Ουράνιοι Χάρτες. Celestial Maps

Αναπαράσταση του Κοπερνίκειου συστήματος του Andreas Cellarius από το «Harmonia Macrocosmica» (1660). Andreas Cellarius: Harmonia macrocosmica seu atlas universalis et novus, totius universi creati cosmographiam generalem, et novam exhibens. Plate 4. PLANISPHÆRIVM COPERNICANVM Sive Systema VNIVERSI TOTIVS CREATI EX HYPOTHESI COPERNICANA IN PLANO EXHIBITVM - The planisphere of Copernicus, or the system of the entire created universe according to the hypothesis of Copernicus exhibited in a planar view.

Π​​ριν από μερικές ημέρες στο Ευγενίδειο Πλανητάριο εγκαταστάθηκε ένας ακόμη «ηλεκτρονικός τρισδιάστατος χάρτης» του ουρανού, ο οποίος περιλαμβάνει εκατομμύρια γαλαξίες που σχηματίζουν τεράστιους σχηματισμούς με τη μορφή «νημάτων και κόμβων» και με ενδιάμεσες κενές περιοχές σαν σαπουνόφουσκες. Με τη βοήθεια ενός τέτοιου τρισδιάστατου χάρτη μπορεί κάποιος να ταξιδέψει ανάμεσα στα εκατομμύρια των γαλαξιών και σε μερικά μόνο λεπτά να φτάσει μέχρι τα απόμακρα όρια του Σύμπαντος, κάτι που στην πραγματικότητα θα απαιτούσε δισεκατομμύρια χρόνια για να γίνει. Οι ψηφιακοί αυτοί χάρτες δεν είναι παρά η σύγχρονη εξέλιξη των πρώτων χαρτών που χρησιμοποιούσαν και οι αρχαίοι μας πρόγονοι για να καταγράψουν και να διαμορφώσουν τους αστερισμούς του ουρανού. Στη Βαβυλώνα σκαλίστηκαν πάνω σε βράχους. Στην Αίγυπτο ζωγραφίστηκαν πάνω σε παπύρους. Στην Αμερική σχεδιάστηκαν πάνω σε δέρματα βουβάλων και στην Ελλάδα τους δόθηκαν τα ονόματα, με τα οποία είναι γνωστοί ακόμη και σήμερα.

Piccolomini, Alessandro. De la sfera del mondo; libri qvattro in lingva toscana … De le stelle fisse; libro vno con le sve figvre e con le sve tauole … Venetia [N. de Bascarini] 1548.

Ο πρώτος πραγματικός χάρτης του ουρανού, με την τοποθέτηση των άστρων κάθε αστερισμού στη σωστή τους θέση, δημοσιεύτηκε στη Βενετία το 1540 στο βιβλίο του Αλεσάντρο Πικολομίνι «De la stele fisse» (Για τους Απλανείς Αστέρες). Το βιβλίο αυτό αποδείχτηκε ιδιαίτερα δημοφιλές, αφού στα επόμενα 30 χρόνια τυπώθηκε σε δέκα τουλάχιστον διαφορετικές εκδόσεις.

 Giovanni Gallucci,Theatrum Mundi et Temporis, 1588.

Στη Βενετία, επίσης, 48 χρόνια αργότερα τυπώθηκε και ο Άτλας «Theatrum mundi» (Θέατρο του κόσμου) του Τζιοβάνι Πάολο Γκαλούτσι. Οι θέσεις των άστρων του χάρτη αυτού βασίστηκαν στον κατάλογο που περιλαμβάνονταν στο βιβλίο του Νικόλαου Κοπέρνικου (1473-1543) «De Revolutionibus». Μια εικοσαετία αργότερα ο Hugo Grotius (1583-1645) δημοσίευσε μια πανέμορφη έκδοση (Leiden 1600) των «Φαινομένων» του Άρατου (315-245 π.Χ.), στο οποίο περιγράφονταν οι αστερισμοί, με εικονογράφηση που δημιούργησε ο περίφημος χαράκτης Jacobus De Gweyn και το οποίο έμελλε να επηρεάσει όλες τις μετέπειτα εκδοχές της μορφής των αστερισμών.

The constellation Orion in Bayer's Uranometria.

Το 1603, ο Γιοχάνες Μπάγιερ (1572-1625) δημιούργησε την περίφημη «Ουρανομετρία» του, βασιζόμενος στον αστρικό κατάλογο των παρατηρήσεων του Τύχωνα Μπραχέ (1546-1601) και του βοηθού του Γιοχάνες Κέπλερ (1571-1630). Ο Άτλαντας αυτός, πέρα από την επιστημονική του χρησιμότητα, ήταν κι ένα πραγματικό έργο τέχνης. Το περίφημο αυτό έργο ήταν αναμφισβήτητα ο οδηγός πολλών μετέπειτα απεικονίσεων του έναστρου ουρανού και παραμένει ένα αξεπέραστο δείγμα επιστημονικής και καλλιτεχνικής αρτιότητας. Ενα από τα σημαντικά στοιχεία του έργου αυτού είναι ότι πρόκειται για έναν πραγματικό χάρτη του ουρανού που δημιουργήθηκε για να χρησιμοποιηθεί ως βοήθημα των αστρονομικών παρατηρήσεων. Μια άλλη σπουδαία καινοτομία του ήταν και η εισαγωγή ενός νέου συστήματος ονοματολογίας των άστρων σύμφωνα με το οποίο τα λαμπρότερα άστρα κάθε αστερισμού πήραν την ονομασία των 24 γραμμάτων του ελληνικού αλφαβήτου ανάλογα με τη σχετική τους λαμπρότητα, σύστημα που ακολουθείται έκτοτε διεθνώς.

Andreas Cellarius.  Harmonia Macrocosmica. Amsterdam: P. Schenk & G. Valk, 1708.

Μερικές δεκαετίες αργότερα δημοσιεύτηκε και το περίφημο έργο του Andreas Cellarius «Harmonia macrocosmica» στο Άμστερνταμ το 1661. Οι δύο ουράνιοι χάρτες που περιλαμβάνονται στο έργο αυτό αποτυπώνουν τη μορφή των αστερισμών στο βόρειο και νότιο ημισφαίριο. 

Johannes Hevelius, Prodromus Astronomia, volume III: Firmamentum Sobiescianum, sive Uranographia, table 56: Southern Hemisphere, 1690.

Ο επόμενος, πάντως, πιο σημαντικός Ουράνιος Άτλας μετά την «Ουρανομετρία» του Μπάγιερ ήταν το «Firmamentum Sobiescianum» του Γιοχάνες Εβέλιους (1611-1687) που δημοσιεύτηκε το 1690, μετά τον θάνατό του, από τη γυναίκα του Ελισάβετ στο Γκντανσκ. Στους χάρτες αυτούς περιλαμβάνονταν 11 νέοι αστερισμοί, από τους οποίους οι επτά παραμένουν σε ισχύ ακόμη και σήμερα, ενώ οι υπόλοιποι τέσσερις έχουν ενσωματωθεί σε άλλους αστερισμούς.

Johann Elert Bode. Section of a plate from Uranographia showing the constellation Orion.

Ένας από τους μεγαλύτερους άτλαντες ήταν και η περίφημη «Uranografia» (Ουρανογραφία) του Γιόχαν Μπούντε (1747-1826) που εκδόθηκε στο Βερολίνο το 1801. Είναι ο μεγαλύτερος σε μέγεθος ουράνιος άτλαντας που έχει δημοσιευτεί ποτέ και περιλαμβάνει τις ακριβείς θέσεις 17.000 άστρων, 2.500 νεφελωμάτων και νεφελοειδών που είχε καταλογογραφήσει ο Γουίλιαμ Χέρσελ (1738-1822) και όλους τους αστερισμούς που είχαν προταθεί μέχρι τότε, ακόμη κι αυτούς που ποτέ δεν έγιναν επίσημα αποδεκτοί.

Μετά την «Ουρανογραφία» του Μπούντε δεν υπάρχουν κάποιες άλλες ιδιαίτερα αξιοπρόσεχτες καλλιτεχνικά εκδοχές, ενώ με τον ερχομό του 20ού αιώνα οι διάφοροι χάρτες του ουρανού έπαψαν να έχουν την καλλιτεχνική εμφάνιση των παραπάνω χαρτών και δεν είναι παρά χρηστικοί χάρτες για την υποβοήθηση του παρατηρησιακού έργου των επαγγελματιών αλλά και των ερασιτεχνών αστρονόμων. Οι σύγχρονοι αυτοί χάρτες είναι φωτογραφικές πλέον απεικονίσεις του έναστρου ουρανού από τα μεγάλα τηλεσκόπια του Πάλομαρ, της Αυστραλίας και του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου στη Χιλή. Αλλά κι αυτοί ακόμη οι σύγχρονοι αστρονομικοί χάρτες τείνουν σιγά-σιγά να εκλείψουν στην τυπωμένη τους μορφή, αφού σήμερα όλο και πιο πολύ βασιζόμαστε στην ψηφιακή τους μορφή που περιλαμβάνουν τις θέσεις, τις αποστάσεις, τις κινήσεις και τους χρωματισμούς εκατοντάδων εκατομμυρίων αστρονομικών αντικειμένων. Κι όμως, οι παλαιοί αστρικοί χάρτες της Αναγέννησης είχαν μια γοητεία που κανένας υπολογιστής, όσο επακριβής κι αν είναι, δεν μπορεί να αντικαταστήσει.

Διονύσης Π. Σιμόπουλος, επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου.

Πηγή: kathimerini.gr

Μάρτιν Χάιντεγκερ, «Η προέλευση του έργου τέχνης». Martin Heidegger, "Der Ursprung des Kunstwerkes"

Vincent van Gogh, A Pair of Shoes, 1886

Στο έργο του, «Η προέλευση του έργου της τέχνης», ο Χάιντεγγερ σχολιάζει αρχικά έναν πίνακα του Βαν Γκογκ που εικονίζει ένα ζευγάρι παπούτσια, προκειμένου να καταδείξει ένα θεμελιακό ζήτημα στην πρόσληψη της ίδιας της τέχνης που δεν είναι καθόλου αυτονόητο. Εκκινεί  με αυτό  το παράδειγμα  για  να φανερώσει  την  βαρύνουσα  αλλοιωτική φύση  της  "μεταφοράς νοήματος" σε ένα έργο τέχνης αποκαλύπτοντας ανύποπτες  πλευρές της λειτουργίας της. Το ίδιο δηλαδή που μπορεί να συμβεί και στη φιλοσοφία και την αισθητική της πρόσληψη.

Aion and Gaia with four children, perhaps the personified seasons, mosaic from a Roman villa in Sentinum, first half of the third century BC, (Munich Glyptothek, Inv. W504)

Το  μέγα ζήτημα που θέτει ο χαιντεγγεριανός στοχασμός είναι η αλλοίωση και η αναστροφή  της ελληνικής  φιλοσοφίας  στη δυτική σκέψη και η σχέση του ιερού με την τέχνη και της  τέχνης με την "γη", με τον κόσμο και την εξελικτική του αποκάλυψη μέσα στο χρόνο. Όταν αναφέρεται στην έννοια "γη" ο Χάιντεγγερ εννοεί την γέννηση-φανέρωση των όντων από την  απουσία στην παρουσία, από την κρυπτότητα στην αποκάλυψη.

[Δηλαδή ο Χάιντεγγερ εδώ ξεκινά από τις τέσσερις αιτίες του Αριστοτέλη για τα όντα  για  το πώς κάνουν αισθητή την παρουσία τους στον κόσμο και μπορούν να καταλήξουν  μέχρι και την ύπαρξη: α) ύλη, β) μορφή, γ) αρχική αιτία, δ) σκοπός. Παραδείγματος  χάριν αντίστοιχα: α) μάρμαρο, β) άγαλμα, γ) γλύπτης, δ) σημειολογική φανέρωση θεότητας  που φωτίζει έναν τρόπο του βίου.]

Ο Μάρτιν Χάιντεγκερ εντοπίζει ως θεμελιώδες γεγονός την διάσταση ανάμεσα στον αρχαίο ελληνικό λόγο και την δυτική σκέψη, η οποία θα αναδειχθεί ως η αφετηρία για την κατοπινή λανθασμένη εξέλιξη της Δύσης. Γράφει  συγκεκριμένα:

....«Αυτή η ερμηνεία ξεκινά, όταν οι ελληνικοί όροι παραλαμβάνονται μέσα στον ρωμαικό –λατινικό στοχασμό. Το υποκείμενο μεταβάλλεται σε subjectum η υπόστασις μεταβάλλεται σε substantia το συμβεβηκός μεταβάλλεται σε accidens. Αυτή η μετάφραση των ελληνικών όρων, στη λατινική γλώσσα δεν είναι διόλου μια απλή εξέλιξη, όπως πιστεύεται έως σήμερα. Πίσω από την επιφανειακή κατά λέξη και άρα πιστή μετάφραση κρύβεται μια μετάθεση της ελληνικής εμπειρείας σε έναν άλλο τρόπο σκέψης. Ο ρωμαικός στοχασμός παραλαμβάνει τις αρχαιοελληνικές λέξεις χωρίς την αντίστοιχη εμπειρία του τι λένε. Η ανεδαφικότητα του δυτικού στοχασμού ξεκινά με αυτή τη μετάθεση ».....

Παρθενώνας

Παρατίθενται παρακάτω αποσπάσματα από το βιβλίο του Χάιντεγγερ, «Η προέλευση του έργου τέχνης», μέσα από τα οποία καταδεικνύεται μέσω της κριτικής της παράστασης  ενός  αρχαιοελληνικού ναού, το τραγικό της αντιστροφής του ελληνικού λόγου και βίου στην δυτική σκέψη και παράδοση: 

«Ένα οικοδόμημα, ένας αρχαιοελληνικός ναός, δεν αναπαριστά τίποτε. Απλώς στέκεται μέσα στη ρημαγμένη πετρώδη κοιλάδα. Το οικοδόμημα περικλείνει τη μορφή του θεού και της επιτρέπει να εκτίθεται μέσα σ’ αυτό το κρύψιμο, μέσα στην ιερή περιοχή που περιβάλλεται από την ανοιχτή στοά τη σχηματισμένη από κολώνες. Χάρη στον ναό παρίσταται ο θεός μέσα στον ναό. Αυτή η παρουσία του θεού είναι η επέκταση και η συνόρευση της περιοχής στην ιερότητα. Αλλά ο ναός και η περιοχή του δεν αιωρούνται μέσα στην αοριστία. Ο ναός είναι εκείνος που πρωτοσυνάπτει και συνάμα συλλέγει γύρω του την ενότητα εκείνων των οδών και σχέσεων, μέσα στις οποίες η γέννηση και ο θάνατος, η συμφορά και η ευλογία, η νίκη και η ατίμωση, η εγκαρτέρηση και η κατάπτωση διαμορφώνουν το πεπρωμένο της ανθρώπινης ουσίας. (…)

Ναός της Ήρας, Πέστουμ, Ιταλία

Ιστάμενο, το οικοδόμημα ησυχάζει πάνω στο πετρώδες έδαφος. Αυτή η εφησύχαση του έργου τέχνης βγάζει από την πέτρα το σκοτάδι του άκαμπτου και όμως αβίαστου φέρειν. Ιστάμενο το οικοδόμημα υποφέρει τη θύελλα που μαίνεται επάνω του, κι έτσι πρωτοφανερώνει την ίδια αυτή θύελλα μέσα στη βία της. Η φωτερή λάμψη της πέτρας, μολονότι φαίνεται απλώς να προέρχεται από τον ήλιο, πρωτοφανερώνει το φέγγος της ημέρας, την έκταση του ουρανού, το σκοτάδι της νύχτας. Ορθωνόμενος με σιγουριά ο ναός καθιστά ορατό τον αόρατο χώρο της ατμόσφαιρας. Ο ακλόνητος χαρακτήρας του έργου τέχνης ορθώνεται ενάντια στον σάλο της φουσκοθαλασσιάς, και με την ηρεμία του επιτρέπει να φανερωθεί η μανία της. Το δέντρο και η χλόη, ο αετός και ο ταύρος, το φίδι και ο τζίτζικας εισδύουν ολόπρωτα μέσα στην ξεχωριστή τους μορφή, και έτσι πρωτοαναδύονται ως αυτά που είναι. Αυτό το αναδύεσθαι και αναφύεσθαι σαν τέτοιο και ως όλο ονομάστηκε από τους αρχαίους Έλληνες Φύσις. (…)

Ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο

Ο ναός ιστάμενος πρωτοπαρέχει στα πράγματα το πρόσωπό τους [Gesicht] και στους ανθρώπους τη θέαση [Aussicht] του εαυτού τους. Αυτή η όψη [Sicht] παραμένει ανοιχτή, όσο το έργο τέχνης είναι έργο τέχνης, όσο ο θεός δεν έφυγε από αυτό. Έτσι συμβαίνει και με το άγαλμα του θεού, που τάζει ο νικητής μέσα στον αγώνα. Δεν πρόκειται για ομοίωμα, για να μαθαίνει κανείς απ’ αυτό ευκολότερα ποια όψη έχει ο θεός, αλλά είναι ένα έργο τέχνης που επιτρέπει στον ίδιο τον θεό να παρίσταται και έτσι να είναι ο θεός. Το ίδιο ισχύει για το λογοτεχνικό έργο. Μέσα στην τραγωδία δεν παριστάνεται τίποτε, αλλά διεξάγεται ο πόλεμος των νέων θεών ενάντια στους παλιούς. Κατά το μέτρο που το λογοτέχνημα ορθώνεται σε λόγο του λαού, δεν μιλά σχετικά με αυτόν τον πόλεμο, αλλά μεταβάλλει τον λόγο του λαού έτσι, ώστε κάθε ουσιώδης λέξη διεξάγει αυτόν τον πόλεμο και τείνει να αναδείξει τί είναι ιερό και τί ανίερο, τί είναι μεγάλο και τί μικρό, ποιος είναι αντρειωμένος και ποιος δειλός, ποιος είναι ευγενής και ποιος προσωρινός, ποιος είναι κυρίαρχος και ποιος δούλος.»...........

 

Susan Macdowell Eakins (1851–1938), Thomas Eakins (c 1920-25), oil on canvas, 127 x 101.6 cm, Philadelphia Museum of Art, Philadelphia, PA. The Athenaeum.

Στην ουσία η δυτική νεωτερική σκέψη καθιστά τον κόσμο "αντικείμενο" από οργανική μήτρα φανέρωσης των όντων, γιατί αδυνατεί να συλλάβει τη σχέση αρμογής εικόνας ή σκέψης-βιώματος ή εμπειρίας -σκοπού. Η πρόθεση και ο σκοπός ενός έργου τέχνης είναι ανέφικτο  να αποκαλυφθούν ολοκληρωμένα σε μας, εφόσον υπεισέρχονται ζητήματα που αφορούν τις εμπειρίες, τις σκέψεις και συνειρμούς του καλλιτέχνη μέσα σε ορισμένο βιωμένο χρόνο  κάτω από τους οποίους εισήλθαν οι αριστοτελικοί όροι-αιτίες ενός δημιουργήματος.

Mars Reconnaissance Orbiter: 10 χρόνια σε τροχιά γύρω από τον Άρη. Ten Years of Discovery by Mars Reconnaissance Orbiter

Φωτογραφία του νότιου τμήματος του κρατήρα Γκέιλ. NASA's Mars Reconnaissance Orbiter, nearing the 10th anniversary of its arrival at Mars, used its High Resolution Imaging Science Experiment (HiRISE) camera to obtain this view of an area with unusual texture on the southern floor of Gale Crater. Image credit: NASA/JPL-Caltech/Univ. of Arizona

Τα 10 χρόνια υπηρεσίας του Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) σε τροχιά γύρω από τον Άρη γιόρτασε την Πέμπτη η NASA. Το μεγάλο διαστημόπλοιο μέσα σε αυτό το διάστημα έχει δώσει εξαιρετικά πολύτιμες πληροφορίες για τον Κόκκινο Πλανήτη, αποκαλύπτοντας με λεπτομέρειες άνευ προηγουμένου το παρελθόν ενός πλανήτη που δισεκατομμύρια χρόνια πριν φιλοξενούσε υγρά περιβάλλοντα- και παραμένει δραστήριος και δυναμικός μέχρι σήμερα.

NASA's Mars Reconnaissance Orbiter has clocked more than a decade of service at the Red Planet and has yielded scientific discoveries and magnificent views of a distant world. These images taken by MRO's HiRISE camera are not in true color because they include infrared information in order to be optimized for geological science. For more info about MRO go to: http://www.nasa.gov/mro

Μία από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις του έγινε γνωστή πέρυσι και αφορά τη μεγάλη πιθανότητα παρουσίας νερού σε υγρή μορφή στον πλανήτη ακόμα και σήμερα. Άλλες ανακαλύψεις περιλαμβάνουν τον εντοπισμό γεωλογικών δομών στο υπέδαφος, την ανάλυση των στρωμάτων της ατμόσφαιρας και την παρατήρηση του καιρού καθημερινά. Και τα έξι επιστημονικά όργανα του σκάφους παραμένουν λειτουργικά, παρέχοντας πληροφορίες στο πλαίσιο μιας αποστολής που διαρκεί πάνω από επτά χρόνια μετά τη λήξη της πρωταρχικής, προγραμματισμένης επιστημονικής φάσης της αποστολής.

«Η αποστολή αυτή μας βοήθησε να εκτιμήσουμε πόσο ο Άρης- ένας πλανήτης που έχει αλλάξει πολύ με το πέρασμα του χρόνου- συνεχίζει να αλλάζει σήμερα» είπε ο Ριτς Ζούρεκ, επιστήμονας του προγράμματος ΜRO στο JPL, που διαχειρίζεται την αποστολή.

Τα δεδομένα από το ΜRO αύξησαν τις γνώσεις σχετικά με τρεις ξεχωριστές περιόδους του Άρη, ενώ παράλληλα η αποστολή παρέχει υποστήριξη σε μια σειρά από αποστολές στο έδαφος- τόσο οχημάτων όσο και στατικών ακάτων. Μαζί με το Mars Odyssey, που είναι σε τροχιά γύρω από τον Άρη από το 2001, το MRO αναμεταδίδει δεδομένα από τα ρομπότ στην επιφάνεια του πλανήτη στις κεραίες του Deep Space Network της ΝΑSA, βοηθώντας στη διεξαγωγή των επιχειρήσεων στην επιφάνεια του Άρη, ενώ παράλληλα διερευνά περιοχές που έχουν προταθεί ως σημεία προσεδάφισης για μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές.

Το διαστημόπλοιο ενεργοποίησε τους έξι μεγάλους πυραυλοκινητήρες του στις 10 Μαρτίου για περίπου 27 λεπτά, επιβραδύνοντας αρκετά για να το «πιάσει» η βαρύτητα του Άρη και να το θέσει σε τροχιά. Έκτοτε οι κινητήρες αυτοί έχουν χρησιμοποιηθεί μόνο μια φορά, για 15 λεπτά, κατά τη διάρκεια της πρώτης διόρθωσης τροχιάς, κατά την επτάμηνη πτήση από τη Γη στον Άρη. Από τότε και μετά χρησιμοποιούνται μικρότεροι κινητήρες για μικρές διορθώσεις.

NASA's Mars Reconnaissance Orbiter arrived at Mars on March 10, 2006. Over the past decade, the mission has shown how dynamic Mars remains today, as well as how diverse its past environmental conditions have been. Credit: NASA/Caltech-JPL

Το συνολικό άνοιγμα «φτερών» (ηλιακών συλλεκτών) του MRO είναι αντίστοιχο του μήκους ενός σχολικού λεωφορείου, και τα δεδομένα μεταδίδονται στη Γη μέσω της κύριας κεραίας του, διαμέτρου τριών μέτρων. Έχουν αποσταλεί στη Γη 264 terabits δεδομένων, περισσότερα από όλες τις άλλες διαπλανητικές αποστολές της ιστορίας μαζί. Έχει πραγματοποιήσει 45.000 περιστροφές γύρω από τον πλανήτη, τραβήξει 216.000 φωτογραφίες και διανύσει συνολικά 1.540 εκατ. χιλιόμετρα από την εκτόξευσή του μέχρι σήμερα.

ExoMars 2016 in the Proton-M launcher at the launch pad in Baikonur, Kazakhstan. Credit: ESA - B. Bethge

Eν τω μεταξύ στο πλαίσιο του ευρω-ρωσικού προγράμματος ExoMars θα εκτοξευθεί ένα διαστημικό σκάφος με έναν πύραυλο Proton, στις 14 Μαρτίου 2016  (11:31 ώρα Ελλάδας) με προορισμό τον Άρη.

Artist's impression visualising the separation of the payload fairing during the ExoMars 2016 launch sequence. The Trace Gas Orbiter with the entry, descent and landing demonstrator module, Schiaparelli, can be seen as the fairing falls away. Copyright: ESA/ATG medialab

Το ταξίδι θα διαρκέσει επτά μήνες και το διαστημικό σκάφος θα μεταφέρει μια συσκευή ατμοσφαιρικών δεδομένων η οποία θα μελετήσει ίχνη αερίων, όπως μεθάνιο, στην ατμόσφαιρα του Άρη, καθώς και ένα διαστημόπλοιο προσεδάφισης το οποίο θα δοκιμάσει τις τεχνολογίες που απαιτούνται για ένα σκάφος το οποίο αναμένεται να ακολουθήσει το 2018.

The European Space Agency (ESA) hopes to find traces of life, past or present, when it launches its ExoMars 2016 spacecraft next week.

Στο δεύτερο μέρος της αποστολής ExoMars το 2018, ένα ευρωπαϊκό διαστημόπλοιο θα φθάσει στην επιφάνεια του Άρη. 

The ExoMars spacecraft is almost complete. A joint mission between ESA and Roscosmos, it begins with the launch of the ExoMars orbiter in 2016 and carries an aerodynamically designed capsule containing a robotic lander. Getting to Mars, landing there safely and searching for life is a huge scientific and technical challenge. ExoMars 2016 will send back information about the Martian atmosphere and the lander’s findings. These will inform the second part of the mission, in 2018, when a European rover will drill into the Martian surface, up to two metres down. The rover will be trying to detect traces of organic molecules that indicate the presence of past or present life on Mars. Credit: European Space Agency (ESA)

Θα είναι το πρώτο το οποίο θα μπορεί τόσο να κινηθεί κατά μήκος της επιφάνειας του πλανήτη όσο και να τρυπήσει το έδαφος προκειμένου να συλλέξει και να αναλύσει δείγματα.

Το κόστος της αποστολής ExoMars για την ESA, περιλαμβανομένου και του δευτέρου μέρους της που αναμένεται το 2018, αναμένεται να φθάσει περίπου το 1,3 δισεκατομμύριο ευρώ. Η συμβολή της Ρωσίας θα είναι η μεγαλύτερη.

The InSight mission to Mars, the twelfth mission in NASA's Discovery Program, will launch in March of 2016, landing six months later in Elysium Planitia. Unlike previous missions to Mars, which have focused on surface features and chemistry, InSight aims to explore the interior of the planet down to its very core. InSight will investigate the fundamental processes of terrestrial planet formation and evolution by performing the first comprehensive surface-based geophysical measurements on Mars. It will provide key information on the composition and structure of an Earth-like planet that has gone through most of the evolutionary stages of the Earth up to plate tectonics. Speaker: Dr. Bruce Banerdt, InSight Principal Investigator, JPL. Credit: NASA Jet Propulsion Laboratory (JPL)

Το 2018 η NASA σχεδιάζει επίσης να εκτοξεύσει ένα διαστημόπλοιο στον Άρη, έναν δορυφόρο γνωστό ως InSight που έχει σχεδιαστεί για να μελετήσει το εσωτερικό του Άρη, ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα η διαστημική υπηρεσία των ΗΠΑ.

Πηγές: naftemporiki.gr – www.jpl.nasa.gov – www.esa.int

Το Cassini βλέπει το φως των άστρων μέσα από τους πίδακες του Εγκέλαδου. Cassini Watches Starlight through Enceladus’ Plume

On March 11, 2016, Enceladus will pass in front of Epsilon Orionis, and UVIS will watch as the light from the star is altered as it passes through the plume. Enceladus will be 536,000 miles (923,000 kilometers) from Cassini at the time; the star is about 2,000 light years away.

To διαστημικό σκάφος Cassini εξερευνά τον Κρόνο και τους δορυφόρους του από το 2004. Το 2005 ανακάλυψε στον νότιο πόλο του Εγκέλαδου, έναν από τους δορυφόρους του Κρόνου, τους θεαματικούς πίδακες πάγου και υδρατμών που εκτινάσσονται στο διάστημα, προερχόμενοι από τον μεγάλο ωκεανό νερού που κρύβεται κάτω από την επιφάνεια του Εγκέλαδου.

Σήμερα, στις 11 Μαρτίου 2016, το Cassini θα βρίσκεται σε απόσταση περίπου 923.000 χιλιομέτρων από τον Εγκέλαδο και ο δορυφόρος του Κρόνου, θα περνάει μπροστά από το άστρο Έψιλον του Ωρίωνα που βρίσκεται 2000 έτη φωτός μακριά.

On March 11, 2016, Cassini's Ultraviolet Imaging Spectrograph (UVIS) will watch as the plume of gas and icy particles from the moon Enceladus passes in front of the central star in Orion's Belt. Such observations, known as stellar occultations, provide information about the density and composition of the plume. Enceladus will pass in front of Epsilon Orionis, and UVIS will watch as the light from the star is altered as it passes through the plume. Enceladus will be 536,000 miles (923,000 kilometers) from Cassini at the time; the star is about 2,000 light years away. This occultation will help fill in a key part of scientists' understanding about the gas part of plume and how it varies with time. If scientists see a similar increase in the water vapor abundance as they have seen in the particle abundance, it will suggest that the water vapor and entrained particles behave in the same way. This, in turn, will provide insight into the nature of the still poorly understood eruption mechanism behind the plume.

Το διαστημικό σκάφος θα στρέψει προς αυτή την κατεύθυνση το όργανο Ultraviolet Imaging Spectrograph (UVIS), ένα τηλεσκόπιο που μπορεί να «δει» το υπεριώδες φως. Μέχρι να ολοκληρωθεί η απόκρυψη του άστρου από τον Εγκέλαδο, το φως του άστρου Έψιλον θα διέλθει μέσα από τους πίδακες του Εγκέλαδου. Το φάσμα απορρόφησης που θα συλλέξει ο φασματογράφος του Cassini θα δώσει πληροφορίες για την πυκνότητα και σύνθεση του υλικού των πιδάκων.

Πηγή: http://saturn.jpl.nasa.gov/mission/fl...

Θέμα εγκεφαλικής «καλωδίωσης» η επιτυχία του Facebook; Facebook Addiction 'Result Of Brain Evolution'

Ο υπερκοινωνικός σύγχρονος άνθρωπος βρίσκει επικοινωνιακή διέξοδο μέσω των social media, υποστηρίζει βρετανός καθηγητής Εξελικτικής Ψυχολογίας. A professor says brain sizes peaked 20,000 years ago and started to get smaller - making us more likely to gossip. The claim was made by leading psychologist Professor Bruce Hood.

Στην «καλωδίωση» του εγκεφάλου μας ενδεχομένως να οφείλεται η επιτυχία του Facebook, σύμφωνα με τον καθηγητή Εξελικτικής Ψυχολογίας Μπρους Χουντ, από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ. Ο βραβευμένος βρετανός ειδικός υποστηρίζει ότι ενώ ο εγκέφαλος του ανθρώπινου είδους μεγάλωνε σε μέγεθος σταδιακά, πριν από περίπου 20.000 χρόνια η όλη διαδικασία σταμάτησε, με αποτέλεσμα ο όγκος του ανθρώπινου εγκεφάλου να αρχίσει να συρρικνώνεται.

The findings of Bruce Hood, professor of developmental psychology at Bristol University, believes the change happened, and continue to happen because we are becoming more domesticated. He said we have evolved into 'natural gossips' who constantly need to engage with others, with social media being the perfect outlet.

Παρά το γεγονός ότι οι επιστήμονες δεν μπορούν να εξηγήσουν γιατί συμβαίνει κάτι τέτοιο, ο δρ Χουντ θεωρεί ότι βασικό ρόλο σε όλο αυτό παίζει μεταξύ άλλων ο σύγχρονος τρόπος ζωής, ο οποίος βασίζεται στην κοινωνική δικτύωση.

Ο ίδιος πιστεύει ότι ο μεγαλύτερος εγκέφαλος συνοδευόταν από την αντιμετώπιση πιο περίπλοκων καταστάσεων που συναντούσαν οι πρώτοι άνθρωποι στον ρόλο του κυνηγού-τροφοσυλλέκτη.

Από κυνηγός-τροφοσυλλέκτης μόνιμος κάτοικος των social media

The American-born academic said: 'The fact that many people have a compulsion to engage with lots of people via social media isn't really that surprising. 'Our brains have evolved for us to be social animals.' In his latest book, Domesticated Brain, he suggests the brain began to shrink around the time we began farming.

Κατά τον δρα Χουντ, ο σύγχρονος άνθρωπος έχει εξελιχθεί σε έναν «φυσικό πολυλογά», ο οποίος νιώθει την ανάγκη να βρίσκεται διαρκώς σε επικοινωνία με άλλα άτομα, μια κατάσταση την οποία τροφοδοτούν σε μεγάλο βαθμό - και πολλές φορές σε επίπεδο εθισμού - τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης τα τελευταία χρόνια.

«Το γεγονός ότι αρκετοί άνθρωποι νιώθουν την ανάγκη να δικτυώνονται με πολλά άτομα μέσω των κοινωνικών μέσων δικτύωσης δεν αποτελεί έκπληξη» εξηγεί ο ίδιος. «Ο εγκέφαλός μας έχει εξελιχθεί με σκοπό να είμαστε κοινωνικοί».

«Αυτό που είναι πραγματικά ενδιαφέρον ωστόσο είναι το ότι ο περισσότερος κόσμος θεωρεί πως η μεγαλύτερη έκθεσή μας σε διαφορετικές απόψεις μέσω των social media μπορεί να διευρύνει τους ορίζοντές μας και να μας κάνει πιο ανοιχτόμυαλους. Στην πραγματικότητα όμως συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο: βλέπουμε, δηλαδή, ότι οι χρήστες τείνουν να μπαίνουν σε online ομάδες πολύ συγκεκριμένης θεματολογίας, με αποτέλεσμα να μην έρχονται σε επαφή με την κοινωνική πολυφωνία που θα συναντούσαν σε μια ομάδα ατόμων στην πραγματική ζωή».

Ομαδική νοημοσύνη σε νέο επίπεδο

Our obsession with social websites like Twitter and Facebook is the side-effect of an evolutionary process that caused our brains to shrink, according to Professor Bruce Hood. Photo credit: J E Theriot

Στο τελευταίο βιβλίο του με τίτλο «Domesticated Brain» ο δρ Χουντ αναφέρει ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος σταμάτησε να αναπτύσσεται και άρχισε να συρρικνώνεται όταν ο άνθρωπος από κυνηγός-τροφοσυλλέκτης στράφηκε στην καλλιέργεια της γης.

Με τη δημιουργία των πρώτων κοινωνιών οι πρόγονοί μας άλλαξαν ρυθμούς ζωής ενώ άρχισαν να δημιουργούν κοινωνικούς δεσμούς που οδήγησαν στην ανάπτυξη της «ομαδικής νοημοσύνης» μεταδίδοντας έτσι πολύτιμες γνώσεις από γενιά σε γενιά.

Ο καθηγητής Χουντ πρόκειται να παρουσιάσει τα ευρήματά του στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Νευροεπιστημών, το οποίο πρόκειται να πραγματοποιηθεί στις 18 και 19 Μαρτίου στο Μπρίστολ, στη Βρετανία.