Στίβεν Χόκινγκ: Γιατί δεν υπάρχει Θεός. Here's Why Stephen Hawking Says There Is No God

Ουίλλιαμ Μπλέηκ, Ο Αρχαίος των Ημερών, 1794. Δεν υπάρχει Θεός και η επιστήμη μπορεί να εξηγήσει καλύτερα το σύμπαν από ό,τι μια θρησκεία, λέει ο Βρετανός φυσικομαθηματικός και κοσμολόγος Στίβεν Χόκινγκ στο τελευταίο βιβλίο του με τίτλο «Σύντομες απαντήσεις σε μεγάλα ερωτήματα», το οποίο μόλις εκδόθηκε, αρκετούς μήνες μετά το θάνατό του. Stephen Hawking believed that there is a "grand design" to the universe, but that it has nothing to do with God. With continual breakthroughs, science is coming closer to "A Theory of Everything," and when it does, Hawking believes all of us will be able to understand and benefit from this grand design.

Παρότι, έχουν περάσει αρκετοί μήνες από το θάνατο του Stephen Hawking, πολλές ιδέες και προβληματισμοί του μεγάλου κοσμολόγου συγκεντρώθηκαν σε ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε πριν από μερικές μέρες. Ο τίτλος του (τελευταίου;) βιβλίου του Hawking είναι: «Σύντομες απαντήσεις σε μεγάλες ερωτήσεις». Περιέχει 10 ενότητες στις οποίες ο Hawking απαντά σε θεμελιώδεις ερωτήσεις όπως: Πως δημιουργήθηκε το σύμπαν; Υπάρχει άλλη ευφυής ζωή στο σύμπαν; Μπορούμε να προβλέψουμε το μέλλον; Τι υπάρχει στο εσωτερικό μιας μαύρης τρύπας; Είναι δυνατά τα ταξίδια στον χρόνο; Θα μπορέσουμε επιβιώσουμε στην Γη; Πρέπει να αποικίσουμε το διάστημα; Η τεχνητή νοημοσύνη θα μας ξεπεράσει; Πως διαμορφώνουμε το μέλλον;

Η πρώτη ενότητα του βιβλίου του πραγματεύεται το αιώνιο ερώτημα: «Υπάρχει Θεός;». Και ξεκινά περίπου ως εξής:

«Η επιστήμη απαντά όλο και σε περισσότερα ερωτήματα που στο παρελθόν ανήκαν στην περιοχή της θρησκείας. Η θρησκεία ήταν μια πρώτη προσπάθεια να απαντήσουμε στις ερωτήσεις που θέτουμε όλοι μας: γιατί βρισκόμαστε εδώ, από πού ήρθαμε; Η απάντηση ήταν σχεδόν η ίδια: οι θεοί έκαναν τα πάντα. Η Γη ήταν ένας τρομακτικός τόπος, έτσι ώστε και άνθρωποι σκληροί όπως οι Βίκινγκς, πίστευαν σε υπερφυσικά όντα για δώσουν νόημα σε φυσικά φαινόμενα, όπως ο κεραυνός, οι καταιγίδες ή οι εκλείψεις. Σήμερα η επιστήμη παρέχει καλύτερες και συνεπέστερες απαντήσεις, αλλά οι άνθρωποι εξακολουθούν να προσκολλώνται στην θρησκεία, γιατί βρίσκουν ψυχική ηρεμία, αφού δεν εμπιστεύονται ούτε κατανοούν την επιστήμη.

Πριν από μερικά χρόνια η εφημερίδα The Times είχε έναν τίτλο στην πρώτη σελίδα της που έλεγε: «Χόκινγκ: Ο Θεός Δεν Δημιούργησε το Σύμπαν». Το άρθρο περιείχε και δυο εικόνες. Τον Θεό μέσα από έναν πίνακα του Μιχαήλ Άγγελου που έδειχνε επιβλητικός και μια φωτογραφία μου που με έδειχνε υπερφίαλο. Τις έβαλαν έτσι ώστε να φαίνεται σαν μια μονομαχία μεταξύ μας.

Αλλά δεν τρέφω αντιζηλία ή μίσος εναντίον του Θεού. Δεν θέλω να δώσω την εντύπωση ότι σκοπός της εργασίας μου είναι να αποδείξω ή να διαψεύσω την ύπαρξη του Θεού. Η εργασία μου σχετίζεται με την εύρεση ενός λογικού θεωρητικού πλαισίου που θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε το σύμπαν που μας περιβάλλει. Στο παρελθόν πίστευαν ότι άτομα με ειδικές ανάγκες, όπως κι εγώ, ζούσαν κάτω από την σκιά μιας κατάρας που προκλήθηκε από τον Θεό. Λοιπόν, είναι πιθανό να έχω συγχύσει κάποιον εκεί πάνω, αλλά προτιμώ να σκέφτομαι πως όλα μπορούν να εξηγηθούν με άλλο τρόπο – από τους νόμους της φύσης. Εάν πιστεύετε στην επιστήμη, όπως και εγώ, θα πιστεύετε πως υπάρχουν συγκεκριμένοι νόμοι σύμφωνα με τους οποίους λειτουργεί η φύση. Αν θέλετε, μπορείτε να λέτε ότι οι νόμοι είναι το έργο του Θεού, αλλά αυτό είναι περισσότερο ένας ορισμός του Θεού παρά μια απόδειξη της ύπαρξής του.

Μελέτη του Αρίσταρχου περί μεγεθών γης, ήλιου και σελήνης (χειρόγραφο του 10ου αι., Βατικανό).

Γύρω στο 300 π.Χ., ένας φιλόσοφος που ονομάζεται Αρίσταρχος εντυπωσιάστηκε από τις εκλείψεις, και ειδικότερα από τις εκλείψεις της Σελήνης. Ήταν αρκετά γενναίος για να αναρωτηθεί αν στ’ αλήθεια τις προκαλούσαν οι θεοί. Ο Αρίσταρχος ήταν ένας πραγματικός πρωτοπόρος της επιστήμης. Μελέτησε προσεκτικά τους ουρανούς και κατέληξε σ’ ένα τολμηρό συμπέρασμα: συνειδητοποίησε ότι την έκλειψη στην πραγματικότητα την προκαλούσε η σκιά της Γης που διερχόταν ανάμεσα στον Ήλιο και τη Σελήνη και όχι ένα θεϊκό γεγονός(….)

Και ο Hawking συνεχίζει προς το τέλος του πρώτου κεφαλαίου:

«(…) Τα τελευταία εκατό χρόνια έχουμε καταφέρει εντυπωσιακές εξελίξεις όσον αφορά την κατανόηση του σύμπαντος. Γνωρίζουμε τους νόμους που το κυβερνούν και το τι συμβαίνει σε όλες τις συνθήκες, εκτός από τις ακραίες, όπως αυτές που επικρατούσαν κατά την γέννηση του σύμπαντος ή στο εσωτερικό των μαύρων τρυπών. Ο ρόλος που παίζει ο χρόνος στην αρχή του σύμπαντος, είναι πιστεύω, το τελικό κλειδί για την εξάλειψη της αναγκαιότητας για έναν μεγάλο σχεδιαστή και την αποκάλυψη του πως το σύμπαν δημιουργήθηκε από μόνο του.

Καθώς ταξιδεύουμε πίσω στον χρόνο προς την στιγμή της Μεγάλης Έκρηξης, το σύμπαν γίνεται μικρότερο και συνεχώς όλο και πιο μικρότερο, μέχρι τελικά να φτάσει σε ένα σημείο όπου ολόκληρο το σύμπαν είναι τόσο μικρό χωρικά που στην πραγματικότητα είναι μια απλή απειροστά μικρή και απείρως πυκνή μαύρη τρύπα. Και ακριβώς όπως συμβαίνει με τις τωρινές μαύρες τρύπες που περιέχονται στο σύμπαν μας, οι νόμοι της φύσης μας υπαγορεύουν κάτι εξαιρετικό. Μας  λένε ότι εδώ ο χρόνος πρέπει να σταματήσει. Δεν μπορούμε να φτάσουμε σε κάποια χρονική στιγμή πριν από την Μεγάλη Έκρηξη γιατί δεν υπάρχει χρόνος πριν από την Μεγάλη Έκρηξη. Ανακαλύψαμε τελικά κάτι που δεν έχει αιτία, αφού δεν υπήρχε ο χρόνος για να υπάρξει η αιτία. Για μένα αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει δυνατότητα για έναν δημιουργό, διότι δεν υπάρχει χρόνος για υπάρξει ένας δημιουργός. Οι άνθρωποι θέλουν απαντήσεις στις μεγάλες ερωτήσεις, όπως γιατί είμαστε εδώ. Δεν περιμένουν οι απαντήσεις να είναι εύκολες, έτσι είναι προετοιμασμένοι να δυσκολευτούν λίγο. Όταν οι άνθρωποι με ρωτούν αν ο Θεός δημιούργησε το σύμπαν, τους λέω ότι η ίδια η ερώτηση δεν έχει νόημα. Ο χρόνος δεν υπήρχε πριν από την Μεγάλη Έκρηξη, οπότε δεν υπήρχε χρόνος για την δημιουργία του Σύμπαντος από τον Θεό. Είναι σαν να ρωτάμε που βρίσκεται η άκρη της Γης – η Γη είναι μια σφαίρα που δεν έχει κάποια άκρη, έτσι ψάχνουμε μάταια για κάτι που δεν υπάρχει. Έχω πίστη; Είμαστε όλοι ελεύθεροι να πιστέψουμε ότι θέλουμε, και θεωρώ πως η απλούστερη εξήγηση είναι ότι δεν υπάρχει Θεός. Κανείς δεν δημιούργησε το σύμπαν και κανείς δεν κατευθύνει την μοίρα μας(…)».

Πηγές: https://owlcation.com/humanities/Stephen-Hawking-Says-There-Is-No-God-Heres-Why - physicsgg

Βρέθηκε «άθικτο» το αρχαιότερο ελληνικό ναυάγιο στη Μαύρη Θάλασσα. World's oldest intact shipwreck discovered in Black Sea

Το αρχαιότερο «άθικτο» ναυάγιο που ανακαλύφθηκε ποτέ είναι, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους που το εντόπισαν στον βυθό της Μαύρης Θάλασσας, το ναυάγιο ενός ελληνικού πλοίου, ηλικίας άνω των 2.400 ετών. Πρόκειται για πλοίο 23 μ., που βρέθηκε με το κατάρτι και το πηδάλιό του, καθώς και με τους πάγκους για τους κωπηλάτες στη θέση τους. Ανακαλύφθηκε από την ερευνητική ομάδα του Θαλάσσιου Αρχαιολογικού Προγράμματος της Μαύρης Θάλασσας (Black Sea Maritime Arcaeology Project, MAP), σε βάθος περισσότερο από 1.600 μέτρα, σε μια περιοχή όπου έχουν αποκαλυφθεί δεκάδες ναυάγια της ρωμαϊκής και βυζαντινής περιόδου, καθώς κι ένα πλοίο του 17ου αιώνα. Archaeologists say the 23-metre vessel has lain undisturbed for more than 2,400 years. The ship was surveyed and digitally mapped by two remote underwater vehicles. BLACK SEA MAP/EEF EXPEDITIONS

To αρχαιότερο «ακέραιο ναυάγιο» που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα εντόπισαν επιστήμονες στη Μαύρη θάλασσα. Πιστεύεται ότι το καράβι παρέμεινε στον βυθό για περισσότερα από 2.400 χρόνια.

Το 23 μέτρων καράβι, που οι ερευνητές θεωρούν σίγουρο ότι είναι αρχαιοελληνικό, βρέθηκε σχεδόν άθικτο, με το ιστίο, το πηδάλιο και τις θέσεις των κωπηλατών ακόμα στη θέση τους, σε βάθος περίπου 2 χιλιομέτρων κάτω από  την επιφάνεια της θάλασσας.

Πρόκειται για ελληνικό εμπορικό πλοίο μήκους περίπου 23 μέτρων, το οποίο βρέθηκε ολόκληρο στο βυθό της θάλασσας όπου πιστεύεται ότι παραμένει επί 2.400 χρόνια, σε μια περιοχή που θεωρείται νεκροταφείο πλοίων καθώς εκεί έχουν αποκαλυφθεί περισσότερα από 60 ναυάγια, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και γαλέρες της ρωμαϊκής και βυζαντινής εποχής.

The ‘Siren Vase’ in the British Museum: the shipwreck is believed to be a vessel similar to that shown bearing Odysseus. Photograph: Werner Forman/UIG via Getty Images

Σύμφωνα με τους επιστήμονες τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του πλοίου παραπέμπουν στην παράσταση που εικονίζεται στο «Βάζο των Σειρήνων» ένα αρχαιοελληνικό ερυθρόμορφο αγγείο  που φυλάσσεται στο Βρετανικό Μουσείο.

Στην συγκεκριμένη παράσταση εικονίζεται ο Οδυσσέας δεμένος πάνω στο κατάρτι ενός παρόμοιου πλοίου, πασχίζοντας να αποφύγει το τραγούδι των Σειρήνων.

Ο αρχικός εντοπισμός του πλοίου έγινε από την αρχαιολογική ομάδα το 2017 και πρόσφατα  ένα τηλεχειριζόμενο υποβρύχιο σκάφος, το οποίο κατευθυνόταν από βρετανούς επιστήμονες, εντόπισε το πλοίο σε απόσταση περίπου 50 μιλίων από τις ακτές της  Βουλγαρίας.

Η ηλικία του σκάφους 400 π.Χ. προέκυψε όταν ένα μικρό τμήμα του υπεβλήθη σε χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα.

Professor Jon Adams of The Black Sea Maritime Archaeology project holding a 3D model of a Greek shipwreck from 400BC, officially the World's oldest intact shipwreck, at the Wellcome Collection, London.

Ο Τζον Άνταμς, επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας, δήλωσε ότι το σκάφος είναι πολύ καλά διατηρημένο, καθώς ακόμη και το πηδάλιο βρίσκεται ακόμη στη θέση του.

«Ένα πλοίο, που έχει διατηρηθεί σχεδόν άθικτο προερχόμενο από την κλασική εποχή σε βάθος 2 χιλιομέτρων κάτω από τη θάλασσα , είναι κάτι που δεν θα θεωρούσα ποτέ δυνατό να συμβεί».

Η ανακάλυψη θα αλλάξει τον τρόπο που κατανοούμε τη ναυπήγηση των αρχαίων πλοίων και τις μεθόδους της θαλασσοπορίας, πρόσθεσε ο ίδιος.

Προ της συγκεκριμένης ανακάλυψης, από αρχαία ναυάγια εντοπίζονταν μόνο τμήματά τους, το αρχαιότερο εκ των οποίων προέκυψε ηλικίας 3.000 ετών.

Ο επικεφαλής της αρχαιολογικής ομάδας, δήλωσε επίσης ότι η ανακάλυψη θα δείξει πόσο μακριά μπορούσαν να φτάσουν οι Έλληνες έμποροι στην αρχαιότητα.

The ship lies in over 2km of water, deep in the Black Sea where the water is anoxic (oxygen free) which can preserve organic material for thousands of years.

Όσο για την αιτία της βύθισης του πλοίου, αυτή πιθανολογείται ότι ήταν μία καταιγίδα, με το πλήρωμα πιθανότατα να μην πρόλαβε να βγάλει έγκαιρα τα νερά και να σώσει το πλοίο.

Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν επίσης ότι στο πλοίο επέβαινε πλήρωμα περίπου 15 έως 25 ναυτών, λείψανα των οποίων μπορεί να έχουν διασωθεί σε διάφορα σημεία του πλοίου, αν και το πιθανότερο είναι να έχουν διαβρωθεί πλήρως από βακτήρια.

Πηγές: https://www.theguardian.com/science/2018/oct/23/oldest-intact-shipwreck-thought-to-be-ancient-greek-discovered-at-bottom-of-black-sea - https://www.bbc.com/news/world-europe-45951132 - http://www.kathimerini.gr/991285/gallery/epikairothta/kosmos/vre8hke-a8ikto-to-arxaiotero-ellhniko-nayagio-sth-mayrh-8alassa-vinteo

Ο Άρης μπορεί να έχει φιλοξενήσει ζωή στο παρελθόν ή να φιλοξενεί ακόμη. Salty waters on Mars could host Earth-like life

Το αλμυρό νερό που πιθανότατα βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του Άρη, μπορεί να περιέχει αρκετό διαλυμένο οξυγόνο για να υποστηρίξει όχι μόνο μικροβιακή ζωή, αλλά ίσως ακόμη και κάποιους ζωικούς οργανισμούς, όπως σπόγγους σε κάποια σημεία. The latest look at possible brines “completely changes our understanding of the potential for life on current-day Mars.” Dunes litter the floor of Aram Chaos, an eroded impact crater east of Mars’ Valles Marineris canyon range. Exposed layers of rock, the ribbons of color near the bottom of the image, may contain iron-bearing sulfates and clay minerals, which hint at past water. PHOTOGRAPH BY NASA/JPL-CALTECH/UNIVERSITY OF ARIZONA

Το αλμυρό νερό που πιθανότατα βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του Άρη, μπορεί να περιέχει αρκετό διαλυμένο οξυγόνο για να υποστηρίξει όχι μόνο μικροβιακή ζωή, αλλά ίσως ακόμη και κάποιους ζωικούς οργανισμούς, όπως σπόγγους σε κάποια σημεία.

Αυτή είναι η κάπως απρόσμενη εκτίμηση μιας νέας αμερικανικής επιστημονικής μελέτης, που έρχεται να ενισχύσει τις πιθανότητες ότι ο γειτονικός πλανήτης μπορεί να έχει φιλοξενήσει ζωή στο παρελθόν – ή να φιλοξενεί ακόμη.

Branching gullies cut through the dunes of Russell Crater, an ancient impact crater. Scientists periodically photograph the dunes to track seasonal changes in Martian frost, which is made of frozen carbon dioxide. PHOTOGRAPH BY NASA

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Βλάντα Σταμένκοβιτς του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL) της Αμερικανικής Υπηρεσίας Διαστήματος (NASA), που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γεωεπιστημών «Nature Geoscience», χρησιμοποίησαν μοντέλα σε υπολογιστές για να βγάλουν συμπεράσματα για τις αλμυρές λίμνες που κρύβονται κάτω από την αρειανή επιφάνεια.

The water is beneath the south pole. (Image: GETTY)

Τα υπολογιστικά μοντέλα έδειξαν ότι μπορεί να υπάρχει αρκετό οξυγόνο μέσα σε αυτές τις υπόγειες λιμνούλες, ώστε να δίνει ζωή όχι μόνο σε μικροοργανισμούς, αλλά ακόμη και σε σπόγγους (θεωρούνται από πολλούς επιστήμονες οι αρχαιότεροι πρόγονοι των ζώων στη Γη). Το αλμυρό νερό, άρα και το οξυγόνο, εκτιμάται ότι βρίσκονται κυρίως στους πόλους του «κόκκινου» πλανήτη.

«Ελπίζω ότι η νέα μελέτη θα δημιουργήσει αρκετό ενδιαφέρον στην επιστημονική κοινότητα, σε όλο τον κόσμο, ώστε να σκεφθεί τον Άρη ως ένα πιθανό μέρος για ύπαρξη ζωής, ίσως ακόμη και σήμερα» δήλωσε ο Σταμένκοβιτς.

The body of water. (Image: USGS Astrogeology Science Center, Arizona State University, INAF)

Το νερό εξαφανίσθηκε από την επιφάνεια του Άρη, πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, μετά την εξαφάνιση της ατμόσφαιράς του. Όμως πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι παραμένουν θύλακες κυρίως αλμυρού νερού κάτω από την επιφάνεια (λόγω των αλάτων το νερό μπορεί να παραμείνει υγρό σε πολύ χαμηλότερη θερμοκρασία). Μέσα σε αυτό το νερό, μπορεί να υπάρχει άφθονο οξυγόνο σε διαλυμένη μορφή.

Η ζωή, όπως την ξέρουμε στη Γη, δεν απαιτεί κατ’ ανάγκη οξυγόνο. Οι πρώτοι γήινοι μικροοργανισμοί ήσαν αναερόβιοι, αλλά στην πορεία αξιοποίησαν το οξυγόνο ως πηγή ενέργειας, με αποτέλεσμα να αναδυθούν σταδιακά στον πλανήτη μας πιο πολύπλοκες μορφές ζωής και, τελικά, σήμερα σχεδόν όλοι οι πολυκύτταροι οργανισμοί να αναπνέουν οξυγόνο.

A new look at Mars' chemistry suggests that oxygen-loving microbes and, in some cases, even simple animals like sponges could thrive in any potential brines on the red planet's surface. PHOTOGRAPH BY NASA/JPL/MALIN SPACE SCIENCE SYSTEMS

Όμως από τα μοντέλα ως την πραγματικότητα υπάρχει μια απόσταση. Οι εκτιμήσεις της νέας μελέτης θα πρέπει να επιβεβαιωθούν από παρατηρήσεις, προτού ξεκινήσουν για τον Άρη οι…σφουγγαράδες!

Πηγές: https://www.nature.com/articles/s41561-018-0243-0 - https://www.nationalgeographic.com/science/2018/10/news-mars-oxygen-brine-water-life-space/?user.testname=lazyloading:1 - https://www.tovima.gr/2018/10/23/science/o-aris-mporei-na-exei-filoksenisei-zoi-sto-parelthon-i-na-filoksenei-akomi/

Γεωμετρικό παγόβουνο που μοιάζει με μονόλιθο. What the Heck Is the Deal with This Weird, Square Iceberg?

Ένα ασυνήθιστο μεγάλο παγόβουνο με σχήμα τέλειου ορθογώνιου φωτογράφισε η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία. Look at that iceberg. It's beautiful. Perfectly rectangular. An object of near geometric perfection jutting into a polar sea of the usual squiggly, chaotic randomness of the natural world. It calls to mind the monolith from "2001: A Space Odyssey." Credit: NASA IceBridge

Ένα ασυνήθιστο μεγάλο παγόβουνο με σχήμα τέλειου ορθογώνιου – που θυμίζει τον εξωγήινο μονόλιθο στην ταινία «2001: Οδύσσεια του Διαστήματος» αλλά σε παγωμένη έκδοση – φωτογράφισε η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA).

Οι μυστηριώδεις μονόλιθοι που φαίνεται να επηρεάζουν την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους, σύμφωνα με την κλασική ταινία επιστημονικής φαντασίας «2001: Η Οδύσσεια του διαστήματος».

Στη φωτογραφία που έδωσε στη δημοσιότητα, δεν μπορεί παρά να θαυμάσει κανείς τη φύση, η οποία, μέσα σε όλη τη χαοτική τυχαιότητα που τη διέπει, μπορεί να παράγει σχεδόν τέλεια γεωμετρικά σχήματα σε τόσο μεγάλη κλίμακα. Σε γενικές γραμμές υπάρχουν δύο ειδών παγόβουνα: αυτά που μοιάζουν με τρίγωνο ή πρίσμα πάνω από την επιφάνεια του νερού (όπως αυτό που βύθισε τον «Τιτανικό») και εκείνα που είναι μακριά, πλατιά και επίπεδα σαν φέτα κέικ.

View image on Twitter

NASA ICE

✔@NASA_ICE

From yesterday's #IceBridge flight: A tabular iceberg can be seen on the right, floating among sea ice just off of the Larsen C ice shelf. The iceberg's sharp angles and flat surface indicate that it probably recently calved from the ice shelf.

7:45 PM - Oct 17, 2018

Το συγκεκριμένο γεωμετρικό παγόβουνο, που έχει μήκος σχεδόν δύο χιλιομέτρων, έχει αποκολληθεί από την σταδιακά καταρρέουσα παγοκρηπίδα Λάρσεν C στην Ανταρκτική Χερσόνησο. Ορατό είναι μόνο το ένα δέκατο του παγόβουνου, καθώς το υπόλοιπο βρίσκεται μέσα στο νερό. Οι επιστήμονες το θεωρούν ασταθές και επιρρεπές σε περαιτέρω διάσπαση.

Πηγές: www.livescience.com - amna.gr

BepiColombο: αποστολή στον Ερμή. BepiColombo spacecraft launches on mission to Mercury

Έτοιμη για εκτόξευση η ευρω-ιαπωνική αποστολή BepiColombo για τον Ερμή. Experts say planet could offer new insights into how solar system formed. Artist’s impression of the two BepiColombo orbiters. Photograph: Esa/PA

Πλησιάζει η στιγμή για την έναρξη μιας νέας σημαντικής και φιλόδοξης διαστημικής αποστολής, με την ονομασία BepiColombo, που έχει ως στόχο την εξερεύνηση από την Ευρώπη και την Ιαπωνία του Ερμή, του κοντινότερου στον Ήλιο, μικρότερου, πυκνότερου και πιο ανεξερεύνητου πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Η νέα αποστολή θα μελετήσει την επιφάνεια, την ατμόσφαιρα και το μαγνητικό πεδίο του Ερμή.

ARIANESPACE

Πρόκειται για ένα κοινό εγχείρημα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και της Ιαπωνικής Διαστημικής Υπηρεσίας (JAXA), που αποτελεί την πρώτη ουσιαστική ευρω-ιαπωνική διαστημική συνεργασία. Είναι η τρίτη στην ιστορία αποστολή στον Ερμή και η πρώτη ευρωπαϊκή. Είχε προηγηθεί το κόστους 450 εκατομμυρίων δολαρίων σκάφος Messenger της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), που είχε τεθεί σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη μεταξύ 2011-2015 και τελικά συνετρίβη στην επιφάνειά του, όταν ξέμεινε από καύσιμα. Παλαιότερα, το Mariner 10, επίσης της NASA, είχε κάνει τρία κοντινά περάσματα από τον Ερμή κατά τη διετία 1974-75.

Artist’s impression of the BepiColombo spacecraft shortly after launch. Photograph: ESA/ATG medialab

H κατά πολύ ακριβότερη αποστολή BepiColombo (κόστους 1,65 δισεκατομμυρίων ευρώ) προγραμματίζεται να εκτοξευθεί στις 04:45 ώρα Ελλάδος του Σαββάτου 20 Οκτωβρίου από το ευρωπαϊκό διαστημοδρόμιο στο Κουρού της Γαλλικής Γουιάνα στη Νότια Αμερική, πάνω σε ένα ευρωπαϊκό πύραυλο Ariane 5. Η αποστολή φέρει το όνομα του Ιταλού αστροφυσικού Τζιουζέπε «Μπέπι» Κολόμπο, ο οποίος είχε μελετήσει τον Ερμή στη διάρκεια της αποστολής του Mariner.

The stack is unpacked at Mercury to enable complementary observations. ESA

Η ιδιαιτερότητα της αποστολής είναι ότι θα περιλαμβάνει δύο σκάφη, ένα μεγαλύτερο ευρωπαϊκό με 11 επιστημονικά όργανα και κάμερες (Mercury Planetary Orbiter-MPO ή Bepi) και ένα μικρότερο ιαπωνικό με πέντε όργανα (Mercury Magnetospheric Orbiter-MMO ή Mio), που θα τεθούν και τα δύο σε τροχιά γύρω από τον Ερμή, συμπληρώνοντας το ένα τις παρατηρήσεις του άλλου. Το ταξίδι προς τον Ερμή θα διαρκέσει επτά χρόνια και-αν όλα πάνε καλά- το σκάφος, που θα έχει αναπτύξει ταχύτητα έως 60 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, αναμένεται να τεθεί σε τροχιά το 2025. Μια σοβαρή πρόκληση θα είναι η τεράστια βαρυτική έλξη του Ήλιου, η οποία καθιστά πολύ δύσκολο να τεθεί μια διαστημοσυσκευή σε σταθερή τροχιά γύρω από τον γειτονικό Ερμή. Χρειάσθηκε επίσης να αναπτυχθούν νέες τεχνολογίες για την καλύτερη προστασία των δύο διαστημοσυσκευών από την ακτινοβολία και τη θερμότητα του μητρικού άστρου μας που φθάνει τους 5.500 βαθμούς Κελσίου.

Πηγές: https://www.theguardian.com/science/2018/oct/19/bepicolombo-spacecraft-launches-on-mission-to-mercury - https://www.bbc.com/news/science-environment-45838991 - https://www.amna.gr/home/article/302626/Etoimi-gia-ektoxeusi-i-euro-iaponiki-apostoli-BepiColombo-gia-ton-Ermi

Θέμα γονιδίων και η… εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο. Genes play major role in university choice and success

Mario Sironi, The student, c. 1922–24. Σύμφωνα με νέα βρετανική γενετική επιστημονική μελέτη. Scientists have for the first time shown that DNA plays a significant role in whether young adults choose to go to university, which varsity they choose to attend and how well they do. The researchers from King’s College London in the UK found that genetic factors explained 57 per cent of the differences in A-level exam results and 46 per cent of the difference in achievement at university. The researchers also found that shared environmental factors - such as families and schools - influenced the choice of whether to go to university, accounting for 36 per cent of the differences between students.

Δεν έχει να κάνει μόνο με το διάβασμα ή με την τύχη το αν θα μπει ένας μαθητής στο πανεπιστήμιο, ιδίως σε ένα «καλό» πανεπιστήμιο, αλλά και με τα γονίδιά του, σύμφωνα με μια νέα βρετανική γενετική επιστημονική μελέτη. Το ίδιο ισχύει και για το πόσο πετυχημένη θα είναι η μετέπειτα πορεία του ως φοιτητής.

Οι επιστήμονες του Βασιλικού Κολλεγίου (King’s) του Λονδίνου, που μελέτησαν στοιχεία για 3.000 ζεύγη διδύμων, προκειμένου να βρουν σε ποιο βαθμό υπάρχει γενετικό υπόβαθρο στην απόφαση και στην ικανότητα ενός νέου να εισαχθεί στο πανεπιστήμιο, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο γενετικός παράγοντας δεν παίζει καθόλου αμελητέο ρόλο, σε συνδυασμό ασφαλώς με περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς παράγοντες.

Scientists found a significant proportion of A-level and university results could be explained by genes. (Getty Images)

Τα γονίδια φαίνεται να επηρεάζουν ένα παιδί για το αν θα επιλέξει να συνεχίσει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ποια πανεπιστημιακή σχολή θα διαλέξει, αν θα τα καταφέρει να εισαχθεί σε αυτήν και πόσο καλά θα τα πάει στη συνέχεια ως φοιτητής. Τόσο οι βαθμοί των μαθητών στις εισαγωγικές εξετάσεις (A-level για τα βρετανικά πανεπιστήμια), όσο και κατόπιν των φοιτητών στις εξετάσεις στα μαθήματα του πανεπιστημίου, εν μέρει επηρεάζονται από το DNA του νέου.

Model-fitting results and 95% confidence intervals for additive genetic (A), shared environment (C), and non-shared environment (E) components of variance for entrance exam achievement, university enrolment, university quality, university achievement and university quality regressed for entrance exam achievement. https://www.nature.com/articles/s41598-018-32621-w/figures/1

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη δρα Έμιλι Σμιθ Γούλι, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Scientific Reports», σύμφωνα με τις βρετανικές «Ιντιπέντεντ» και «Τέλεγκραφ» και το «New Scientist», βρήκαν ότι το 57% των διαφορών μεταξύ των μαθητών στις εισαγωγικές εξετάσεις και το 46% των διαφορών μεταξύ των φοιτητών στις πανεπιστημιακές εξετάσεις σχετίζονται με τα γονίδια. Η ίδια η επιλογή ενός μαθητή αν θα πάει στο πανεπιστήμιο ή όχι, φαίνεται να επηρεάζεται σε ποσοστό περίπου 50% από το DNA του. Οι λοιπές διαφορές στις επιδόσεις αποδίδονται σε άλλους παράγοντες, όπως το εισόδημα και ο πλούτος της οικογένειας του μαθητή ή του φοιτητή, η ποιότητα της προηγούμενης εκπαίδευσής του στο σχολείο, η υποστήριξη από την οικογένεια και τους φίλους του, αν οι γονείς έχουν πάει πανεπιστήμιο, αν η κυβέρνηση λαμβάνει μέτρα στήριξης των παιδιών από φτωχά νοικοκυριά που θέλουν να μπουν στο πανεπιστήμιο κ.α.

«Δεν νομίζω ότι πραγματικά θα περίμενε οποιοσδήποτε ότι δεν υπάρχει μια γενετική επιρροή, όσον αφορά την επιτυχία στο πανεπιστήμιο, με δεδομένο ότι η εκπαιδευτική επίδοση, η νοημοσύνη, η προσωπικότητα και άλλα χαρακτηριστικά έχουν μια κληρονομική διάσταση», δήλωσε ο γενετιστής δρ Ντέηβιντ Χιλ του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου.

Θα μπορούσε άραγε στο μέλλον ένα γενετικό τεστ να προβλέπει αν θα πάει πανεπιστήμιο ένα παιδί και αν θα γίνει δεκτό στο… Χάρβαρντ; Μάλλον δύσκολα θα συμβεί αυτό. Η μελέτη των διδύμων δεν ήταν σε θέση να συσχετίσει τις επιδόσεις των μαθητών και φοιτητών με συγκεκριμένα γονίδια. Οι ερευνητές έκαναν μια ανάλογη μελέτη με το DNA 3.000 όχι διδύμων, αλλά τυχαίων ανθρώπων, χρησιμοποιώντας ως βάση για τις αναλύσεις τους μια «πολυ-γονιδιακή βαθμολογία», που λαμβάνει υπόψη τις αθροιστικές επιδράσεις χιλιάδων γονιδίων, τα οποία στο παρελθόν έχουν συσχετισθεί με τις εκπαιδευτικές επιδόσεις. Οι επιστήμονες μπόρεσαν να αποδώσουν στα γονίδια μόνο το 5% των διαφορών στις επιδόσεις μεταξύ των νέων, ένα πολύ μικρότερο ποσοστό σε σχέση με την έρευνα στους διδύμους. Κάτι που απέδωσαν κυρίως στο γεγονός ότι μέχρι σήμερα έχει ανακαλυφθεί ένας μικρός μόνο αριθμός γονιδίων που επηρεάζουν το μορφωτικό επίπεδο.

Συνεπώς δεν υπάρχει η δυνατότητα, προς το παρόν τουλάχιστον, να αναπτυχθεί ένα γενετικό τεστ με προγνωστική ικανότητα για το πώς θα τα πάει ένα παιδί στο πανεπιστήμιο. «Βρήκαμε ότι μέχρι στιγμής μπορούμε να εξηγήσουμε γενετικά μόνο το 5% των ατομικών διαφορών όσον αφορά την επιτυχία στο πανεπιστήμιο. Είναι αρκετά μικρό αυτό το ποσοστό προς το παρόν, αλλά νομίζω ότι η επιστήμη σταδιακά προοδεύει, ώστε να φθάσουμε σε ένα σημείο όπου θα μπορούμε να κάνουμε προβλέψεις από το DNA και μόνο», δήλωσε αισιόδοξη η δρ Σμιθ-Γούλι.

Πηγές: https://www.nature.com/articles/s41598-018-32621-w - https://www.independent.co.uk/news/science/genes-universities-education-success-a-level-genetics-dna-kings-college-london-a8590216.html - https://www.tovima.gr/2018/10/19/science/thema-gonidion-kai-i-eisagogi-sto-panepistimio/

Βρέθηκε το απολίθωμα του αρχαιότερου σαρκοβόρου ψαριού που μοιάζει με πιράνχα. Jurassic-era piranha is world's earliest flesh-eating fish

Το Piranhamesodon pinnatomus ζούσε πριν από 152 εκατομμύρια χρόνια παράλληλα με τους δεινόσαυρους. This 150-million-year-old fish (seen as an artist’s illustration) wasn’t named after the piranha for nothing. It apparently used its long, dagger-shaped teeth to slice into other fish, according to a new study, as evinced by the slashed tailfins of some victims found nearby. THE JURA-MUSEUM, EISCHSTATT, GERMANY

Οι παλαιοντολόγοι ανακάλυψαν στη νότια Γερμανία το απολίθωμα ενός μικρού ψαριού με μυτερά και κοφτερά σαν ξυράφι δόντια, το οποίο έμοιαζε πολύ με τα σημερινά πιράνχας.

A 150-million-year-old fossil fish, newly named Piranhamesodon pinnatomus, which loosely translates to "piranha-like fin-cutter." Credit: M. Ebert, Jura Museum

Το Piranhamesodon pinnatomus, όπως ονομάσθηκε, είναι το αρχαιότερο γνωστό σαρκοβόρο ψάρι με σκελετό από κόκαλα (αντίθετα με τα ψάρια που έχουν χόνδρινο και όχι οστέινο σκελετό, όπως οι καρχαρίες). Ζούσε πριν από 152 εκατομμύρια χρόνια παράλληλα με τους δεινόσαυρους και εκτιμάται ότι τρομοκρατούσε τις ρηχές θάλασσες της Ιουρασικής περιόδου, όπως σήμερα κάνουν τα πιράνχας.

Though small, many of the teeth of this new fossil fish are blade-like. Credit: T. Nohl, University of Erlangen

Είχε μήκος μόλις εννέα εκατοστών, αλλά μπορούσε να κόβει κομματάκι-κομματάκι τη λεία του, όντας ικανό να επιτίθεται σε μεγαλύτερα ψάρια από το ίδιο. Η περιοχή όπου βρέθηκε, στη σημερινή Βαυαρία, ήταν τότε μια ρηχή τροπική θάλασσα με κοραλλιογενείς υφάλους, ενώ τα σημερινά πιράνχας είναι ψάρια του γλυκού νερού που ζουν κυρίως στις λίμνες και στα ποτάμια της Νότιας Αμερικής, όπως ο Αμαζόνιος (καθώς και στις ταινίες τρόμου του Χόλυγουντ…).

This ancient fish, known as Thrissops formosus, has large piece torn out of the lower lobe of its tail fin. Credit: Martina Kolbl-Ebert/Jura-Museum Eichstatt

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη γερμανίδα παλαιοντολόγο Μαρτίνα Κελμπλ-Έμπερτ του Μουσείου Άιχστετ του Ιούρα, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιολογίας «Current Biology», σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερς και το BBC, βρήκαν το απολίθωμα στην ίδια βαυαρική περιοχή όπου είχε ανακαλυφθεί ο Αρχαιοπτέρυξ, το αρχαιότερο γνωστό πουλί. Εκεί κοντά ανακαλύφθηκαν επίσης απολιθώματα ψαριών που είχαν πέσει θύματα του αρχαίου σαρκοβόρου ψαριού, καθώς έφεραν χαρακτηριστικές δαγκωματιές.

The razor-sharp teeth of a typical freshwater piranha. Some piranhas, despite what their teeth might have you think, eat mostly plant matter and insects. Credit: Thomas Stromberg, Flickr

Σε κάθε περίπτωση, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι, παρότι το Piranhamesodon pinnatomus (που ανήκει στην οικογένεια των πυκνοδοντιδών) μοιάζει με τα σημερινά πιράνχας, δεν πρέπει να θεωρηθεί πρόγονος του πιράνχα, ούτε καν στενός συγγενής του, αφού τα αρχαιότερα γνωστά πιράνχας ζούσαν πριν περίπου 15 εκατομμύρια χρόνια.

Η περίπτωσή του αποτελεί τυπικό παράδειγμα αυτού που οι εξελικτικοί βιολόγοι ονομάζουν «συγκλίνουσα εξέλιξη», όταν δηλαδή οι οργανισμοί αποκτούν -ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο- παρεμφερή χαρακτηριστικά ως αποτέλεσμα της προσαρμογής τους σε παρόμοιες συνθήκες του περιβάλλοντος.

Πηγές: https://www.cell.com/current-biology/fulltext/S0960-9822(18)31208-9 - https://www.sciencemag.org/news/2018/10/piranhalike-teeth-and-torn-fins-reveal-ancient-fish-fight - https://www.tovima.gr/2018/10/19/science/palaiontologoi-anakalypsan-ton-arxaiotero-piranxa/