Ανακαλύφθηκε νέος τύπος μεταβλητών άστρων. New Kind of Variable Star Discovered

Οι αστρονόμοι χρησιμοποίησαν το 1.2 μέτρων τηλεσκόπιο Euler στο La Silla στη Χιλή. μετρώντας την λαμπρότητα περίπου τριών χιλιάδων άστρων σε μια περίοδο επτά χρόνων. This spectacular group of young stars is the open star cluster NGC 3766 in the constellation of Centaurus (The Centaur). Very careful observations of these stars by a group from the Geneva Observatory using the Swiss 1.2-metre Leonhard Euler Telescope at ESO’s La Silla Observatory in Chile have shown that 36 of the stars are of a new and unknown class of variable star. This image was taken with the MPG/ESO 2.2-metre telescope at the La Silla Observatory. Credit: ESO

Αστρονόμοι του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου του νότιου ημισφαιρίου (ESO) στο La Silla της Χιλής, ανακάλυψαν ένα νέο τύπο μεταβλητών αστέρων, καθώς παρατηρούσαν τις μεταβολές στην εκπομπή ακτινοβολίας σε μια ομάδα άστρων που ανήκει σε έναν μεγαλύτερο σχηματισμό αστέρων, στον αστερισμό του Κενταύρου, σε απόσταση 1700 παρσέκ (5500 έτη φωτός) από το ηλιακό μας σύστημα.

This chart shows the large southern constellation of Centaurus (The Centaur). The map shows most of the stars visible to the unaided eye under good conditions, and the bright star cluster NGC 3766 is highlighted with a red circle on the image. It is a bright object that can even be glimpsed with the naked eye from a dark site and is spectacular through a moderately sized amateur telescope. Credit: ESO, IAU and Sky & Telescope

Οι παρατηρήσεις αυτές θέτουν σε αμφισβήτηση την υφιστάμενη κατηγοριοποίηση των αστέρων, καθώς αποκαλύπτουν άγνωστες μέχρι σήμερα ιδιότητες για την προέλευση των μεταβολών στους αστέρες αυτούς.

This unusual and striking image is a fish-eye photograph of the inside of the dome of the Swiss 1.2-metre Leonhard Euler telescope at ESO’s La Silla Observatory in Chile. The view is highly distorted but the telescope itself is the red structure at the centre of the picture. Credit: ESO/M.Tewes

Οι μετρήσεις, που έγιναν με το σχετικά μικρό τηλεσκόπιο 1.2 μέτρων του παρατηρητηρίου, βασίζονται σε μετρήσεις φωτεινότητας περίπου τριών χιλιάδων αστεριών στη συστάδα NGC-3766 σε μια περίοδο επτά χρόνων. Οι αστρονόμοι N. Mowlavi, F. Barblan, S. Saesen και L. Eyer του τμήματος αστρονομίας του αστεροσκοπείου της Γενεύης, αναφέρουν πως βρήκαν 36 αστέρια, που δε μπορούν να κατανεμηθούν στις υπάρχουσες κατηγορίες αστέρων, καθώς επιδείκνυαν μια περιοδική μεταβολή στη φωτεινότητά τους της τάξης του 0.1%.

Η συχνότητα των μεταβολών αυτών ήταν μεταξύ δύο και είκοσι ωρών, ενώ τα αστέρια αυτά είναι λίγο πιο θερμά και φωτεινά από το δικό μας Ήλιο. Οι επιστήμονες δεν προχώρησαν ακόμη στην ονοματοδοσία της νέας αυτής κατηγορίας αστέρων.

Προκειμένου να παρατηρήσουν την αμυδρότατη αυτή μεταβολή στη φωτεινότητα των άστρων, χρειάστηκε να εκτελέσουν μετρήσεις με διπλάσια ακρίβεια από όση είχαν αντίστοιχες μελέτες άλλων παρατηρητηρίων.

«Πετύχαμε αυτό το επίπεδο στην ευαισθησία των μετρήσεων εξαιτίας της υψηλής ποιότητας των μετρήσεων, σε συνδυασμό με την πολύ προσεκτική ανάλυση των δεδομένων, αλλά και επειδή εκτελέσαμε ένα εκτενές πρόγραμμα διάρκειας επτά χρόνων. Δε θα μπορούσαμε να εξασφαλίσουμε τόσο πολύ χρόνο παρατήρησης σε μεγαλύτερο τηλεσκόπιο», λέει ο Nami Mowlavi, επικεφαλής της ομάδας.

Πολλά αστέρια πάλλονται ή μεταβάλλουν τη φωτεινότητά τους με το χρόνο, ένα φαινόμενο που συνδέεται με περίπλοκο τρόπο με τις ιδιότητες του εσωτερικού τους. Η μελέτη των μεταβολών αυτών είναι ξεχωριστό πεδίο στην αστροφυσική και ονομάζεται αστροσεισμολογία, καθώς οι αστρονόμοι «ακούνε» τις δονήσεις των άστρων, κάνοντας εκτιμήσεις για το τι συμβαίνει εντός τους.

Οι μέχρι τώρα εκτιμήσεις ήταν πως αυτού του είδους τα άστρα δεν θα έπρεπε να μεταβάλουν καθόλου τη φωτεινότητά τους, και έτσι ακόμη και η ύπαρξή τους είναι πρόκληση για τους αστροφυσικούς.

Προς το παρόν οι αστρονόμοι αποσκοπούν στο να μάθουν όσο το δυνατόν περισσότερα για τη συμπεριφορά τους, επικεντρώνοντας τις προσπάθειές τους σε περαιτέρω παρατηρήσεις. Όμως έχουν ανακαλύψει ένα στοιχείο που ίσως τους βοηθήσει να εξαγάγουν κάποια εξήγηση για αυτή την ανεξήγητη περιοδική μεταβολή στη φωτεινότητα: Και τα 36 άστρα, περιστρέφονται με μεγάλες ταχύτητες, περίπου το μισό της λεγόμενης κρίσιμης ταχύτητας, όπου οι φυγόκεντρες δυνάμεις είναι τόσο μεγάλες, έτσι ώστε ύλη από το άστρο «ξεκολλά» και πετάγεται στο διάστημα.