Άγνωστο Internet. Unknown Internet

Γεννήθηκε πριν από περίπου 40 χρόνια σε ένα εργαστήριο Πανεπιστημίου στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Σήμερα περικλείει στον… Ιστό του ολόκληρο τον κόσμο και αποτελεί καθημερινή ρουτίνα περισσοτέρων από 1,5 δισ. ανθρώπων. It was born 40 years ago, in a lab at the University of California, Los Angeles. Today it wraps the entire planet and features in the daily routine of more than 1.5 billion people.

1. Ποιος ελέγχει το Ιντερνέτ;

Who controls the internet? The official answer is no one, but it is a half-truth that few swallow.

Η επίσημη απάντηση είναι «κανείς», αλλά αυτό αποτελεί κατά τους… γνωρίζοντες μόνο μισή αλήθεια. Και καθόλου αντικειμενική. Γιατί αν υποθέσουμε πως όλα τα έθνη είναι ίσα online, πρέπει να πούμε πως οι ΗΠΑ είναι περισσότερο «ίσες» από κάποιες άλλες ηπείρους. Δύσκολο να εξηγηθεί με σαφήνεια, το Ιντερνέτ είναι ένα σύνολο από πρωτόκολλα με τα οποία τα pc επικοινωνούν μεταξύ τους, καθώς και αναρίθμητους σέρβερ και καλώδια, τα περισσότερα από τα οποία ανήκουν σε ιδιώτες. Αρχίζετε να σχηματίζετε τώρα μια πιο «καθαρή» εικόνα του Ιστού, έτσι δεν είναι;

2. Μπορεί το Ιντερνέτ να αποκτήσει κάποια στιγμή αντίληψη;

Could the net become self-aware? In engineering terms, it is easy to see similarities between the human brain and the internet's complex network of nodes, so could conciousness be the next step?

Ακούγεται σενάριο επιστημονικής φαντασίας και είναι πολύ πιθανό να σας ξενίσει το ότι η απάντηση κατά τους ειδικούς είναι θετική! Καθαρά επιστημονικά, υπάρχουν ομοιότητες του ανθρώπινου μυαλού με το πώς λειτουργούν οι περίπλοκοι κώδικες του Διαδικτύου. «Το Ιντερνέτ συμπεριφέρεται λίγο όπως το μυαλό», λέει χαρακτηριστικά ο Ben Goertzel, του Ινστιτούτου Έρευνας Τεχνητής Νοημοσύνης και προσθέτει: «Είναι πολύ πιθανόν μάλιστα να έχει σε κάποιο βαθμό και συνείδηση». Για να βάλουμε όμως τα πράγματα στη θέση τους: στην περίπτωση του Ιντερνέτ δεν μιλάμε για συνείδηση όπως τη γνωρίζουμε, αλλά για ένα σύνολο μηχανισμών που κάνουν τον Ιστό να «γνωρίζει» και να «αναγνωρίζει» ορισμένα πράγματα. Καθόλου ευκαταφρόνητο για κάτι τεχνητό σωστά;

3. Πόσο μεγάλος είναι ο Ιστός;

How big is the net?  In 2008, Google announced that its systems had registered a trillion unique pages – but even this might represent a fraction of what is out there.

Το 2008 η Google ανακοίνωσε πως έχει καταγράψει ένα τρισεκατομμύριο unique pages, αλλά και πάλι αυτό είναι ένα ψήγμα του όγκου του Διαδικτύου. Το αληθινό του εύρος είναι μάλλον πολύ δύσκολο, αν όχι ακατόρθωτο να υπολογιστεί. Από την άλλη σκεφτείτε και τα δισεκατομμύρια όσων «μπαίνουν» στον Ιστό μέσω pc και κινητών, πόσα bytes πληροφορίας υπάρχουν εκεί έξω… Η εικόνα είναι αχανής.

4. Υπάρχει μόνο ένα Ιντερνέτ;

Is there only one internet? The internet is a disparate mix of interconnected computers, many of them on large networks run by universities, businesses and so on – so what unites them, if anything?

Το Ιντερνέτ προκύπτει από pc που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, αρκετά από τα οποία ανήκουν σε ένα τεράστιο network που ανήκει σε πανεπιστήμια, εταιρείες κλπ. Τι τα «ενώνει» τελικά όλα αυτά τα pc, αν είναι κάτι που τα ενώνει; Ο συνδετικός κρίκος είναι οι «γλώσσες επικοινωνίας», τα Transmission Control Protocol και το Internet Protocol. Υπάρχουν όμως και networks που χρησιμοποιούν διαφορετικά πρωτόκολλα και αυτά λειτουργούν ανεξάρτητα, καθώς και στρατιωτικά networks που έχουν διαφορετική λειτουργία. Πάντως, ο «κύριος» κορμός του Ιντερνέτ είναι ένας και μόνο. Με πιο απλά λόγια: το Ιντερνέτ είναι ένα και μοναδικό.

Για περισσότερα στοιχεία και λεπτομέρειες επισκεφθείτε (ενδεικτικά) και τα:

www.newscientist.com/special/ unknown-internet

www.makeuseof.com/tag/18-fun-interesting-facts-knew-internet

Πηγή:  enet.gr

H σκοτεινή ύλη από διαφορετική οπτική γωνία. Reinterpreting dark matter

This figure is a comparison of the radial density profiles of the galaxies which the researchers have created by displaying the soliton in the centre of each galaxy with a halo surrounding it. The solitons are broader but have less mass in the smaller galaxies.

H σκοτεινή ύλη θεωρείται ότι συνίσταται από σωματίδια που αλληλεπιδρούν διαμέσου της ασθενούς και της βαρυτικής δύναμης. Το γεγονός ότι δεν αλληλεπιδρούν διαμέσου της ισχυρής δύναμης και της ηλεκτρομαγνητικής δύναμης (κυρίως) κάνει τον εντοπισμό τους πολύ δύσκολο. Πάντως τα σωματίδια αυτά, που ονομάζονται WIMPs (Week Interacting Massive Particles), θεωρούνται υποθετικά αφού δεν έχουν ανιχνευθεί μέχρι σήμερα.

Οι κοσμολόγοι χρησιμοποιούν τον όρο ψυχρή σκοτεινή ύλη για να χαρακτηρίσουν την σκοτεινή ύλη που αποτελείται από σωματίδια που κινούνται με ταχύτητες πολύ μικρότερες από την ταχύτητα του φωτός, σε αντίθεση με την θερμή σκοτεινή ύλη που απαρτίζεται από σωματίδια με σχετικιστικές ταχύτητες. Η ψυχρή σκοτεινή ύλη χρησιμοποιείται για την ερμηνεία σχηματισμού των γαλαξιακών ή μικρότερων κοσμικών δομών.

Για να εξηγήσουμε το παρατηρούμενο σύμπαν πρέπει να δεχθούμε ότι συνίσταται περίπου 25% από σκοτεινή ύλη, 70% από σκοτεινή ενέργεια και 5% από τη γνωστή μας ύλη.

Δεδομένου όμως ότι η ανίχνευση των σωματιδίων της σκοτεινής ύλης δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα, οι φυσικοί Hsi-Yu Schive, Tzihong Chiueh και Tom Broadhurst επιχειρούν να επιβεβαιώσουν μια διαφορετική ερμηνεία της σκοτεινής ύλης με τις κοσμολογικές προσομοιώσεις που πραγματοποιούν στην μελέτη τους με τίτλο: Cosmic Structure as the Quantum Interference of a Coherent Dark Wave, Hsi-Yu Schive, Tzihong Chiueh & Tom Broadhurst, η οποία δημοσιεύθηκε πριν από μερικές μέρες στο περιοδικό Nature.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της εργασίας η σκοτεινή ύλη θα μπορούσε να ιδωθεί ως ένα υπερ-ψυχρό κβαντικό ρευστό που διέπει τον σχηματισμό των δομών ολόκληρου του σύμπαντος, όπως πρότειναν κάποια θεωρητικά μοντέλα στο παρελθόν [π.χ ΕΔΩ και ΕΔΩ].

Σ’ αυτή την επανερμηνεία της ψυχρής σκοτεινής ύλης, προτείνονται νέες απαντήσεις σχετικά με τον σχηματισμό των γαλαξιών και των δομών του σύμπαντος. Οι προβλέψεις της νέας θεώρησης βρίσκονται σε συμφωνία με πρόσφατες παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble.

Βασιζόμενοι στις προσομοιώσεις σχηματισμού γαλαξιών, όπως αναφέρει ο Broadhurst, ένας από τους συγγραφείς της εργασίας, επανεξέτασαν την ψυχρή σκοτεινή ύλη ως ένα συμπύκνωμα Bose – Einstein.

(a) This figure shows that a comparison of the distribution of matter is very similar on a large scale between wave dark matter, the focus of this research, and the usual dark matter particle. (b) This figure shows that in galaxies the structure is very different in the interpretation of the wave, which has been carried out in this research; the research predicts the soliton of dark matter in the centre surrounded by an extensive halo of dark matter in the form of large "spots", which are the slowly fluctuating density waves. This leads to many predictions and solves the problem of puzzling cores in smaller galaxies.

Έτσι, πολύ ελαφρά μποζόνια που σχηματίζουν το συμπύκνωμα μοιράζονται την ίδια κυματοσυνάρτηση, και σχηματίζονται δομές σε αστρονομικές κλίμακες με την μορφή κυμάτων επίσης μεγάλης κλίμακας. Αυτή η θεωρία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να αποδειχθεί ότι όλοι οι γαλαξίες σ’ αυτό το πλαίσιο θα έπρεπε να έχουν στο κέντρο τους τεράστια στάσιμα κύματα σκοτεινής ύλης, που ονομάζονται σολιτόνια, τα οποία θα μπορούσαν να ερμηνεύσουν τους αινιγματικούς πυρήνες των νάνων γαλαξιών.

Επίσης, η θεωρία αυτή προβλέπει ότι οι γαλαξίες σχηματίζονται σχετικά αργά, σε σύγκριση με την θεώρηση του προτύπου των σωματιδίων ψυχρής σκοτεινής ύλης. Και όπως αναφέρθηκε προηγουμένως οι προβλέψεις της νέας θεώρησης συμφωνούν με τις πρόσφατες παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble, ανοίγοντας έτσι τη δυνατότητα να ιδωθεί η σκοτεινή ύλη ως ένα πολύ ψυχρό κβαντικό ρευστό που διαμορφώνει τον σχηματισμό των δομών ολόκληρου του σύμπαντος.

Τρίκαλα-Λάρισα: μια διαδρομή-περιήγηση στον πολιτισμό του τόπου. Trikala- Larissa: a path-tour in the local culture

Νόμισμα της αρχαίας πόλης της Τρίκκης. THESSALY, Trikka. Circa 450-400 BC. AR Hemidrachm (15mm, 2.64 g, 10h). Youth, with petasos tied at neck, wrestling forepart of bull right / Forepart of horse right. Ομήρου Ιλιάδα Β, 729: «οι δ’ είχον Τρίκκην και Ιθώμην κλωμακόεσσαν, οι τ’ έχον Οιχαλίην, πόλιν Ευρύτου Οιχαλιήος, των αυθ’ ηγείσθην Ασκληπιού δύο παίδες, ιητήρ αγαθώ, Ποδαλείριος ηδέ Μαχάων, τοις δε τριήκοντα γλαφυραί νέες εστεχόωντο», μετάφρ. Ιακ. Πολυλά: «και όσοι της Τρίκκης κάτοικοι και της τραχιάς Ιθώμης κι όσοι της χώρας κάτοικοι του Ευρύτου Οιχαλίας, είχαν τριάντα βαθουλά καράβια κι οι αρχηγοί τους, ήσαν ο Ποδαλείριος κι ο αδελφός Μαχάων, ιατροί καλοί του Ασκπληπιού δύο τέκνα δοξασμένα».

Η συγκεκριμένη διαδρομή είναι μία από τις εννέα που είχε προτείνει η πρώην νομαρχιακή αυτοδιοίκηση Τρικάλων σε συνεργασία με την 19η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων για κάθε επισκέπτη, προκειμένου να γνωρίσει την ιστορία και τον πολιτισμό του τόπου.

Εντυπωσιακή επιτύμβια στήλη κλασικής εποχής, που σώζεται τμηματικά. Είναι σπασμένη λοξά στο κατώτερο μέρος, περίπου στο ύψος των γονάτων της μορφής, ενώ λείπει και ολόκληρη η επίστεψη. Στην μπροστινή της επιφάνεια έχει ανάγλυφη παράσταση κρανοφόρου πολεμιστή, στραμμένου προς τα αριστερά. Η μορφή πατάει σταθερά με το δεξί πόδι, ενώ με το αριστερό, το άνετο σκέλος, κάνει μία κίνηση προς τα εμπρός. Φοράει χειριδωτό χιτωνίσκο και πάνω από αυτόν χλαμύδα, που δένει στο δεξιό ώμο με πόρπη. Στο κεφάλι φοράει θεσσαλικό κράνος, που συγκρατείται με λεπτό ιμάντα και περνάει κάτω από το πηγούνι. Στο αριστερό χέρι κρατάει δόρυ και στρογγυλή ασπίδα, ενώ στο υψωμένο δεξί ένα δεύτερο δόρυ, που ετοιμάζεται να ρίξει. Η στήλη φέρει στη δεξιά στενή πλευρά τετράστιχη έμμετρη επιγραφή, η οποία μας πληροφορεί για το όνομα του νεκρού: Θεότιμος Μενύλλου. Από την επιγραφή συμπεραίνεται ότι ο νεκρός πολεμιστής είχε λάβει μέρος στη μάχη της Τανάγρας το 457 π.Χ., όπου και σκοτώθηκε. Επιγραφή: ΑΝΔΡ(Α)ΣΙΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΝ ΤΑΝΑΓΡΑΣ ΠΕΔΙΩΙ ΤΕΥΧΩΝ, Ω ΘΕΟΤΙΜΕ ΜΕΝΥΛΛΟΥ ΠΑΙ. ΣΥΝ ΑΡΙΣΤΟ(Ι)Σ ΑΤΡΑΓΟΣ ΕΥΡΥΧΩΡΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΙ ΣΤΕΦΑΝΟΝ ΟΥΤΙ ΚΑΤΑΙΣΧΥΙΝΑΣ ΠΟΛΕΩΣ ΚΛΕΟΣ ΕΝΘ[ΑΔΕ] ΚΟΙΤΕΣΑΙ. Μόνιμη έκθεση Αρχαιολογικού Μουσείου Λάρισας.

Στο Δ.Δ. Πηνειάδος, όπως αναφέρουν ιστορικά στοιχεία, τοποθετείται η πόλη του Άτραγος, με ιστορία που βεβαιώνεται από τον 5ο αι. π.Χ. –εποχή που κόβει το πρώτο γνωστό νόμισμα– και συνεχίζεται μέχρι τα βυζαντινά χρόνια. Από την άλλοτε ακμάζουσα πόλη σώζονται σήμερα, σε πολύ καλή κατάσταση αρχαία και βυζαντινά τείχη, τα οποία με τη διάνοιξη κατάλληλης οδού μπορεί να γίνουν επισκέψιμα.

Το Ζάρκο όπως φαίνεται από τον λόφο του Προφήτη Ηλία, όπου βρίσκεται και το ομώνυμο εκκλησάκι. Τον Οκτώβριο του 1883 ο Γερμανός αρχαιολόγος G Lollingii, στη θέση Κρύα Βρύση, έφερε στο φως μαρμάρινη επιγραφή ύψους 0,72 μ, πάνω στην οποία είναι γραμμένο ένα ψήφισμα της πόλης των Φαϋττίων προς τον Γοργία τον Γυρτώνιο. Το ψήφισμα γράφτηκε το 48 πχ. Από τα υπόλοιπα ευρήματα αλλά και από τις αναφορές αρχαίων ιστορικών, οι αρχαιολόγοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το σημερινό χωριό Ζάρκο είναι χτισμένο πάνω στην αρχαία πόλη Φαϋττός, την οποία αναφέρει ο Όμηρος στην Ιλιάδα, ως μια εκ των τεσσάρων μεγάλων πόλεων της Ιστιαιώτιδος που έστειλαν στρατό και συμμετείχαν στον Τρωϊκό πόλεμο.

Στην περιοχή του Ζάρκου, η ιστορία και ο πολιτισμός έχουν αφήσει έντονα τα σημάδια τους από τα αρχαία χρόνια έως και τα βυζαντινά. Στο Ζάρκο εντοπίζεται η αρχαία πόλις Φαϋττός, όπως μαρτυρεί μαρμάρινη επιγραφή που βρέθηκε στη θέση «Κρύα Βρύση». Η ανακάλυψη, επίσης, του σπουδαίου θησαυρού που θάφτηκε πιθανότατα το 264 π.Χ. και σήμερα φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου μαρτυρεί τη σχέση της πόλης με τους Μακεδόνες βασιλείς.

Ερείπια της παλαιοχριστιανικής βασιλικής στο Ζάρκο Τρικάλων. Ένα από τα αξιόλογα δείγματα που άφησε η παλαιοχριστιανική εποχή, είναι ο ναός που ήλθε στο φως από την ανασκαφική έρευνα που πραγματοποίησε το 1972, ο καθηγητής Ν. Νικονάνος. Πρόκειται για μικρή τρίκλιτη βασιλική με νάρθηκα και διαμερίσματα στη δυτική πλευρά. Επίσης, δυτικά του νάρθηκα, πάντα σύμφωνα με τον κ. Νικονάνο, αποκαλύφθηκε στενομήκης χώρος και βόρεια αυτού βαπτιστήριο. Στο βόρειο κλίτος εντοπίσθηκαν σπαράγματα ψηφιδωτού δαπέδου.

Επί της Εθνικής Οδού και στα αριστερά αυτής, αποκαλύφθηκαν τα ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής – σπάνιο αρχαιολογικό εύρημα για την περιοχή των Τρικάλων. Συνδυαστικά, η επίσκεψη αυτή μπορεί να εμπλουτιστεί με μια επίσκεψη στα μεταβυζαντινά μνημεία του χωριού: ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο κέντρο και πρωτίστως η Μονή Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου, από την οποία είναι ορατά τα ερείπια των φυλακίων που χρησιμοποιήθηκαν επί τουρκοκρατίας.

Για την περιοχή της Φαρκαδόνας στην αρχαιότητα, μίλησε ο κ. Λεωνίδας Χατζηαγγελάκης Αρχαιολόγος, Επίτιμος Διευθυντής ΛΔ  Έ.Π.Κ.Α. ενημερώνοντας το κοινό για στοιχεία της ιστορίας της που ξεκινούν από την προϊστορία τονίζοντας μεταξύ άλλων: « Η ακρόπολη της Φαρκαδόνας βρίσκεται επάνω σε δίδυμο λόφο, από τα τείχη της οποίας διατηρούνται ορισμένα λείψανα στα ΝΔ . Την πόλη κατέλαβε το 353 π. Χ. ο Φίλιππος Β΄, επειδή ακολουθούσε μαζί με την Τρίκκη πολιτική φιλική προς τις Φερές, κατέστρεψε τα τείχη της, τα δημόσια κτίρια και εξόρισε τους κατοίκους της, ούτως ώστε έκτοτε η Φαρκαδόνα δεν ανέλαβε, οι κάτοικοι της ήταν οι μόνοι που δεν επέστρεψαν με την αμνηστία που δόθηκε το 319 π. Χ.  με το διάγραμμα του Πολυπέρχοντος, επιμελητή του Μακεδονικού θρόνου. Η αρχαία Φαρκαδόνα έκοψε δικά της νομίσματα, ήδη από τον 5ο  αι. π. Χ. Σε νομισματικές κοπές της Φαρκαδόνας υποδηλώνεται λατρεία της θεάς Αθηνάς».

Στην ομώνυμη πρωτεύουσα του Δήμου, στη Φαρκαδόνα, η αρχαία θέση της οποίας εντοπίζεται μεταξύ της σημερινής κωμόπολης και του Κλοκωτού, υφίστανται βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία, όπως και στο γειτονικό χωριό Παναγίτσα, όπου η Αγία Παρασκευή είναι από τα λίγα σωζόμενα παλαιοχριστιανικά μνημεία, ενώ η Μονή της Ζωοδόχου Πηγής, ανακαινισμένη τα τελευταία χρόνια, συγκεντρώνει πλήθος κόσμου.

To βυζαντινό κάστρο του Γριζάνου. Για το κάστρο του Γριζάνου, μίλησε η κ. Άννα Γιαλούρη, Αρχαιολόγος, Προϊσταμένη του Τμήματος Μουσείων της 7ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Λάρισας, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι: «Είναι ένα από τα μεγαλύτερα ως προς την έκταση και ένα από τα καλύτερα ως προς τη διατήρηση, κάστρα της Θεσσαλίας.Βρίσκεται σε βραχώδες ύψωμα (465μ.) στους νότιους πρόποδες του ορεινού όγκου των Αντιχασίων, B.A. του Γριζάνου. Η θέση του υψώματος πάνω στη συμβολή της οριζόντιας οδικής αρτηρίας Λάρισας - Τρικάλων με τις φυσικές διαβάσεις και περάσματα του Κάτω Ολύμπου που συνδέουν τη Δυτική Θεσσαλία με τη Μακεδονία, καθιστούν το ύψωμα οχυρή θέση στρατηγικής σημασίας που εξασφάλιζε τον έλεγχο κομβικών σημείων επικοινωνίας. Διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση και παρουσιάζει σε γενικές γραμμές ενιαία μορφή. Η συνολική περίμετρος της οχύρωσης υπολογίζεται κατά προσέγγιση σε 3.000 μ. περίπου. Καταφέραμε να εντοπίσουμε 31 πύργους, ασφαλώς θα ήταν πολύ περισσότεροι, εάν υπολογίσουμε τους πύργους του τείχους της ακρόπολης καθώς και αυτούς του δυτικού σκέλους της οχύρωσης. Πύλη μέχρι στιγμής δεν καταφέραμε να εντοπίσουμε. Από τα πρώτα στοιχεία της επιφανειακής έρευνας, όπως όστρακα αγγείων και κεραμίδια στέγης, προκύπτει ότι ο κύριος χώρος κατοικίας του οχυρωμένου οικισμού εκτεινόταν χαμηλά στις νότιες και δυτικές υπώρειες του λόφου και συγκεκριμένα στην περιοχή της μονής του Αγίου Δημητρίου.» (φωτ. grizano.gr).

Με τη διαδρομή αυτή μπορεί να συνδεθεί και η επίσκεψη στο βυζαντινό κάστρο του Γριζάνου, στο δε Αχλαδοχώρι θα συναντήσουμε τον ναό της Παναγίας με ένα σπάνιο για τον θεσσαλικό χώρο αρχιτεκτονικό τύπο.

Στην Ακρόπολη της αρχαίας πόλης Ιθώμης διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση αυτόνομος πύργος, που είναι ορατός από την πεδιάδα και επιβλητικά προβάλλει στον ορίζοντα. Ο πύργος έχει διαστάσεις 7,90 μ. στη δυτική και 10 μ. στη βόρεια πλευρά. Σώζεται σε ύψος 4,70 μ. στο ψηλότερο σημείο. Είναι κατασκευασμένος από πλίνθους ντόπιου ασβεστόλιθου μεγάλων διαστάσεων -1,80 μ. μήκος, 0,75μ. πλάτος, 0,63μ. ύψος- κατά το ισοδομικό σύστημα και διατηρείται σε 7 δόμους. Ο πύργος έχει σχέση με την πορεία της αρχαίας Ιθώμης στα ιστορικά χρόνια, καθώς η πόλη συνοικίζεται στο τέλος του 3ου με αρχές του 2ου αι. π.Χ. στην αρχή με τους Γόμφους και κατόπιν με τη Μητρόπολη. Τη μαρτυρία αυτή τη βρίσκουμε στις φιλολογικές πηγές (Στράβωνας Θ, 5,17) αλλά και σε αρχαιολογικά τεκμήρια και ειδικότερα σε τμήμα ενεπίγραφης στήλης από το ιερό της Φίλιας. Στην ίδια στήλη υπάρχει η μαρτυρία για την «εγκατάσταση κοινών φυλακίων» για την εξυπηρέτηση στρατιωτικών αναγκών, πεζικού και ιππικού. Φαίνεται πως ο συγκεκριμένος πύργος οικοδομήθηκε για να καλύψει τέτοιες ανάγκες. Στράβων Θεσσαλικά C-437: «χωρίον ερυμνόν τω όντι κλωμακόεν, ιδρυμένον μεταξύ τεττάρων φρουρίων, ώσπερ τετραπλεύρω κειμένων Τρίκκης τε και Μητροπόλεως και Πελινναίου και Γόμφων», μετάφρ. Κ. Αραπόπουλου: «είναι τοποθεσία οχυρωτάτη, αληθής βράχος, υψούμενος εις το μέσον τετραπλεύρου σχηματιζομένου από τάς τέσσαρας οχυράς θέσεις της Τρίκκης, της Μητροπόλεως, του Πελινναίου και των Γόμφων».

Η περιοχή της Οιχαλίας οφείλει το όνομά της στην αρχαία Οιχαλία, για την οποία αναφέρει ο Όμηρος ότι συμμετείχε στον Τρωικό πόλεμο και όπου μπορεί κανείς να διαπιστώσει το έντονο κύμα της μετανάστευσης των κατοίκων και την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Η Μονή Ορφανού, κτισμένη σε μια βουνοκορφή ύψους 700 μ., αποτελεί σήμα κατατεθέν για την Οιχαλία, ενώ στη γειτονική Κρήνη οι λιθόκτιστες βρύσες και ο ναός του Αγ. Νικολάου που χρονολογείται στα τέλη του 12ου αι.-αρχές 13ου αι., αποτελούν αξιόλογους χώρους επίσκεψης

Ο ναός των Αγίων Αποστόλων Κλοκωτού (φωτ. ΥΠΠΟΑ).

Στον Κλοκωτό και στα ΝΑ αυτού, η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως τα τελευταία χρόνια ναό των πρώτων βυζαντινών χρόνων, ενώ μεταβυζαντινοί ναοί, όπως ο ναός των Αγίων Αποστόλων, έχουν εντοπιστεί και μέσα στο χωριό. Η αρχαιολογική και ιστορική διαδρομή συνδυάζεται άριστα με τη μελέτη και παρακολούθηση της βιομηχανικής ανάπτυξης στην περιοχή του Πετρωτού με τα πολλά λατομεία σε ένα βουνό που προσφέρει άπλετα την πέτρα και το μάρμαρό του.

Πέλιννα. Άποψη του τείχους και πύργου από Βορρά.

Στη διαδρομή προς την πρωτεύουσα του Νομού συναντά κανείς την περιοχή των Πελλινναίων, με πλούσια ιστορία κυρίως στα αρχαία χρόνια. Ήταν μία από τις πιο σημαντικότερες πόλεις της Θεσσαλίας, καθώς έκοβε δικά της νομίσματα και παρουσίαζε έντονη αθλητική δραστηριότητα. Στον Πετρόπορο, υπάρχει η Αγ. Παρασκευή, τρίκλιτη βασιλική με νάρθηκα και καλή τοιχοποιία, που παλιότερα διέθετε και τοιχογραφίες, σε δύο στρώματα, το αρχικό του 14ου αι. και το δεύτερο στον 17ο αι. Ο ναός αυτός, σήμερα, έχει δεχτεί πολλές νεότερες επεμβάσεις, που αλλοίωσαν τελείως την αρχική του μορφή, από την οποία απέμεινε μόνο η κόγχη της ανατολικής πλευράς.

Το φαινόμενο των Δολινών-η Δολίνη Πετροπόρου (αρχαίο Πελινναίο) με τους θρύλους και τις παραδόσεις της. Οι Δολίνες που συναντούμε στις Ελληνικές οροσειρές, όπως στις άλλες των άλλων χωρών, είναι κλειστές μικρές λεκάνες-χοάνες, που σχηματίστηκαν (και εξακολουθούν να σχηματίζονται περιορισμένα τώρα) σε ασβεστολιθικά πετρώματα, όταν κάτω από αυτά ενυπάρχουν σπήλαια, που ακουμπούν σε πηγαία ή λιμνάζοντα νερά. Αυτά τα σπήλαια-κάτω από τη φθοροποιό δύναμη των υδρατμών και της υγρασίας-αρχίζουν να “τρώγονται” στα τοιχώματά τους και την οροφή, οπότε έχουμε κατακρήμνιση ολόκληρου του σπηλαίου και αφανισμού αυτού μέσα στο βάθος του νερού.

Η περιοχή, σύμφωνα με περιηγητές, ονομαζόταν και Ζούρπαπα (τρελός παπάς) εξαιτίας ενός τραγικού μύθου-θρύλου: «Κάποτε, το Γαρδίκι ήταν μια σημαντική πόλη και επισκοπή. Στο σημείο, όπου σήμερα ανοίγεται το βάραθρο πλησίον του ναού, βρισκόταν η δημόσια πλατεία. Μια μέρα μεγάλης γιορτής, όλος ο πληθυσμός είχε συγκεντρωθεί εκεί. Οι γυναίκες χόρευαν, σχηματίζοντας έναν μεγάλο κύκλο, σύμφωνα με την τοπική συνήθεια. Ένας παπάς είχε μια εξαιρετικά όμορφη κόρη· την είδε στον χορό και του καλοάρεσε. Τότε ο παπάς πάει, παίρνει την κόρη του από τον χορό, την απαγάγει και ικανοποιεί την ανήθικη επιθυμία του. Την ίδια στιγμή, η πλατεία του χωριού με τους χορευτές και όλη η πόλη εξαφανίζονται με μια ξαφνική καθίζηση. Μόνο η εκκλησία μένει όρθια στην άκρη του ανοίγματος της αβύσσου».

Πέλιννα, αναθηματική στήλη. Στο δυτικό τμήμα της αρχαίας πόλης οι ανασκαφικές δραστηριότητες αποκαλύπτουν αρχιτεκτονικά λείψανα ενός κτηρίου μεγάλου, πιθανότατα δημόσιου χαρακτήρα. Στο χώρο αυτό εντοπίστηκαν ειδώλια από τον κύκλο του Διονύσου, καθώς και ένα αναθηματικό ανάγλυφο που έχει σχέση με τον Ασκληπιό.

Τα τελευταία χρόνια αποκαλύφθηκε στο χωριό Πετρόπορος κτιστός τάφος στο πρότυπο των μακεδονικών και βεβαίως η περιοχή δεν υστερεί σε μνημεία των μεταβυζαντινών χρόνων (Ταξιάρχες, Νομή κ.λπ.).

Πηγή: Τρίκαλα-Λάρισα: μια διαδρομή-περιήγηση στον πολιτισμό του τόπου

Μαγνητική «φούσκα» για ομαλή διαστημική προσγείωση. Magnetic bubble may give space probes a soft landing

Ένα σχέδιο για τη μαγνητική «φούσκα» προστασίας των διαστημοπλοίων που θέλει να αναπτύξει η NASA. Bubble wrap deployed (Image: MSNW)

Η μαγνητόσφαιρα της Γης – ο χώρος δηλαδή στον οποίο εκτείνεται η επιρροή του μαγνητικού πεδίου της – αποτελεί πηγή έμπνευσης για ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο της NASA. Η αμερικανική διαστημική υπηρεσία είχε προκηρύξει διαγωνισμό για την ανάπτυξη μιας μεθόδου «αεροπέδησης με μαγνητοκέλυφος» (magnetoshell aerocapture) – μιας μεθόδου δηλαδή που θα επιτρέπει το «κλείσιμο» ενός διαστημοπλοίου μέσα σε μια μαγνητική «φούσκα» παρόμοια με την ασπίδα πλάσματος που περικλείει τον πλανήτη μας και άλλα ουράνια σώματα. 

The Plasma Magnetoshell is based on demonstrated experimental results and the successful implementation would dramatically decrease mission risk, launch cost, mass, and overall radiation exposure. The Plasma Magnetoshell is a high-Beta (the ratio of plasma to magnetic field energy density) dipole plasma configuration which would initially be populated with ambient atmospheric gases. This plasma is formed, sustained, and expanded with an electrodeless Rotating Magnetic Field (RMF), which has been shown in previous experiments to generate the required, fully ionized, high temperature magnetized plasma. RMF plasma formation induces large currents in the plasma that inflate and maintain the large-scale magnetic structure. The primary drag-inducing interaction between the magnetically confined plasma ions and the incoming neutral atmospheric particles is that of charge exchange, which has the largest cross section. After a charge exchange, the now magnetized atmospheric ion reacts its directional momentum (in the frame of the spacecraft) onto the magnet via field line bending and stretching.

Ενώ όμως η σφαίρα επιρροής του μαγνητικού πεδίου της προστατεύει (μεταξύ άλλων) τη Γη από την ηλιακή ακτινοβολία, η μαγνητική «φούσκα» που ζητάει η NASA θα προστατεύει τα διαστημόπλοια από τις πτώσεις, επιβραδύνοντας την πορεία τους με τη δύναμη αντίστασης που θα δημιουργεί.

Artist’s Concept of Magnetoshell Aerocapture at Mars. "I'm really excited about these awards that have been made," says Michelle Munk at NASA's Space Technology Mission Directorate in Hampton, Virginia. "It's a low-cost way to investigate these kinds of things and see if they will bear fruit."

Όπως ανακοινώθηκε, τον διαγωνισμό κέρδισαν δυο ιδιωτικές εταιρείες οι οποίες θα πρέπει να έχουν υλοποιήσει τα σχέδια που έχουν υποβάλει μέσα στο 2015. Αν οι δοκιμές που θα διεξαχθούν του χρόνου στεφθούν με επιτυχία η νέα τεχνική θα επιτρέψει μελλοντικά σε μη επανδρωμένα διαστημικά σκάφη να προσεδαφίζονται χωρίς προβλήματα μεταφέροντας βαριά φορτία στον Άρη και θα διευκολύνει τα ταξίδια των επανδρωμένων αποστολών. «Είμαι ενθουσιασμένη με την εξέλιξη» δήλωσε η Μισέλ Μανκ της Διεύθυνσης Διαστημικής Τεχνολογίας Αποστολών της NASA. «Πρόκειται για έναν χαμηλού κόστους τρόπο να διερευνήσουμε αυτή την ιδέα και να δούμε αν θα αποδώσει καρπούς».

Γαλάζιο και άσπρο στη Χώρα της Νάξου. Blue and white in Chora of Naxos

Πρωτεύουσα και λιμάνι του νησιού η Χώρα είναι κτισμένη στη θέση της αρχαίας πόλης, στη μέση της δυτικής ακτής του νησιού.

Established where Naxos’s ancient city once stood, Chora, the island’s capital and port, is located on the central west coast. 

Λευκά αιγαιοπελαγίτικα σπίτια, παλιά πέτρινα αρχοντικά, στενά δρομάκια και καμάρες είναι τα χαρακτηριστικά του οικισμού που απλώνεται γύρω και μέσα στο μεσαιωνικό κάστρο του Σανούδου. 

Whitewashed Aegean-style houses, old stone-built mansions, narrow alleys and arches characterize the main town, spread around and within the medieval castle, or Kastro, built by Crusader Marco Sanudo in the 13th century. 

Η μεσαιωνική πόλη περιελάμβανε το τείχος, του οποίου τμήμα ήταν οι εξωτερικοί τοίχοι των περιφερειακών σπιτιών, το παλάτι του Δούκα, τα αρχοντικά των ευγενών γύρω από το παλάτι και δώδεκα πύργους. Είχε τρεις εισόδους, και στη μία απ’ αυτές, την Τρανή Πόρτα, σώζεται σήμερα η ξύλινη πόρτα. Από τη μεσαιωνική πόλη επίσης σώζονται ο πύργος του Σανούδου, το αρχοντικό Δελαρόκα-Μπαρότσι, το κτίριο της σχολής Ουρσουλινών, η μητρόπολη των καθολικών, και η εμπορική σχολή των Ιησουιτών, όπου σήμερα στεγάζεται το Αρχαιολογικό Μουσείο, με πλούσια ευρήματα από τη νεολιθική εποχή μέχρι τα παλαιοχριστιανικά χρόνια έξω από το κάστρο αναπτύχθηκαν αργότερα δύο οικισμοί. Το Μπούργο δυτικά, με τους πιο εύπορους  κατοίκους, και το Νιο Χωριό νότια.

The medieval city was built within a wall, part of which stood as the exterior walling of homes on the outskirts and included the Duke’s Palace, the mansions of nobles around the palace, and twelve towers. The city was accessed via three gates. At one of these, known as Trani Porta, the heavy wooden door survives to this very day. Other surviving medieval landmarks include Sanudo’s Tower, the Della Rocca-Barozzi mansion, the Ursulines school building, the Catholic cathedral and the Jesuit School of Commerce –nowadays housing the Archaeological Museum, with rich finds from the Neolithic to early Christian years. After Kastro was built, two neighborhoods developed beyond its walls. One of these, Burgo, to the west, was home for the city’s more affluent citizens. The other, Nio, was located to the south.       

Η Χώρα της Νάξου δίνει τη σπάνια ευκαιρία στον επισκέπτη να περιηγηθεί στους πολυσύχναστους δρόμους μιας νησιωτικής πρωτεύουσας και την ίδια στιγμή να χαθεί μέσα στα μεσαιωνικά σοκάκια του Κάστρου και να ταξιδέψει πίσω στο χρόνο. Για το λόγο αυτό η Χώρα της Νάξου παραμένει μια από τις αγαπημένες πόλεις των επισκεπτών των Κυκλάδων.

Naxos’s main town is unique in that it offers visitors the opportunity to explore the busy modern streets and also roam through the castle’s medieval alleys for a trip back in time. This prospect makes Naxos’s main town one of the most popular destinations for visitors touring the Cyclades.    

Σε ελάχιστα μέρη στην Ελλάδα μπορεί κάποιος να γυρίσει πίσω στον χρόνο και να αισθανθεί πώς ήταν μια μεσαιωνική πόλη σε όλη της την αρχιτεκτονική δομή και λεπτομέρεια. Ένα από αυτά είναι το Κάστρο της Νάξου. 

Ο λόγος είναι ότι από τότε που χτίστηκε το ενετικό αυτό κάστρο, κατοικείται ανελλιπώς μέχρι σήμερα. Ακόμα υπάρχουν μεταξύ των κατοίκων απόγονοι των πρώτων Γάλλων και Ενετών ευγενών που έφθασαν στο νησί της Νάξου μετά την 4η Σταυροφορία. Η τοπική παράδοση αφηγείται ότι το έκτισε ο Μάρκος Σανούδος. Το Κάστρο δεν επικοινωνούσε με τη θάλασσα, αλλά με το εσωτερικό του νησιού, για λόγους προστασίας.

«Ήτανε μια φορά μάτια μου κι ένα καιρό, μια όμορφη κυρά, αρχόντισσα, να σε χαρώ»... Μια καστροπολιτεία μπορεί να σου αποκαλύψει πλήθος μυστικά. Πόσω μάλλον αυτή που συνεχίζει να ζει τη ζωή της από τότε που χτίστηκε για να γίνει έδρα του Δουκάτου του Αιγαίου ως σήμερα. Αμέσως μόλις περάσεις την Τρανή Πύλη του κάστρου της Νάξου δίπλα στον πύργο της Απεραθίτισσας, το αρχοντικό δεξιά, που οι τοίχοι του είναι και τα τείχη του κάστρου, αρχίζει να σου διηγείται ιστορίες. Τα ξύλα του πύργου των ευγενών οικογενειών της Βενετιάς Della RoccaΒarozzi που χτίστηκε τον 13ο αιώνα, οι πέτρες, ο ήχος που κάνει ένας κούφιος τοίχος, μια κρύπτη που δεν έχει ακόμη αποκαλυφθεί, σου λένε ένα παραμύθι γεμάτο μυστήριο, που μπορεί να είναι και αληθινό.

Ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα και πολυφωτογραφημένα αρχαία μνημεία των Κυκλάδων, αλλά και όλης της Ελλάδας, βρίσκεται στο νησί της Νάξου. Είναι αδύνατο να μην το αναγνωρίσετε φθάνοντας στο νησί: Καθώς το πλοίο μπαίνει στο λιμάνι, θα δείτε πάνω στο νησάκι Παλάτια τα ερείπια του Ναού του Απόλλωνα, ενώ ακόμα και από πολύ μακριά ξεχωρίζει η επιβλητική μαρμάρινη είσοδος του ναού, που ονομάζεται Πορτάρα.

Ένας στίχος του Μιχάλη Περιστεράκη από το ποίημα «Μπάλος στα Παλάτια» χαρακτηρίζει με τον καλύτερο τρόπο την εμβληματική Πορτάρα. Γενικώς οι πύλες παίζουν σπουδαίο ρόλο στη ζωή της πολιτείας της Νάξου. Βγαίνεις από την Τρανή Πύλη του Κάστρου και κατεβαίνεις τα σκαλοπάτια για την Παλαιά Αγορά και χάνεσαι στα στενά σοκάκια της, κάτω από τα τόξα. Από τις τρεις πύλες της Παλαιάς Αγοράς- την Εβραϊκή, την Καθολική με την Παναγία των Χιόνων δίπλα της και την Ορθόδοξη με τον Προφήτη Ηλία- βγαίνεις στην προκυμαία και πηγαίνεις αριστερά ή δεξιά για την Γκρόττα, την παραλία με τη βυθισμένη αρχαία πόλη, απέναντι στην οποία είναι το νησάκι Παλάτια με την Πορτάρα. 

Το όνομα αυτής της Ιωνικού ρυθμού μαρμάρινης πύλης από υπέροχο Μάρμαρο Νάξου, βάρους 80 τόνων, αποτελεί μια ταιριαστή μεταφορά για την εμπειρία που περιμένει τους επισκέπτες του νησιού….για την είσοδο σε έναν μαγευτικό κόσμο μύθων, πολιτισμού, φύσης και ανθρώπων.

Δυόμισι χιλιάδες χρόνια έχουν περάσει από τότε που οι πολυμήχανοι αρχιτέκτονες έκτισαν το μνημείο στη θέση που δεσπόζει σήμερα  και η «μεγάλη πόρτα» συνεχίζει μέχρι σήμερα να ατενίζει το Αιγαίο πέλαγος και να  καλωσορίζει τους επισκέπτες που καταφθάνουν εκεί από τα βάθη της οικουμένης…

Portara, a huge marble gate and the single remaining part of an unfinished temple of Apollo of 530 BC, is Naxos’s emblem and main landmark. Standing on the islet of Palatia, at the entrance to Naxos harbor, it comprises four marble parts weighing about 20 tons each. Its construction was initiated by the tyrant Lygdamis in the 6th century BC, according to the specifications of the temples of Olympic Zeus in Athens and of the goddess Hera on Samos.

It measured 59m in length and 28m in width, and its entrance was on the western side –an unusual feature for an Ionian-style temple. The monumental gate seen today, which led from the vestibule to the main part of the temple, lies amidst traces of its foundations and those of a peripheral colonnade that was never completed.

An arched Christian church was built on the ruins in the 6th or 7th century. The islet of Palatia has been associated with the worship of Ariadne –a Cretan princess- and Dionysus, the god of wine and merriment. 

Because, according to mythology, Dionysus abducted the princess at the beachside of Palatia, the islet is considered the place where Dionysian festivities were first held. Portara today is connected with the Naxos mainland via a paved footpath. The spot offers one of the most enchanting sunsets in Greece.

Την ώρα του ηλιοβασιλέματος η πύλη που έμεινε όρθια από τον μαρμάρινο αρχαϊκό ναό ζει την πιο ρομαντική στιγμή της. Ο κατακόκκινος ήλιος ακουμπά την Πάρο και τις καρδιές των ανθρώπων που καθισμένοι στις αρχαίες πέτρες απολαμβάνουν τη μοναδική στιγμή. Τα πυρωμένα από τον ήλιο που φεύγει μάρμαρα μεταφέρουν τη θέρμη τους και στα σώματα που ακίνητα λούζονται στο λυκόφως.

There are few places in Greece where one may go back in time and get a feeling of what a medieval town was like –architectural structure and details still intact. The fortified citadel of Naxos, or Kastro, is one of these. The reason may be attributed to the fact that this Venetian castle has been continuously inhabited since its construction. Descendants of the early French and Venetian nobles who reached Naxos following the Fourth Crusade continue to be among the dwellers here. 

According to tradition, the castle was constructed by the Venetian crusader Marco Sanudo in the 13th century Some of the walling of the renowned Sanudo tower still remains but its greater part was taken up, much later, by the Ursuline School. There is no evidence, however, that this was the palace of Sanudo, who founded the Duchy of the Archipelago.

For defensive reasons, Kastro was not exposed to the sea, but the island’s hinterland instead. It had three gates, the paraporti, its southern gate and main entrance for visitors; the northern entrance, or renowned Trani Porta; as well as a southeastern gate, the Piso Paraporti, which has not been saved. Passing through the surviving gates, the visitor enters another world of tranquility, narrow alleys, courtyards adorned with flowers, and old mansions with coats of arms on their lintels. 

Photo credit: Konstantinos Vakouftsis