Homo bodoensis: Ανακαλύφθηκε νέος πρόγονος του ανθρώπου, που έζησε πριν 500.000 χρόνια. New species of human ancestor named: Homo bodoensis

Ανακαλύφθηκε ένας νέος πρόγονος του ανθρώπου, ο Homo bodoensis, που ζούσε στην Αφρική πριν 500.000 - 600.000 χρόνια και μετά μετακινήθηκε σε Νοτιοανατολική Ευρώπη και Ανατολική Μεσόγειο. Palaeoanthropologists have announced the naming of a new species of human ancestor, Homo bodoensis. This species lived in Africa during the Middle Pleistocene, around half a million years ago, and was the direct ancestor of modern humans. Credit: Ettore Mazza

Οι επιστήμονες «βάφτισαν» ένα νέο ανθρώπινο είδος, τον Homo bodoensis, που πιθανώς είναι άμεσος πρόγονος του σύγχρονου ανθρώπου και ζούσε πριν 500.000 έως 600.000 χρόνια στην Αφρική, αλλά αργότερα μετακινήθηκε στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η ονοματοδοσία δεν έγινε μετά την ανακάλυψη νέων απολιθωμάτων, αλλά μετά την επαναξιολόγηση παλαιότερων απολιθωμάτων.

Σήμερα το μοναδικό είδος του γένους Homo που έχει επιβιώσει, είναι ο Homo sapiens, αλλά κάποτε στη Γη ζούσαν και μπορεί να συνυπήρχαν διαφορετικά ανθρώπινα είδη. Η πιο πρόσφατη σημαντική ανακάλυψη υπήρξε ο μικρόσωμος Homo Floresiensis (γνωστός και ως «Χόμπιτ») που ανακαλύφθηκε στο νησί Φλόρες της Ινδονησίας. Το νέο είδος Homo bodoensis έρχεται να προστεθεί σε ένα ολοένα πιο πολύπλοκο εξελικτικό «παζλ».

Artist rendering of Homo bodoensis. Credit: Ettore Mazza

 Οι ερευνητές, με επικεφαλής την καθηγήτρια παλαιοανθρωπολογίας Μιριάνα Ρόξαντιτς του καναδικού Πανεπιστημίου του Γουίνιπεγκ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό εξελικτικής ανθρωπολογίας «Evolutionary Anthropology», ανέλυσαν ανθρώπινα απολιθώματα χρονολογούμενα προ 129.000 έως 774.000 ετών (Μέση Πλειστόκαινος ή περίοδος Chibanian). Για τα συγκεκριμένα απολιθώματα υπάρχει μια σχετική σύγχυση, γι' αυτό η εν λόγω περίοδος αποκαλείται από τους επιστήμονες ήδη από τη δεκαετία του 1960 «το μπέρδεμα στη μέση», δηλαδή μεταξύ του Homo erectus (Όρθιου Ανθρώπου) και του Homo sapiens (Έμφρονος Ανθρώπου).

Τα απολιθώματα αυτής της εποχής από την Αφρική και την Ευρασία συνήθως αποδίδονται στον Homo heidelbergensis (Άνθρωπο της Χαϊδελβέργης) ή στον Homo rhodesiensis (Άνθρωπο της Ροδεσίας). Όμως πιο πρόσφατα έγινε αντιληπτό μέσω γενετικών αναλύσεων ότι στην πραγματικότητα σε ορισμένες περιπτώσεις επρόκειτο για απολιθώματα πρώιμων Νεάνταρταλ.

Homo bodoensis sp. nov. holotype partial cranium Bodo 1 (Middle Awash, Ethiopia). Frontal (a), left lateral (b), superior (c) inferior (d) views. Scale bar: 5 cm. Source: Original photos Copyright © Jeffrey H. Schwartz

Οι επιστήμονες προτείνουν πλέον την ύπαρξη ενός νέου είδους, του Homo bodoensis, που παίρνει το όνομά του από ένα κρανίο ηλικίας 600.000 ετών που είχε βρεθεί στην περιοχή Bodo D'ar της Αιθιοπίας το 1976. Στο νέο αυτό είδος θα αποδοθούν πια πολλά απολιθώματα που έως τώρα είχαν ταυτοποιηθεί ως Homo heidelbergensis ή Homo rhodesiensis. Ως Homo bodoensis θα περιγράφεται πλέον η πλειονότητα των απολιθωμάτων της Μέσης Πλειστοκαίνου από την Αφρική, καθώς και μερικά από τη ΝΑ Ευρώπη, ενώ αρκετά άλλα απολιθώματα στην Ευρώπη θα θεωρούνται ότι ανήκουν στους Νεάντερταλ, πράγμα που ουσιαστικά θα «εξαφανίσει» τον Homo heidelbergensis (ο οποίος είχε ονομαστεί έτσι από ένα κρανίο ηλικίας 609.000 ετών που είχε βρεθεί στη Γερμανία).

A simplified model for the evolution of the genus Homo over the last 2 million years, with Homo bodoensis sp. nov. positioned as the ancestral (mostly African) form of Homo sapiens.

Σύμφωνα με την πρότασή τους, ο Homo bodoensis υπήρξε άμεσος πρόγονος του homo sapiens. Αφού έζησε εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια στην Αφρική, στη συνέχεια είχε πιθανότατα επεκταθεί στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή και στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Οι ερευνητές θα επιχειρήσουν να βρουν απολιθώματα του Homo bodoensis στην Ευρώπη, κάτι που αφορά και την Ελλάδα.

Το ερώτημα είναι αν όντως θα επικρατήσει η ονομασία Homo bodoensis, καθώς δεν φαίνεται να έχουν πειστεί όλοι οι επιστήμονες (μεταξύ άλλων παραμένει σκεπτικιστής ο διακεκριμένος Βρετανός παλαιοανθρωπολόγος Κρις Στρίνγκερ του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου), πολύ περισσότερο που δεν υπάρχουν - ακόμη τουλάχιστον - αρκετά απολιθώματα αυτού του νέου είδους.

Πηγές: Mirjana Roksandic, Predrag Radović, Xiu‐Jie Wu, Christopher J. Bae. Resolving the “muddle in the middle”: The case for Homo bodoensis sp. nov.. Evolutionary Anthropology: Issues, News, and Reviews, 2021; DOI: 10.1002/EVAN.21929 - https://scitechdaily.com/resolving-the-muddle-in-the-middle-experts-name-new-species-of-human-ancestor/ - https://www.news247.gr/epistimi/homo-bodoensis-anakalyfthike-neos-progonos-toy-anthropoy-poy-ezise-prin-500-000-chronia.9405125.html

 

   

 

Ελλάδα-Βρετανία: Τι κρύβουν οι «υποσχετικές» για συνεργασία στην υλοποίηση των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων;

 

Στη πρόσφατη συνάντηση της Υπουργού Παιδείας Νίκης Κεραμέως με τον Υπουργό Παιδείας της Βρετανίας δόθηκαν υποσχετικές για συνεργασία των δυο Υπουργείων για την υλοποίηση εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων. Ας δούμε τι συμβαίνει εκεί όπου βασιλεύουν οι δείκτες που τόσο αγαπά το υπουργείο Παιδείας. Teachers feeling sorry for Ofsted? Illustration: Ros Asquith

Στο πλαίσιο της επίσκεψής της στη Σκωτία για τη συμμετοχή της ως εκπροσώπου της Ευρώπης στη θεματική «Εκπαίδευση και Κλιματική Δράση» της Διεθνούς Διάσκεψης του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή - COP26, η Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως  είχε συνάντηση με τον Βρετανό ομόλογό της κ. Nadhim Zahawi, με τον οποίο συμφώνησαν να προβούν σε κοινές δράσεις σε επίπεδο υπουργών για την προώθηση διμερών στρατηγικών συνεργασιών μεταξύ ελληνικών και βρετανικών ΑΕΙ στην μετά-Brexit εποχή, στο πλαίσιο του σχετικού προγράμματος που υλοποιείται από το Υ.ΠΑΙ.Θ., τη Βρετανική Πρεσβεία και το British Council.

Με την ευκαιρία της συνάντησης αυτής της Υπουργού Παιδείας της χώρας μας με τον Υπουργό Παιδείας της Βρετανίας και της πρότασης για συνεργασία για την υλοποίηση εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων είναι σκόπιμο να δούμε ορισμένα χαρακτηριστικά του συστήματος της αξιολόγησης στην Αγγλία.

Τι συμβαίνει εκεί όπου βασιλεύουν οι δείκτες που τόσο αγαπά το υπουργείο Παιδείας

Το Εθνικό Εκπαιδευτικό Συνδικάτο στην Αγγλία και την Ουαλία έστειλε τη Δευτέρα 11 Οκτωβρίου 2021 επιστολή αλληλεγγύης στους Έλληνες εκπαιδευτικούς, επικροτώντας τις κινητοποιήσεις εναντίον της αξιολόγησης που προωθεί το υπουργείο Παιδείας. Στην επιστολή του το Εθνικό Εκπαιδευτικό Συνδικάτο σημειώνει ότι έχει μακρά και πικρή εμπειρία από το είδος των αντιεκπαιδευτικών μέτρων «στα οποία αντιδράτε με τη σημερινή σας απεργία. (...)

Το δρακόντειο σύστημα της βαθμολόγησης και των πινάκων κατάταξης που επιβάλλεται εδώ από αυτό που ονομάζεται Ofsted (και στην Ουαλία ESTYN) -ένα σύστημα αστυνόμευσης των εκπαιδευτικών- έχει αποβεί επιζήμιο για την εκπαίδευση των παιδιών μας, για την επαγγελματική μας αυτονομία και για την εκπαίδευση ως δημόσιο αγαθό και συλλογικό δικαίωμα». Και συνεχίζει: «Σας συγχαίρουμε που πήρατε θέση πριν αυτή η ζημιά γίνει στην ελληνική εκπαίδευση, όπως έγινε στην Αγγλία και την Ουαλία. Και σας ευχόμαστε τη μεγαλύτερη δυνατή επιτυχία».

‘I will leave this country with my creative spirit crushed, my ability to make lessons fun diminished and my confidence lost.’ Photograph: Alamy

Στη Μ. Βρετανία οι εκπαιδευτικοί είναι πια είδος υπό εξαφάνιση και οργανώνονται διαφημιστικές καμπάνιες για προσέλκυση υποψηφίων! Εκεί όπου βασιλεύουν χρόνια τώρα οι δείκτες ποιότητας, η «αξιοκρατία» και η αξιολόγηση. Εκεί όπου κάθε πτυχή της σχολικής ζωής είναι μετρήσιμη και ελεγχόμενη. Παλιότερο ρεπορτάζ από την εφημερίδα Guardian ανέλυε τις συνθήκες εργασίας των εκπαιδευτικών στην Αγγλία, πολλοί εκ των οποίων εξαναγκάζονται σε παραίτηση, με τέτοιο ρυθμό που τα κενά στα σχολεία είναι περισσότερα από ποτέ.

Amanda Spielman, the chief inspector of education and Ofsted boss (Pictured), compares school ratings to Michelin stars to explain why number of top-rated schools could drop to one in 10.

Αυτά, σε μια πανίσχυρη οικονομικά χώρα, όπου η εκπαίδευση έχει πάψει να αποτελεί ευθύνη του κεντρικού κράτους. Τα σχολεία έχουν γίνει «αυτοδύναμα» και λειτουργούν επίσημα ως επιχειρήσεις με μειωμένη χρηματοδότηση (μέσω της αξιολόγησης) και καταθέτουν προϋπολογισμούς με σκοπό να πιάσουν τους οικονομικούς και όχι τους μαθησιακούς στόχους, όπως θα ήταν το σωστό με βάση τις ανάγκες των μαθητών τους. Έτσι, τα σχολεία έχουν κατηγοριοποιηθεί σε «καλά» και «κακά», αναλόγως των οικονομικών τους, με αποτέλεσμα τα λεγόμενα «κακά» να έχουν τις χειρότερες εργασιακές και μαθησιακές συνθήκες.

Στην Αγγλία την ευθύνη της «αξιολόγησης» έχει ο περιβόητος OFSTED, υπάγεται απευθείας στο Στέμμα και έχει την ευθύνη της οργάνωσης επιθεώρησης των σχολείων, του καθορισμού των κριτηρίων «αξιολόγησης», παίρνει ειδικά μέτρα για τα «μη αποτελεσματικά σχολεία», όπως συχνή επιθεώρηση, αλλαγή διευθυντή ή κλείσιμο σχολικής μονάδας και της δημοσίευσης των αποτελεσμάτων, ενημερώνοντας μαθητές και γονείς.

Από το 2010, συντάσσεται ετήσια έκθεση με τη συμμετοχή γονέων και μαθητών για τα λεγόμενα «κακά» σχολεία, ενώ τα «καλά» σχολεία έχουν αυτή την υποχρέωση κάθε πέντε χρόνια.

Σύμφωνα με το μέλος του ΔΣ της ΟΛΜΕ Ανδρέα Καργόπουλο, η «αξιολόγηση» διεξάγεται σε τέσσερις άξονες:

Α) Μαθησιακά επιτεύγματα. Στην Αγγλία είναι αρκετά διαδεδομένο το «flight path», η προσδοκία δηλαδή που υπάρχει για τις επιδόσεις του μαθητή στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, με βάση τα αποτελέσματα των εξετάσεων στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση SATs (Γλώσσα, Μαθηματικά και σε κάποιες περιπτώσεις Φυσικές Επιστήμες).

Β) Ποιότητα διδασκαλίας.

Γ) Ηγεσία και διοίκηση.

Δ) Συμπεριφορά και ασφάλεια μαθητών.

Κατά τη διαδικασία της εξωτερικής «αξιολόγησης», ο OFSTED ειδοποιεί μια μέρα πριν το σχολείο, το οποίο είναι υποχρεωμένο να στείλει όλα τα αρχεία και τις προηγούμενες εκθέσεις «αξιολόγησης».

Οι επιθεωρητές παίρνουν συνέντευξη από τον διευθυντή, το προσωπικό και επιλεκτικά από μαθητές και γονείς, γίνεται επί τόπου παρατήρηση της διδασκαλίας, ελέγχονται τα τετράδια των μαθητών στα οποία πρέπει να φαίνονται οι ειδικοί διδακτικοί στόχοι για κάθε μαθητή, αλλά και ο «διάλογος» του καθηγητή με τον μαθητή για την επίτευξη αυτών των στόχων. Γίνεται έλεγχος κατά πόσο τηρούνται οι εφημερίες και η ασφάλεια κατά την είσοδο και την έξοδο των μαθητών.

Τα αποτελέσματα κοινοποιούνται στο Διοικητικό Συμβούλιο του σχολείου, στον διευθυντή, στους γονείς, στην τοπική αρχή που συχνά είναι και ο χρηματοδότης και δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα του OFSTED.

Η εσωτερική «αξιολόγηση» στοχεύει στον υψηλό βαθμό αυτονομίας, καθορίζει τους ετήσιους στόχους και μετρά την επίδοση. Διεξάγεται μέσω ηλεκτρονικής φόρμας αξιολόγησης προόδου με βάση τα κριτήρια του OFSTED, στην οποία φαίνονται οι αδυναμίες και οι δράσεις του σχολείου. Ανά πάσα στιγμή μπορεί να γίνει αιφνιδιαστική παρατήρηση του μαθήματος και έλεγχος των τετραδίων των μαθητών από τον διευθυντή, τον υποδιευθυντή και τον υπεύθυνο μαθήματος (π.χ. Head of Science).

Ofsted is being accused of being stuck with a 1960s mindset over teaching.

Αυτός ο έλεγχος γίνεται προγραμματισμένα μία φορά το τρίμηνο. Στην έκθεση του σχολείου πρέπει να περιγράφονται τα χαρακτηριστικά του, οι απόψεις των μαθητών και των γονέων, τα επιτεύγματα των μαθητών, με ιδιαίτερο βάρος στις επιδόσεις τους στο Εθνικό Απολυτήριο (GCSE), η ποιότητα των παροχών και η αποτελεσματικότητα της διοίκησης.

Αυτό το σκληρό σύστημα οδηγεί και στα πιο σκληρά αποτελέσματα. Η ταξική διαφοροποίηση των σχολείων στην Αγγλία είναι εμφανέστατη στα αναλυτικά προγράμματα, στα βιβλία, στα φύλλα αξιολόγησης. Για παράδειγμα, στα σχολεία των φτωχών διδάσκονται οι Φυσικές Επιστήμες ως ενοποιημένο μάθημα (science), συνήθως σε βασικό επίπεδο (Foundation Tier), ενώ στα σχολεία των πλουσίων διδάσκονται διακριτά μαθήματα Φυσικών Επιστημών κυρίως σε υψηλό επίπεδο (Higher Tier). Αυτός ο διαχωρισμός αντανακλάται στις επιδόσεις των μαθητών στις εξετάσεις. Για παράδειγμα, οι μαθητές που δικαιούνται σχολικά γεύματα (Free School Meals) και έχουν επίδοση στις εξετάσεις του GCSE από A έως C*, είναι 27% λιγότεροι από τον μέσο όρο των μαθητών.

Οι μαθητές που προέρχονται από την εργατική τάξη έχουν 2,2 φορές λιγότερες πιθανότητες να παρακολουθήσουν το SEM Α’ Level, το προπαρασκευαστικό δηλαδή διετές πρόγραμμα που οδηγεί στις πανεπιστημιακές σχολές Μηχανικών, Ιατρικής, Οικονομικών και Φυσικών Επιστημών.

Teachers should be prepared to ‘sacrifice their lives’, says Sir Michael Wilshaw ex-Ofsted head. Photograph: Antonio Olmos/The Observer

Τέλος, τα αποτελέσματα στις εργασιακές σχέσεις των εκπαιδευτικών είναι τραγικά: Επαγγελματική εξουθένωση, εντατικοποίηση, πρακτικά κανένας εκπαιδευτικός που διδάσκει στα λαϊκά σχολεία δεν μπορεί να «πιάσει» τους δείκτες «αξιολόγησης».

Η διοίκηση τους οδηγεί στην απόλυση και στη θέση τους προσλαμβάνονται νέοι εκπαιδευτικοί, αρκετοί εκ των οποίων μετανάστες. Χαρακτηριστικό είναι ότι όποιος εγκαταλείπει την Εκπαίδευση στην ηλικία των 40 – 45 χρόνων, αλλάζει επάγγελμα!

Εκπαιδευτικός αναλύει πως η αξιολόγηση παρέλυσε τα σχολεία

Yorkshire teacher Alan Hemsworth is retiring after 40 years at the same school, putting him in a unique position to offer views on an education system in flux. Teacher Alan Hemsworth began his career at King James’s School in Knaresborough, Yorkshire, in September 1971. Photograph: Andy Hall for the Observer

Ας διαβάσουμε την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και διαφωτιστική επιστολή ενός συνταξιούχου πλέον Βρετανού εκπαιδευτικού που εργάστηκε στην εκπαίδευση της χώρας του 40 χρόνια. Την επιστολή είχε δημοσιεύσει και πάλι η εφημερίδα Τhe Guardian πριν λίγα χρόνια.

Απογοήτευση και ανησυχία

Στο άρθρο του ο συνταξιούχος εκπαιδευτικός, δείχνει την μεγάλη του απογοήτευση και την ανησυχία του για τις επιπτώσεις που έχει σε εκπαιδευτικούς και μαθητές το σύστημα αξιολόγησης και μέτρησης των επιδόσεων που από το άρθρο του εκπαιδευτικού καταλαβαίνουμε ότι είναι αμείλικτο.

Επιπτώσεις που επεκτείνονται στις σχέσεις μεταξύ τους, αλλά και στο πώς αντιλαμβάνονται το ρόλο του σχολείου οι μαθητές.

Εγκατέλειψα το σχολείο μου με αισθήματα θλίψης. Τα τελευταία χρόνια διαπίστωσα μια υπονόμευση για το τι είναι ουσιαστικά ένα σχολείο, μια κοινότητα.

Τα παιδιά (και το προσωπικό) μετρούνται και αξιολογούνται σε βάρος της ανθρώπινης υπόστασής τους. Κατά τα τελευταία χρόνια διδασκαλίας μου κάποιοι εξαιρετικοί, ταλαντούχοι, χαρισματικοί εκπαιδευτικοί εξαφανίστηκαν. Ποιος μπορεί να αντέξει αυτό για μεγάλο χρονικό διάστημα; Οι καθηγητές είναι εξαντλημένοι από αυτή τη διαδικασία της διαχείρισης των επιδόσεων. Από την άλλη η παρακολούθηση και διαχείριση της απόδοσης, δεν είναι πάντα μια ακριβής επιστήμη, δεν δείχνει την πραγματικότητα για τον εκπαιδευτικό.

Πολλές φορές μαθητές παρηγορούν και στηρίζουν τους εκπαιδευτικούς που είναι αναστατωμένοι με την αξιολογική διαδικασία. Πρόκειται για μια γελοία κατάσταση, πραγματική αντιστροφή ρόλων. Οι μαθητές παρηγορούν τους εκπαιδευτικούς, αλλά όμως αυτό λέει και πολλά για τις σχέσεις μαθητών και εκπαιδευτικών.

Εξουθένωση και αβεβαιότητα

Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί το κλίμα αβεβαιότητας, το οποίο είναι εξουθενωτικό για το προσωπικό και υπονομεύει την εμπιστοσύνη των παιδιών στο σχολείο ως μονάδα υποστήριξης. Ο μεγάλος μου ανιψιός ήρθε στο σπίτι για τα Χριστούγεννα από την πρώτη του χρονιά στο δημοτικό σχολείο αναστατωμένος γιατί δεν είχε επιτύχει αυτά που κατόρθωσε ο καλύτερος φίλος του. Η απόδειξη είναι το ίδιο το βιβλίο και οι στόχοι για των μαθητή που περιέχει. Έτσι στο βιβλίο του υπήρχε η παρατήρηση: «Ο Ben απέτυχε να μάθει τις αναμενόμενες λέξεις κλειδιά»      (όπως θα περιγράφονταν στο βιβλίο).

Είναι εξοργιστικό το γεγονός σε αυτή την ηλικία ένα παιδί να νιώθει ότι κάτι δεν έχει εκτελέσει σωστά. Δεν υποστηρίζω ότι όλα ήταν καλά στο παρελθόν. Αλλά διαπιστώνω ότι τα τελευταία πέντε χρόνια έχει γίνει μια στροφή στην κουλτούρα των σχολείων κουλτούρα που τα έχει παραλύσει.

Στη δεκαετία του 1970 υπήρχε ένα αίσθημα κοινότητας μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών. Σήμερα, οποιαδήποτε περιοχή αδυναμίας ή αποτυχίας του σχολείου στοχεύεται. Αυτό ισχύει τόσο για τους μαθητές όσο και για τους εκπαιδευτικούς. Θέλω τα σχολεία να γίνουν όπως ήταν όταν άρχισα την καριέρα μου: προσωποκεντρικά, χωρίς αποκλεισμούς σχολείων, χωρίς μετρήσεις επιδόσεων διότι αν συνεχίσουμε έτσι θα έρθει η εκπαιδευτική πτώχευση, που δεν είναι κάτι που τα παιδιά μας χρειάζονται ή αξίζουν.

Του Χρήστου Κάτσικα

Πηγές: https://www.theguardian.com/education/2010/jul/25/teacher-remembers-40-years - https://www.theguardian.com/teacher-network/2015/nov/14/secret-teacher-cant-bear-ofsted-going-teach-australia - https://www.tes.com/news/ofsted-halving-outstanding-schools-realistic - https://www.alfavita.gr/ekpaideysi/362477_ellada-bretania-ti-kryboyn-oi-yposhetikes-gia-synergasia-stin-ylopoiisi-ton?fbclid=IwAR05nPNkPTtGynhagz_h9IIVCTmnJTD52oVvWH_ddcirSPkzMaX04flt_vU

 

Κatie Mack, «Το τέλος των πάντων». Κatie Mack, ‘The End of Everything’

Γνωρίζουμε πως το σύμπαν από κάπου άρχισε. Με τη Μεγάλη Έκρηξη πέρασε από μια κατάσταση αδιανόητης πυκνότητας στη μορφή της κοσμικής πύρινης σφαίρας, σκορπώντας τους πρώτους σπόρους για τα πάντα, από τις μαύρες τρύπες μέχρι έναν βραχώδη πλανήτη, όπου έτυχε να αναπτυχθεί η ζωή όπως τη γνωρίζουμε. Τι θα συμβεί όμως στο τέλος αυτής της ιστορίας; Και τι σημαίνει αυτό για μας τώρα; If the universe culminates in a Big Rip, galaxies, stars, planets and spacetime itself would be torn apart, as illustrated here. That’s just one of several possible end times discussed in The End of Everything. NICOLLE R. FULLER/SCIENCE SOURCE

Στη λαμπρή αυτή περιγραφή της εσχατολογικής κοσμολογίας, η Katie Mack, με αστείρευτο χιούμορ, μας ταξιδεύει στις πέντε πιθανές εκδοχές του τέλους του σύμπαντος: στη Μεγάλη Σύνθλιψη, τον Θερμικό Θάνατο, τη Μεγάλη Θραύση, την Αποσύνθεση Κενού (αυτή που μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή!) και την Αναπήδηση. Αξιοποιώντας το χάρισμά της να κάνει τις πιο δύσκολες έννοιες εύκολα κατανοητές, το ανερχόμενο αστέρι της αστροφυσικής μας βοηθάει να αντιληφθούμε το σύμπαν στο σύνολό του, να γνωρίσουμε τα συστατικά του στοιχεία, την εξέλιξή του, τους θεμελιώδεις νόμους που το διέπουν.

Μπορεί ακόμη να μη γνωρίζουμε αν το τέλος του σύμπαντος θα περιλαμβάνει πάγο, φωτιά ή κάτι άλλο πιο εξώκοσμο. Αυτό όμως που γνωρίζουμε είναι πως αποτελεί ένα τεράστιο, όμορφο και πραγματικά εκπληκτικό μέρος, το οποίο αξίζει να καταβάλουμε κάθε προσπάθεια να εξερευνήσουμε – όσο ακόμη μπορούμε.

«(…) Όταν μιλάμε για πράγματα που θα έπρεπε πραγματικά να μας ανησυχούν, δεν είναι δυνατόν στην κορυφή της λίστας να βρίσκονται ο Θερμικός Θάνατος, η αποσύνθεση του κενού, η Μεγάλη Θραύση, ή οτιδήποτε τέτοιο, τέλος πάντων (ακόμα κι αν αφήσουμε κατά μέρος το γεγονός ότι είμαστε τελείως ανίσχυροι να κάνουμε το οτιδήποτε για αυτά). Ως ζωντανά όντα, το φυσικό είναι να νοιαζόμαστε περισσότερο για τις δικές μας ζωές και τις ζωές όσων βρίσκονται κοντά μας στον χώρο και τον χρόνο, οπότε, ως επί το πλείστον, αφήνουμε το αδιανόητα μακρινό κοσμικό μέλλον στην ησυχία του. Προσωπικά, πάντως, εξακολουθώ να νιώθω ότι συναισθηματικά υπάρχει μια μεγάλη διαφορά μεταξύ του ‘η ύπαρξή μας συνεχίζεται για πάντα’ και του ‘όχι, δεν συνεχίζεται’. Το ίδιο νιώθει και ο Nima Arkani-Hamed: ‘Στο απολύτως βαθύτερο επίπεδο … είτε ο κόσμος παραδέχεται ρητώς ότι το σκέφτεται είτε όχι (και αν δεν το σκέφτονται η ύπαρξή τους είναι φτωχότερη)… αν δεχτούμε πως η ζωή έχει κάποιο απώτερο σκοπό, τουλάχιστον εγώ δεν μπορώ βρω κάποιον που να μην υπερβαίνει την ασήμαντη θνητότητά μας. Πιστεύω ότι πολλοί άνθρωποι, σε κάποιο επίπεδο – πάλι, είτε ρητώς είτε ενδόμυχα -, ασχολούνται με την επιστήμη, με την τέχνη ή με κάτι άλλο λόγω της αίσθησης που δίνεται στον άνθρωπο ότι υπερβαίνει κάτι. Αγγίζει κάτι αέναο. Αυτή η λέξη, το αέναο: πολύ σημαντική. Είναι πολύ, πάρα πολύ σημαντική (…)»

Απόσπασμα από το βιβλίο της Katie Mack, «Το Τέλος των Πάντων (… σύμφωνα με την Αστροφυσική)», μετάφραση: Ανδρέας Μιχαηλίδης, πρόλογος: Διονύσης Π. Σιμόπουλος, εκδόσεις Μεταίχμιο.

Πηγές: https://www.sciencenews.org/article/book-end-everything-explores-ways-universe-could-perish - https://physicsgg.me/2021/10/31/

 

 

Ατομικό ρολόι επιβεβαιώνει την γενική θεωρία της σχετικότητας σε αποστάσεις χιλιοστού. An atomic clock measured how general relativity warps time across a millimeter

Ένα ατομικό ρολόι εξαιρετικής ακρίβειας συνέδεσε τον κβαντικό κόσμο με την βαρύτητα. Μέτρησε την γήινη βαρυτική παραμόρφωση του χωροχρόνου σε αποστάσεις χιλιοστού. Time was found to flow differently between the top and bottom of a single cloud of atoms. Physicists hope that such a system will one day help them combine quantum mechanics and Einstein’s theory of gravity. Credit: Ana Kova/Quanta Magazine

Η θεωρία της γενικής σχετικότητας του Αϊνστάιν μας λέει ότι ο ρυθμός των ρολογιών εξαρτάται από την βαρύτητα (ένα φαινόμενο που είναι γνωστό ως βαρυτική ερυθρή μετατόπιση). Ένα ρολόι τοποθετημένο σε κάποιο υψόμετρο χτυπά γρηγορότερα σε σχέση με ένα ρολόι στην επιφάνεια της Γης, όπου η ένταση του πεδίου βαρύτητας είναι λίγο μεγαλύτερη. Μπορεί αυτές οι χρονικές διαφορές να είναι ελάχιστες αλλά οι φυσικοί κατάφεραν να τις μετρήσουν χρησιμοποιώντας ατομικά ρολόγια.

Atomic clocks (one shown in a composite image) keep time by measuring the frequency of light that initiates a jump between energy levels in atoms. This atomic clock, located at JILA, is similar to the one used in the new research by Jun Ye and colleagues, and uses laser light to hold strontium atoms in a lattice. YE GROUP AND BAXLEY/JILA

Μια εγγενής ιδιότητα των ατόμων επιτρέπει τους επιστήμονες να τα χρησιμοποιούν ως ρολόγια. Mετρούν τον χρόνο παρακολουθώντας τις ταλαντώσεις ατόμων καθώς μεταπηδούν ανάμεσα σε δύο ενεργειακές στάθμες εξαιτίας της διέργερσης από μια συγκεκριμένη συχνότητα φωτός και της επακόλουθης αποδιέγερσης. Η συχνότητα της ταλάντωσης είναι εξαιρετικά σταθερή και τα άτομα λειτουργούν έτσι ως μετρονόμοι. Για άτομα που βρίσκονται σε μεγαλύτερο ύψος από το έδαφος, ο χρόνος τρέχει πιο γρήγορα, επομένως θα χρειαστεί μεγαλύτερη συχνότητα φωτός για να γίνει το ενεργειακό άλμα. Παλαιότερα, οι επιστήμονες είχαν μετρήσει με το τρόπο αυτό χρονικές διαφορές, μεταξύ δύο σημείων με υψομετρική διαφορά 33 εκατοστών.

Clocks at different heights tick at different rates. An atomic clock has now revealed this key feature of the general theory of relativity on a scale of a millimeter. HIROSHI WATANABE/GETTY IMAGES PLUS

Τώρα σύμφωνα με την πρόσφατη δημοσίευση των ερευνητών Jun Ye et al [Resolving the gravitational redshift within a millimeter atomic sample], μετρήθηκε η χρονική διαφορά μεταξύ δυο σημείων με υψομετρική διαφορά ενός χιλιοστού!

Η διαφορά της έντασης του γήινου βαρυτικού πεδίου μεταξύ δυο σημείων των οποίων η υψομετρική διαφορά είναι 1 χιλιοστό μπορεί να φαίνεται μηδαμινή, όμως είναι σίγουρα διάφορη του μηδενός. Επομένως σύμφωνα με την γενική σχετικότητα η ροή του χρόνου στο πάνω σημείο θα είναι ελάχιστα διαφορετική σε σχέση με το χαμηλότερο. Το πειραματικό επίτευγμα των ερευνητών της προαναφερθείσας εργασίας ήταν ότι κατάφεραν να μετρήσουν μια τέτοια τερατωδώς ελάχιστη διαφορά.

Το ατομικό ρολόι στο εργαστήριο του Jun Ye. Η γαλάζια δέσμη λέιζερ διεγείρει το νέφος ατόμων στροντίου. The atomic clock in Jun Ye’s laboratory features a blue laser beam that excites a cloud of strontium atoms inside the round window. Credit: G.E. Marti/JILA

Χρησιμοποίησαν ένα ατομικό ρολόι από περίπου 100.000 άτομα στροντίου σε εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες (100 nK). Αυτά τα άτομα ήταν διατεταγμένα σε ένα πλέγμα, που σημαίνει ότι τα άτομα βρίσκονταν σε μια σειρά διαφορετικών υψών – σαν να στέκονταν στα σκαλοπάτια μιας μικροσκοπικής σκάλας. Η καταγραφή του τρόπου με τον οποίο άλλαζε η συχνότητα σε διαφορετικά ύψη αποκάλυψε μια μετατόπιση. Μετά την διόρθωση για τα μη βαρυτικά φαινόμενα που θα μπορούσαν να μετατοπίσουν τη συχνότητα, διαπίστωσαν ότι ο χρόνος που βιώνουν τα πάνω άτομα είναι κατά 0,000000000000000001% μικρότερος από τον χρόνο που βιώνουν τα άτομα που βρίσκονται ένα χιλιοστό χαμηλότερα, όπως ακριβώς προβλέπει η γενική θεωρία της σχετικότητας.

Έτσι, η κβαντική φυσική στην οποία βασίζεται η λειτουργία του ατομικού ρολογιού, επιβεβαιώνει με εκπληκτική ακρίβεια μια πρόβλεψη της γενικής σχετικότητας. Εν τω μεταξύ η γενική σχετικότητα και η κβαντομηχανική είναι δυο θεωρίες που εξακολουθούν να είναι προκλητικά ασύμβατες μεταξύ τους!

Πηγές:  An atomic clock measured how general relativity warps time across a millimeter - An Ultra-Precise Clock Shows How to Link the Quantum World With Gravity - https://physicsgg.me/2021/10/27/

 

 

Ανακαλύφθηκε εξωπλανήτης σε άλλον γαλαξία. First Evidence for a Possible Planet Outside of the Milky Way Galaxy

Οι αστρονόμοι βρήκαν ενδείξεις για έναν πιθανό υποψήφιο εξωπλανήτη στον γαλαξία M51 (ο γαλαξίας της δίνης) που βρίσκεται σε απόσταση 31 εκατομμύρια έτη φωτός από την Γη. Astronomers have found evidence for a possible planet candidate in the M51 (“Whirlpool”) galaxy, representing what could be the first planet detected outside of the Milky Way. Chandra detected the temporary dimming of X-rays from a system where a massive star is in orbit around a neutron star or black hole (shown in the artist’s illustration). This dimming is interpreted as being a planet that passed in front of an X-ray source around the neutron star or black hole. Credit: NASA/CXC/M. Weiss

Όλοι οι μέχρι τώρα ανακαλυφθέντες εξωπλανήτες βρίσκονταν στον γαλαξία μας, οπότε η εν λόγω παρατήρηση θα μπορούσε να μείνει στην ιστορία ως ο πρώτος εντοπισμός εξωπλανήτη σε άλλον γαλαξία. Η ανακάλυψη έγινε από το διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων Χ Chandra. Υπενθυμίζεται ότι και παλαιότερα η ανάλυση δεδομένων του Chandra έδειξε υποψίες για εξωπλανήτες σε άλλους γαλαξίες.

Το αριστερό τμήμα στην παραπάνω εικόνα δείχνει τον γαλαξία M51 όπως φαίνεται στο διαστημικό τηλεσκόπιο Chandra που ανιχνεύει ακτίνες Χ (μωβ και μπλε) και στο ορατό φως που βλέπει το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble της NASA (κόκκινο, πράσινο και μπλε).

A composite image of M51 with X-rays from Chandra and optical light from NASA’s Hubble Space Telescope contains a box that marks the location of the possible planet candidate. Credit: X-ray: NASA/CXC/SAO/R. DiStefano, et al.; Optical: NASA/ESA/STScI/Grendler

Το πλαίσιο επισημαίνει την θέση του πιθανού υποψήφιου πλανήτη, σε ένα δυαδικό σύστημα άστρων που εκπέμπει ακτίνες Χ, γνωστό ως M51-ULS-1. Το δεξιό τμήμα της εικόνας είναι μια καλλιτεχνική απεικόνιση του δυαδικού συστήματος και του πιθανού πλανήτη. Το υλικό από το άστρο συνοδό (λευκό και μπλε στην απεικόνιση) έλκεται προς το άστρο νετρονίων ή μαύρη τρύπα, σχηματίζοντας έναν δίσκο γύρω από το πυκνό αντικείμενο (που απεικονίζεται ως κόκκινο και πορτοκαλί). Το υλικό κοντά στο πυκνό αντικείμενο υπερθερμαίνεται, με αποτέλεσμα να εκπέμπει ακτίνες Χ (λευκό). Ο πλανήτης που ονομάστηκε M51-ULS-1b, κάνει πέρασμα περνά μπροστά από την πηγή των ακτίνων Χ. Όλα τα παραπάνω αναδεικνύονται καλύτερα στο βίντεο που ακολουθεί:

Astronomers have announced that they have found evidence for the first possible planet discovered outside of our Milky Way galaxy. To do this, they used a technique looking for the temporary dimming of X-rays from an object with NASA's Chandra X-ray Observatory. This intriguing result could open up a new window for exploring exoplanets — that is, planets outside our Solar System — at greater distances than ever before.

Το να ψάχνεις για την μείωση του φωτός ενός άστρου όταν περνάει από μπροστά του ένα αντικείμενο ονομάζεται τεχνική διέλευσης. Εδώ και αρκετά χρόνια οι αστρονόμοι ανακαλύπτουν εξωπλανήτες παρατηρώντας τέτοιου είδους διελεύσεις με τηλεσκόπια ορατού φωτός – είτε επίγεια όσο και διαστημικά τηλεσκόπια όπως η αποστολή Kepler της NASA.

 

H τροχιά του εξωπλανήτη M51-ULS-1b. Possible orbits. Credit: NASA/CXC/M. Weiss

Σε δημοσίευση που έγινε στο περιοδικό Nature Astronomy με τίτλο ‘A possible planet candidate in an external galaxy detected through X-ray transit‘ οι αστροφυσικοί Rosanne Di Stefano et al παρουσιάζουν τον πρώτο εξωπλανήτη που ανιχνεύεται με την τεχνική διέλευσης σε φως των ακτίνων Χ. O εξωπλανήτης M51-ULS-1b που κρύβει την ακτινοβολία των ακτίνων Χ κατά την διέλευσή του εκτιμάται πως έχει το μέγεθος του πλανήτη Κρόνου.

Πηγές: https://chandra.cfa.harvard.edu/photo/2021/m51/ - https://scitechdaily.com/first-evidence-for-a-possible-planet-outside-of-the-milky-way-galaxy/ - https://physicsgg.me/2021/10/26/

 

 

 

Ένας περίεργος Διαγαλαξιακός Χορός. Hubble Watches an Intergalactic Dance

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble της NASA/ESA φωτογράφισε το σύστημα Arp 86, ένα περίεργο ζευγάρι αλληλεπιδρώντων γαλαξιών που απέχει περίπου 220 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη και βρίσκεται στον αστερισμό του Πήγασου. This observation from the NASA/ESA Hubble Space Telescope showcases Arp 86, a peculiar pair of interacting galaxies which lies roughly 220 million light-years from Earth in the constellation Pegasus. Arp 86 is composed of the two galaxies NGC 7752 and NGC 7753 – NGC 7753 is the large spiral galaxy dominating this image, and NGC 7752 is its smaller companion. The diminutive companion galaxy almost appears attached to NGC 7753, and it is this peculiarity that has earned the designation “Arp 86” – signifying that the galaxy pair appears in the Atlas of Peculiar Galaxies compiled by the astronomer Halton Arp in 1966. The gravitational dance between the two galaxies will eventually result in NGC 7752 being tossed out into intergalactic space or entirely engulfed by its much larger neighbor. Image credit: ESA/Hubble & NASA, Dark Energy Survey, J. Dalcanton

Το Arp 86 αποτελείται από τους γαλαξίες NGC 7752 και NGC 7753. Ο NGC 7753 είναι ο μεγάλος σπειροειδής γαλαξίας που κυριαρχεί στην φωτογραφία και ο NGC 7752 ο μικρότερος σύντροφος του.

Ο μικροκαμωμένος συνοδός γαλαξίας φαίνεται σχεδόν συνδεδεμένος με τον NGC 7753, και αυτή η ιδιαιτερότητα είναι που έχει κερδίσει τον χαρακτηρισμό «Arp 86» – που σημαίνει ότι το ζεύγος γαλαξιών εμφανίζεται στον άτλαντα των ιδιόρρυθμων γαλαξιών που συντάχθηκε από τον αιρετικό αστρονόμο Halton Arp το 1966. Η βαρυτική πάλη μεταξύ των δύο γαλαξιών είναι καταδικασμένη να τελειώσει καταστροφικά για τον NGC 7752. Είτε θα εκτοξευθεί στο διάστημα είτε θα απορροφηθεί από τον πολύ μεγαλύτερο γείτονά του.

Πηγές: https://www.nasa.gov/image-feature/goddard/2021/hubble-watches-an-intergalactic-dance - https://physicsgg.me/2021/10/24/

 

Άγνωστο αρχαιοελληνικό έπος ήρθε στο φως. Two pages of lost ancient text the “Orphic Rhapsodies” found in Sinai palimpsest

Στίχοι ενός χαμένου έπους (ίσως του 7ου αι. π.Χ.) ήρθαν πρόσφατα στο φως, στο πλαίσιο ενός διεθνούς ερευνητικού προγράμματος που ασχολείται με τα Παλίμψηστα της Μονής Σινά. To παλίμψηστο με το αρχαιοελληνικό έπος να ξεπροβάλλει κάτω από το αραβικό κείμενο. Finds of this kind are extremely rare: in St. Catherine's Monastery in Sinai, a researcher from the Austrian Academy of Sciences has discovered a previously unknown text from Homer's time. Only fragments on two sheets have survived, but a poetic text can be reconstructed from them, telling of the childhood of the god Dionysus. Modern image processing methods make it possible to decipher the original Greek text (red) on the fragments. © St. Catherine's Monastery, Sinai, Egypt

Στίχοι ενός χαμένου έπους (ίσως του 7ου αι. π.Χ.) ήρθαν πρόσφατα στο φως, στο πλαίσιο ενός διεθνούς ερευνητικού προγράμματος που ασχολείται με τα Παλίμψηστα της Μονής Σινά. Το πρόγραμμα διεξάγεται υπό την αιγίδα της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας και υποστηρίζεται οικονομικά από τη φιλανθρωπική οργάνωση Arcadia Fund.

Ως παλίμψηστο (< πάλιν + ψάω [ξύνω, αποξέω]) χαρακτηρίζεται το χειρόγραφο του οποίου το αρχικό κείμενο έχει αποξεσθεί με οξύ εργαλείο ή ελαφρόπετρα για να γραφεί πάνω του ένα καινούργιο κείμενο· πρόκειται δηλ. για μια εργασία ανακύκλωσης ώστε να επαναχρησιμοποιηθεί το ακριβό υλικό του παπύρου ή της περγαμηνής πάνω στο οποίο έγραφαν οι Αρχαίοι και οι Βυζαντινοί. Με τη χρήση πολυφασματικής φωτογράφισης ανασύρεται στο φως το σβησμένο κείμενο και με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή καθίσταται ευανάγνωστο.

Από το παλίμψηστο χειρόγραφο Sin. ar. NF 66, φύλλα 2v + 7v + 8r, αναδύθηκαν στο φως περ. 89 εξάμετροι στίχοι με θέμα την παιδική ηλικία του θεού Διόνυσου. Ο ποιητής περιγράφει πώς οι Γίγαντες προσπαθούν να πείσουν τον μικρό γιο του Δία να σηκωθεί από τον θρόνο του πατέρα του, άλλοτε προσφέροντας δώρα, άλλοτε επιστρατεύοντας δόλο ή ασκώντας πίεση.

Οι Γίγαντες στολίζουν το κεφάλι του μικρού θεού με στεφάνια από διαλεχτά άνθη· κινούνται γύρω του κυκλικά και προσπαθούν να τον πείσουν να εγκαταλείψει τον θρόνο πότε με προειδοποιήσεις, πότε με σαγηνευτικά λόγια, πότε δελεάζοντάς τον με παιδικά παιχνίδια ή άλλα ωραία δώρα.

Στην πραγματικότητα πρόκειται για τον Ζαγρέα, τον πρώτο-πρώτο Διόνυσο ή έναν προελληνικό θεό που συγχωνεύτηκε με τον Διόνυσο. Ο Διόνυσος-Ζαγρεύς κατέχει κεντρική θέση στην ορφική μυθολογία και θεολογία. Προέκυψε από την ένωση του Δία, μεταμορφωμένου σε φίδι, με την Περσεφόνη. Ο μεγάλος θεός προόριζε τον Ζαγρέα για διάδοχό του· γι’ αυτό τον ανέβασε στον θρόνο και του επέτρεψε να κρατεί τον κεραυνό και την αστραπή. Από ζήλια η Ήρα έστειλε τους Τιτάνες για να βλάψουν το νεογέννητο.

Με διάφορα παιδικά δώρα (π.χ. ταμπούρλο, σβούρα, μπάλα, κούκλες/νευρόσπαστα) προσπάθησαν να το ξεγελάσουν. Τελικά, το κατάφεραν προσφέροντάς του έναν καθρέφτη. Ο Ζαγρεύς απορροφήθηκε περιεργαζόμενος το είδωλό του· έτσι, οι Τιτάνες βρήκαν την ευκαιρία να τον πιάσουν, να τον σφάξουν και να τον διαμελίσουν. Λέγεται ότι πρόλαβε η Αθηνά να περισώσει ζωντανή την καρδιά του Ζαγρέα, από την οποία ο Ζευς δημιούργησε τον Διόνυσο.

Ο διαμελισμός και η αναγέννηση του θεού ερμηνεύτηκε από τους Ορφικούς ως σύμβολο της ζωής που φθείρεται και αναγεννιέται. Άλλοι εκλαμβάνουν τους Τιτάνες ως ηλιακούς θεούς και δίνουν την ερμηνεία ότι ο ήλιος του καλοκαιριού θέτει σε κίνδυνο τη βλάστηση και την εξαφανίζει.

Για να επιστρέψω στο συγκεκριμένο παλίμψηστο, η περγαμηνή του χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά τον 5ο ή 6ο αι. μ.Χ. από κάποιον γραφέα στην Αλεξάνδρεια, ο οποίος αντέγραψε το αρχαίο έπος από ένα παλαιότερο χειρόγραφο. Το γεγονός είναι σημαντικό, καθώς δείχνει ότι υπήρχε ακόμη ενδιαφέρον για εθνικά κείμενα και ότι οι αρχαίοι θεοί συνυπήρχαν με τον Χριστιανισμό.

Η Αγία Αικατερίνη του Σινά. © Katharinenkloster, Sinai, Ägypten

Αργότερα η περγαμηνή υπέστη απόξεση και πάνω στο σβησμένο αρχαιοελληνικό κείμενο, τον 10ο αι. μ.Χ. κάποιος μοναχός στη Λαύρα του Οσίου Σάββα του ηγιασμένου έγραψε Βίους Αγίων στ’ αραβικά. Η Μονή του Οσίου Σάββα βρίσκεται κοντά στα Ιεροσόλυμα κι έτσι μπορούμε να παρακολουθήσουμε την πορεία της περγαμηνής στον χώρο και τον χρόνο, από την Αλεξάνδρεια του 5ου/6ου αι. στην Παλαιστίνη του 10ου αι. για να καταλήξει στη Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά.

Giullia Rossetto

Το αρχαίο κείμενο έχει διαβαστεί από την ερευνήτρια Giullia Rossetto και θα κυκλοφορήσει σε προσεχές τεύχος διεθνούς επιστημονικού περιοδικού σχετικού με την Παπυρολογία και την Επιγραφική (Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 219, 2021). Η δημοσίευση αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον.

Πηγές: https://www.oeaw.ac.at/en/detail/news/previously-unknown-mythological-text-of-the-ancient-world-discovered - https://www.efsyn.gr/nisides/313912_agnosto-arhaioelliniko-epos-irthe-sto-fos