τόσο την συγκεκριμένη φωτογραφία που λέγεται ότι παρήγγειλε από τον Arthur Sasse εννιά κόπιες της σε μεγάλο μέγεθος για προσωπική του χρήση. Χάρισε μάλιστα μία από αυτές στον φίλο του δημοσιογράφο του ABC Howard K. Smith, γράφοντας από πίσω στα γερμανικά μία μικρή αφιέρωση που έλεγε: «Μία πόζα που αγαπάτε αφού απευθύνεται σε όλη την ανθρωπότητα. Ένας πολίτης μπορεί να κάνει αυτό που κανένας διπλωμάτης δεν θα τολμούσε. Ο πιστός και ευγνώμων ακροατής σας, Α. Einstein, 1953».

Η φωτογραφία αυτή με την χειρόγραφη αφιέρωση πουλήθηκε 74.324 δολάρια σε δημοπρασία το 2009, κάτι που την κάνει να είναι η πιο ακριβή φωτογραφία του Einstein στην ιστορία. Έκτοτε βρίσκεται στα χέρια του αμερικανού συλλέκτη David Waxman που δηλώνει πολύ περήφανος αφού «η ευκαιρία να αγοράσεις μία τέτοια κλασική φωτογραφία έρχεται μόνο μία φορά στη ζωή μας».

Δικαίωση του Ιπποκράτη για την σχέση πόνου και καιρικών συνθηκών. Cloudy with a chance of pain? Wet weather and a lack of sunshine does make chronic pain worse

Η σύγχρονη τεχνολογία επιβεβαιώνει μετά από τόσες χιλιάδες χρόνια τον Ιπποκράτη. Maybe Hippocrates Was Right About the Link Between Weather and Pain. Hippocrates' statue in Kos.

Οι χρόνιοι πόνοι αυξομειώνονται ανάλογα με τον καιρό, δείχνει μια νέα βρετανική επιστημονική έρευνα. Η μελέτη βασίστηκε στη συλλογή και ανάλυση καθημερινών στοιχείων από 9.000 άτομα σε τρεις πόλεις, χάρη σε μια ειδική εφαρμογή που είχαν εγκαταστήσει στο «έξυπνο» κινητό τηλέφωνό τους. Έτσι, τα smartphones έρχονται να δικαιώσουν τον Ιπποκράτη, ο οποίος είχε κάνει παρόμοιες διαπιστώσεις πριν από χιλιάδες χρόνια.

Τα ευρήματα

Οι χρόνιοι πόνοι αυξομειώνονται ανάλογα με τον καιρό δείχνει νέα μελέτη. Pain levels were found to increase during cold and wet weather and decrease when there were more hours of sunshine, A University of Manchester study has found.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ, με επικεφαλής τον καθηγητή ρευματολογίας και ψηφιακής επιδημιολογίας Γουίλ Ντίξον της Σχολής Βιολογικών Επιστημών, ανακοίνωσαν στο Βρετανικό Φεστιβάλ Επιστήμης τα προκαταρκτικά στοιχεία από την έρευνά τους, η οποία συνεχίζεται.

Σύμφωνα με τα πρώτα ευρήματα του προγράμματος με τον ολίγον «παιχνιδιάρικο» τίτλο «Cloudy with a Chance of Pain» (Νεφελώδης με Πιθανότητα Πόνου), οι πόνοι αυξάνονται κατ' εξοχήν από τις βροχές και την έλλειψη λιακάδας. Τους μήνες που υπάρχει περισσότερη ηλιοφάνεια, υποχωρούν οι χρόνιοι πόνοι από αρθρίτιδα, μέση, ημικρανίες κ.α. Όταν όμως ο καιρός συννεφιάζει και αρχίζουν οι βροχές, οι πόνοι δυναμώνουν.

Η εφαρμογή του κινητού παρακολουθεί συνεχώς τον τοπικό καιρό, ενώ επιτρέπει παράλληλα στους χρήστες να καταγράφουν τα καθημερινά συμπτώματα των πόνων τους, επιτρέποντας έτσι να συνδυάζονται σε πραγματικό χρόνοι οι πόνοι με τις μεταβολές του καιρού. Το 80% των χρηστών δήλωσαν ότι υπάρχει συσχέτιση ανάμεσα στον καιρό και στους πόνους, ενώ οι μισοί ανέφεραν ότι μπορούσαν να χρησιμοποιούν την αυξομείωση των πόνων τους για να προβλέπουν τις αλλαγές του καιρού.






Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου 2016

Η ποπ αρτ σε ρόλο αφηγητή της Ιστορίας. The World Goes Pop at Tate Modern: How pop art was used as dissent

Για το έργο του με τίτλο «Doll Festival» (1966) ο Ushio Shinohara βασίστηκε σε παραδοσιακά ιαπωνικά χαρακτικά του 19ου αιώνα.

Η ποπ αρτ γεννήθηκε στη Βρετανία στις αρχές της δεκαετίας του ’50, κατέκτησε την Αμερική λίγο αργότερα και στο πέρασμα του χρόνου καθιερώθηκε στη συλλογική συνείδηση ως «ταυτισμένη» με το δυτικό, αν όχι τον αγγλόφωνο, κόσμο – είτε ως μια μορφή κριτικής στον καταναλωτισμό και στην εμπορευματοποίηση της τέχνης είτε ως αποκύημα ακριβώς της μαζικής κουλτούρας, η οποία επιχειρεί να «μιμηθεί» με παιγνιώδη διάθεση.

Overlooked and overcooked ... Gérard Fromanger’s Album le Rouge, 1968-70.

Και όμως, όπως φιλοδοξεί να αποδείξει στο κοινό η Τate Modern, αυτό το τόσο επιδραστικό καλλιτεχνικό ρεύμα στην πραγματικότητα ουδέποτε γνώρισε γεωγραφικά σύνορα. Υπό τον χιουμοριστικό τίτλο «The World Goes Pop», η επερχόμενη έκθεση της λονδρέζικης γκαλερί θα περιλαμβάνει έργα καλλιτεχνών από την Ασία, τη Μέση Ανατολή, τη Λατινική Αμερική και την Ευρώπη, τα οποία αναδεικνύουν πώς άνθρωποι από διαφορετικές κουλτούρες συνεισέφεραν στο κίνημα της ποπ αρτ ή χρησιμοποίησαν τα χαρακτηριστικά έντονα χρώματα, τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα και τις αναφορές στη διαφήμιση, την κοινωνικοπολιτική επικαιρότητα και την ποπ κουλτούρα για να εκφράσουν τις εντελώς προσωπικές τους ανησυχίες. Πολλά από τα περίπου 160 έργα, τα οποία φιλοτεχνήθηκαν τις δεκαετίες του ’60 και του ’70, δεν έχουν εκτεθεί ποτέ ξανά στη Μεγάλη Βρετανία.

«Ανατρεπτική» διάθεση

Visual noise … John F Kennedy and Nikita Krusciov (1962) by Sergio Lombardo. Photograph: Matt Dunham/AP

Ουσιαστικά, η έκθεση αφηγείται την παγκόσμια ιστορία της ποπ αρτ, δίνοντας έμφαση στην πιο «ανατρεπτική» της διάθεση, όπως αντανακλάται στο αντιπολεμικό γλυπτό «Βombs in Love» της Αυστριακής Kiki Kogelnik ή το οργισμένο πλήθος στο έργο με τίτλο «Multitude» του Claudio Tozzi από τη Βραζιλία. Σαφώς λιγότερο γνωστοί στο ευρύ κοινό από τον Άντι Γουόρχολ ή τον Ρόι Λίχτεσταϊν, οι συγκεκριμένοι εικαστικοί δεν στερούνταν την έμπνευση ούτε το ταλέντο.

Without Rebellion (1970) by Jerzy Ryszard “Jurry” Zieliński. About repression and censorship in Poland. Photograph: Matt Dunham/AP

Ανάμεσά τους, μάλιστα, υπάρχουν και πολυάριθμες γυναίκες, όπως η Delia Cancela από την Αργεντινή, η οποία ζωγραφίζει απομονωμένα μέλη του ανθρώπινου σώματος, ή η Κολομβιανή Beatriz Gonzalez, που χρωματίζει με ποπ διάθεση ένα παραδοσιακό κολομβιανό τραπέζι φαγητού.

 American Interior #1 (1968) by Erró. Photograph: Bildrecht Wien

Παρουσιάζονται, επίσης, δείγματα της δουλειάς του αναγνωρισμένου Ισλανδού καλλιτέχνη Erro, τα κολάζ του οποίου αποκαλύπτουν τα εγγενή παράδοξα του κόσμου της συνεχούς κατανάλωσης.

The Great Vagina by Mari Choardà, 1966, addressing the oppression of women in Spanish society.

Chicks and Cops (Ethnography) by Eulália Grau. Her work used photomontage to show how during Franco’s dictatorship, capitalism and consumption was meant to be fulfilling and liberating.

Accident at the Game by Antonio Dias. From 1964, the early years of military dictatorship in Brazil.

Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον πώς αρκετοί από τους συμμετέχοντες προσεγγίζουν την ποπ αρτ ως μέσο για να ασκήσουν κριτική όχι μόνο στη σύγχρονη δυτική κουλτούρα, αλλά και στις παθογένειες των δικών τους κοινωνιών. Άλλοι συνδυάζουν «εισαγόμενες» εικόνες και μοτίβα με τις δικές τους πολιτισμικές αναφορές. Για παράδειγμα, τα κολάζ της Καταλανής Eulalia Grau από αποκόμματα εφημερίδων καταγγέλλουν τις αντιφάσεις του καθεστώτος Φράνκο και της καταναλωτικής κοινωνίας. Αντίστοιχα, ο Ushio Shinohara προτείνει εναλλακτικές, «ποπ» εκδοχές ιαπωνικών χαρακτικών του 19ου αιώνα.

Little TV Woman by Nicola L. Made in 1969, it was first displayed in the window of jeweller Alfred Van Cleef.

Man Chair by Ruth Francken, from 1971.

Breathing Out by Ángela García, from 1973.

Την επιμέλεια της έκθεσης «The World Goes Pop» συνυπογράφουν η Tζέσικα Μόργκαν, διευθύντρια του αμερικανικού Dia Art Foundation, η επιμελήτρια της Tate Modern Flavia Frigeri και η βοηθός επιμελητή Elsa Coustou. Σε πρόσφατη συνέντευξή της στο περιοδικό Ocula, η Τζέσικα Μόργκαν περιέγραψε χαρακτηριστικά την ποπ αρτ ως ένα εννοιολογικό κίνημα, το οποίο «πιθανώς δεν έχει αναγνωριστεί ως τέτοιο ακόμη, αλλά συχνά απορρίπτεται εξαιτίας της (αδιαμφισβήτητης) σχέσης του με τη μόδα και τη συνακόλουθη παροδικότητά του». Η εν λόγω έκθεση της Tate εστιάζεται κυρίως «στον πολιτικά και κοινωνικά ευαισθητοποιημένο τρόπο με τον οποίο η ποπ αρτ χρησιμοποιήθηκε ως μέσο εναντίωσης στο στάτους κβο», συνεχίζει η ίδια, ενώ ένα μεγάλο μέρος της «επικεντρώνεται στην αποκατάσταση «όσων έχουν διαγραφεί (ή ποτέ δεν αναγνωρίστηκαν) ως σημαντικοί εκπρόσωποι της ποπ αρτ».

Η έκθεση «The World Goes Pop» θα εγκαινιαστεί στις 17 Σεπτεμβρίου στην Tate Modern και θα διαρκέσει έως και τις 24 Ιανουαρίου του 2016.



Τρίτη 6 Σεπτεμβρίου 2016

Tρομερή σύγκρουση έσπειρε την βάση της ζωής στη Γη. Earth's carbon points to planetary smashup

Όλος ο άνθρακας στον πλανήτη μας προέρχεται από την σύγκρουση με ένα μικρό πλανήτη. Καλλιτεχνική απεικόνιση της τρομερής σύγκρουσης ανάμεσα στη Γη και ένα διαστημικό σώμα σαν τον Ερμή. The ratio of volatile elements in Earth's mantle suggests that virtually all of the planet's life-giving carbon came from a collision with an embryonic planet approximately 100 million years after Earth formed. Credit: A. Passwaters/Rice University based on original courtesy of NASA/JPL-Caltech

Σχεδόν όλος ο άνθρακας της Γης -χάρη στον οποίο υπάρχει ζωή πάνω στον πλανήτη μας, αφού στον άνθρακα βασίζονται όλοι οι έμβιοι οργανισμοί- πιθανώς προέρχεται από μια κατακλυσμική σύγκρουση, που συνέβη πριν περίπου 4,4 δισεκατομμύρια χρόνια ανάμεσα στη Γη και σε ένα άλλο εμβρυικό πλανήτη, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις επιστημόνων.

Το μυστήριο

Η παρουσία του άνθρακα στη Γη, η οποία δημιουργήθηκε πριν από 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια, αποτελεί ένα παλαιό μυστήριο για τους επιστήμονες. Οι γεωλόγοι και χημικοί αναρωτιούνται πώς είναι δυνατό να αναπτύχθηκε η ζωή με βάση τον άνθρακα, αφού  ο τελευταίος -ως πτητικό στοιχείο- κανονικά θα έπρεπε πολύ γρήγορα, λίγο μετά τη δημιουργία του πλανήτη μας, είτε να είχε διαφύγει στο διάστημα εξατμιζόμενος από τις «κολασμένες» θερμοκρασίες της αρχέγονης Γης, είτε να είχε «κλειδωθεί» στον μεταλλικό πυρήνα της Γης. Όμως τόσο ο μανδύας του πλανήτη μας -το ενδιάμεσο στρώμα μεταξύ της επιφάνειας και του πυρήνα- όσο και η βιόσφαιρα της επιφάνειας διαθέτουν άφθονο άνθρακα μέχρι σήμερα.

Ο εμπλουτισμός

A schematic depiction of proto Earth’s merger with a potentially Mercury-like planetary embryo, a scenario supported by new high pressure-temperature experiments at Rice University. Magma ocean processes could lead planetary embryos to develop silicon- or sulfur-rich metallic cores and carbon-rich outer layers. If Earth merged with such a planet early in its history, it could explain how Earth acquired its carbon and sulfur. (Figure courtesy of Rajdeep Dasgupta)

Ερευνητές από τις ΗΠΑ και την Κίνα, με επικεφαλής τον γεωλόγο Ρατζίπ Ντασγκούπτα του Πανεπιστημίου Ράις του Τέξας ανέπτυξαν ένα νέο μοντέλο. Σύμφωνα με αυτό, η Γη δέχθηκε έξωθεν μια γενναία «ένεση» άνθρακα, όταν -γύρω στα 200 εκατομμύρια χρόνια μετά τον σχηματισμό της- έπεσε πάνω της ένας πρωτο-πλανήτης με μέγεθος όσο ο σημερινός Ερμής, ο οποίος τελικά απορροφήθηκε από τον πλανήτη μας και τον εμπλούτισε με τον τόσο ζωτικό άνθρακα.

Οι νέες εκτιμήσεις βασίζονται σε προσομοιώσεις στο εργαστήριο, οι οποίες αναπαριστούν τις συνθήκες υψηλής πίεσης και υψηλής θερμοκρασίας που επικρατούν στο εσωτερικό της Γης και άλλων πλανητών. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για ένα πιθανό σενάριο και, προς το παρόν, δεν μπορεί κανείς να είναι σίγουρος κατά πόσο όντως ισχύει. H νέα θεωρία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature Geoscience».

Πηγή: Yuan Li, Rajdeep Dasgupta, Kyusei Tsuno, Brian Monteleone, Nobumichi Shimizu. Carbon and sulfur budget of the silicate Earth explained by accretion of differentiated planetary embryosNature Geoscience, 2016; DOI: 10.1038/ngeo2801