Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Πέμπτη 2 Οκτωβρίου 2014

Η όσφρηση δείκτης της διάρκειας ζωής. Your nose knows death is imminent

Τα άτομα που είχαν τα χαμηλότερα σκορ στα τεστ... μυρωδιάς αντιμετώπιζαν πολύ αυξημένο κίνδυνο θανάτου στην πενταετία, σύμφωνα με τη μελέτη. Losing the sense of smell predicts death within five years, according to new research. A visitor smells the aroma of a rose at the Hampton Court Palace Flower Show. Photograph: David Levene

Με τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου συνδέεται η σταδιακή απώλεια της όσφρησης στους ηλικιωμένους, σύμφωνα με αμερικανική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημoνικό έντυπο PLoS One. Οι ερευνητές του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου του Σικάγου, πιστεύουν ότι η όσφρηση μπορεί να αποτελέσει αξιόπιστο προγνωστικό δείκτη της πρόωρης θνησιμότητας. 

Η... μυρωδάτη δοκιμή 

The inability of older adults to identify scents is a strong predictor of death within five years. Almost 40% of those who failed a smelling test died during that period, compared to 10% of those with a healthy sense of smell. Olfactory dysfunction predicted mortality better than a diagnosis of heart failure or cancer. Jayant Pinto, M.D., is shown with one of the Sniffin' Sticks used to test a patient's ability to identify scents for his research on olfactory dysfunction and aging. Credit: Robert Kozloff/The University of Chicago

Η επιστημονική ομάδα του καθηγητή Χειρουργικής δρα Τζαγιάντ Πίντο, μελέτησε στοιχεία από ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα 3.000 ατόμων ηλικίας 57 - 85 ετών. Η μελέτη έγινε σε δύο στάδια. Στο πρώτο, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να αναγνωρίσουν διάφορες μυρωδιές (μέντας, ψαριού, πορτοκαλιού, τριαντάφυλλου και δέρματος). Στο δεύτερο στάδιο, μετά από μια πενταετία, οι ερευνητές έλεγξαν ποιοι συμμετέχοντες είχαν στο μεταξύ πεθάνει (430 ή το 12,5%) και συσχέτισαν τους θανάτους με την ικανότητα όσφρησης.

Το 45% αναγνώρισε και τις πέντε μυρωδιές, ενώ το 29% τις τέσσερις από τις πέντε. Το 20% βρήκε δύο ή τρεις από τις πέντε, ενώ το 3,5% ανήκε στους λεγόμενους «ανοσμικούς», καθώς το 2,4% βρήκε μόνο μια οσμή και το 1,1% δεν πέτυχε σωστά ούτε μια μυρωδιά. Όπως αναμενόταν, η ικανότητα όσφρησης μειώνεται με την ηλικία: το 64% των 57χρονων αναγνώρισε και τις πέντε μυρωδιές, ενώ μεταξύ των 85χρονων το ποσοστό αυτό ήταν μόνο 25%.

Σημαντικός κίνδυνος πρόωρου θανάτου

Η σταδιακή απώλειά της όσφρησης στους ηλικιωμένους συνδέεται με κίνδυνο πρόωρου θανάτου. The health of your nose may predict a five-year death sentence.

Η στατιστική ανάλυση έδειξε ότι μέσα στην πενταετία που είχε μεσολαβήσει, απεβίωσε το 39% όσων είχαν αποτύχει στο τεστ όσφρησης, το 19% όσων τα είχαν πάει μέτρια στη δοκιμασία και μόνο το 10% όσων είχαν τις καλύτερες επιδόσεις. Επίσης, αν κάποιος βρίσκεται σε ομάδα υψηλού κινδύνου λόγω υγείας και παράλληλα η όσφρησή του φθίνει, τότε ο κίνδυνος πρόωρου θανάτου είναι υπερδιπλάσιος.

Οι επιστήμονες δεν έχουν κατανοήσει πλήρως γιατί η όσφρηση σχετίζεται με τη θνησιμότητα. Είναι όμως αξιοσημείωτο ότι η δυσλειτουργία της όσφρησης αποτελεί καλύτερο δείκτη πρόγνωσης για πρόωρη θνησιμότητα σε σύγκριση με τη διάγνωση καρδιοπάθειας, καρκίνου ή πνευμονοπάθειας. Μόνο η σοβαρή ηπατοπάθεια είναι πιο ισχυρός δείκτης πιθανού θανάτου.

Προς χρήσιμο κλινικό τεστ

«Η απώλεια της αίσθησης της όσφρησης δεν αποτελεί άμεση αιτία θανάτου, αλλά έναν προάγγελο, ένα πρώιμο προειδοποιητικό σήμα ότι κάτι έχει ήδη πάει στραβά, ότι κάποια ζημιά έχει γίνει. Τα ευρήματά μας μπορεί να οδηγήσουν σε ένα χρήσιμο κλινικό τεστ, έναν γρήγορο και φθηνό τρόπο να εντοπίζουμε τους ασθενείς που κινδυνεύουν περισσότερο», σχολιάζει ο Δρ Πίντο.

Τεράστια ορθογώνια τάφρος στη Σελήνη. 'Strikingly Geometric' Shapes Hidden on Moon's Surface

Με κόκκινο έχει σημειωθεί το γεωλογικό σχήμα που αποτελεί την τάφρο. The full moon as seen from the Earth, with the Ocean of Storms (Procellarum) border structures superimposed in red. Scientists now think this huge feature on the moon was formed by lunar lava early in the moon's formation, and not a cataclysmic impact. Credit: Kopernik Observatory/NASA/Colorado School of Mines/MIT/JPL/Goddard Space Flight Center

Ένα τεράστιο γεωλογικό σχηματισμό με σχήμα ορθογωνίου παραλληλογράμμου, θαμμένο λίγο κάτω από την επιφάνεια στη φωτεινή πλευρά της Σελήνης, ανακάλυψαν οι επιστήμονες με τη βοήθεια των ευρημάτων των «δίδυμων» δορυφόρων της αποστολής Grail της NASA

Οι δορυφόροι το 2012 είχαν χαρτογραφήσει τις ανωμαλίες του βαρυτικού πεδίου του φεγγαριού, οι οποίες εξαρτώνται από τις διακυμάνσεις της επιφανειακής και υπόγειας γεωμορφολογίας.

This series of images show the moon as seen in visible light (left), its topography (center; red is high terrain, blue is low), and NASA's GRAIL gravity measurements (right). The moon's Ocean of Storms is a broad region of low topography covered in dark mare basalt, with gravity measurements revealing a giant rectangular pattern of structures around the area. Credit: NASA/Colorado School of Mines/MIT/JPL/Goddard Space Flight Center

Ο μυστηριώδης γεωλογικός σχηματισμός βρίσκεται κάτω από τη μεγαλύτερη «θάλασσα» της Σελήνης (τον λεγόμενο «Ωκεανό των Καταιγίδων») και ήταν άγνωστος έως τώρα. Η ανακάλυψη σημαίνει ότι ο «Ωκεανός» δεν προέρχεται από πτώση μεγάλου αστεροειδούς, όπως πίστευαν ως τώρα οι επιστήμονες, αλλά από τις τεκτονικές διεργασίες του ίδιου του φεγγαριού.

Η πρώτη σεληνιακή τάφρος

A view of Earth's moon looking south across Oceanus Procellarum, representing how the western border structures may have looked while active. The gravity anomalies along the border structures are interpreted as ancient, solidified, lava-flooded rifts that are now buried beneath the surface of the dark volcanic plains, or maria, on the near side of the moon. This artist's concept combines gravity gradients from NASA's Gravity Recovery and Interior Laboratory (GRAIL) mission, an image mosaic from the Lunar Reconnaissance Orbiter's (LRO) Wide Angle Camera, and topography data from LRO's Lunar Orbiter Laser Altimeter. Image credit: NASA/Colorado School of Mines/MIT/JPL/GSFC.

Η τεράστια υπόγεια πεδιάδα πλάτους περίπου 2.600 χιλιομέτρων πιστεύεται ότι αποτελεί απομεινάρι παλαιών τεκτονικών τάφρων, που αργότερα γέμισαν με λάβα. Είναι η πρώτη φορά που ανακαλύπτονται τέτοιες τάφροι στη Σελήνη, ενώ έχουν ήδη βρεθεί στον Άρη και στην Αφροδίτη. Παρόμοια τεκτονική γεωμετρία φαίνεται να υπάρχει στον Εγκέλαδο, το παγωμένο φεγγάρι του Κρόνου.

Topography of Earth's moon generated from data collected by the Lunar Orbiter Laser Altimeter, aboard NASA's Lunar Reconnaissance Orbiter, with the gravity anomalies bordering the Procellarum region superimposed in blue. The border structures are shown using gravity gradients calculated with data from NASA's Gravity Recovery and Interior Laboratory (GRAIL) mission. These gravity anomalies are interpreted as ancient lava-flooded rift zones buried beneath the volcanic plains (or maria) on the nearside of the Moon. Image credit: NASA/Colorado School of Mines/MIT/GSFC/Scientific Visualization Studio

«Είναι εντυπωσιακό πόσο μεγάλος είναι αυτός ο υπόγειος γεωμετρικός σχηματισμός. Καλύπτει περίπου το 17% της επιφάνειας της Σελήνης, μια επιφάνεια ισοδύναμη με τη Β. Αμερική, την Ευρώπη και την Ασία μαζί», δήλωσε ο καθηγητής γεωφυσικής Τζέφρι Άντριους Χάνα της Σχολής Μεταλλειολόγων του Πανεπιστημίου του Κολοράντο, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, που έκανε τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature».

«Ποτέ κανείς δεν πίστευε ότι θα έβλεπε ένα τετράγωνο ή ένα παραλληλόγραμμο τόσο μεγάλο σε οποιονδήποτε πλανήτη. Αναρωτιέται επίσης κανείς τι μπορεί να κρύβεται κάτω από τις επιφάνειες όλων των άλλων πλανητών του ηλιακού μας συστήματος», πρόσθεσε.

Όσον αφορά τον μηχανισμό που δημιούργησε τον ιδιόμορφο γεωλογικό σχηματισμό, σύμφωνα με τους επιστήμονες, το υπέδαφος αυτής της περιοχής περιέχει πολλά φυσικά ραδιενεργά στοιχεία, όπως ουράνιο, θόριο και κάλιο, τα οποία θα θέρμαναν τον φλοιό του φεγγαριού, όταν αυτό βρισκόταν σε νεαρή ηλικία. Όταν αργότερα ο φλοιός ψύχθηκε, θα δημιουργήθηκαν ρωγμές στην επιφάνειά του, ανοίγοντας έτσι βαθιές τάφρους. Στη Γη η ανάλογη γεωλογική διαδικασία συνήθως παράγει εξάγωνα σχήματα.

This image of the moon shows a view looking east across the northern edge of Mare Frigoris, on the nearside of the moon, showing how the northern border structure may have looked while volcanically active.  Credit: NASA/Colorado School of Mines/MIT/JPL/Goddard Space Flight Center

Η ακριβής ημερομηνία δημιουργίας του βυθισμένου παραλληλογράμμου δεν μπορεί να υπολογιστεί ακόμη, αλλά εκτιμάται ότι οι τάφροι του γέμισαν με βασαλτική λάβα από τα τότε ενεργά ηφαίστεια του δορυφόρου μας, πριν από περίπου 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια.

Οι σκούροι «λεκέδες» της λάβας πάνω στο φωτεινότερο φόντο της επιφάνειας του «Ωκεανού των Καταιγίδων» (Oceanus Procellarum) ήταν αυτό που είχε δημιουργήσει ένα πανάρχαιο μυστήριο: την πεποίθηση των ανθρώπων ότι βλέπουν το πρόσωπο ενός ανθρώπου στο φεγγάρι. Οι παλαιοί αστρονόμοι είχαν εξάλλου εσφαλμένα περάσει για «θάλασσες» όλες τις μεγάλες πεδιάδες του φεγγαριού, γι' αυτό τις είχαν ονομάσει έτσι.

O Aντίχριστος: Μια απόπειρα κριτικής του Χριστιανισμού. The Antichrist: A Criticism of Christianity

Antichrist and the Devil. Detail from the Deeds of the Antichrist fresco by Luca Signorelli, c. 1501.

Το βιβλίο αυτό ανήκει στους ελάχιστους. Ίσως να μη ζει πια κανένας απ’ αυτούς. Μπορεί να είναι εκείνοι που κατανοούν τον Ζαρατούστρα μου: πως θα ήταν δυνατόν να με μπερδέψουν με εκείνους για τους οποίους φυτρώνουν αφτιά που τους ακούνε σήμερα; – Εμένα μου ανήκει το μεθαύριο. Μερικοί γεννιούνται μετά θάνατον.

Ο Λαβύρινθος της Πύλου, Αρχαιολογικό μουσείο Αθηνών. Reverse of a clay tablet from Pylos bearing the motif of the Labyrinth. The tablet, the earliest datable representation of the 7-course classical labyrinth, was recovered from the remains of the Mycenaean palace of Pylos, destroyed by fire ca 1200 BCE (Kern, Through the Labyrinth, Prestel, 2000, p. 73, catalog item 103–104). There is no evidence for a connection between the labyrinth design and the legend of Theseus at this early date.

Τους όρους κάτω από τους οποίους με καταλαβαίνουν και με καταλαβαίνουν αναγκαστικά – τους γνωρίζω πολύ καλά. Πρέπει να είναι κανείς έντιμος μέχρι σκληρότητας στα πνευματικά πράγματα, προκειμένου να αντέξει τη σοβαρότητά μου, το πάθος μου. Πρέπει να είναι κανείς ασκημένος να ζει στα βουνά – να βλέπει κάτω του την αξιοθρήνητη, εφήμερη πολυλογία της πολιτικής και της φιλαυτίας των λαών. Πρέπει να έχει γίνει κανείς αδιάφορος, πρέπει να μη ρωτά αν η αλήθεια ωφελεί, αν αποβαίνει μοιραία… Μια προτίμηση του δυνατού ανθρώπου για ερωτήματα τα οποία κανένας δεν έχει σήμερα το θάρρος να θέσει· το θάρρος για το απαγορευμένο· ο προορισμός για τον λαβύρινθο. Μια εμπειρία που βγαίνει από επτά μοναξιές. Καινούρια αφτιά για καινούρια μουσική. Καινούρια μάτια για το απώτατο. Μια καινούρια συνείδηση για αλήθειες που έμειναν άλαλες μέχρι τώρα. Και, η θέληση για οικονομία μεγάλου στιλ: να κρατήσουμε ενωμένα μαζί τη ρώμη του, τον ενθουσιασμό του… Τον σεβασμό προς τον εαυτό του· την αγάπη για τον εαυτό του· τη μη εξαρτώμενη από όρους ελευθερία απέναντι στον εαυτό του…

Lou Salomé, Paul Rée and Nietzsche, 1882.

Εντάξει! Μόνον αυτοί είναι αναγνώστες μου, σωστοί αναγνώστες μου, προκαθορισμένοι για αναγνώστες μου: τι σημασία έχουν οι υπόλοιποι; – Οι υπόλοιποι είναι απλώς η ανθρωπότητα. – Πρέπει να υπερέχει κανείς της ανθρωπότητας μέσω της ρώμης, μέσω του ύφους της ψυχής – μέσω της περιφρόνησης…

(από τον πρόλογο της έκδοσης)




God the Father by Ludovico Mazzolino (1480 – c. 1528).

18. Η χριστιανική έννοια του θεού-ο θεός ως θεός των αρρώστων, ο θεός ως αράχνη, ο θεός ως πνεύμα είναι μια από τις πιο διεφθαρμένες έννοιες για το θεό που εμφανίστηκαν ποτέ στη γη’ ίσως να εκπροσωπεί τον χαμηλότερο δείκτη στάθμης στην καθοδική εξέλιξη των τύπων του θεού. Ο θεός εκφυλισμένος σε αντίφαση προς τη ζωή, αντί να είναι λάμπρυνσή της και αιώνιο Ναι της! ο θεός να εκφράζει την έχθρα προς τη ζωή, τη φύση, τη θέληση για ζωή! Ο θεός να είναι η φόρμουλα για κάθε κατασυκοφάντηση του ”εντεύθεν”, για κάθε ψέμα σχετική με το ”εκείθεν”! Ο θεός ως θεοποίηση του μηδενός, ως θέληση για μηδέν που εκφράζεται με άγια λόγια! . . .

Le Jugement Dernier, 1495-1510. Fresque. Cathédrale Sainte-Cécile, Albi.

19. Το γεγονός ότι οι ισχυρές φυλές της βόρειας Ευρώπης δεν πέταξαν από πάνω τους το χριστιανικό θεό δεν τιμά ασφαλώς το θρησκευτικό τους χάρισμα-για να μη μιλήσω για το γούστο τους. Θα έπρεπε να είχαν τελειώσει με ένα τέτοιο νοσηρό και γεροντικά αδύναμο έκτρωμα της παρακμής. Υπάρχει όμως μια κατάρα πάνω τους, σχετικά με αυτό το θέμα: έχουν περιλάβει την αρρώστια, το γήρας, την αντίφαση σε όλα τα ένστικτά τους-από τότε δεν δημιούργησαν πια άλλο θεό! Δύο χιλιετίες σχεδόν κι ούτε ένας νέος θεός! Ακόμη όμως εξακολουθεί να υπάρχει, σαν να ήταν δικαιολογημένη η ύπαρξη του και σαν να ήταν ένα ultimatum και maximum [έσχατο και μέγιστο] της θεοπλαστικής ικανότητας, του creator spiritus [δημιουργικού πνεύματος] του ανθρώπου αυτός ο αξιοθρήνητος θεός του χριστιανικού μονοθεϊσμού! Αυτό το υβριδικό παρακμιακό κατασκεύασμα το φτιαγμένο από το μηδέν, την έννοια και την αντίφαση, στο οποίο βρίσκουν την καθαγίασή τους όλα τα παρακμιακά ένστικτα, όλες οι δειλίες και οι κοπώσεις της Ψυχής! . . .

Φρίντριχ Βίλχελμ Νίτσε

Τετάρτη 1 Οκτωβρίου 2014

Το μεγαλύτερο σπήλαιο της Γης! China's “Supercave” Takes Title as World's Most Enormous Cavern

To επιβλητικό Miao Room είναι τόσο μεγάλο που θα μπορούσε να πετάξει μέσα σε αυτό ένα μεγάλο αεροσκάφος. The photographer’s lights illuminate the green-hued Getu He river in the Miao Room. The Miao Room volume measurement exceeds Sarawak Chamber in Malaysia, the past title-holder, by about 10 percent. But the Malaysian cavern is still the world’s largest by surface area, with some 1.66 million square feet. PHOTOGRAPH BY CARSTEN PETER, NATIONAL GEOGRAPHIC

Ανακαλύφθηκε στην Κίνα από ομάδα Ευρωπαίων και Κινέζων γεωλόγων το 1989 και μόλις τώρα με τη χρήση υπερσύγχρονων οργάνων (ραντάρ λέιζερ κ.α) διαπιστώθηκε πόσο μεγάλο είναι. Όπως δείχνουν τα νέα δεδομένα πρόκειται για το μεγαλύτερο σπήλαιο στον πλανήτη.

Although it was found in 1989 its size wasn't determined until a team from the University of Lancashire measured it last year.

The cave two massive domed chambers connected by a 2,795-foot (852 metres) passage - with some suggesting it might actually classify as two chambers.

The cave would comfortably fit a Boeing 747 - if you could get one in there - and is located about 325 feet (100 metres) underground.

Beneath southern China’s landscape of cone-shaped peaks, arches, and spires, researchers have discovered some of the world's largest underground chambers. In 2013 a British-led expedition used a laser scanner to measure several cave systems in unprecedented detail, including Gebihe, whose Miao Room (modeled here from the original laser data), with a maximum height of 627 feet. Click on the photo above for a closer look at the map. Art Credit: Stefan Fichtel, Ixtract Gmbh. Scan Data Preparation: Joe Beeching

Το σπήλαιο που έχει ονομαστεί Miao Room είναι σύμφωνα με τη νέα μέτρηση τόσο μεγάλο που (θεωρητικώς) θα μπορούσε να πετάξει μέσα σε αυτό ένα αεροσκάφος Boeing 747! Το σπήλαιο έχει μέγεθος περίπου 11 εκ. κυβικών μέτρων.

The ‘supercave’ is located in the Ziyun Getu He Chuandong National Park near Guiyang, China.

Το σπήλαιο βρίσκεται σε βάθος περίπου 100 μέτρων κάτω από το έδαφος και τη νέα μέτρηση πραγματοποίησε ομάδα ερευνητών με επικεφαλής ειδικούς του Πανεπιστημίου του Λάνκαστερ.

Read more:

Διπλό εξωπλανητικό σύστημα. Astronomers find 'cousin' planets around twin stars

Καλλιτεχνική απεικόνιση ενός καυτού Δία που κινείται σε τροχιά γύρω από ένα άστρο ενός δυαδικού συστήματος. Astronomers have found two new Jupiter-sized extra-solar planets, each orbiting one star of a binary-star system.  Most known extra-solar planets orbit stars that are alone, like our Sun. Yet many stars are part of binary systems, twin stars formed from the same gas cloud. Now, for the first time, two stars of a binary system are both found to host a "hot Jupiter'' exoplanet. An illustration of a planet orbiting one star on a binary system. In WASP-94, the planet would transit the brighter star, causing a dip in the light that can be detected from Earth. Another planet orbits the second star at lower-left. It does not transit and is not directly visible, but it can be detected by its gravitational tug on the second star. Credit: ESO/L. Calçada/Nick Risinger

Ομάδα Βρετανών, Βέλγων και Ελβετών αστρονόμων ανακάλυψε άλλους δύο εξωπλανήτες. Πρόκειται για δύο γίγαντες αερίου παρόμοιους με τον Δία. Η νέα ανακάλυψη ανεβάζει και άλλο τον αριθμό των πλανητών που έχουν ανακαλυφθεί μακριά από το ηλιακό μας σύστημα. Έχουν εντοπιστεί περίπου 1800 εξωπλανήτες.

Για πρώτη φορά όλα τα άστρα ενός δυαδικού συστήματος φιλοξενούν γίγαντες αερίου. A new study from NASA’s Chandra X-ray Observatory shows that a giant exoplanet, WASP-18b, is making the star that it orbits very closely act much older than it actually is. This artist’s illustration depicts WASP-18b and its star, which are about 330 light years away Credit: NASA/CXC/M. Weiss

Οι δύο νέοι πλανήτες έλαβαν την ονομασία WASP-94B και WASP-94A και ανήκουν στην κατηγορία των «καυτών Διών». Πρόκειται για γίγαντες αερίου που κινούνται σε πολύ κοντινή απόσταση από τα μητρικά τους άστρα. Οι δύο νέοι καυτοί Δίες ξεχωρίζουν από τους υπολοίπους γιατί είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται ένα δυαδικό σύστημα όπου και τα δύο άστρα του συστήματος να φιλοξενούν από ένα καυτό Δία.

The right image reveals that no X-rays of the WASP-18 system were detected during a long Chandra observation. The source is visible in the optical image, left. The non-detection in X-rays is surprising given the age of the star, suggesting that the planet is weakening the star's magnetic field through tidal forces.

Η ανακάλυψη που προσφέρει νέα δεδομένα για τον σχηματισμό πλανητών και τη δημιουργία πλανητικών συστημάτων γενικότερα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astronomy&Astrophysics».

Οι χιμπατζήδες «μεταλαμπαδεύουν» τη γνώση. Study shows how chimpanzees share skills: Evidence of new behavior being transmitted socially

Édouard-Marcel Sandoz, Petit Chimpanzé, Small Chimpanzee. H μετάδοση της γνώσης δεν είναι όπως φαίνεται αποκλειστικό προνόμιο των ανθρώπων. Biologists have found evidence of new behavior being adopted and transmitted socially from one individual to another within a wild chimpanzee community. This is the first instance of social learning recorded in the wild.

Η μιμητική και κοινωνική εξάπλωση των νέων ιδεών, των τεχνολογικών εφευρέσεων, των συνηθειών και γενικότερα του πολιτισμού, κάτι που έως τώρα θεωρείτο αποκλειστικά ανθρώπινο προνόμιο, στην πραγματικότητα έχει μάλλον πολύ βαθύτερες ρίζες και μάλιστα σε ένα άλλο είδος πέρα από τον ίδιο τον άνθρωπο.

Η διάδοση

'We were incredibly lucky to be in the right place at the right time' says researcher.

Για πρώτη φορά επιστήμονες επιβεβαίωσαν με παρατηρήσεις στη φύση ότι οι στενότεροι γενετικά συγγενείς μας, οι χιμπατζήδες, μαθαίνουν ο ένας από τον άλλο την χρήση νέων πραγμάτων, όπως «εργαλείων», και μετά διαδίδουν την χρήσιμη ιδέα σε άλλους.

Ερευνητές από τη Βρετανία, την Ελβετία και τον Καναδά, με επικεφαλής τον Τιμπό Γκρουμπέρ του Ινστιτούτου Βιολογίας του ελβετικού Πανεπιστημίου του Νοϊσατέλ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιολογίας «PLoS Βiology» μελετούσαν επί χρόνια μια ομάδα χιμπατζήδων σε ένα δάσος της Ουγκάντας, ώσπου, όπως είπαν, βρέθηκαν «στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή».

Έτσι, μπόρεσαν να παρατηρήσουν με τα μάτια τους, σε δύο διαφορετικές περιπτώσεις, τη διαδικασία κοινωνικής μετάδοσης γνώσεων ανάμεσα στα μέλη της κοινότητας των άγριων ζώων. Ποτέ μέχρι σήμερα δεν είχε παρατηρηθεί αυτό σε ζώα που ζουν ελεύθερα στο φυσικό περιβάλλον τους, ενώ είχε ήδη παρατηρηθεί μεταξύ χιμπατζήδων σε συνθήκες ελεγχόμενων πειραμάτων σε επιστημονικά εργαστήρια.

Το εργαλείο

This is individual KB of the Sonso chimpanzee community of the Budongo Forest in Uganda, using a moss-sponge in November 2011, a behavior she learned by observing her mother. Credit: Catherine Hobaiter; CC-BY 3.0

Οι ερευνητές είδαν τους χιμπατζήδες να παρακολουθούν προσεκτικά την εφεύρεση από ένα σύντροφό τους ενός νέου «εργαλείου», ενός σφουγγαριού φτιαγμένου από φύλλα βρύων για να πίνουν νερό. Στη συνέχεια, αντέγραψαν την ιδέα και τον τρόπο που αυτός το έκανε (βουτώντας το σε ένα ποταμάκι και αφήνοντάς το εκεί για να το πάρει την επόμενη μέρα, όταν πια θα είχε μουλιάσει για τα καλά), προκειμένου να κάνουν κι εκείνοι το ίδιο.

Υπολογίστηκε στατιστικά ότι κάθε φορά που ένας χιμπατζής έβλεπε κάποιον άλλον να κάνει το «κόλπο» με το σφουγγάρι, είχε 15 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να το επαναλάβει κι αυτός, από ό,τι αν δεν είχε δει ποτέ κάτι τέτοιο.

Με αυτό τον τρόπο, η νέα «τεχνολογία» δεν άργησε να εξαπλωθεί σε όλη την κοινότητα των χιμπατζήδων. «Η εξάπλωση της συμπεριφοράς ήταν πολύ γρήγορη. Αυτό δείχνει ότι οι χιμπατζήδες είναι πραγματικά γρήγοροι στην υιοθέτηση νέων εργαλείων», δήλωσε ο Γκρουμπέρ. Η εν λόγω συνήθεια των χιμπατζήδων, σύμφωνα με τους επιστήμονες, μπορεί κάποτε να οδήγησε με ανάλογο τρόπο στην εξέλιξη του πολιτισμού και στους προγόνους των ανθρώπων, οι οποίοι διαχωρίστηκαν εξελικτικά από τους χιμπατζήδες πριν από 5 έως 7 εκατ. χρόνια.

Η εξέλιξη

Οι επιστήμονες υποθέτουν ότι η κοινωνική μίμηση-μάθηση πρωτοεμφανίστηκε στον κοινό πρόγονο ανθρώπων και πιθήκων, πολύ πριν εξελιχτούν οι σύγχρονοι άνθρωποι. Οι επιστήμονες διαφωνούν μεταξύ τους κατά πόσο η εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού πρέπει να θεωρηθεί απλώς μια πιο πολύπλοκη συνέχιση της κοινωνίας των χιμπατζήδων, αλλά η νέα ανακάλυψη δείχνει ότι αυτόν μάλλον συμβαίνει.

Οι χιμπατζήδες θεωρούνται το πιο εξελιγμένο είδος μετά τον άνθρωπο από άποψη «πολιτισμού». Οι επιστήμονες έχουν καταγράψει μέχρι σήμερα περίπου 40 συμπεριφορές αυτών των πιθήκων, οι οποίες αποκτώνται μέσω κοινωνικής επαφής. Εντύπωση επίσης προκαλεί η ποικιλομορφία στις διαφορετικές κοινότητες χιμπατζήδων: μερικές χρησιμοποιούν εργαλεία, άλλες όχι, ενώ κάποιες χρησιμοποιούν διαφορετικά εργαλεία για την ίδια δουλειά. Όλη αυτή η διαφοροποίηση, κατά τους επιστήμονες, θυμίζει την ποικιλομορφία των ανθρωπίνων κοινωνιών και πολιτισμών.

Μέγα-έκλαμψη σε γειτονικό άστρο. NASA's Swift Mission Observes Mega Flares from a Mini Star

H ισχύς της ήταν δέκα χιλιάδες φορές μεγαλύτερη από την πιο ισχυρή του Ήλιου! DG CVn, a binary consisting of two red dwarf stars shown here in an artist's rendering, unleashed a series of powerful flares seen by NASA's Swift. At its peak, the initial flare was brighter in X-rays than the combined light from both stars at all wavelengths under typical conditions. Image Credit: NASA's Goddard Space Flight Center/S. Wiessinger

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά φαινόμενα είναι οι λεγόμενες ηλιακές εκλάμψεις, εκρήξεις που λαμβάνουν χώρα στο εσωτερικό του Ήλιου με αποτέλεσμα να εκτοξεύονται στο Διάστημα γιγάντιες ποσότητες φορτισμένων σωματιδίων. Όταν τα σωματίδια αυτά φτάνουν στη Γη δημιουργούν φαινόμενα όπως το σέλας ενώ παράλληλα προκαλούν προβλήματα στα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα και τα δίκτυα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Επιστήμονες της NASA ανακοίνωσαν ότι εντόπισαν και κατέγραψαν μια τέτοια έκλαμψη σε ένα γειτονικό άστρο και πιο συγκεκριμένα σε ένα από τα άστρα του δυαδικού συστήματος DG Canum Venaticorum που βρίσκεται σε απόσταση 60 ετών φωτός από εμάς. Σύμφωνα με τους επιστήμονες της NASA που την εντόπισαν η mega-έκλαμψη είχε ισχύ δέκα χιλιάδες φορές μεγαλύτερη από εκείνη της ισχυρότερης έκλαμψης που έχει καταγραφεί ποτέ στον Ήλιο! Η μέγιστη θερμοκρασία της mega-έκλαμψης έφθασε τους 200 εκ. βαθμούς Κελσίου θερμοκρασία 12 φορές μεγαλύτερη από εκείνη που επικρατεί στο κέντρο του Ήλιου. Το γεγονός που κάνει ακόμη πιο εντυπωσιακή την ανακάλυψη είναι ότι τα δύο άστρα του συστήματος είναι δύο ερυθροί νάνοι με μάζα 60% μικρότερη από εκείνη του Ήλιου το καθένα εξ αυτών.