Τετραπλή αστρική κύηση! Astronomers catch multiple-star system in first stages of formation

Για πρώτη φορά εντοπίζεται η δημιουργία τετράδυμων άστρων. Large scale Herschel image of the dust in the region in blue, with the dense gas low resolution image in green, and the dense gas high-resolution image displaying filaments in red. Credit: B. Saxton (NRAO/AUI/NSF)

Πρώτη αφορά οι αστρονόμοι παρατήρησαν τέσσερα άστρα - έμβρυα να αναπτύσσονται ταυτόχρονα στην «μήτρα» ενός τεράστιου νέφους αερίων, στην περιοχή του αστερισμού του Περσέα. Η ανακάλυψη επιβεβαιώνει την θεωρία ότι τα περισσότερα άστρα στο σύμπαν δεν ξεκινούν τη ζωή τους ως «μοναχοπαίδια», αλλά ως «δίδυμα», «τρίδυμα» ή -όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση- ως «τετράδυμα».

Καταπληκτική παρατήρηση

Close up of Image 1 to focus in the region forming the stars. Credit: B. Saxton (NRAO/AUI/NSF)

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι πάνω από τα μισά άστρα στον γαλαξία μας διαθέτουν ένα τουλάχιστον συνοδό άστρο, όπως άλλωστε συμβαίνει και με το κοντινότερο στον Ήλιο μας άστρο, τον Άλφα του Κενταύρου, που είναι ένα τριπλό αστρικό σύστημα. Μέχρι σήμερα οι αστρονόμοι έχουν κάνει ελάχιστες παρατηρήσεις που να δείχνουν κατά πόσο τα άστρα σε αυτά τα διπλά, τριπλά, τετραπλά και πολλαπλά αστρικά συστήματα γεννιούνται ταυτόχρονα ή διαδοχικά. Η νέα ανακάλυψη ενισχύει την πρώτη εκδοχή.

Τα τέσσερα «μωρά» φαίνεται να έχουν ηλικία κάτω των 100.000 ετών και συναποτελούν το νεανικότερο πολλαπλό σύστημα άστρων που έχει ποτέ ανακαλυφθεί. Τα τέσσερα άστρα βρίσκονται σε φάση παράλληλης ανάπτυξης από το ίδιο νέφος αερίων και σκόνης και είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους σε ένα ενιαίο σύστημα.

A triple star system forming within a dense gas filament in a numerical simulation modeling a group of forming stars. The color indicates the gas density, where lighter colors are higher densities. Rhe image is about 10,000 astronomical units across where the projected separations between the three objects is about 2,000 and 4,000 AU. Credit: UMass Amherst

Απέχουν μεταξύ τους τρεις έως τέσσερις χιλιάδες αστρονομικές μονάδες (μια αστρονομική μονάδα είναι η απόσταση Γης - Ήλιου), μια πολύ μεγάλη απόσταση για πολλαπλό αστρικό σύστημα, καθώς τα «δίδυμα» άστρα συνήθως απέχουν δέκα έως 100 αστρονομικές μονάδες. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με σιγουριά τι θα συμβεί στα τέσσερα «αδελφάκια», αλλά θεωρείται πιθανό ότι το σύστημά τους θα διαλυθεί, καθώς κάποια στιγμή -εξαιτίας των ασταθών βαρυτικών αλληλεπιδράσεων- δύο από τα άστρα θα εκτιναχθούν μακριά από τα υπόλοιπα, στην μοναξιά του διαστήματος.

Ένα γεννήθηκε τα άλλα… έρχονται

Καλλιτεχνική απεικόνιση του τετραπλού αστρικού συστήματος που βρίσκεται υπό... εκκόλαψη. Artist impression of the results. Left panel shows the star and three dense gas condensations system. Right panel shows the system after the stars are formed out of the condensations. Credit: B. Saxton (NRAO/AUI/NSF)

Προς το παρόν πάντως, και τα τέσσερα κινούνται συντονισμένα ως μια «οικογένεια». Τρία από αυτά είναι ακόμη σφαίρες αερίων μέσα στο ευρύτερο μητρικό νέφος αερίων και θα χρειαστούν ακόμη γύρω στα 40.000 χρόνια για να «γεννηθούν», δηλαδή για να γίνουν άστρα. Το τέταρτο είναι κιόλας ένα νεογέννητο άστρο, καθώς έχει ήδη υποστεί βαρυτική κατάρρευση, με συνέπεια να έχει κιόλας πυροδοτήσει την πύρινη φλόγα στην «καρδιά» του, δηλαδή έχει θέσει σε λειτουργία τις εσωτερικές πυρηνικές αντιδράσεις που το κάνουν να καίει και να λάμπει.

Η συνδυασμένη παρατήρηση από τρία διαφορετικά τηλεσκόπια έγινε από ομάδα επιστημόνων από διάφορα ευρωπαϊκά και αμερικανικά πανεπιστήμια, με επικεφαλής τον Χαϊμί Πινέδα του Ινστιτούτου Αστρονομίας του ελβετικού Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Ζυρίχης (ΕΤΗ) και του γερμανικού Ινστιτούτου Εξωγήινης Φυσικής Μαξ Πλανκ, ενώ η σχετική δημοσίευση έγινε στην επιθεώρηση «Nature».